Katalog

-10 OCAK 2002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA ffV I JI j | U J \ kultur(a cumhuriyet.com.tr 13 UYGARLIKLARIN İZİNDE OKTAY EKİNCt Avrupa Mimarlar Konseyi'nin (ACE) 'yarının kenti ve mimarlığı' raporu Türkiye'de Rehberimiz 'Beyaz Kitap'Tüıkiye'de "çağdaşotanak" deni- lince, çağlann getirdiği uygarlık bi- rikimlerini "yadsmak" moda ol- du... Özellikle 1950'lerden sonraki "KüçökAmerika* arzusuyla bütün- leşen bu sözde "Baüh" (!) tavır, ki- mileri tarafından da "modernleş- me" adı altında "otağan" kabul edi- lerek, çoğu "yeni" yetişen aydınla- nmızı bile "etidkr" hale geldi... Oysa Batılılaşmanın Avrupa'daki felsefı ve kültürel kaynağını oluştu- ran "sydınlanma" devrimi, ne geç- mışın "insan yarababğı kazjımmla- rmı" reddetmek, ne de tarihsel bıri- kimleri tarihe gömen bir "kimük- azük" demekti... Nitekim, bugün bile Avrupa kent- lenndekı "geçmişten gekceğeakan" tarihsel ve çağdaş mimari peyzajın "sari" işte o aydınlanma bilincinin tasanmda, planlamada ve kent kül- türûnde "kurumsaflaşması*1 dıı... ACE'nin 'Avrupa Raporu' İşte bu bilincin, mımarlık ve şe- hirciliktekı en son belgelerinden olan "Beyaz Kitap", sonunda Mi- marlar Odası 'nca Türkçeye çevrilip yayımlanarak, tarih ve kültür ülke- si Türkiye'deki mimarlığa ve şehir- ciliğe hâlâ "modernleşmeyi"(!) da- yatanlann önüne konulmuş durum- da... "Sonunda" diyorum, çünkü kita- bın "müeflifi'' olan "Avrupa Mi- maıiar Konseyi" (Architects Coun- cil of Europe/ACE) Tûrkiye AB üyesi olmadığı için ACE üyeliğine de uygun görmediği Mimarlar Oda- sı'nı nihayet Kasım 2001 'deki Vıya- na toplantısında "arasma" almayı "oybirfiğiyle" kabul etti... Aynı nedenle şimdilik "göztemd üye" şeklinde belirlenen bu katılı- 'KOMŞUSUNA BAKMAYAN' MİMARLIK - Avrupa kentkrinde cepheler denetienirken Türkiye'de "tasanm özgürlüğü" adına bu uygarlık kurah unutuldu-. Sonunda tarih ve gelecek arasuıda uyum yerine *'çarpıkhklar" yaratıku_ (solda) TÜRKİYE'NİN 'KÜÇÜK AMERtKA' PEYZAJI Özgün kent dokulanmızuı yerini "apartmanlaşmış yapı yığmlaruun" almaya başlaması, Türidye'nin "Küçük Amerika" olmasını savunanlann imar poütikalanyla gerçekleşti.» (sağda) A vrupa'da mimarlık ve kent politikasının temelinin "eskiyi gözetmeyen bir yenileşme" değil, eskiden ders alarak çağdaşlığı öğrenen bir "ilerleme" olduğunu artık herkes bu kitapta okuyacak... mın "gerekçesi'' ise; yine Mimarlar Odası'nın, ülkenin kültür ve doğa değerlerine duyarsız imar ve mi- marlık kararlanna karşı sürdürdüğü "ödünsüz efcştirel tavn"... Nitekim bu tavır ACE'nin Avrupa bütünün- de savunduğu "yöresel künUkleri ve çevreyi gözeten" Beyaz Kitap ilke- leri ile de tam bir "uyum" gösteri- yor... 