Katalog

31EKİM2002PERŞEMBE CUMHURİYET 4 SAYFA DIŞ HABERLER dishabC" cumhuriyet.com.tr 11 Bush'a yönelik eleştirileriyle tanınan Wellstone'un cenazesine Cheney'nin katılması engellendi Bir politikacının ölümü... • Uçak kazasında ölen Wellstone'un cenazesinin ardından kaleme alınan yazılarda, bundan önce uçak kazalannda ölen öteki muhalif politikacılar da anımsatildı. Dış Haberier Senisi ABD 'de bir uçak kazasında ölen ve Bush yönetimine muhalefetiyle ve inandığı doğrulardan ödün vernıemekle taıtınan Demokrat Senatör Paul Wellstone,önceki gün toprağavcrildi. ABD Başkan Yardımcısı DickCheney,cenazeyc katıltnak istediği halde, Wellstone'un ailesinin isteği üzerine lörene katılmadı. Büyük ABD medyası ise törene canlı yayında yer vermedi. Wellstone, eşi, kızı, üç yardımcısı ve iki pilot, geçen hafta Minnesota eyaletinde meydana gelen uçak kazasında hayatını kaybetmiş.ti. Amerikan Federal Sivil Havacılık Yönetimi'nin açıklamasında, çift motorlu uçağın Minnesota'daki Eveleth havaalanının 3 kilometre yakınında yere çakıldığı belirtilmişti. Uçağın düşüş nedeni bilinmiyor, ancak kazayla ilgili çeşitli teoriler ortaya atıldı bile. Ailenin, Cheney'nin katılımının aşın güvenlik önlemleri alınmasına yol açacağı gerekçesiyle Başkan Yardımcısf nın gelmesini istemediği belirtildi. Bir BeyazSarayyetkilisine göre, Başkan George Bush'un katılınıı gündeme bile gelmedi. Paul Wellstone, ABD Senatosu'nda Başkan Bush'a karşı en çok ve en cesurca sesini yükselten isim olarak biliniyor. Wellstone'un, yalnızca bir demokrat olarak tanımlanamayacağını söyleyen yakınlanna göre NVellstone, hem Cumhuriyetçilerin hem Demokratlann statükocu politikalanna karşı duruyordu. Bu özelliğiyle Bushyönetiminin şimşeklerini üzerine çekmişti. Oyle ki, Cumhuriyetçi Parti, VVellstone'un yenilgiye uğratılmasını öncecnato'daki oylamada Bush'a Irak'a saldırma yetkisi verilmesinc karşı oy kullanan VVellstone, hafta sonu yapılan göstcrilerde barış yanlılannca sembol lıaline getirildL Cenazenin ardından düzcnlcnen törene aralarında VVellstone'un oğlu Mark'ın da (solda) bulunduğu çok sayıda kişi kaüldı. (Fotoğraf: AP) likler listesinde birinci sıraya koymuştu. Beyaz Saray'ın Minnesota'daki tüm çabalarına karşın Paul Wellstone'a verilen destek, George Bush'a Irak'a saldırma yetkisi veren Senato karanna karşı oy kullanmasından sonra arttı. Anketlere göre, Wellstone'un Cumhuriyetçi rakibi Norm Coleman' karşısında kazanacağı zafer hem Bush, hem de "başkanı" desteklemek için oy veren Hillary Clinton gibi demokratlar için bir utanç kaynağı olacaktı. Wellstone'un ölümüne yol açan uçak kazasına neyin neden olduğu sorusuna bugüne kadar açıklık getinlemedi lntcrnette tvvincities.ındy media.org sitesinde, 12 yıl Senato'da görev yapmış olan Wellstone'un, artık küçük bir uçak kazasında ölen Amerikalı politikacılar arasına katıldığınadikkatçekiliyor. Missouri'nineski Demokrat valisi MelCarnahan da, 2000'de seçim gününden üç hafta önce ölmüştü. ılışkılenn lyılcştirilmesini savunan liberal Cumhuriyetçi John Heinz, Reagan/Bush döneminin tran/kontra skandalını araştıran eski senatör John Tovver da küçük uçak kazasında ölen siyasiler arasında. Başkan John F. Kennedy suikastini araştıran Warren Komisyonu'nun üyesi Demokrat Hale Boggs da, küçük uçak kazasında öldü. Boggs.I^cHarveyOsvald'ıntek başına hareket etmediğıni düşünüyordu. Tlrkçı Güney Afrika rejimine karşı yaptırımlar uygulanması gerektiğini düşünen demokrat Temsilcisi Mickey Land da bu listede. 