Katalog

15 ŞUBAT 2002 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ / ekonomi@ cumhurlyet.com.tr 11 CJmbom hisseteri borsada • Ekonomi Servisi - GaJatasaray hisselerinin halka arzında talep toplama işlemlen dün resmen başladı Galatasaray Spor Kulûbü'nün Avrupa'daki her yeni başansı, Galatasaray Sporîif AŞ'ningelirlerini arttıracak. Şirket, kulübün Şampiyordar Ligi'ndeki başanlanyla sağlayacagı perfbrmans gelirlerinden de pay alacak. Galatasaray Sportif AŞ'de satılacak 325 bın 600 lotun yüzde 65'i yabancı yatınmcıya, yüzde 3.5'i yurtiçi kurumsal, yüzde İ2.6'sı yurtiçi bireysel, yüzde 15.4'ü alım gücü yüksek yurtiçi bireysel yahnmcılara, yüzde 3.5'i de Galatasaray Spor Kulübü'ne tahsis edildi. Tüfcetici Yasatfna ABPÖtuşu • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - 1995 yıhnda çıkanlan Tüketicinin Korunması Yasası, AB ölçütlerine göre yeniden biçimlendiriliyor. Kredi gecıkme faizi orartlanna sınırlama getirilmesi ve kredi kartlı alışverişlerde komisyonun engellenmesi amacıyla yasada değişiklikler yapılmasını öngören tasan dün TBMM Başkanlığı'na gönderildi. Tasanda "'ayıplı mal" tanımı da genişletildi. Sigortasızlara adkuptarma • İSTA1VBUL(AA)- Sigorta şirketlerine hizmet veren Assist Line, sigortalı olmayan fakat zor durumda kalan insanlara da acil kurtarma hizmeti verecek. Gretha Şirketler Grubu'na bağlı olan Assist Line Genel Müdürü Çetin Öztürk, acıl tıbbi yardım, yol ve ev yardımını kapsayan kurtarma hareketi "action rescue" ıle hava ile kara arnbulansı, acil ilaç temini ve eve doktor hizmetlerinin sunulacağını bildirdi. KrizRenault'yu da vupdu •Ekonomj Senisi - Fransız otomobil üreticisi Renault, Türkiye ve Arjantin'deki mali kriz ile eski model araçlann üretiminin Reaault'un yıllık net gelırini olumsuz yönde etklediğinı belirtti. Reaault'nun, gelırlerinde geçen yıl yiizde 77 oranında düşüş kaydettiği ve 473 milyon Euro'ya gerlediğini belirten fîrna yetkilileri. Misan'ın geçen yılki iurjmunun iyi olması ıecenıyle net cazıneının 1.05 milyar ;ino'da seyrettiğine lilciat çekti, tesfibef'e I Ikonomi Servisi - iirhye, Doğu Avrupa ve rtidcŞu'da fıber üretimi ıpm kablo şirketi esîbel, fınansman rkrtiDanıma aclıöyla. 6.2 milyon ılalıkteminatsız beş yıl dehaünm kredisi âlidı Toplam cirosunun zxs "O'ini ihracat zarlanndan sağlayan ssibel, fınansmanını Üıdığı yeni yatınmla i l fBer üretiminin tüm Lnakını kendi isennde •çıkleştırerek fıber i l kablo üretim li eau düşürecek. Bursa'da su idaresi bütçesinin dörtte biri, Dünya Bankası'na yapılan geri ödemelere aynlıyor Su faturasını kredikabartıyorLEVENT GENCELLİ BURSA - Büyükşehirlerdeki alryapı projeleri için uluslararası kurumlardan alınan krediler, geri ödemeler için belir- lenen yüklü faizler faruralann kabarma- sına neden oluyor. Bursa'da su idaresi 'nin kullandığı Dünya Bankası kredisinin borç ve faiz ödemeleri, su birim fiyatını kat kat arttıracak. Bol su kaynaklanyla Türkiye'nin "su şehrT olarakbilinmesinerağmenenpa- halı su hizmerini veren Bursa'da. fahiş su faturalannuı nedeninin Dünya Ban- kası destekli projeler olduğu ortaya çık- tı. Bursa Su ve Kanalizasyon Idaresi'nin (BUSKl) araşfırmalan, kredi borç ve fa- izlerinin yurttaşa nasıl yansıdığını göz- ler önüne seriyor. Dünya Bankası'ndan • Bol su kaynaklanyla Türkiye'nin "su şehri" olarak bilinmesine rağmen en pahah su hizmetini veren Bursa'da, fahiş su faturalannın nedeninin Dünya Bankası destekli projeler olduğu açığa çıktı. 