Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 AĞUSTOS 2001 PERŞEMBE DEPREMİN 2. YILDONUMU BüüerceIdşimnyaşamınıyitinüğifehıketten sonrainsanlaresMyaşantdatına geri dönemedi EnkazhâlâyerindeEtkinlikler Saat3.02'de 45saniyeUk saygıduruşu Istanbul Haber Servisi - Marmara depreminde yaşamıru yitirenler bugün düzerdenecek çeşitJi etkinliklerle anılacak. Saatler 03.02 'yi gösterdiğinde tüm bölgede 45 saniyelik saygı duruşu yapılacak. lstanbul'da çeşitli dernek. sivil toplum kuruluşu ve kişinin olusturduğu inisiyatif 16 Ağustos'u 17 Ağustos'a bağlayan gece, depremin yıkıcı etkilerinin vurgulanması için herkesi geceyi sokakta geçirmeye çağırdı. Etkinlikler kapsamında, Avcılar Kent Meclisi Avcılar Belediyesi ile birlikte düzenlediği "Medya, Deprem ve Etik Değöier" konulu etkinlik bugün saat 18.00'de Banş Manço Kültür Merkezi'nde yapılacak. 17 Ağustos tarihinde saat 16.00'daki etkinlikte ise deprem ve kurtarma ilkeleri tartışılacak. Aynı gün saat 19.00'da sahildeki kültür etkinlikleri kapsamında multivizyon gösterisi yapılacak. Çağdaş Yaşamı Desteİcleme Derneği'nin saat 10.00'da SHÇEK ile birlikte düzenleyeceği anma töreni Çağdaş Çocuk Tiyatrosu Kocamustafapaşa'da yapılacak. îngiliz hükümetinin, bugün deprem sırasında kurtarma çalışmalanna katılan GEA'ya minibüs bagışlayacagı tören İngiltere Başkonsolosluğu'nda yapılacak. Moda Gönüllüleri Deprem Komitesi, 17 Ağustos"ta yitirilenler için 16 Ağustos'u 17 Ağustos'a bağlayan gece 24.00-03.15 saatleri arasırîda Moda Çay Bahcesi'nde toplanacak. Komite. etkinliğe katılamayanlan ise ışıklannı saat 03.15'e kadar yanık bırakmaya davet etti. ldealtepe Çevre Gönüllüleri Derneği'nin, depreme hazırhk amacıyla düzenlediği panel bugün saat 21.00'de Sağhk Sokak. Özge Öztürk Parkı Spor Sahası'nda yapılacak. Panel öncesinde saat 20.30'da ldealtepe 50. Parkı önünde anma yapılacak. Uluslararası Afet Öncesi Hazırhk Fuan-SOS 2001, 17 Ağustos'ta CNN Fuar Merkezi'nde anma törenleriyle açılacak. Fatih Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Fatih Şubesi'nde 17 Ağustos Depremi anma toplantısı düzenleyecek. Saat 14.00'te düzenlenecek toplantıda, uzmanlar depremden korunma yollannı anlatacak. Peprem bölgesi 1999 yıhnda 16 Ağustos'u 17 Ağustos'a bağlayan gece saat 03.02'de tüm yurdu acıya boğan 7.4 büyüklüğündeki depremde yaşamını yitirenler yeniden anımsanacak. Depremin merkez üssü Gölcük'te, belediyenin organizasyonuyla saat 18.00'de Anıtpark Meydanı'nda fotoğraf sergisi açılacak. Saat 20.00'de ise ölenler anısına Merkez Cami'de mevlit okutulacak. Saat 20.45'te ise Anıtpark'ta Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Ahmet Mete Işıkara'nın katılacağı bir söyleşi düzenlenecek. öienlerin anısına balon Etkinlikler tasavvuf müziği konseri, Gölcük belgeseli gösterimi ve şiİTİerle saat 03.02'ye kadar sürecek. Saatler 03.02'yi gösterdiğinde ise depremde yaşamını yitirenlerin anısına 45 dakikaiık saygı duruşunun ardından Kuranıkerim okunacak ve dua edilecek. 