Katalog

SAYFA + CUMHURİYET 19 ARALIK 2002 PERŞEMBE 14 UJA [email protected] Garanti Bankası'nın, tarihi Karaköy binasında kurduğu Osmanlı Bankası Müzesi bugün açılıyor Müze mekânı kabaca, dört kasa dairesi ve çevresinde kurulan sarkıt duvariardan oluşuyor. Osmanta Bankası tarihi, panolar ve kasa dairelerinin yanı sıra bilgisayar ortamında da anlaülıyor. Kasadan müze çıktıÖZLEM ALTUNOK Acaba kaçımız bir uçak, sınema, mimarhk ya da araba müzesi gör- dük? Ki hâlâ müze denınce aklımı- za etnoğrafya, arkeolojı ya da re- sım müzesi gehrken, ki onlar bile henüz yeterince ilgiyi göremez- ken... Klasik müze anlayışına karşıhk. geçmişle birlikte yaşadığımız anın tarihıni de kalıcı bir konuma getir- mek, toplumsal tarih bılincini ge- liştirerek bilgiye ve belgeye sahip çıkmak üzerine de sözü olan bir müzemiz var artık: Garanti Ban- kası'nın, Bankalar Caddesi'ndeki ta- rihi Karaköy binasında kurduğu Osmanta Bankası Müzesi bugün açı- lıyor. Bundan tam bir yıl önce 16 Ara- lık 2001 günü Garantı Bankası ile birleşen Osmanlı Bankası 'nın tanh- sel mirasına sahip çıkılması için başlatılan proje, bugün artık bir müze olarak karşımızda. Kuruluş ça- lışmalan Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi tarafından yürütülen müze, dünyanın sayılı fi- nans tarihi müzeleri arasında yeri- ni almaya hazırlanıyor. Projesı, ta- rihçi Prof. Dr. Edhem Eldem, mı- mar Prof. Dr. Öısan Bflgin ve.tasa- nmcı Bülent Erkmen tarafından yaşama geçirilen müzeyi tanıtmak için düzenlenen toplantıda proje- nın mimarlanna, Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen de eş- lık ettı. Özen, aradan geçen bir yıl- lık süre içinde Osmanlı Bankası Arşıv ve Araştırma Merkezi'nın et- kinlik alanlannı genişleterek Boğa- ziçı Üniversitesi'yle yapacaklan iş- bırliğini resmileştirdiklerini söyle- dı ve öncelikli amacırun, müzeyi ta- rıhin yazıldığı, okunduğu, tartışıl- dığı bir yer; özellikle de akadem- ısyenler ve öğrenciler için buluşma merkezi haline getirmek olduğunu belirttı. Kurum değil. dönem tarihi Zengın içeriği ile devlet arşivle- rine alternatif sunan Osmanlı Ban- kası arşivlennden seçilen örnekle- rin oluşturduğu malzemeyi ve me- kânı 9 ay gibi kısa bir sürede değeT- lendırerek müzeye dönüştüren ekip, bınanın tarihıni, serginin ana me- kânı olarak kurduklan kasa daire- sinde hayata geçiriyor. Müze me- kânı kabaca, dört kasa dairesi ve çev- resinde kurulan sarkıt duvariardan oluşuyor. Özel belgelerin sergilen- mesi için kullanılan dört kasadan ilk üçünde muhasebe kayıtlan, müşte- ri ve personel dosyalan yer alıyor. En büyük kasa olan Mecidiye Ka- sasfnda ise bankanın en önemli iş- levleri arasında yer alan kâğıt para ihracı ve Osmanlı para sistemi hak- kındaki belgelerden oluşan ayn bir sergi bulunuyor. 