Katalog

6-ARALJK2002CUMA CUMHURİYET SAYFA dishab@cumhuriyet.com.tr 11 l K. Kore'de durum çok ciddi' • \VASHINGTON (AA) - ABD Savunma B.akanı Donald Rumsfeld, Kuzey Kore'de durumun çok ciddi olduğunu, Pyongyang yönetımının nükleer anlaşmalan ihlal etmesiyle tehlikeli bir yola girdiğini söyledi. Basın mensuplanna konuşan Rumsfeld, Kuzey Kore'nin nükleer silahsızlanmayla ilgili çok sayıda anlaşmayı ihlal ettiğini ve çok tehlikeli bir yolda ilerlediğini söyledi. ABD, Kuzey Kore'nin Ekim ayında silah programı için gizlice zengınleştirilmiş uranyum elde ettiğini kabul ettiğini bildirmişti.Kuzey Kore, önceti gün Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun. nükleer silah programını denetleme çağnsını, kurumun ABDnin güdümünde olduğu gerekçisiyle reddetmişti. McDonalıTs'a bomba: 3 ölü • CAKARTA(AA)- Endonezya'nın doğusunda, bir McDonald's restoranında ve araç kiralama merkezinde meydana gelen patlamalarda üç kişi öldü, iki kişi yaralandı. Sulavvesi Adası'nın yerel başkenti Makassar'da. bir alışveriş merkezinde bulunan McDonald's restoranında meydana gelen ilk patlamada üç kişi öldü, iki kişi yaralandı. Ikinci patlamada 4 otomobilin hasar gördüğü, can kaybı olmadığı bildirildi. Saldınlann sorumluluğunu henüz üstlenen olmadı. Tamillerle anlaşma • OSLO(AA)-Sri Lanka'da 19 yıldır devam eden iç savaşı sona erdirecek görüşmelerde, hükümetle Tamil gerillalan arasında federal bir model için ilkesel anlaşmaya vanldı. Diplomatik kaynaklar, Oslo'da Norveç'in desteğinde sürdürülen görüşmelerde, taraflann "Sri Lanka için yeni bir federal modelin ilkeleri üzerine anlaşmaya vardıklannı" söyledi. Kaynaklar, yine de nihai bir anlaşmaya varmadan önce hâlâ Bush'un, Erdoğan'ı, ABD'ye Irak konusunda destek istemek için çağırdığı öne sürüldü Beyaz Saray ikna edecekDış Haberler Servisi - ABD Başka- nı George Bush'un, Adalet ve Kalkın- ma Partisi (AKP) Genel Başkanı Re- cep Tayyip Erdoğan'ı, Irak'a yönelik olası bir askeri operasyon konusunda destek istemek amacıyla Washing- ton'a davet ettiği öne sürüldü. Amerikalı yetldlilere dayanan New York Times gazetesı. haberi, "Bush, Türktiderine.Irak'a karşı askeri hare- kâta destek konusunda basla yapacak" başlığıyla verdi. Amerikalı yetkililer, ABD Başkanı, Erdoğan'a baskı gazetesine göre, ABD Başkanı Bush'un AKP lideri Erdoğan'ı çağırma nedenlerinden biri de Irak'ı vurmak için BMGK'den 2. karara ihtiyaç olup olmadığı konusunu 'açıklığa kavuşturmak.' Bush-Erdoğan buluşmasının bir hafta içinde gerçekleşeceğini de belirtti. Ha- berde, "fslami kökenti bir partinin baş- kanına yapılan davetin, Bush yönetimi- nin, Saddam Hüseyin'i işbaşmdan uzak- laştırmak amacryla girişilecek askeri harekâtla ilgili tüm taşlan yerine koy- ma konusundaki kararhhğını sergi- edjgi" de ifade edildi. New York Times'ın haberinde. 'Amerikah yetküılerin, Irak ope- rasyonunda ABD'nin ya- nında açıkça yer abna ko- nusunda çekingen davra- nan yardınıcılanna karşı Erdoğan'a güvendikleri" konusu da yer aldı. Gazete, Dışişleri Baka- nı Yaşar Yakış'ın, çok sa- yıda Amerikan askerinin Türk topraklannda konuşlandınlma- sının kamuoyuna açıklanamayacağı ve Irak'a karşı güç kullanabilmek için Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyı'nden ikinci bir karar daha çı- kanlması gerektiği konusundaki açık- lamalannın. "ABD'nin askeri planla- malannı ciddi biçimde zora soktuğu- na" da dikkati