Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 EKİM 2002 PAZARTESİ EROZYON TEMA'dan Erozyonla Mücadele Haftası etkinlikleri çerçevesinde siyasilere mesaj: ırağın sesine kulak verinFIRATKOZOK ANKARA-Çevre ' sorunlanna çözüm • bulamayan Türkiye, topraklannı da erozyona ^kurban veriyor. Kara yüzeyinin lyüzde 90'ının çeşitli şiddetlerde erozyona maruz kaldığı Türkiye'de, her ] yıl Bursa ve Kocaeli illerini kaplayacak kadar toprak yok oluyor. Erozyonla Mücadele Haftası etkinİLklerini bugün başlatacak olan T E M A Vakfı, "Toprağına Sahip Çık" adını verdıği programı tüm siyasi partılere sunarak siyasilere "Barajı aşıp toprakta bogulmayın. Toprağuı sesine kulak verin" çağnsında | bulunacak. I Artan göçün temelinde erozyonla • Siyasilerin seçim çalışmalanna çeşitli programlarla hız verdiği Türkiye'de toprağı kimse dikkate almıyor. Ancak, her yıl Bursa ve Kocaeli illerini kapsayacak kadar toprak yok oluyor. kaybolan verimlı topraklann yattığını anlatacak olan vakıf. toplumsal eşitsizlik, çarpık kentleşme, eğitim sorunlan ve artan suç oranının da temelinde erozyonun olduğunu savunuyor. Vakıf, siyasılere, "tnsanı mutiu, ekonomisi güçlü. geleceğe umutla bakan bir Türkiye için birinci şart: Cretken topraklar. Toprak; yaşamın önkoşulu, yeniden üretemeyeceğimiz tek varugımız! Topraksız buğday, buğdaysız ekmek, ekmeksiz bir Türkiye olabüir mi" diyecek. Sıyasilerden, Toprak Yasası'nı mutlaka çıkarmalannı ısteyen vakıf, "Türkiye'ıün gözü sizde, bu ülkenin geleceği sizin etinizde... Getin, siyasete toprağı da kaön, oylanımzı ann" çağnsında bulunacak. Yurttaşlara da "Oyunuzu siyasete toprağı bulaşoranlara verin" diyen vakıf, çağnsında şu vurguyu yapacak: "Ne enflasyon, ne ekonomik kriz, ne Avrupa Topluluğu ne de trafik—Türkiye, yakın bir gelecekte çöl olacak, işte sonın bu! Türkiye'nin temel sorunlanna duyarsız kalan siyasetçileri desteklemeyin. Bu ülkenin topraklan onlan zaten affetmeyecektir. Bu güç etinizdevken iktidar koltuğuna oturacaklann 'Toprağına Sahip Çık' progranunı desteklemelerini sağlayın." Erozyonla Mücadele Haftası etkinlikleri, bugün saat 10.30'da AKM önünden yürüyüşle başlayacak. Anıtkabır'de saygı duruşuyla sona erecek yürüyüşün ardından Mılli Eğıtım Bakanlığı'nda açılış toplantısı yapılacak. Saat 16.00'da Milli Eğitim Bakanlığı'nda 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in katılımıyla bir toplantı gerçekleştirilecek. Toplantıda TEMA'nın Artvin, Bayburt, Edirne, Adıyaman, Şırnak, Bolu, Afyon ve Kmkkale'deki temsilcileri sorunlannı anlatacak. 2002'de TEMA hareketine destek verenlere ödül dağıtılacak. Etkinlikler, Tekfen Karadeniz Senfoni Orkestrası, "Üç Denizin Sesi" solistler geçidi ile sona erecek. Toprak yasasının bir an önce çıkanlmasını isteyen Karaca: Toprak verimli olursa IMF bile uğramaz: Bindiğimiz dalı kesiyoruz• TEMA Vakfı'nın Kurucu Başkanı Hayrettin Karaca, "Kendi bindiğimiz dalı kesiyoruz. Toprak, su, hava hepimizin ortak malı. Malımıza sahip çıkmıyoruz" diye konuştu. Karaca, "Söz konusu yasa, mülkiyet haklanna saygı göstererek toprağı verimli kılmayı amaçlıyor. Toprağı verimli kıldığımız gün, bu ülkeye IMF bile uğrayamaz. Toplumsal banşm temelinde de toprağın verimliliği yatar" dedi. ÖZLEM