13 yıldır Osmanlı Bankası arşivi üzerine çahşan Edhem Eldem, ön- ce] ikle bir kurumun değil, bir döne- mın tarihini ortaya koyduklannı söy- lüyor. Sadece belgelerin sıralandı- ğı bir müze değil; bir mekân içine oturtulan, belirli bir anlayış içinde sunulması gereken kalıcı bir müze • Klasik müze anlayışına karşılık, geçmişle birlikte yaşadığımız anın tarihini de kalıcı bir konuma getirmek, toplumsal tarih bilincini geliştirerek, bilgiye ve belgeye sahip çıkmak üzerine de sözü olan bir müzemiz var artık. Bankalar Caddesi'ndeki müzenin projesi tarihçi Prof. Dr. Edhem Eldem, mimar Prof. Dr. thsan Bilgin ve tasanmcı Bülent Erkmen tarafından hazırlandı. oluşturmak için, öncelıkle ekip ça- lışmasının öneminı vurguluyor. interaktlf erlşlm Müzenin mantığını ve kurgusunu tanımlarken kronolojik ve tematık olmak üzere iki ana eksen üzerinde hareket ettiklerini belirriyor Eldem Kronolojik eksen, Osmanlı Banka- sı'nın kendi tarihiyle ilgili anlatı- mı, tematik eksen ise bankanın için- de bulunduğu ortamı yansıtıyor. Türkiye'nin toplumsal, ekonomik ve sosyal yapısına da ışık tutan mü- zede, bir yandan bankanın evreleri- ni, diğer taraftan da arşivlerden çı- kan müşteri profilleri, siyasi olay- lar ya da ıktisadı gelişmelerle bir dönemin tarihini gözlemleyebiliyor, geç Osmanlı - erken Cumhuriyet dönemınin siyasi, toplumsal olayla- nna tanık olabihyoruz. Bu kurgu aynca, müzenin ana sergısinin so- nunda yer alan bilgisayar ortamın- da interaktif bir erişimı de sağhyor. Var olan özel ya da tüzel müzele- rin koleksiyon ya da arşivlerini sun- maktan öte, dinamık ve yaşayan mü- zeler olmalan gerektiğine dair söz- leri de var ekibin. Mimar thsan Bil- gin, bu projeyle mekânın asırlık alın yazısını iki taraftan birden kuşatıp ters - yüz etmeye çahştıklaruıı söy- leyerek yapının bugüne dek sakla- dıklannı artık göstermek için, bunu, yapıyı hafifleterek sunmaya çalış- tıklannı belirriyor. Müzenin sosyal rolü Bilgin, müzenin önemli bir ifade aracı olduğunu söylerken günümüz- de artık müze kavramının soyutlan- mış bir kültürel etkinlik olmaktan çı- kıp reklamcıhğa dönüştüğünü, kül- türün çeşitlenmesi, farklı bir sosyal rol taşıması anlamında önem ka- zandığını vurguluyor. Malzemesı belge, fotoğraf ve metın (ki çogu Fransızca ya da Osmanlıca) gibi iki boyutlu elemanlardan oluşan bir mü- zenin izlenilebilir kılınması için ta- sanmcı Bülent Erkmen'e de önem- li bir görev düşmüş. Erkmen'in en temel yaklaşımı bu malzemelerin bileşiminden 'müzece' bir dıli bul- mak için çabalamak olmuş. Anlatım dilinden malzemenın kul- lanımına, izleyenin dolaşımına ka- dar birçok unsuru dikkate alarak ana sergileme konseptini sarkıt du- varlar üzerine kurmuş. Bu duvarla- n, sergilemenin bir parçası haline dönüştürerek olanaklan çoğaltacak bir yapı oluşturmaya çalışan Erk- men, sergilenen şeylerin irdelen- mesinin dışında sergileme ortamı- na ilişkin, izleyen üzerinde