97 milyon dolarlık kredi kullanan BUS- Kl, 2010 yıluıa kadar 6 ayda bir 3.3 mil- yon dolan faize giden 4 milyon dolarlık geri ödeme yapacak. Bu nedenle Bursa- lılar, 10 metreküpü aşan su kullanımia- nnda 1 milyon 901 bin 175 bin lira birim fiyat ödüyor. Yaklaşık 250 bin su abonesine hizmet götüren BUSKf, bütçesinin dörtte binni Dünya Bankası'na yapılan geri ödeme- lere ayınyor. Bu ödemelerin yanya yakı- nını da faizler oluşturuyor. 77 milyon do- larlık krediyi 1992-1999 yıllan arasında aşama aşama kullanan BUSKİ, şimdiye kadar 27.6 milyon dolan ana para, 20.5 milyon dolan faiz ve komisyon olmak üzere toplam 48.2 milyon dolarlık geri ödeme yaptı. 20 lOyılına kadar yapılacak ödemenin toplam miktan 95.5 milyon dolar. Bu borcun yurttaşa yansıması ıse her ay daha da yükselen faturalar. Kabank faturalar 199O'lı yıllardakullandınlmaya başla- nan Dünya Bankası kredisinden "Bursa Su ve Çevre Sağhğı ProjesTni gerçekleş- riren BUSKÎ'nin bu yıl içinde 60 milyon metreküp su pazarlaması bekleniyor. Borcun faruralara yansunası ise Ağustos 2002 'den itibaren metreküpte 19 cent ola- rak hesaplanıyor. BUSKİ uzmanlan Ağustos 1998-2002 tarihleri arasuıdaki kredi maliyetlerinin normal su kullanıcı- larına 22 cent olarak yansıyacağuıı akta- nyorlar. Bu arada BUSKl Genel Kurulu'nun 29 Mayıs 2000'de aldığı bir karara göre su fiyatlan her ay tüketici enflasyonu ya da dolar bazında zamlanıyor. BUSKf, Bursa'ya sağlanan suyun iyi- leşririlmesi amacıyla kullandığı Dünya Bankası kredisini kayıp ve kaçaklann azaltılması, pınar kaynaklaruıın ıslahı, ana iletim hatlannuı çekilmesi ve BUS- Kl'nin reorganizasyonunun bir bölü- münde kullandı. Bu arada bütçesinin önemli bir bölümünü dış kredi faizi ve geri ödemeleri için kullanan BUSKl, Is- tanbul ve Ankara örneklerinde olduğu gibi Bursa Büyükşehir Belediyesi 'nin fi- nansman açığını da kapatıyor. DSP'li Bursa Büyükşehir Belediyesi, geçen ay- larda kent merkezindeki bir arsayı BUS- Kl'ye 100 milyar liranın üzerinde bir fi- yatla satmıştı. Bursalılann suyu pahalı kullanmalan- na neden olan dış kredilerde ikinci büyük ödeme dalgası da 1999'da A\Tupa Yatı- nm Bankası ile yapılan anlaşmaylagele- cek. Avrupa Yatınm Bankası, Bursa Atık Su Projesi kapsamında BUSKl'nin em- rine 2006 yılına kadar 80 milyon Euro- luk krediyi 10 eşit taksitte kullandıracak. BUSKl bu kaynağın da içinde olacağı 158.9 milyon Euro tutanndaki projeyi bi- tirdikten 1 yıl sonra geri ödemelere baş- layacak. UNDAN BÖYLE İŞVEREN 'GEÇERLİ NEDEN' BİLDÎREREK ÎŞTEN ÇIKARACAK Iş güvencesi tasarısı TBMJVPde • Işten atmak için 'geçerli neden' zorunluluğu getiriliyor. Buna karşılık 'işyerinin veya işin gerekleri' geçerli neden sayılıyor. Işverene 'ekonomik, teknolojik ve yapısal' nedenlerle toplu işten çıkarma yolu açılırken sendikaya bildirim zorunluluğu getiriliyor. ANKARA (Cumhumet Bürosu) - Ay- lardır Başbakanlık'ta bekletılen iş güven- cesine ilişkin tasan dün TBMM Başkan- lığı'na gönderildi. Tasanyla işten çıkar- malar için getirilen "geçerH bir neden bil- dirıne''zorunluluğu, ''işvereninişcininye- tertuiğinden vna davranışlanndan ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerin- den kaynaklanan geçerli bir nedene da- yanmak zorunda olduğu" ifadesiyle açı- lıyor. Iş Kanunu ile