'Çağdaş' uyanlar... Örneğin, Tûrkiye'nin tarihsel mi- mari zenginligine "takot ohnasın" diyerek sırtını dönüp tarihi geçmişı olmayan ülkelerdeki "okyanus öte- si tasanmlan" çağdaşlık adı- na örnek alanlar için Beyaz Kitap diyor ki: "Dünyanın öbür ucundakilere komşusundakinden daha yakın mi- mari stiller Avrupa kültürüne ya- bancıdır.-" Benzer şekılde, tarihi çevrede bi- le "tasanm özgürlüğü" peşinde ko- şarak, çağdaş "farkhhk" adı altında uyumsuzluğu dayatanlanmız için de Avrupa'nın şu "gelenegj" anım- satılıyor: " Yapılaruı cepheterinin 700 yıkür denettenmesi sayesinde, yerel iklime ve geieneğe uygun bir sentezie kül- türel sürekKHk sağlanryonJ' Pekı; şimdı denecek ki "daha ge- fişkm" nasıl olacağız?.. "Eskiyi" na- sıl aşacağız?.. Bizdeki "modernitecilerin" bu çok sevdıği soruyu da Beyaz Kitap daha "giriş" bölümünde özetle şöy- le yanıtlıyor: -Koruduğumuz kentler. büüerce yıDık (-.) bir kültürel emeğin tanık- landır. (...) Atalanmızın, bizunkile- re kıyasla çok daha suurh olan eko- nomik ve teknik olanaklan ile ya- şam soruniannı nasıl çözdüklerini gösteriyorlar™" İşte biz de kendi tarihimizin akıl ve emek ürünlerini koruyarak on- lardan "rlahji ç^ğHaşnlahflmgyi" öğ- renebilirsek, AB üyesi olmak şöyle dursun, uygarlıkta Avrupa'yı bile sollargeçeriz... Çünkü Anadolu uygarlıklan, bin- lerce yıl önceden mimarlığı ve şe- hirciliğı insanlığa armağan ederken, Avrupa'da "vahşiyaşamdan" başka bir kültür yoktu... Beyaz Kitap'ı güle güle okuyun ve "rehber" alırken de çağdaşlaşma adına yitirdiğimız değerlere ise "ha- yıflanın" . KULTUR • S»MAT (0212) 293 «9 78 Mimarlık ve Eğitim KurultayıJ ndan ACE'ye ulusal bir katkımız... 'Aydın 'olunmadan 'mimar' olunmaz T OYDRGDLtRI Yeşim Koçak Engin Hepileri Esra Kızıldoğan Yazan: David AUBURN Türkçeleştiren. Zeynep AVCI Yöneten Yıldız KENTER 27 Ocak Saat: 15.OO 18-19-31 Ocak Saat: 2O.3O T.C KOItOr Bak«nlıjj|nın K»tkıl«rıyla HUYSUZ İHTİYAR Komedi 13 Ocak Saat: 15.00 11-12 Ocak Saat: 20.30 Yazan-Yöneten: Oğuz ARAL Müzik: Buğra UĞUR EFES PUsens İSEMİHA BERKSOY İ0PERAVAKFI2000 MARLENE Ank.ıro Film Festn aiı Belj;«* Zcliha Berksoy Vazan: Pam t.I MS DEVLET TİYATROSU TAKSİM SAHNESİ 1 4 - 2 1 - 2 8 Ocak SAAT: 2 0 . 3 0 Met Salıs Yerlcri: «KM Gııesı D T Taksım Sahn«ı GiseTel:0.212 249 69 44 Kultur Bakanlıgınm Kaikılar-ıt \a Yönotım: \ i O\*ııncu: EFES Pilsen T in kültür ve sanata katkılan artarak surecek. J KENT OYUNCULARI 20 Ocak Pazar 15.00/23-30 Ocak Çarşamba 20.30 24 Ocak Perşembe 20.30 (Jfc«ı (tw//»Vt lr.v«' Ytkhz. ItHnuı U-yhi— Y1IJDIZ'KESTER Prof. Dr. Sümer Gürel ile Yrd. Doç. Dr. Deniz lnceda>ı'nın (MSÜ) 3- 5Aralık2001'deYTÜ'de yapılan Mimarhk ve Eği- tim Kurultayı'nda sun- duklan "Tophımsal So- rumluluk Boyutu tçinde Meslege(Mimarhga)Bü- tüncülBirBakış" bildiri- lerinden bazı bölümleri Beyaz Kitap'a "uhısal ek" olarak aktanyorum: Tasanm, bir 'dünya görûşü'dür.