bir duy- gu uyanmasmı sağlamaya çalıştı- ğını söylüyor. (Osmanlı Bankası Müzesi, Voyvo- da CaddesiNo 35-37Karaköv/Tel: 0 212 292 76 05/ internet adresi yı- Ibaşında hizmete girecek H-M'VV. ob- muze.com) TÎYATROLARI'NDAKÎ 'IVALKMAN DlNLEME OLAYI' İLE ÎLGÎLİTARTIŞMALAR SÜRÜYOR: Sanatçılar hatalı, ceza ağır• Ebru Onurlu Aksal, oyun sırasında vvalkman dinlemelerinin yanlış olduğunu kabul ediyor; ancak işten atılmalarına bunun değil, gönderilen iki mektubun neden olduğunu ileri sürüyor. ECE BAKTIAYA Istanbu) Büyükşehir Befediyesi Şehir Tiyatro- lan'nın, Fatih Reşat Nuri SahnesTnde sahne- lediği 'Düğün ya da Davul' adlı oyun sırasın- da, vvalkman ile Galatasaray - Fenerbahçe ma- çını dinledikleri iddiasıyla Istanbul Şehır Tıyatrolan oyuncusu SerhanAslan ve orkest- ra üyesi EbruOnurhı Aksal'ın görevıne son verilmesıyle ılgıli tartışmalar sürüyor. "Bir oyunu sezon içinde en az 60 - 70 kez oynuyoruz. Hareketsiz hem sıkıhyor, hem de yoruhıyoruz. Diyaloglann uzun okhığu zamanlarda da vvalk- man dinkndiği oluyor. Fakat bi- am kovulmammn sebebi, ma- çın hemen ertesi günü tryatro- ya geten iki mektuptur" söz- leriyle açıklıyor Aksal işten çıkanlmalannın nedeni- ni. *Bunerezalet!Maç iztemeye mi geldik, yoksaoyunmu?" di- ye olayı kınayan mektuplardan bi- rinde. orkestranın da kanlımıyla oyun- culann birbirlerine el - kol işaretleriyle skor bildirdiklerini, kendi eşkâlinin belirtildiği diğer mektupta ise Aksal'ın oyu- nun finaline doğru işaretler- le maç sonucunu verdiğinin anlatıldığını ifade ediyor. Walkman dinlediğını ve bu yap- hğının, özrü olmadığını kabul eden sanatçı, yapılan diğer suçlamalan ise reddediyor. Oyunun son 15 daki- kası süresince çaldığını anlatan Aksal. "Orkestra birparavanmarkaandaçalıyordu.Bö>1ebirşe>'yap- madun, yapmış olsaydım da izieyiciııin bunu gör- meihtimali zaten yok" diyor. Sanatçı, hakkında çı- kan diğer haberleri kendi deyimiyle "doğnıdan sapnrma'' olarak yorumlarken, olayda adı geçen Serhan Aslan'ın ise vvalkman dinlediğini yalanlı- yor. Orkestra şefı Önder Bali. 'Memleketimden tn- san Manzaralan', 'Lüküs Hayat 1 ve 'Sanpmar 1914' adlı oyunlann orkest- ralannı yönettiğinin ve olaylara bire bir tanık olmadığırun alhnı çiziyor. Yaşananlan son derece yanlış bulduğunu be- lırten Bali. bir iş yapılırken di- ğerinin düzgün ya- pılamayacağını vur- guluyor. Buna benzerdurumla- nn var olup ol- madığını 0 ise şöyle açıklıyor: "Zamanında, 1 saat ya da 45 dakika boş oturukhığunda kitap okunduğu ya da müzik dinJeniktiği oimuştur. Ancak bu devamb ya- pıbyor dryemeyiz." Bu konuda ulaşabildiğimiz müzik yazan ve sanatçılann görüşlenyse şöyle: EVİNİLYASOĞLU - Haberi hayretle okudum. Bir sanatçı çaldığı veya rol aldığı yapıhn bütünün- den kendini soyutlayamaz. Aynca her görevin ken- dine göre zorluklan vardır. Bu sanatçılar da kendi sıralannı beklerken biraz canlan sıkılabilir, bu da onlann zorluğudur belki Ama böyle bir disiplin- sizliği marifet yapmışçasına anlatıp çeşitli pozlar veren sanatçıya ıyıce şaştım! 