Sendikalar Kanu- nu'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasansı ile getirilen düzenlemeler özetle şöyle: t/ Tanm ve orman işyerlerinde çalışan işçiler de 1475 sayılı Iş Kanunu kapsamı- na alınıyor. •" 10 veya daha fazla işçi çalıştınlan iş- yerlerinde en az 6 ayhk kıdemi olan ve iş- letmenin bütününü sevk ve idare eden iş- veren vekili nıteliğinde olmayan bir işçi- nin belirsiz süreli hizmet akdini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya dav- ramşlanndan ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan ge- çerli bir nedene dayanmak zorunda ola- cak. f/ Sendika üyeliği veya çahşma saatle- ri dışında ya da işverenin nzası ile çalış- ma saatleri içinde sendikal faaliyetlere ka- tılmak; işyeri sendika temsilciliği veya iş- çi temsilciliği yapmış olmak ya da aday olmak; haklaruu takip için işveren aley- hine idari veya adli makamlara başvur- mak; ırk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, din, siyasi gö- rüş, etnik veya sosyal köken; kadın işçi- lerin çahşhnlmalannın yasak olduğu sü- relerde işe gelmemek; hastalık veya kaza nedeniyle işe geçici olarak devam edeme- mek fesih için geçerli neden sayılmaya- TUM EMEKt TMMOB- TÜRKDİŞHCKIM BfRLİĞİ TÜRK ECZACtLA BİRL.İĞİ TIİRK TAÖTPLERI EWIK PLATFO İSTANBUL BİLEŞ EmekPlatfonnuİstanbulB»- leşenleri, dün Fatih Saraçha- ne ParkTnda bir araya geJe- rek hükünıetiistifaya çağırdL Yaklaşık2bin kişininyürüdüğü ey- lemdekonuşanEmekPlatformuİstanbulBfleşenleri DönemSöz- ciisü Faruk Büyükkucak, yüz binlerce emekçinin ülke için yapa- bfleceği ber şeyi yapüğmı betirterek "Hükümet taieplerimizi de- ğeriendirnıezse eyiemlere devam edecegE" dedL YaJdaşık 2 bin Idşi öğle saaüerinde Fatih'teki Saraçhane Parkı'nda toplandL Hükünıet Yasanı Al Başına ÇaT," Türkiye İçin Alanlardayız", Zorunlu Tasarruf İçin Alan- tophıîuk, "Hükümet istifiEce- vit buzurevme", "Yaşaan snufdayanışniası" sloganlan atarak yürüyüşegeçti. Yaklaşık200metreyüruyen grup l/nkapanı'nda- ki Çahşma ve Sosyal Güvenük Bakanhgı İstanbul BölgeMödür- hığü önüne geidi. Burada bir basın açıklaması yapan Emek Plat- formu fstanbul Bfleşenleri Dönem Sözcüsü Faruk Büyükkucak, krizgerekçesiyie son biryılda işinden olan insan sayısuını 1.5 mü- yonu aşöğını kajdettL cak. • Hizmet akdi feshedilen işçi, fesih bil- diriminde neden gösterilmediği veya gös- terilen nedenin geçerli olmadığı savıyla bildirimin tebliğûıden başlayarak bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilecek. ^ Işverence geçerli neden gösterilme- diği ve gösterilen nedenin geçerli olma- dığı mahkemece saptandığı durumlarda, işveren bir ay içensinde işçiyi işe başlat- mak zorunda olacak. Başlatmazsa, işçiye en az 6 ay, en çok bir yıllık ücreti tutannda tazminat öde- mekle yükümlü olacak. İşçi, kesinleşen mahkeme karanrun tebliğinden başlaya- rak 6 işgünü içinde işe başlamak için iş- verene başvurmak zorunda olacak. Bu sü- re içensinde başvuruda bulunmazsa, fe- sih geçerli sayılacak. ^ işveren, "ekonomik, teknolojik, yapı- sal ve benzeri işletme, işyeri ve işin gerek- leri* sonucu topluca veya bir ay içinde toplam en az 10 işçinin iş akdini feshet- mek istediğinde, bunu en az 30 gün önce- den bir yazı ile işyeri sendika temsilcile- rine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türki- ye Iş Kurumu'na bildirmek zorunda ola- cak. • İşyerinin tümüyle