^ • "Mimar adavian mesleğe yaklaşırken ve çevreterini algılârken, bü- tüniügu kavnuna yetisini getiştirenıivorlar. Örne- ğin; mimar adayından, projesinde geoştirdiği ve savunduğu yaklaşun ve düşüncekrin, mimari bir tavır ounanmötesinde, bir dünya görüşünün ifadesi olduğunu kavraması bek- lenmeüdir^" • ''OrtayakDnuhnakis- tenen, bir başka devişle, ünhersiteli ohnak ik üni- versiteti gibi düşünmek arasmdaki farknr. Çün- kü; mimar adaylan aydm bireyler olarak yetişmeti- diıf • "Tasanm; insanoğlu- nun, tarih sahnesine çıkı- şmdan itibaren çevresine müdahalesi,yani onu ken- di istem ve gereksinmele- ri dogrumısunda değtştir- mesidir. O nedenle de eği- timde öğrendye kazandı- rüacak çevre binnti bü- yük önem taşunaktadır." Çevre ve demokrasi bflinci 9 "Ayduı mimaıiarm mesleki konularma 'çev- reyi gözeterek' yaklaşım- lan, Tûrkiye'nin demok- ratikleşme ve çağdaşlaş- ma projesinde önemb' bir rol oynamaktadır. O ne- denle de kentsel mekâmn oluştunümasmda, kent- lerde yeni bir yaşam şekH sunulmasmda, doğa ve kültür vanıklannın ko- runmasmda bu konuda oluştunüacak poütika- lar/kültürpoütikalaneği- timde yer ahnak duru- mundadnf • "Tûrkiye'nin uygar- hk dünyasmda yerini ala- bümesi için eğitim potiti- kasma bu özel önemi wr- mesi kaçınıknaz gözük- mektedir. O nedenle bu konu, bir tûr tophımsal örgüöenme modetiolarak düşünülmen ve sivil top- lumkuruluşlaruunolum- lu girişimleri, eğitim ala- nından gelecek destek ile ekk-mlendirilmdidir.'' hep aşk vardı)ıi'.tiıı. );/</<; Kfiılcr \t~>ıwh'ii: Ytlılız Kcıılır. Mchnifl Birkhv Tazorc dostlar tiyatrasu MUAMMER KARACA TİYATROSU'NDA Tel. (0212) 252 59 35 SAOK KKUAĞAÇ Oynayanlar G&KO ESKA1,5BNEM ÖZİNA1, ZİYA KÛRKÜT, ZEYNEP IRGAT, EKMMAKAKÇH İlanlarınız İçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam com.tr perareklam@superonline.com.tr www.perareklam.com.tr MARLENE Yazan Pem Gems tarafından kaleme alınan ve Ahmet Cemal tarafından uyarlaması aerçekleştirilen MARLENE adlı müzikli oyyn, ünlü Marlene Dietrich'in bir konser gecesi süresmde geçmekte, 4O'lı ve 5CPİİ yıllarda yaşanan II.Dünya Savaşı ve toplumsal olaylar nedeniyle ülkesini terketmek zorunda kalan bir sanatanın yaşamı ve kendısiyıe hesaplaşmasını konu almaktadır. Oyyn, başta da belirttiğimiz gibi, bir konser gecesi yaşandıâı için son bölümünde Marlene Dietrich'in repertuarındaki sarkılardan oiuşmuş bir konser programı halinde gerçekleştiriImeldedir. Ocak'ta Sinemalarda tıycrtrooyunevı 0212 251 6060 www.tiyatrooyunevi.com N.V.GOGOL \ONETEN MjhirGünşOTy^\H\ET^ARlM: Claude Leon b OVUNCllAR Mper Drtrfıojta. Ect Erojlu. Hakan Mılh. \yça Damgaa Yanız Topoyan, ETren Yjzıa. Eiıf Oogan, \Ii Ozmcn. Mahır Gâoş tn\ Blletler gişede ve Kadıköy Imge Kltabevi'nde Rezervasyon: 0212 254 96 96 İSM2. KAT Tarlabası Bulvan No: 120-122. Beyoğlu IRMAK EĞİTİM KURUMLARI Her Cumartesi, Pazar Saat 11 OD Hiç her zaman ~'Hiç" midir? YtzMn ve Yöneten \şıl Kasapoğlu