'Uyan veya kınama cezası verilebiIirdT SAİV1AKÇIL - "Bunu herkes yapıyor" savı ge- çerlı olamaz. Başkalannın yanlış yapıyor olması onlara da yanlış yapma hakkıru vermez. Hem oyu- na hem de seyirciye karşı yapılmış büyük bir yan- lış ve saygısızlıktır. Buna rağmen dırekt işten at- mak ağır bir ceza. Onun yenne uyan veya kınama cezası verilebilirdi FİLİZ A1İ - Bir müzisyenin, sanatçının mesle- ğine bu kadar saygısız ve gayri cıddı olduğuna ına- namıyorum. Sanatçuıın o esnada maç dinlemesi, görevinı yapmadığı ve yaptığı ışten zevk almadı- ğı anlamına geliyor. O zaman bu mesleği yapma- sın. CİHATAŞKEN-Sahne üzenndeki ınsanlann, top- luma verdikleri ışıkla örnek ol- malan beklenmehdır. Sanat, ruh ve beden ile bir bütün şeklınde se- yirciye aktanlmalıdır. Bu konuda sanatı engelleyecek her türlü faktör seyircinın, performanstan zevk alma- masına neden olacaktır. Ciddı sanatçı- lar bu yaklaşıma dikkat ederler. CEM MANSUR- Sahne üzenndeki bir sanatçının bu şekilde davranması hem işi- ne hem de izleyicıye saygısızlık. Müzıkal- lerdekı uzun dıyaloglar sırasında, orkestranın izleyıcinin kendilennı görmemesi koşulunda kıtap okuması, tüm dünyada rastlanan ve bi- lınen bir durum. Ancak sahnedekı bir sanat- çının bunu yapmasını olumlu karşılamıyo- rum. UM Cental Erkin'i anma konseri • Külrür Servisi - Bilkent Senfonı Orkestrası'nın 'Ulvi Cemal Erkin'i Anma Konserleri'nden ikincisı 24 Aralık Salı akşamı saat 20.00-de yapılacak. Şef Gürer Aykal'ın yöneteceğı ve keman vırtüözü SunaKan'ın solıst olarak katılacağı konserde Mozart'ın Sıhırli Flüt Operası Uvertürü ve 5. Keman Konçertosu ile Ulvi Cemal Erkin'in 1. Senfoni'si seslendirilecek. (0 312 290 13 66) Rony'de müzik video-art gösterisi • Kültür Servisi - Elektronık görüntünün geleneksel kullanımına alternatif bir yaklaşımı olarak tammlanan vıdeo-art ile elektronik müziği buluşturmayı hedefleyen Revolt, aynı zamanda seçmış olduğu isımle muhalıf bir söylemi gündeme getiriyor. Bir seri performans olarak planlanan ve insanoğlunun varoluş serüvenini doğrusal olmayan' bir çızgide anlatma>ı hedefleyen Revolt'un Drive - l adını taşıyan ılk ayağında 'duygular" ele alınacak. Dört saatlik performansın görüntülerini "e.f.e' mikslerken, gecenin müzıklerini ise DJ Mabbas çalıyor. Çok sayıda dev ekrana yansıtılacak görseller ve yazılarla bir bütünlük arz eden müziklenn sunulacağı gecenin sürpnz konuklan da olacak. Sıraselviler - Taksim'deki Roxy'de bu akşam, saat 22.00 - 02.00 arasında düzenlenecek etkinliğin giriş ücreti 5 milyon. (0 212 249 13 01) Zeybeklere onay çıktı • MUĞLA (Cumhuriyet) - Marmaris Halk Eğitim Merkezi'nin 7 yıldır sürdürdügü araştırma