çekti. Çağnlma nedeni 2. karar talebi Türkiye'nin talep ettiği şekilde Gü- venlik Konseyi'nden ikinci bır karar çıkanlmasının gerekli olup olmadığı konusuna değinen ABD Savunma Ba- kan Yardımcısı Paul WoHbwitz, "bu önemli sorunun, her iki hükümetin en iist düze>' yetkilileri arasında açıkhğa kavuşturulması gerektiguıi" belirtti Paul Wolfowitz, "Bu, Tayyip Erdo- ğan'ın VVashington'a gelmesini isteme- mizin nedenlerinden biri" şeklinde ko- nuştu. Haberde, Erdoğan'ın yeni Türk hükümetının başbakanı olmasının bek- lendiği de kaydedildi. New York Times "ın haberine göre Bush-Erdoğan görüşmesinin günde- minde Irak, ABD'nin Türkiye'ye sağ- layacağı ekonomik yardım, Türkiye'nin A\Tupa Birliği (AB) üyeliğine destek ve Kıbns sorunu yer alacak. Bush ve Er- doğan'ın aynca. askeri planlama konu- lannı ele almalan da bekleniyor. Gaze- te Wolfowitz'in, Yakış'ın karşı görüşü- ne rağmen. Washington hükümetinin Irak harekâhnda Türk topraklannın kul- lanılabileceği konusundaki umudunu koruduğunu belirttiğine işaret etti. Haberde. Türkiye üzerinden açılacak ikinci cephenin savaş süresini kısalta- cağı iddia edilirken. kuzeyden girecek birliklerin Kuzey Irak'ta düzeni sağla- yacağı, Türk ve Kuzey Iraklı Kürt kuv- vetlen arasında bir çatışma çıkmasını engelleyeceği de ifade edildi. Irak Başbakan Yardımcısı, Washington'ın denetimlere karşm hazırlandığını söyledi: Savaş çıkmaması mucize olur dilecek b l • Iddialan çürütmek için denetçilere bir şans vereceklerini belirten Saddam Hüseyin, halktan "kendini beğenmiş Amerikan zorbalığına" karşı sabırlı olmalannı istedi. Dış Haberler Servisi - Irak Devlet Başkanı Saddam Hü- seyin denetçilere bır şans veri- leceğini açıklarken Irak Başba- kan Yardımcısı TankAziz, "sa- vaş çıkmaması mucize olur" dedi. Aziz, Amerikan ABC te- levizyonuna verdiği demeçte, "Amerikan yönetimi savaşa ha- zırfanı\Dr. Savaş çıkmaması mu- cize ohır.Kitkimha sflahmasa- hip değiöz" diye konuştu. Aziz. "ABD Savunma Baka- nı Donald Rumsfeld ya da yar- dımctsı Paul Wolfowitz gibile- rin düşündüğünün aksine, Irak'ayöneiikABD sakhnsı eğ- lence partisi olmayacak" diye konuştu. Tank Azız. "Birkaç haftada işi bitireceklerini ve daha sonra Irak'ı, ABD Mer- kez Komutanı Tommy Franks'in tideriik edeceği bir hükümetle yönetebilecekleri- ni sanıyorlar, bunlar halüsi- nasyon" ifadesini kullandı. Aziz, bunlann ardından Amerikan petrol şirketlerinin Irak petrolünden yararlanma- ya başlayacaklannı savundu. Irak Başbakan Yardımcısı, "VVashington yönetimi Israfl'i bir imparatorhık haüne getir- mek için, bölge ülkelerini bir- birierivie catean. küçfik zayrf hyor" diye konuştu. BM silah denetçıleri konu- sunda bugüne kadar ilk kez ko- nuşan Irak Devlet Başkanı Sad- dam Hüseyin, Irak'ın kitle im- ha silahına sahip olmadığuıı kanıtlamalan için denetçilere bir şans vereceğini açıkladı. Saddam Hüseyin. Şeker Bay- ramı kutlaması için Baas Par- tisi ve Irak ordusu liderlerini ka- bulde yaptığı konuşmada, "de- netçilere bir şans verihnediğuıe flişkin iddialann ortaya aüla- hifcyeani", RM karan'nı irabııl bir uluslararası durum karşı- sında Irak halkını emniyette tutmanın yattığını söyledi. Irak lideri, bu nedenle denet- çilere bir şans vereceklerini belirtti. Vatandaşlarından "kendinibeğenmiş Amerikan zorbahğma" karşı sabırlı olma- lannı isteyen Irak lideri, "Irak halkj en önemli özelh'klerin- den biri olan sabrmdan vazgeç- medi" dedi. Irak