Sahne Ttstnmı ve Kukla Kar,na ChĞrĞs MOzik Nehmeı Pervoz Oyuncular Hayrettın Arslan Suat Sungur Ûzdemır Çıftçıoğlu Vural Buldu Göneş Han Sevıl Akı Sülay Baltact Emel Çölgeçen Imak Eğıvv Kurunian Cenû Toçuzfı Cad Vo " 2 CadOeDoaan tstanbul Oritestrı Mehmet Pervaz Ccşkun Oskay Semıh Evın Derız Noyan çsvTB Akban* şubelenndeilanlarmız İçin (0212] 293 89 78 perareklam@perareklam com tr perareklam@superonlıne com tr www perareklam com tr ODAK NOKTASI AHMET CEMAL Tıyatroda Yaratıcılığın Özü En iyi bilindiğı sanılan kavramları bile arada sı- rada bir kez daha eleştirel düşüncenın süzgecin- den geçırmek, yaşamın akışına koşut olarak sü- rekli değışen sanat açısından bir gerekliliktir. He- le tiyatro gibi, sanatsal bir biçim olmanın yanı sı- ra, seyırcisiz olamayacağı için, aynı zamanda bir toplumsal kurum niteliğini de taşıyan, bundan ötürü de toplumun gelişimini hiç gözden kaçırma- makla yükümlü bir sanat söz konusu olduğunda, tüm sanatların var edici öğesi olan yaratıcılık üze- rinde sık durmak daha da önem kazanır. Üstelik tıyatrodaki yaratıcılık yazann, yönetmenin, oyun- culann, dekor tasanmcılannın, ışık, ses ve müzik uzmanlannın, kısacası ancak bir ekibin edimlerin- den kaynaklanabilecek, toplu bir yaratıcılıktır. Dünyayı, yaşamı ve insanı insana doğnıdan in- san aracılıgıyla betimleyen tek sanat olan tiyatro- da yaratıcılığın özünü, yaşamdan seçilip soyutlan- mış olanı seyirciye iletmeye elverişli somut sah- ne göstergelerini seçebilme yetisi oluşturur. Her oyun metni, soyutlamayı içeren bir kurgudur. ör- neğin Shakespeare'in yazdığı metindeki Hamlet, bir soyutlama ya da bir kavramdır. Bu soyutlama- nın ya da kavramın cisimleşip somuta dönüşece- ği yer ise sahnedir. Bu somutlaştırma, tiyatro sa- natının somut göstergeleri aracılıgıyla gerçekle- şecektir. Bu göstergeler de ıçinde bulunulan za- mana göre değişeceğinden, zamana uygun gös- tergelen seçebilme/oluşturma yetisi detiyatroda- ki yaratıcılığın çok önemli bir parçasıdır; aynca bu, zamana sanatını verme ilkesinin de doğal bir gereğidir. öte yandan sanat, bir yönüyle çeşitli iletişim biçimlerinden biridir ve uygun gösterge- lerin seçimi, her iletişim ilişkisi bağlamında bir vartık koşuludur. Bütün sanatlarda oiduğu gibi tiyatro sanatının da temel hedefı, sahnedekı betımlemenin biricık- lik niteliğini taşıyabılecek biçımde oluşturulması ya da Prof. Dr. Süleyman Velioğlunun çok yerinde deyişiyle.yegâne'nin yakalanıp anlatılabilmesıdir. Bu durumda tiyatroda yaratıcılığın bir yönü de kendisıni, sanatçıyı sanatçı kılan kendine özgü görme biçimi'riın tiyatronun göstergeleri aracılı- gıyla sahnenin somutluğunda var edilebilmesi olarak belli etmektedır. Tıyatroda yaratıcılık, seçilen yaşam kesitlerinin önce soyut düzleme götürülmesi (kuramsal çiz- giye dönüştürülmesi), ardından da bu