1 SAYDAM YALÇIN DOĞAN Sezen'inHakkıSezep'eL. Kendi kazdığı kuyuya düşüyor Tayyip Erdoğan. Kuyuyu geçen hafta Deniz Baykal'la karşı karşıya geldiğı TV tartışmasında kazıyor. Cumhurbaşkanı Sezer29 Ekım resepsiyonunda soruları yanıtlarken günümüz açısından çarpıcı, ama anayasa açısından dikkat çekici bir çıkış yapıyor: "Başbakanı ben atarım!.." Anayasa açısından yuzde yüz doğru ve haklı. Başbakanlık görevini cumhurbaşkanı belirliyor. Bugüne kadar hep genel başkanlara verilmesi, demokratik bir gelenek. Yalım Erez ömeğindeki, özel istisnalar, dönemın özel koşulları hariç, bu gelenek hep sürüyor. Ancak, bu sefer öyle değil!.. Kapıyı kendisi açtı TV tartışmasına dönersek... Baykal, TV'deTayyip'i "Başbakan adayını açıkla" diye sıkıştırıyor. Tayyip de Sezer'in önceki akşam açıklamasına zemin hazırlayan yanıtını veriyorTV'de: "Cumhurbaşkanı ille de, bizim belirleyeceğimiz adayı atayacak değil!.. Mesela, hükümeti CHP kuracak olsa, cumhurbaşkanının başbakanlık görevini mutlaka size vermesi gerekmez!.. Gelenek öyle ama görevlendirme hakkı cumhurbaşkanına ait." Bu sözleriyle, daha geçen hafta, Tayyip cumhurbaşkanının elini serbest bırakıyor!.. Kendisinde ve iyimser olasılıkla partisinin merkez karar kurulunda olabilecek isimlendirme yetkisini cumhurbaşkanına devrediyor. Bu saatten sonra, AKP yönetimi kimi belirlerse belirlesin, eğer seçim sonrasında hükümeti AKP kurarsa, başbakanı seçme yetkisi artık fiilen Sezer'in. Bu durumda gelenek de aşılmış oluyor, hükümeti kuracak parti yönetimi de ikinci plana düşüyor. Tayyip'in belirsiz yolculuğu Sezer'in açıklaması, aynı zamandaTayyip'in partisi içindeki etki ve yetkisini zora sokuyor. Eğer, hükümeti AKP kurarsa, Tayyip'in siyasal geleceği artık Sezer'in atayacağı başbakanın elinde!.. Oysa, Tayyip seçim sonrasında bir an önce anayasa değişikliği gerçekleşerek siyasal haklarına kavuşmak istiyor. Ama, acaba yeni başbakan böyle bir değişikliğin ne kadar arkasında duracak?.. Kaderini Sezer'e bağlayan o AKP üyesi, eski genel başkanını ne kadar dikkate alacak?.. Ayrıca, yeni durumda AKP, parti ve örgüt olarak, Tayyip'in hakları peşinde ne kadar koşacak?.. Kaldı ki, anayasa değişikliği hemen gerçekleşecek olsa bile, Tayyip'in Meclis'e girebilmesi birara seçime bağiı. Ara seçim ise Meclis'teki koltukların yüzde beşinin, yani 25 milletvekilliğinin boşalmasına bağlı. Pek kısa olmayan, en az birkaç yıla uzanan bir süreç. Dolayısıyla, Tayyip için uzun ve belirsiz bir yolculuk. Buna karşılık, Sezer'in çıkışı anayasa hukuku açısından, unutulan kuralları hatırlatan nitelikte. Küçük uçak kazasında öienler listesi Senatörlük yanşında rakibi, Bush'un adalet bakanlığına getirdiği John Ashcroft'tu. Halk sağlığını, toplu taşımacılığı, çevreyı, Küba'yla US