Devlet Baş- kan Yardımcısı Taha Yasin Ra- mazan, önceki gün silah denet- netçilerin Irak" a düzenlene- cek saldın için istihbarat elde etmek amacıyla geldiklerini öne sürmüştü. BM'de geri adım ABD'nin, yasaklı mallar lis- tesini genişletebilmek amacıy- la engellemek istediği Irak'la ilgili gıda karşılığı petrol prog- ramınm 6 ay süreyle uzatıl- masım öngören karar tasansı, önceki gece BM Güvenlik Konseyi tarafindan oybırliğiy- le kabul odıldi. ABD, Kon- Savaş bıdutlan altında bayram Irakhlar, bir Şeker Bayraını'nı daha savaş korkusuyla geçiriyor. Uzun \ıllardır banşa hasret kalan Irak halkt bir savaşı daha "kaçınıbnaz" olarak görse de "iyi dikklerie" kıidadı bayTanu. Yapünmlar altında doğan gençler, ba\Tamhk kryafetlerine bürünmeyi ihmal etmedi (Fotoğraf: AP) len tepkiler üzerine geri adım atu ve uzlaşma yolunu seçti. Bu bağlamda tasanya eklenen bir madde çerçevesinde Güven- lik Konseyi 30 gün içinde ya- saklı mallar listesini yeniden gözden geçirecek. Önceki oturumda tasannın 6 ay yerine sadece 9 gün sü- reyle uzatılmasını sağlayan ABD, bu kez başanh olama- dı. ABD, pazarlığın sürdürüle- bilmesi için tasannın bu sefer de 14 gün süreyle uzatılması- nıöncrdi, ancak dığcr üyele- BIÇAK SIRTI EROL MANtSALI Kofi Annan Belgesinin Sonuçları Kıbns sorununda uyuşmazhğın giderilmesi ama- cı ile Denktaş ve Klerides e Kofi Annan tarafin- dan sunulan belgede neler var? Türk tarafı için or- taya çıkan büyük sakıncalar neler? Bu sakıncala- nn kamuoyu tarafından bilinmesinde yarar var. 1) Türk tarafının ayn egemenliğı, ayrı bir kimliği bulunmuyor. AB içinde ve uluslararası ilişkilerde, ileride bir sorun çıktığı zaman "Aynlma, bağımsız hareket etme olanağı yok". 2) Kıbns Cumhurıyeti'ni kuran iki devletten biri olarak tanımlanmamaktadır. "Parça devlet" tanı- mı ayrı bir kimliği, kurarken bağımsız olan ve ta- nınmış bir yapılanmayı ortaya koymamaktadır. 3) Mevcut Rum Cumhuriyeti'nin devamı niteli- ğinde bir yapılanma vardır. Sadece "biçimsel öğe- lerde" farklıhk ifadeleri bulunmasına karşılık, hu- kuki ve siyasi yapılanmada mevcut Rum Cumhu- riyeti'nin devamı olduğu yorumunu güçlendiren bir durum vardır. 4) Orta vadede Rum nüfusun 'Kuzey'e geçme serbestliği ve seçme, seçilme haklarının kazanıl- ması, "Adanın zamanla Rum çoğunluğun yöneti- mi altına girmesi sonucunu, kesinlikle doğurmak- tadır". Ada, bir Rum adası haline gelecektir. 5) Ortak yönetimde, zamanla Türklerin haklan- nın ortadan kalkmasına götürecek bir yapı görü- lüyor. Türkler Kıbns Cumhurıyeti içinde, "Rum ço- ğunluğun kararlanna bağlı hale geleceklerdir". 6) Türkiye'ye verilen güvence boşlukta kalmak- tadır. Birleşmiş Milletler askeri gücü, inisiyatifi ele geçırmektedir. 7) Türkiye AB dışında olduğu için, bir süre son- ra ada ile Türkiye'nin ilişkısi tamamen kesilmış ola- caktır. Ada, herhangi bir AB bölgesi gibi olacak ve vize ile gidilecektır. Batı Trakya'ya gidildiği gibi. 8) Bölgedeki Rum yerteşimi ve toprak ödünü, Türk- leri coğrafi ve fiili olarak Rum işgali altına sokmak- tadır. 