GÜVEMLİ Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıklan Koruma Vakfı'nın (TEMA)) Kurucu Başkanı Hayrettiıı Karaca, kurak bir üdimde çölleşmenin önüne geçmenin çok zor olduğunu belirterek "Kendi bindiğimiz dah kesiyoruz. Toprak, su, hava hepimizin ortak malı. Malınuza sahip çıkmıyoruz" dedi. TEMA'nın 10 yıldır erozyonla mücadele ettiğini belirten Karaca, bu mücadelenin siyasiler tarafından bir türlü anlaşılamamasından yakındı. Türkiye'deki tüm meralann ıslah edilmesiyle yağmurun doğal kanallanna ineceğini ve böylelikle erozyonun önüne geçilebileceğini ifade eden Karaca, şöyle konuştu: "Meralann ıslah edflmesi durumunda mevcut hayvan sayı 40 milyon artar. 2.5 milyon ton bal üretilir, istihdam yaratıhr ve 40 milyar dolarük bir gelir oluşur." Toprak yasa tasarısı Erozyonun önüne geçebilnıek için 3 yıldır Meclis'te bekleyen "Toprak Yasa Tasansı"nın bir an önce yasalaşmasının önemine dikkat çeken Karaca şöyle konuştu: "Söz konusu yasa, mülkiyet haklanna saygı göstererek toprağı verimli kılmayı amaçuyor. Toprağı verimli kıldığımız gün, bu ülkeye TMFbile uğrayamaz. Toplumsal banşın temelinde de toprağın verimliliği yatar.r Karaca. toprağın önemine dikkat çekmek için Atatürk'ün şu sözünü anımsattı: "Milli ekonominin temeli ziraattir. Bunun içindir ki, ziraate büyük önem vermekteyiz. Köylere kadar yayılacak programlı ve prank çahşmalar, bu maksada erişmeyi kolaylaştıracaklar. Fakat bu hayati işi, isabetle amacuıa ulaştırabilmek için ilk önce ciddi etüdlere dayah bir ziraat siyaseri tesbit etmek ve onun için de her köylünün ve bütün vatandaşlann kolayca kavrayabileceği, severek tatbik edeceği bir ziraat rejimi kurmak laznndır." Türkiye 55 yıl sonra çöl olacak Erozyonla mücadek için geçen yıllarda yapüan yüriiyüşlere yetişkinlerin \anı sıra çocuklar da katılmışö. Geiecekkuşakiara çölteşmiş topraklar bırakmamakiçin ağaçlandırma çabşmaları tüm yurtta sürdiirülü>or. Erozyon, toprağın aşınmasını önleyen bitki örtüsünün yok edilmesi sonucu, koruyucu örtüden yoksun kalan toprağın su ve rüzgârın etkisiyle aşınması ve taşınması olayıdır. Erozyon sonucunda toprağın altındaki cansız tabaka ortaya çıkar. Faydalı toprak katmanlannı kaybeden arazilerde çölleşme başlar. NASA'nın araştırmasına göre erozyonun şiddetlenerek sürmesi durumunda Türkiye'nin büyük bölümü 55 yıl sonra çöl olacak. Erozyonun zararları • Verimsizleşen ve yok olan tanm arazileri üzerinde yaşayanlan besleyemez duruma gelince köyden kente göç başlar. Göç de beraberinde toplumsal ve ekonomik zorunlara yol açar. • Meralann yok olması, hayvancıhğın gerilemesine neden olur. ^ Erozyon sonucu taşınan verimli topraklar, baraj göllerini doldurarak ekonomik ömürlenni kısaltır. • Yeşil örtü ve toprağın elden gitmesi iklim değişikliğine. ekolojik dengenin bozubnasına yol açar. ^ Doğal su kaynaklan düzenli ve sürekli olarak beslenemez. f' Kaybedilen toprak örtüsünün yeniden oluşması için binlerce yıl geçmesi gerekir. Birleşmiş Milletler'in araştırmasına göre yılda 42 milyar dolar kaybediliyor En fazla Kuzey Amerika çöfleşiyor Son 20 yıl içinde ABD'deki bü- tün ekili alanlan kaplayacak ka- dar toprak, erozyon nedeniyle yok oldu. Erozyona bağlı çölleşme, dünyadaki topraklann yüzde 30 unu teh- dit