BÜYÜKELÇtSt Türk Acbm achnı kurtarma fiyaskosu basınına suçlama ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Aleksander Lebedev, Türk medyasını Moskova'daki Çeçen eylemine "çifte standartla yaklaşmakla" suçladı. Büyükelçinin suçlamaya varan açıklamalan, Ankara'da "soğuk duş" etkisi yarattı. Lebedev, bazı Türk medya kuruluşlannın Moskova'daki operasyonun ardından Rusya'ya karşı kampanya başlattıklannı savunurken medyada uluslararası terör konusunda çifte standart uygulandığını öne sürdü. Ceçcn teröristlerle PKK arasında bağlantı kuran Lebedev, Abdullah Öcalan'ın Rusya'da bulunduğu dönemi anımsatarak 1998'de Öcalan'ın sınırdışı edilmesi için Dışişleri, Başbakanlık ve Çankaya Köşkü'ne sık sık çağnldığını anlattı. Büyükelçi şöyle konuştu: "Rusya Öcalan'ın sınırdışı edilmesine yönelik doğru karan aldığında memnun olmuştum. Şimdi Türkiye'de TUrk vatandaşlarına T karşı terör eylemi X/ebedev, gerçekleştiren medyanın terörist başka, Çeçcn eylemi Rusya'ya, R u s l a r a konusunda ^ ı •fte sabotaj eylemi \ A *i yapan Çeçen ve standarth a n c . Vahhabi yab davrandığını terörist öne sürdü. bambaşka bir olay mıdır?" Lebedev, bazı haberlerin "Türkiye ile Rusya arasındaki dostluk ve ortaklıgı baltalanıayı amaçladığını'" öne sürerken u Bu haberier rastlantı nu, Rusya karşın genetik sendrom mu? Belki de, ek olarak Çeçenistan'daki ve Tiirkiye'deki teröristlerc dışandan cömertçe gönderilen para mı" savını ortaya attı. Putin gelıneyebilir Lebedev, AA'ya verdiği demeçte Devlet Başkanı Vladimir Putin'ın Ankara ziyaretine ilişkin görüşnıelerin sürdüğünü belirtirken, "Ama Moskova'dakiler de Tiirkiye'deki düşmanca tııtıımu görünce ziyaret için /.anıanlaıııanın uygun olup olmadığı konusunda şüpheye düşüyor" dedi. Lebedev, Kopenhag'daki Çeçen Kongresi'ne katılan Çeçen temsilcilerin çoğunun Türkiye'den ya da Türkiye kanalıyla Danimarka'ya gittiğini de ileri sürdü. Alfa komandolan, tam bir kargaşaya dönüşen operasyonu gazeteye anlattı • Sarhoş general az daha işi bozuyordu. Özel güçler zehirlenip kustu. Çeçenler uyuştu. Polis, rehinenin cüzdanını çaldı. Cankurtaranlar geç geldi. Dış Haberier ServisiMoskova'da özel güçlerin Kültür Merkezi'ndeki Çeçen eylemini sona erdirmek için gaz kullanarak düzenledikleri operasyon tam bir kaosa dönüştü. Operasyona katılan Alfa komandolan dün Gazeta gazetesine yaptıkları açıklamada, Çeçen militanlann uyuşturucu etkisinde sarhoş olduğunu, özel güçlerin kusmaya başladığını, sarhoş bir generalin bütün operasyonu tehlikeye attığını, cankurtaranların geç geldiğini anlattı. Alfa komandoları, geçen çarşamba gecesi rehine eylemi başladıktan kısa süre sonra Kültür Merkezi'ne sızdıklannı ve giriş salonundaki cumartesiye kadar beklediklerini söyledi. Komandolar, cumartesi sabaha karşı operasyon düzenleme kararı almadan az önce, sarhoş general işleri kanştırdı. Alfa üyeleri şunları anlattı: "Sarhoş İçişleri Bakanlığı generali bizden bir silah alnıaya çalıştı. Bağırarak, bu işi kendisinin çö/£ceğini söylüyordu. Generali durdurmak için vurmak zorunda kaldık." Operasyondan 2 saat önce içeri gaz vermeye başladıklannı belirten