70.000 Rum'un Türklenn yaşadığı bolgeye gir- mesi, orta vadede kesinleşmış olacaktır. Bırakıla- cak topraklara da 50-60.000 Rum'un yerleşmesi söz konusudur. Aynı miktarda Türk nüfusu, Türklere kalan dar bir alana sıkıştınlmak zorunda bırakılacaktır. Bütün bunlar, AB'nin, Avrupa Birieşik Devletleri haline gelmesi ile tamamen Türkiye ve Kıbns Türk- leri aleyhine gelişecektir. Kıbns Türkleri herhangi bır azınlık konumuna fiilen gelmış olacaklardır. Ne yapılmak isteniyor? O halde Kofi Annan belgesi ile ne yapılmak is- teniyor? AB, soğuk savaş sonrasında Akdeniz'i kendi iç denizi olarak görmek istiyor. Türkiye'yi ileride de almayacağına göre "Suyu bulandıran bu ülkenin askerierinin" adadan çekilmesi gerekiyor. - Adada koca iki Ingiliz üssü var; ABD ile ortak kullanılıyor, - Yunan ve Rum askerieri de ağzına kadar dolu, - Önce geçici olarak BM Banş Gücü askerieri ge- leceklen Kofi Annan belgesine göre bunlar "herşey- den sorumlu olacaklar". - Türk askerieri gidince BM askerierine de ge- rek kalmayacak: Orası AB toprağı olduğuna göre; Alman, Fransız, Italyan askerieri başta olmak üze- re Avrupa Ordusu adaya yerleşmeye başlayacak. - Ve böylelikle AB'nin kıta Avrupası" da, Doğu Akdeniz'deki stratejik konumunu almış olacak. Adada bir tek Türk kalmaz 5-10 yıl içinde yığınla Yunanlı ve Rum adaya do- luşunca Kıbnslı Türklere "by by" demekten baş- ka bir şey kalmayacak. Tabii bu arada iç savaş ve saldın olmaz, Türklere Rumlar saldırmaz iseler. Saldırırlarsa bu defaTürk ordusu da yardıma gi- demez: Giderse, "Resmen AB toprağına saldırmış olur". Kendi ordusunu haklı olduğu bir davada çekmiş, baskıya boyun eğmiş bir ülkenin hüküme- ti de herhalde AB'ye savaş açamaz! Türkler de Rum ve Yunan baskısından bir yerle- re göçmek zorunda kalıriar: Anadolu'ya kaçanlar yanında Londra'da yakınlan olanlar Ingiltere'yi se- çerier. Bir şeyi kesin olarak bılmek gerekir; adada kalamayacaklardır. Birkaç bin kişiyi hariç tutmak gerekir; Rumlara ve Brüksel'e "sadakatle" hizmet etmiş olanlara bazı imtıyazların tanınmasını normal karşılamak gerekir. Bu birkaç yüz ya da birkaç bin kişi daha şimdiden kendilerini güvence altında his- sedebilirieıi Ama yine de hiç belli olmaz; bu Avrupalının ne yapacaâı hiç bilinmez. Daha dün Rnsna'da göz- olduğunu hatırlattı. Taraflann, müzakere masasında Avustralya, Almanya, Isviçre ve Hindistan gibi federal örnekleri tartıştıklan belirtildi. 19yülık savaşta, yaklaşık 64 bin kişi hayatını kaybetmişti. Cherie Blair'in başı dertte • LONDRA(AA)- tngiltere Başbakanı Tony Blair'in eşi Cherie Blair'in sahtekârlıktan hüküm gi>Tniş bir mali müşavirle çahştığı iddiası tartışmalara yol açtı. The Daily Mail gazetesinin konuyla ilgili iddiası. Dovvning Street'teki Başbakanlık Konutu tarafından sessizlikle karşılandı. Sesesizlik üzerine gazete, Peter Foster adlı bu kişinin Cherie Blair'in satın alacağı iki daire için bizzat pazarlık yaphğuıı Foster'ın, Cherie Blair için yaptığı pazarlık sonucunda Başbakan'ın eşine 69 bin sterlin kazandırdığına dair internet üzerinden yazışmalann ellerinde olduğunu ileri sürdü. devletlerolarakböbneyiplan- etmelerinin temelinde böyle susu olmakla suçlamış ve de- sey'in diğer üyelerinden ge- ri ikna edemedi. LASIIRAK OPERASYONU ABD NATO'dan işbirliği istedi BRÜKSEL (AA) - ABD'nin, Irak'a askeri harekât düzenlemesi ha- linde, NATO'dan işbirli- ği talebinde bulunduğu bildirildi. NATO yetkilileri ve diplomatik kaynaklar, ABD'nin Irak'a saldın düzenlemesi halinde NA- TO'dan 4 alanda yardım talebinde bulunduğunu belirterek, bunlann Awacs uçaklan gibi NATO*nun elinde bulunan ortak im- kanlann kullanımı, ken- di adlanna birlik gönder- meye karar verecek ülke- lere lojistik destek, h^k'ın saldınsı halinde Türki- ye'ye yardım ve