17 Ağustos sabahı ise Deprem Şehitleri Mezarhğı ziyaret edilecek. Depremde çok sayıda öğrencisini kaybeden Gölcük Barbaros Hayrettin Lisesi'nin mezunlannca kurulan dernek bu yıl çok anlamlı bir program hazırladı. Saat 03.02'de Barbaros Hayrettin Lisesi bahçesinden gökyüzüne doğru ışık demetleri gönderilecek. Aynı anda depremde ölenlerin ve kaybolanlann anısına gökyüzüne binlerce beyaz balon bırakılacak. Prefabrikeevlerde kalan yurttaşlar geleceğe umutsuzbakryor. Yapılan kalıcı konutlann küçük olması ise afetzedelerin tepkilerine neden oMu. (HATİCE TUNCER) GULŞAH DURAK Merkez üssü Gölcük olan ve Ada- pazan, Izmit. Yalova, Düzce, Bolu ve lstanbul'da büyük yıkıma neden olan 17 Ağustos depreminin üzerin- den 2 yıl geçti. Depremin ardından yıkılan binalar temizlenirken sosyo- ekonomik yaşamın üzerindeki enkaz 730 gündür kaldınlamadı. 17 Ağustos 1999'da Türkiye yüz- yılın felaketiyle karşı karşıya kaldı. Gece saat 03.02'de 45 saniye süren 7.4 büyüklüğündeki deprem Marma- ra'yı yerle bir ederken 5 kentte res- mi rakamlara göre 16 bin 986 kişi yaşamını yitirdi, 23 bin 781 kişi ya- ralandı. 505 kişi de sakat kaldı. Bü- tün altyapının çöktüğü bölgede 13 bm 989'u Yalova, 34 bin 275'i Ko- caeli, 24 bin 588'i Sakarya. 15 bin 438'i Düzce ve 2 bin 300'ü Bolu'da olmak üzere toplam 90 bin 590 ko- nut kullanılamaz hale geldi. Deprem- zedeler yaşamlannın 12 ayını çadır- kentlerde geçirdi. Bir süre sonra kurulan prefabrike konutlarda da hak sahipliği tartışma- lan yaşandı. Bayındırlık ve Iskân Ba- kanı Koray Aydm. yurttaşlar için en kısa sürede kalıcı konutlann ınşa edi- leceğini açıkladı. Depremin 1. \ ıldö- nümünde sadece ihaleleri yapılan ko- nutlann bazılannın temeli 17 Ağus- tos 2000 günü arıldı. Koray Aydın. konutlann kış gelmeden kasım ayı- na yetiştirileceğini belirtti. Daha son- ra bu tarih ocaka. sonra şubata erte- lendi. Depremin ikinci yıldönümü gelmesine karşın bölgede kalıcı ko- nutlara taşınan hak sahibi yok dene- cek kadar az. Ev ini Yapana Yardım (EYY) kredisi. hak sahipliği. orta ha- sarlı binalar, imar planlan, kiracılar. yapı denetimi. kayıplar. eğitim, sağ- lık, sosyal, ekonomik yaşam. altya- pı çalışmalan ve hukuki süreç de çö- zümsüzlüğünü koruyor. Kalıcı konuttar Kalıcı konutlarda ilk tartışma Dün- ya Bankası ve Bayındırlık Bakanlı- ğı'nca yaptınlan konutlar arasındaki farklılıklar nedeniyle yaşandı. Dün- ya Bankası'nrn konutlannın küçük olması depremzedelerin tepkisine neden oldu. Kura çekimlerinde bod- rum katlan seçen depremzedeler ise itiraz ettiler \ e bu katlar iptal edıle- Öğretmen açığı kapatılamadı, kalite düştü Enkazdan canlı olarak çıkanlan ve bir daha görülmeyenler, ölü ya da dirisi bulunamayanlar da deprem bölgesinde büyük acılara neden oldu. Depremzedeler. kayıplar için özel birimler kurulmasını, Kimsesizler Mezarlıklan'nın açılarak DNA testi yapılmasını istiyor. lzmit'te kurulan Kayıp Sevgiler Depremzede Çocuklar Derneği'nin saptamalanna göre 300 kayıp var. Deprem sonrası yaşanan öğretmen ve öğrenci göçü bölgede eğitim kalitesini düşürdü. Okullarda depremde zarar gören teknik donanım ise tam olarak yenilenmedi. Öğretmen açığı da kapatılamadı. Böigede büyük ölçüde doktor ve sağhk personeli açığı da yaşanıyor. Zarar gören devlet SSK hastaneleri 2 yıldır tam anlamıyla rehabilite edilemedi. 