komandolar, Çeçenlerin "kamikazc savaşçıları" olarak nitelendirildiğini, ancak erkek militanların kaçmaya çalıştıklarını söyledi. Özel ajanlara göre, erkek militanlarbellerinepatlayıcı sanlı kadın mi dinıi/i gazdan körü hlssedince parmaklarımı/la kendimizi kusturuyor, sonra işimize devam ediyorduk. Ikisi dışında bütün Çeçenlerin işini bitirdik Polisler 15 dakika sonra geldi ama bize pek yardımcı olamadı. Bir polis baygın bir rehinenin cüzdanını çaldı. Kadın kendine gelmeye başlayınca da yüzüne bir tekme attı. Biz dc polisi vurmak zorunda kaldık. Sonra rehineleri sırtlayıp dışan çıkardık, neredeyse hepsi sağdı. Kimse bize yardım ermedi. Ne yapıııamız gerektiğini bilmiyorduk. Doktor ve cankurtaranlar 40 dakika sonra geldi. Çok geç kaldılar." Email: ydogan@cumhuriyet.com.tr Faks:0212 513 90 98 İşçi Partili bakanlar istifa etti İsrail hükümeti çöküşün eşiğinde • 2003 yılı bütçe yasa tasansı üzerindeki anlaşmazliğın aşilamaması üzerine, İşçi Partili bakanlar hükümetten istifa etti. Dış Haberier Servisi tsrail'de, İşçi Partisi Genel Başkanı ve Savunma Bakanı Binyamin Ben Eliezer ile Dışişleri Bakanı Şimon Peres'in dün 2003 yılı bütçe yasa tasarısındaki anlaşmazlık yüzünden istifa etmesiyle koalisyon hükümeti dağılmanın eşiğine geldi. Likud Partisi lideri ve Başbakan Ariel Şaron, bütçeden Filistin topraklanndaki Yahudi yerleşimlerine büyük payaynlmasını istiyordu. işçi Partisi ise bunun yerine Israil'in yoksul yörelerine daha büyük fon aynlmasını isteyerek aksi halde bütçeyi onaylamayacaklannı belirtiyordu. Ben Eliezer, bütçenin onaylanması için Batı Şeria ve Gazze'deki yerleşimlere yapılan yardımdan 145 milyon dolarlık kısıntıya gidilmesini istiyordu. Bütçe konusundaki uzlaşma arayışlan dün bütün gün sürdü, ancak sonuç vermedi. Şaron, oylamada bülçeye hayw diyen bakanları görevden almakla tehdit etti. Maliye Bakanı Sttvan Şalom, İşçi Partili Dışişleri Bakanı Peres ve diğer partililerin bir uzlaşmayı kabul ettiğini ancak Eliezer'in bunu reddedip istifa ettiğini söyledi. Eliezer'in istifa mektubunu Şaron'a teslim ettiği bildirildi. Eliezer'in ardından Dışişleri Bakanı Peres ve diğer İşçi Partili bakanlar da istifa etti. Peres, gazetecilere yaptığı açıklamada, "îşçi Partisi bütçeyi reddetmeye karar verdi ve bakanlann hepsi istifa mektuplanm teslim ediyor" dedi. Peres, gazetecilerin kendisini nasıl hissettiği yönündeki sorusunu, "Sanki bir kriz g^çiriyonım" diye yanıtladı. Şalom, işçi Partili bakanların istifasının 18 aydır görev yapan koalisyonun çöküşü anlamına geldiğini söyledi. Bakanlann istifalan yann yürürlüğe girecek. Fentanil maddesi doğrulandı Bu arada, Rusya Sağlık Bakanı Yuri Şevçenko, dün akşam yaptığı açıklamada, Rus özel güçlerinin Moskova'da Kültür Sarayı'ndaki Çeçen eylemini sona erdirmek için yaptığı operasyonda kullandığı gazın etken maddesinin fentanil olduğunu açıkladı. Şevçenko, "Teröristleri etkisiz hale getirmek için fentanil temelli bir madde kullanıldı. Uluslararası anlaşmalaıia yasaklanmış herhangi bir kimyasal madde kullanılmadr dedi. Eroinle benzer özellikler gösteren bir afyon türevi olan fentanil, kronik ağrıların tedavisinde kullanılıyor. Dün iki rehinenin daha yasamını yitirmesiyle, gazdan zehirlenerek ölen rehine sayısı 12O'ye çıktı. 