ittifa- km harekat sonrası için insani rol oynaması ol- duğu belirttiler. Aynı kaynaklar, dün NATO Genel Sekreteri George Robertson ile görüşen ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz'in bu işbirliği talebinı ilettiğini belirtir- ken, Robertson, "Wolfo- witz bu askeri yardımı acilen istememiş, daha ziyade, NATO'nun bu 4 alanda yardım edebile- ceğini düşündüğünü be- lirtmiştir" dedi. ABDnin NATO'daki Bü- yükelçisi Nicholas Burns de. "Irak ile anlaşmaz- lık durumunda, ABD NATO'dan siyasi destek gelmesini veetkili aske- ri işbirliği yapümasını ümit etmektedir" dedi. Bu arada, adının açık- lanmasını istemeyen bir diplomat da NATO'nun mesajı aldığını ve NA- TO'nun 19 üyesinin bü- yükelçilerinin çoğunun, ülkelerinin ABD'ye açık destek verdiğini belirte- rek, "Ancak savaşa git- riğimizi söylecek nok- tada değiliz" diye ko- nuştu. lerinin önünde 200.000 kişi kıtır kıtır kesilirken kıl- lannı bile kıpırdatmadılar. Evet Kofi Annan belgesinin Kıbns'ı götureceği nok- ta bu; kimlerin neyi, niçin yaptırmak istediğini gör- mek istemediğimız sürece kaybetmekten başka bir yol kalmayacaktır. Onun için gözümüzü açmalıyız. Belgenin ne ol- duğunu bilmeden "evef deyin" diyenlerin kime hizmet ettiğini anlamamız gerekiyor. Acı bıleolsa... www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali Cem AKP'yi uyardı Savaşm bedeli parayla ödenmez Son 35 ydın en kurak günlerinin ardından başlayan orman yangını yerieşim bölgelerine sıçradı. (REUTERS) Sydney'dekiyangınyayılıyor SYDNEY (AA) - Avustralya'nın Sydney kentinde, son 35 yılın en kurak ve sıcak günlerinin ardından önceki gün başlayan ve yerieşim bölgelerine de sıçrayan orman yangını kontrol altına alınamıyor. Sydney'in kuzeybatısında başlayan orman yangını, saatteki hızı 80 km'yi bulan rüzgânn da etkisiyle yerieşim bölgelerine sıçradı. îlk belirlemelere göre, 20 ev tamamen yandı, 35'e yakın ev de oturulamaz hale geldı. Kentin banliyölerini birbirine bağlayan demiryolu hatlannda meydana gelen tahribat nedeniyle işlerinden evlerine dönmeye çalışan on binlerce Sydney'linin tam bir panik ve korku içinde olduğu bildirildi. îffaiye ve karayollan yetkililerinden alınan bilgiye göre, kentin kuzey ve batısını bağlayan otoyol da yangından hasar gördü, can güvenliğinin olmadığı bu bölgelerde evlerini boşaltmalan için halktan yardımcı olması istendi. Yangın söndürme çalışmalannın aralıksız sürdüğü kentte, halen 3 binin üzerinde itfaiyecinin görev yaptığı bildiriKi. ANKARA(Cumhu- riyetBürosu)-Yeni Tür- kiye Partisi Genel Baş- kanı tsmail Cem. Tür- kiye'nin geleceğini teh- likeye atacak bir sava- şın para ile karşılığı ola- mayacağını belirterek, "Irak planınuı hazır- lanmasma katkı gibi so- yut bir kavram karşın- ğmda bir pazarhğa gi- rildiğL, bemü rakamla- ruı konuşulduğu belir- tilmiştir. Bu yaklaşmn reddediyoruz" dedi. Cem, yaptığı yazılı açıklamada, Meclis dı- şı muhalefet olarak AKP iktidannı uyardı. ilk gi- rişimlerin uzlaşmayı de- ğil, gerginliği davet et- tiğini vurgulayan Cem, "basörtüsü kuDanan kul- lanmayao, laik olan ol- mâyan benzeri,\-anhs ay- nşmalann güçlendiril- diğmi" bildirdi. AB'ye üyelik konu- sunda hükümetin "tarih icin tarihi" kabullenen yaklaşımına tepki gös- teren Cem, "Müzakere tarihi veribnesi dışmda- ki bir formülün Türid- ye'den kabul görmeye- ceği, Kıbns dahil her ala- na olumsuz yansıyacağı AB'ye bUdirilmelidir" görüşünü kaydetti.