kapaularak kesin ve devamh suretle faaliyete son verilme- si durumunda, işveren sadece durumu en az 30 gün önceden ilgili bölge müdürlü- ğüne ve Türkiye Iş Kurumu'na bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlü olacak. ^ 10'dan az sayıda işçi çalıştıran işyer- lerinde çalışan işçüerle işyerindeki lademi altı aym altında bulunan işçiler koruyucu hükümlerden yararJanamayacak. işveren bu durumdaki işçilerin hizmet akitlerini fesih hakkını köfüye kullanarak sona er- dirirse işçiye bildirim sürelerine ait üc- retin üç katı tutannda tazminat ödemek zorunda kalacak. • Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkanlmalan hak- kında, işten çıkarma bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa toplu işten çıkar- maya ilişkin hükümler uygulanmayacak. • işyeri sendika temsilcilerinin belir- siz sureli hizmet akdinin feshinde Iş Ka- nunu'nun ilgili hükümleri uygulanacak. İSANAYİCÎLER ÜRETÎM VE FINANSMANKONULARINDA ÖNERİLERJNİ SUNDULAR ÎSO'dan Bülent Ecevit'e rapor • Sanayiciler, raporda AB, enerji ve Ar-Ge ile teknoloji başlıklan altında toplanan sorunlar ve çözüm önerilerine de yer verdi. Ekonomi Servisi - Istanbul Sanayi Odası'nın (ISO), Baş- bakan Bülent Ecevit'e sunmak üzere hazırladığı, "Türidye'nHi Öncelikli Sorunlanna Dişldn Çözüm Önerileri" konulu ra- porda, sanayicinin önünü aça- Aria,isnuııinpivasayateııiDlma- sn unbuindyıhıu,reklamajansı GüzeJ Sanatlar/Saatchi Saatchi'nin organizatörtüğünde genel müdüriük binasında gerçekJeşünlen etidnükle kutladı. Bak>n- larla süslenen AriaGeneJMüdûrlükbinasuıda,AriaGend Mö- dürii Gruseppe laria ile Saatcnı Müdürü Yiğit Sardan pasta keserekçalışanlaradağıÖL (Fotoğraf: SlBEL KIZIL1ŞIK) cak ekonomik ve siyasal düzen- lemelerin hızla hayata geçiril- mesi istendi. Raporda, Türki- ye'nin öncelikli ekonomik ve sosyal problemlerine ilişkin gö- riişler özetle şöyle aktarıldı: • Türkiye'nin üretim, istih- dam, ihracat ve yeni rekabet gü- cü unsurlanm içeren 21. yüzyı- lın gerektirdiği sanayi stratejisi, ilgili tüm taraflann katılımıyla oluşturulmalıdır, • Dünyadaki gelişmeler ya- kından izlenerek sanayimizin rekabet gücünü arttıracak poli- tikalar tüm taraflann katılımıy- la saptanmalı ve bu politikala- ra göre gereksinim duyulacak kaynak planlaması zaman geçi- rümeden yapılmalıdır, • Bankacılık sistemi güçlen- dirilerek, hizmetmaliyetleri dü- şürülmelidir. Sermaye koşulla- n sağlayamayan bankalar Fon 'a devredilmemeli, faaliyetleri durdurularak tasfiyelerine gi- dilmelidir, • Bankacılık konusunda borçlann yeniden yapılandınl- masına yönehk son düzenleme- nin zorunlu olduğu neredeyse rüm kesimlerce kabul edilmek- tedir. Ama fınans sektörü yeni- den yapılanma ile sanayiciye gerektiği gibi kaynak aktarma- hdır, • Bankalann mevduat güven- celeri devlete yükgetirmeyecek gerçek bir sigorta sistemine bağlanmalıdır, • Banka kredi sözleşmeleri bütünüyle yeniden ele alınarak uluslararası mali sisteme uygun hale getirilmelidir, • Odeme güçlüğü içindeki şirketlere özelliİde kamu ban- kalanncayapılan faiz ve temer- rüt faizi uygulaması kabul edi- lemez. Hazine Müsteşarhğı ve TCMB bu konuda gerekli ön- lemleri almalıdn-. • Hazırlanmakta olan Icra If- las Yasası'nda konkordato işle- yişi uluslararası uygulamalar- dan da yararlamlarak yeniden düzenlenmelidir. Beyanname verilecek Zarar eden de vergi ödeyecek