ediyor. Çölleşme tehdidi şu an en çok Kuzey Amerika ve AB üyesı ülkelerde kendi- ni gösteriyor. Worldwatch Institute'in araştırması- na göre her yıl toprağın üst tabakasının 24 milyar tonu erozyonla kaybediliyor. Erozyon, özellikle dünya üzerindeki ka- ralann üçte binnden fazlasını kaplayan kurak alanlarda ortaya çıkıyor. nılan kurak alanlann yüzde 70'i özelliklerinı yitirdi. Bu nedenle çölleşme, toplam kara ala- nının yüzde 30'una zarar verdi. Afrika'da kurak alanlann yüzde 73 'ünü kap- sayan birmilyon hektann üzennde arazi de cid- di bir çölleşme tehlikesi ile karşı karşıya. Asya'da da 1.4 milyon hektarlık alan aynı durumda. Ancak bu sorun, yalnızca kalkın- makta olan ülkelerde göriilmüyor. Çölleşmenin en fazla görüldüğü kıta yüz- de 74 ile Kuzey Amerika. Genel olarak bakıl- dığında çölleşme tehdıdiyle karşı karşıya olan kurak alanlara sahip 110 ülke var. Birleşmiş Mılletler Çevre Programı'nın (UNEP) araştırmasına göre çölleşme, yılda 42 milyar dolara mal oluyor. Yalnızca Afrika'nın yıllık kaybı 9 milyar dolar olarak hesaplanı- yor. Maddi kayıplannın yanı sıra çölleşmenin manevi kayıpları da ciddi boyuta ulaştı. Dün- ya nüfusunun beşte bın yanı 1 mılyardan faz- la insanın yaşamı, çölleşme nedeniyle tehdıt altında. 135 milyon kışınin de kısa bir süre sonra çölleşme nedeniyle yaşadığı top- raklan terk etmesi gerekecek. Bugü- ne dek çölleşme nedeniyle kaç kişinin göç etmek zorunda kaldığı ise bilin- rruyor. Meksikalı göçmenlerin ABD'ye yönelmesinin nedenlerinin başında çölleşme geliyor. Senegal Vadisi'nin yüksek ve orta bölgelerinde yaşayan- lann 5'te 2'sinin çölleşme nedeniyle göç ettiği biliniyor. Fransa'nın Bakel böl- gesindeki nüfusu da köylenni bu"akıp göç etmiş insanlar oluşturuyor. İnsan ellyle çölleşme Çölleşme, Somali gibi yerlerde si- yasi dengesizlik. açlık ve toplumun parçalanmasına neden olduğu gibi, insani yar- dım ve felaketleri önleme çabası şeklinde de önemli harcamalara yol açıyor. 1992 'de dün- ya liderlerinin bir araya geldiği Birleşmiş Mil- İetler zirvesinde imzalanan "Çöfleşmeyle Mü- cadele Anlaşması"nda da çölleşmenin neden- leri, iklim koşullan ve insan faaliyetlen ola- rak gösteriliyor. Çölleşmeye neden olan insan faaliyetlerinın başında da yanlış tanm uygu- lamalan, aşm otlatma, ormanlann tahrip edil- mesi ve yanlış sulama geliyor. TEMÎZ ŞEHÎR YÜRÜYÜŞÜ Çiçek Gibi Istanbul için yürüdüler tstanbul Haber Servisi - Çevre örgütleri, sivil toplum kuruluşlan, öğrenciler dün Harbiye'de temiz bir tstanbul için yürüdüler. tstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna, Istanbul'un Avrupa'mn en temiz şehri olduğunu söyledı. tstanbul Büyükşehir Belediyesi, "Çiçek Gibi tstanbul" kampanyası kapsamında "Temiz Şehir Yürüyüşü" gerçekleştirdi. Harbiye'dekı Cemal Reşit Rey Konser Salonu önünde toplanan binlerce kişi, "Uygarhk insanın çevre ile uyum içinde yaşamasHbr", "Yeşjli görmeyen gözler renk zevkinden mahrumdur". "Türkiye ayağınuan alündan gkfiyor" yazılı dövizlerle Harbiye Açıkha\r a Tiyatrosu'na kadar yürüdü. Harbiye Açıkhava • tstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin "Çiçek Gibi lstanbul" projesi kapsamında, "Temiz Şehir Yürüyüşü'' düzenlendi. Yürüyüş boyunca öğrenciler, "Yeşili