soyutluğun sahnede görselleştirilmesidir. Tiyatro sanatının doğası, soyırt'un sahnede yine tiyatronun göster- geleri aracılıgıyla gösterimini gerektirir. Bu nokta- daki yaratıcılık, kendini soyutun soyut olmaktan çıkanlmasında değil, fakat neyin soyutlanmış ol- duğunun sözünü ettiğımiz göstergelerle ortaya konulmasında belli edecektir. Daha önceki yazı- larımda da değindiğim gibi, hiçbır tiyatro anlayı- şı, seyirciye: "Burada soyutlanan ned/'r?"gibisin- den bir bılmece sormak hakkına sahip değildir. Bütün sanatlarda oiduğu gibi tiyatroda da ya- ratıcılık, hıçbir zaman bu alanda salt kuramlann ve kavramlann oluşturulmasıyla sınırlı tutulamaz. Tiyatroda her türfü yaratıcılık, gösterime yönelik bir yaratıcılık olmak zorundadır. Bu nedenle, so- nuçta gösterim amacına yabancı düşen hiçbir kavramın ya da kuramın tiyatroda yaratıcılıkla bir ilıntisi yoktur. e-posta: ahmetcemal(a superonline.com acem20(a hotmail.com BUGUN • NÂZIM HÖCVIET KLXTÜR VE SANAT VAKFI TtVATRO SALONlTnda saat 18.00'de Onat Kutlar'ı anma toplantısı. Konuşmacılar: Demirtaş Ceytaun, Konur Ertop, Doğan Hızlaa, Vecdi Saj'ar. (0 212 252 63 14) • MÜ GÖZTEPE KAMPUSU İBRAHtM ÜZÜMCÜ KÜLTÜR MERKEZİnde saat 13.00-17.00 arasında 'Çocuk edebi\atmın eğitimdeki yeri ve çocuğun yaşamma yansıtüklan' konulu panel. Yöneten: Prof. Dr. Adil Çağlar. Katılımcılar: Doç. Dr. Sdahattin Difidüzgün, Handan Der>u, Ayla Çınaroğlu, Aysel Gürmen. (0 212 261 61 18) • FtLM-YÖN DERNEK LOKALİ'nde saat 16.00'da Özcan Arcanın 'Üç Kısa Füm', 'Ruhi Su', Oğuzhan Tercan ın Bahkçılar', 'Marjinal', Mustafa Alöoklar ın 'Sniper', AB Özgentûrk'ün 'Yasak', Çetin Tunca'nın 'Mütfaiş Bir Tren Bdgeseü', Yeşim Ustaoğhı'nun 'Otel' adlı kısa fılm gösterimi ve saat 18.00'de Oğuzhan Tercan, Özcan Arca ve Çetin Tunca'nın konuk olacağı söyleşi. (0 212 245 40 22) • İFSAICta saat 19.30'da Merih Akoğul'un 'En Fazla Üç Dia' konulu fotoğraf okuması. (0 212 292 42 01) • BABYLON'da saat 21.30'da Oğuz Büyûkberber'in Velvde projesi. (0 212 292 73 68) • CEMAL REŞtT REY'de saat 19.30'da AkbankOdaOrivestrasınınkonseri. Şef: Cem Manstır. Solist: Idü Biret. (0 212 232 98 30) • BORUSAN KÜLTÜR VE SANAT MERKEZİnde saat 18.30'da Etfaem Özgüven ve Alper Maral'ın 'Görsel tşitsel Estetik' konulu söyleşisi. (0 212 292 06 55) • ATATÜRKKİTAPUĞrnda saat 18.00'de Mustafa Armağan'ın düzenlediği 'Taribe Nasıl Bakmah' konulu Osmanlı tartışmalan. (0 212 317 77 00) • ORHAN VELİŞÜR EVİ'nde saat 12 00 - 22.00 arasında Ahmet Sönmez'in yönettiği 'Bir Kent Durumu' ve De\Tİm Erdoğan'ın yönettiği 'Vurgun' adlı kısa film gösterimi. (0 212 249 49 36) • İSTANBUL AKM SİNEMA SALONU'nda saat 15.30 vel9.00'da Claude Sautet'nin yönettiği 'Ayazda Bir Yürek' adlı filmin gösterimi. (0 212 251 56 00) • AVUSTURYA KÜLTÜR OFİSİ'nde saat 20.00'de Trio Forte'un konseri. (0 212 223 78 43)