Ekonomi Servisi - Ekonomik krize yenik düşerek binlerce meslektaşmm kepenk indirmesini izleyen esnaf, geçen yıl zarar etmiş olsa bile hayat standardı üzerinden \ergi ödeyecek. Etkıleri hâlâ süren krizden en çok etkilenen kesim olan esnaf, geçen yıl hayat standardı uygulaması ve ağır vergileri protesto eylemleriyle gündemde kaldı. Buna karşın geri adım atılmayan hayat standardı kapsamında en geç bu ayın sonuna kadar beyanda bulunularak vergi ödenmesi gerekiyor. Zarar etmiş oisa • Esnaf, geçen yıl zarar etmiş olsa bile bu ay hayat standardı üzerinden vergi ödeyecek. Bakkal, taksici, büfe işletmecisi gibi basit usule tabi mükelleflerin 2001 yıh kazancına ilişkin beyanname verme ve verginin ilk taksitini ödemeleri için son gün 28 Şubat. bile "kazana r üzerinden vergilendirilen 800 bine yaklaşan bakkal, taksici, berber, büfe işletmecisi gibi basit usule tabi mükelleflerin 2001 yıh kazançlanna ilişkin beyannameleri bu ayın sonuna kadar vermeleri ve verginin ilk taksitini ödemeleri gerekiyor. 22 Şubat'ta başlayacak Kurban Bayramı tatilüıin araya girmesi nedeniyle, söz konusu mükelleflerin beyanname yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için yaüıızca 8 işgünü kaldı. Bu mükelleflerden geçen yıh zararla kapayanlardan da hayat standardı üzerinden hesaplanacak tutarda vergi ahnacak. Mükellefier 2001 kazançlannı şubat sonuna kadar beyan edecekler. Beyannameler üzerinden yüzde 20'den başlayan artan oranlı tarifeye göre hesaplanacak gelir vergisinin illti bu ay, diğerleri mayıs ve ağustos aylannda ohnak üzere üç taksitte ödenecek. Arjantîn Venezüella EkonomiServisi -Ve- nezüella'da hükümetin, ulusal para birimi boli- vann üzerindeki kont- rollü devalüasyonu kal- dırarak serbest kura dönmesi, birgünde bo- livann yüzde 19.69 de- ğer yitirmesine neden oldu. Durumu inceleyen IMF yetkilileri ve Dev- let Başkanı Hugo Cha- vez, mesajlannda, ge- lişmenin "doğru yolda biradım" olduğunu be- iirtirken Venezüellalı işadamlan, müdahale- nin "kanşjk ve şaşırü- cı" olduğunu kaydetti. İş dünyası liderlerinden PedroCarmana, "saat- K bonıba" olarak nitele- dikleri bu patlamanın uyansını çok daha önce yaptıklannı, ancak ge- rekli önlemlerin alın- madığını ifade ederek "Bu nedenle etkisi ol- ması gerekenden çok daha büyük bir makro- devalüasyonla yüzleş- mek zorunda kakuk" dedi. Venezüella'da uz- manlann bolivann yüz- de 40 oranında yüksek değerli olduğu uyan- sında bulunması, petrol fiyatlanndaki gerileme ve Arjantin krizinin et- kisiyle ihracatoranlan- nın düşmesi üzerine Hugo Chavez, ülkeden sermaye kaçışını önle- mek ve yatınmcılann zayıf ekonomiye güve- nini tesis ermek ama- cıyla, kambiyo kontrol- lerini kaldumış ve boli- van dalgalanmaya bı- rakmıştı. Hükümet aynca, 8 milyar dolarlık bütçe 6 out 9 açığını kapamak için federal, eyalet ve yerel yönetimlerde kamu harcamalannın yüzde 7 kısılacağını duyurdu. Bu arada, Arjantin Ekonomi Bakanı Jorge Remes Lenicov'un VVashington 'da IMF he- yeriyle yaptığı temas- lar, Arjantin-IMF iliş- kilerinde yeni bir döne- min sinyallerini verdi. IMF Başkanı Horst Koehler, "(görüşmele- rin) yeni bir iHşkiiçin iyi bir baslangıç olduğunu ve ekonomik ve sosyal durumun anaKzi hak- kında tam görüş birhği içerisinde olduklannı" söyledi. Koehler, Leni- cov ve IMF yönetimi arasındaki iki haftahk görüşmelerin "olumlu ve samimi" olduğunu belirtti.