görmeyen gözler, renk zevkinden mahrum olur", "Ağaç yetiştiren, insan yetiştirmiş olur" yazılı dövizler taşıdı. Yürüyüş sonunda bir konuşma yapan Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna, gençlerden şehre sahip çıkacaklan konusunda söz aldı. Tiyatrosu'nda düzenlenen törende konuşan Gürtuna, tstanbul'u çağın ılerisıne taşımak için çalıştıklannı belırttı. Istanbul'da binalann dış cephelerinin yenilendiğini anlatan Gürtuna, kentte her boş alanı yeşillendirdiklerini ifade etti. tstanbul'un dünyanın en güzel şehri, Türkiye'nin ziyneti ve Türk milletinin gözbebeği olduğunu ifade eden Gürtuna, kenti, çağın ötesıne taşıma ve dünyaya örnek hale getırme gayreti içinde bulunduklannı anlattı. Gürtuna, şunlan kaydetti: "Çevre konusunda çok hassasız. Şu an Avnıpa'nın en temiz şehri İstanbuL Ama yeter mi? Yetnıez. Binalanmızı boyuyoruz, ghdiriyonız. Kentte boş bir merrekare bile alan kalmayacak. Her yer ağaç olacak. Denizlerimiz tertemiz olacak Bütün bunlan hep beraber otursak gerçekleştirebihriz.'' Gürtuna gençlere seslenerek "Her biriniz kendinizi îstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı gibi hisssedin. Şehrinize sahip çıkın ve onu ldrletmeyin" dedi. Gürtuna daha sonra aralannda gazetemiz yazan Deniz Som, TEMA. Greenpeace, Derya Köroğlu, Moğollar, Doğan Canku, Sunay Alan, Erol Büj^kburç, Haluk Levent, Nasuh Mahruki, Nejat Yavaşoğullan'nın da bulunduğu çevreye hizmet veren gazeteci, sanatçı ve sivil toplum kuruluşlanna teşekkür plaketi sundu. Törenin ardından Haluk Levent konser verdi. T Â R I M ARAZİLERİ ÇÖL OLUYOR İnsanın doğaya müdahalesi afete dönüşüyor Sayılarla erozyon Akarsuiann taşıdığı toprak ABD'nin 7, Avrupa'mn 17, Afrika'nın 22 katı daha fazla. Her yıl Keban Barajı'na 32 milyon ton, Karakaya Barajı'na 31 milyon ton toprak birikiyor. Türkiye'de arazi eğimi, iklim, bitki örtüsü ve toprağın etkileşimi sonucu oluşan doğal erozyon, insanın doğaya müdahale etmesine dayanan yapay etkenlerle afete dönüşüyor. TEMA'nın verilerine göre, Türkiye'deki kara yüzeyinin yüzde 63'ü çok şiddetli, yüzde 20'si orta şiddetli erozyonla karşı karşıya. Erozyonla gittikçe çölleşen topraklann büyük kısmını tanm arazileri oluşturuyor. tşlenen tanm alanlannın yüzde 75'inde yoğun erozyon görülüyor. Su ve rüzgâr erozyonu Türkiye'nin bütün topraklaruun yüzde 86.5 'inde kendisini gösterirken rüzgâr erozyonu karasal bir iklime sahip olan Konya ve dolaylannı yoğun olarak etkisi altına almış durumda. 90 milyon bitki vitiriliyor • Akarsuiann taşıdığı toprak ABD'nın 7, Avrupa'mn 17, Afrika'nın 22 katı daha fazla. • Fırat Nehn, yılda 108 milyon ton, Yeşilırmak Nehri 55 milyon ton toprak taşıyor. • Her yıl Keban Barajı'na 32 milyon ton, Karakaya Barajı'na 31 milyon ton toprak birikiyor. • Erozyon yüzünden yılda 90 milyon bitki, besin maddesi toprakla bırlikte yitiriliyor. • Her yıl tanm alanlanndan 500 milyon ton, tüm ülke yüzeyinden 1.4 milyon ton verimli üst toprak, erozyonla kaybedildi. Kaybedilen bu topraklar, 25 santim kalınlığında 400 bin hekratlık bir arazıye eşdeğer. • 1978-1996 arasında toprağı amaç dışı kullanım yüzde 33 arttı. Betonlaşarak kaybedilen verimli tanm toprağı 600 bın hektara yani venmh alanlann onda bırine yaklaştı. ,