sonuçlandı. "Marmaris Zeybeğı' ve 'Söğüt Zeybeği' o>ıın ve notalan TRT'ye onaylatıldı. Muğla Valilıği'nin 'Muğla Türküleri' adı altında kaset ve CD yaptumasının ardından Marmaris Halk Eğitim Müdürlüğü de 'Marmans - Söğüt Zeybeği' türkülerinı kasete kaydettirdi. Halk merkezi müdürlüğü yetkilileri, zeybeklerle ilgili figür ve giysi araştırmasına da başladıklannı bildirdiler. SİHEMA-TARİH BULUŞMASI'MDA BUGÜN • BEYOĞLUStNEMASI'nda 12.00'de 'Hepsi Gerçek', 14.00'te Teresa KoÜarezyk'in 'Kardinal'. 16 30 da Mohsen Makhmalbaf ın 'Se>yar Saücı', 19.00da Phflippe Grandrieux'nün 'Veni Bir Hayat', 21.30'da Jerzy Kawakrowicz'in 'Nereye' fiünlerinin gösterimi. (0 212 251 32 40) • SİNEMATÜRSAKLEVENTte 12.00'de Mohsen Makhmalbaf ın 'O>ııncu'. 14.00'te Abderrahmane Sissako'nun 'Muthıhığu Beklerken', 16.30'da Tomasz Wlnszniewski'nin 'Eskünolann Yaşadığı Yer', 19.00'da Reza Bagher'ın 'Camdan Kanatlar', 21.30'da '11 E>1ül- ll'09'01' filmlerinin gösterimi. (0 212 325 43 31) • ALMAN KÜLTÜR MERKEZİ'nde 12.00de 'SchmeKis','SessizŞarkı','Ceviz Ağacı','Ölümün Çehresi', 14.00'te Assaffa Peled'ın 'Toprak Ana', 16.30da Martin Maracek'in 'Todu Oyunlar' fihnlerinin gösterimi. (0 212 249 20 09) • FRANSIZ KÜLTÜR MERKEZİ'nde 12.00'de Alberto Yendemmiati. Fabrizio Lazzeretti'nin 'Afganistan', 14.00'te Cartos Bosch, Joseph M.Domenech'ın 'Balseros', 16.30"daGodreyReggio'nun 'Ko>aanisqatsi' fihnlerinin gösterimi. (0 212 252 02 62) İSTAJVBUL KİTAP FUARI'NDA BUGÜN • CNREXPO FUAR MERKEZİ ASALONU'nda 12.00'de Birej^ayıncıhk'ın düzenledıği, Prof Dr Mehmet Altan, Mehmet Barlas'ın 'Avrupa Biriigi ne getirecek?'; 14.00'te Kaynak Yaymlan'nın düzenlediği, Şule Perinçek'in yöneteceğı. Ferit Üsever, Hüseyin Macit Yusufun katılacağı 'Kıbns Sorunu'; 16.00'da Can Yajınlan'nın düzenlediği. AB Pc^Tazoğlu'nun katılacağı sohbet; 17.30'da Hayat Yayınlan"nın düzenlediği, Münir Ankan'ın katılacağı 'NLP teknikleriyle sıra dışı düşünme' konulu söyleşiler. • B SALONVJ'nda 11.15'te Papam Yaymlan'nın düzenlediği, Dr. Erdoğan Taşkm'ın katılacağı 'Saöş ve müşteri üişldleri eğjtimi'; 12.30'da TUDEM'ın düzenlediği, Isa Aykanat, Emre Ozfcm'ın katılacağı 'Çocuk edebiv^unın bilimle bağdaşünbnası'; 14.00'te Belge Uluslararası Yavmcıhk'ın düzenlediği, Emin Karaca'nın yöneteceğı, Eren Keskin, Dr. HaMs Çiçek, Prof. Dr. Vıcdan Arslan'ın katılacağı Kadına Yönebk Şiddet'; 15.30'da Sorun Yaymlan'nın düzenlediği, Kemal Gök'ün yöneteceğı, Ismail HardaL, Nuray Gök Aksamaz, Eşref Yümaz'ın katılacağı 'Sa\aş karşısında şairin sonımluluğu'; 17.15'te TİMAŞ Yaymlan'nın düzenlediği, Dursun Gürlek'ın katılacağı "Çınaraltı kitap sohbetleri: Bir kitap âşığının öyküsü'1 konulu söyleşiler. (0 212 663 09 45) ' ÜZAKDOĞU FİLM FESTİVAÜ'NDE BUGÜN • BEYOĞLU AKBANK KÜLTÜR MERKEZİ nde 14 OO'te YasuomiUmetsu'nun 'Kite' fılminin göstenmi. (0 212 252 35 03)