50 Çeçen de gazdan zehirlenmişti. Öte yandan, Rusya'nın başkenti Moskova civannda bir Çeçen kadına ait dükkân yakıldı. OrehovoZurevo kasabasındaki dükkâna önceki sabah gelen bir grup, camlan kırarak içeriye girdi ve dükkânı ateşe verdi. Çeçen eylemini sona erdirmek için düzenlenen operasyonda yasamını yitirenkr için yapılan törenlere gözyaşı vc hüzün hâkim. (Fotoğraf: RHlJTERS) litanlara, kaçmaya kalkışmamaları ve bombalarını patlatıp tiyatroyu lıavaya uçurmalan için uyuşturucu ilaç enjekte etti. Komandolar, şöyle devam etti: "C.a/ işe yaramaya başlayınca salona girdik. Bize dağıblan gaz maskeleri çok hantal olduğu ve Çeçenlerin işini bitirmemizi engellediği için henıen çıkarmak zorunda kaldık. Ken Danimarka, Mashadov'un temsilcisinin Rusya'ya teslim edilmeyeceğini belirtti Zakayev Kopenhag'da tutuldandı tSTANBUIVKOPENHAG (Cumhuriyet) Rusya'nın tanımadığı Çeçenistan Devlet Başkanı Aslan Mashadov'un temsilcisi Ahmed Zakayev, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da önceki gece tutuklandı. Zakayev, Ruslarla yapılan banş görüşmelerine de katılmıştı. Polis, Zakayev'in Rus yetkilılerin ısteği üzerine gözaltına alındığını açıkladı. Rusya'nın, Kopenhag'daki Dünya Çeçen Kongresi'ne katılan Zakayev'ı, Moskova'daki tiyatro baskınının planlayıcılarından biri olınak ve 19%'dan bu yana birçok saldınya karışmakla suçladığı belirtildi. Zakayev'in dün çıkanldığı mahke Bütçe onaylandı Ben Eliezer, oylama öncesinde İşçi Partili milletvekillerine bütçeye evet dememeleri çağnsı yaptı. Ancak, dün akşam yapılan oylamada, bütçe tasansı 45 ret oyuna karşı 67 kabul oyvvyla onaytaüMU §&ron'un, Ben Eliezer'in yerine Likud Partili eski Genelkurmay Başkanı Orgeneral Şaul Mofaz'ı atamayı tasarladığı ve yurtdışında bulunan Mofaz'dan gezisini yarıda kesip Israil'e geri dönmesini istediği belirtildi. • Rusya, Zakayev'i, Moskova'daki tiyatro baskınına kanşmakla suçluyor. Kopenhag, Çeçen yetkilinin Rusya'ya iade edilmeyeceğini bildirdi. me, Çeçen temsilcınin 12 Kasım'a kadar tutukluluk halinin sürmesine karar verdi. etmeyiz* dedi. Başbakan Anders Fogh Rasmussen de dün, "Zakayev'in tutuklannıası onu iade edecegimiz anlanuna geW miyor. Bu turuklama boyle anlaşümamalı ve Ruslann baskısına boyun eğdiğinıiz sonucu çıkanlmamah" dedi. Tutuklamanın sıyasi bir karar olmadığını vurgulayan Rasmussen, polisin davayı olağan bir dava gibi ele aldığını söyledi. Muhalefetteki Sosyal Demokratlar ve Sosyalist Halk Partisi Zakayev'in tutuklanmasını eleştirdi ve hükümetin Rus baskısına boyun eğmemesini istedi. Moskova resmen istedi Rusya ise dün resmen Zakayev'in iadesini istedi. Bu talebin yerine getinlip getinlmeyeceğine mahkeme karar verecek. Ancak, Danımarka'nın Rusya Büyükelçisi Lars Vissing, tutuklanan Zakayev'in Rusya'ya teslim edilmeyeceğini söyledi. Vissing, "Rusya ile Danimarka arasında suçlulann iadesi anlaşması yok. Olsa bile, tutuklulan^lünı cezası olan ülkelere iade Çeçen temsilci Zakayev barış görüşmelerine katılmıştı.