17 Ağustos'ta, Kocaeli'nde 5 bin 474, Sakarya'da 5 bin 113, Yalova'da 674, Bolu'da 217 ve Düzce'de de 3 bin 35 olmak üzere. toplam 14 bin 513 işyeri kullanılamaz hale geldi. Tüm yurdu etkileyen ekonomik kriz ise deprem bölgesinde daha derin yaralar açtı. Girişimcilerin deprem nedeniyle yatmm yapmaktan çekindiği bölgede, önceden kurulan işyerleri de ekonomik krizle birlikte tek tek kapandı. Bazı işyerierinde ise işçilere süresiz izin verildi. rek kuralar yeniden çekildi. Ekono- mik krizle birlikte de konutlann ya- pımını üstlenen bazı firmalar, inşa- atı durdurdu. Konutlannı teslim alan yurttaşlarsa sıhhi tesisatın yanı sıra kapı ve pencereler, ısınma sistemle- ri gibi birçok konuda eksiklerle kar- şılaştı. Dünya Bankasf nca tüm böl- gede toplam 17 bin 160 konut yapıl- dı. 14 bölgedeki konutlardan 15 bin 571 *i dağıtıldı, 1687'si de boş du- rumda. Karamürsel'de dağıtılan 506 konutun inşaatına bile başlanmadı. Körfez'de Dünya Bankasfnca yaptınlan ve dağıtılan 500 konutun ise inşaatı devam ediyor. Izmit Hisa- reyn'de de henüz yapımını başlan- mayan 1250 konuttan 1027'sinin anahtan dağıtıldı. Dünya Banka- sfnca Bayındırlık Bakanlığı konut ölçülerinde yaptınlacak konutlann inşaatına ise kamulaştırma için 20 trilyona gereksinim duyulması nede- niyle başlanamıyor. lzmit Bahçecik'te yapılan konutla- nn kura çekimlerinde sahtekârlık ya- pıldığı gerekçesiyle birçok dava açıl- dı. Yalova'da ise halen 2 bin 547 dep- remzede konutunu teslim almayı bekliyor. Soğucak köyünde 890 ve Çınarcık'a bağlı Çahca köyünde de 1568 konutun yapımı ise sürüyor. Kalıcı konutiardaki elekrrik. su tesi- satı ve sosyal tesislerin de yapılma- mış olması depremzedelerin konut- lara taşınmasmı geciktiriyor. Adapazan'nda ise 24 bin kalıcı ko- nuta gereksinim duyulmasına karşm yapımı süren konut sayısı sadece Ba- yındırlık ve tskân Bakanlığı. Dünya Bankası ve gönüllü kuruluşlann, Ka- raman ve Camili köyleri ile Ferizli il- çesinde yapılması planlanan konut sayısı 7 bin 437. 17 Ağustos'un ardından 12 Kasım depreminde de büyük yıkıma uğra- yan Düzce'de ise 8 bin 424 kalıcı ko- nut yaptınldı. Ancak kura çekimleri iki kez yenilenmiş olmasına karşın hiçbir hak sahibi altyapı ve ulaşım eksikliği nedeniyle konutuna yerle- şemedi. Depremin psikolojik etkisi- ni halen üzerinden atamamış olan depremzedeler 5 katlı konutlara ta- şınmak istemiyor. EYY kredisi Bazı depremzedelerse kaiıcı konut yerine 6 milyar liralık EYY kredisi almayı tercih ettı. Kredıyi bazılan ev alarak değerlendirirken bazılan da kendi arazisine ev yapmayı planladı. Ancak bunun için imar planlannın çıkmasını bekleyen depremzedeler, geciken planlar ve 2 yıllık ekonomik gelişmeler nedeniyle 6 milyara evle- rinin temelini bile atamadılar. Köy- lerde oturanlar ise zorunla olarak EYY kredisinden yararlandınldı. 2 yıl önce eşit hak olarak sunulan ka- lıcı konut ve EYY kredisinin yeniden eşitlenmesini isteyen depremzedeler. "Tek katlı bir evin maliyeti 14-15 mil- yar arasındadır. Kalıcı konutlann be- dellcri açıklanarak EYY kredisi de bu bedeller üzerinden ödenmesi ge- rekmektedir" dediler. Orta hasarlı binalar Can güvenliğini tehdit eden bu binaların sahipleri de bir çözüm bulamadı. Orta hasarlı konutlann onanmı için belirlenen 2 milyar li- ra kredi yeterli olmazken onanmı- nın kentteki Proje Mühendisliği (PM) bürolannın hazırladığı pro- jeler doğrultusunda yapılması da tartışmalara neden oldu. Çünkü orta hasarlı bir binanın onanmı ye- ni bir bina yapım maliyetinin yüz- de 70-80*ini bulması nedeniyle birçok depremzede PM bürolany- la anlaşarak daha ucuza mal ola- cak projeler hazırlattı. Az hasarlı konutlar Az hasarlı olarak tespit edilen ko- nutlara ise karşılıksız onanm yardı- mı yapıldı. Ancak hasar tespit rapor- lanna güvenmeyen depremzedeler, binalara girmediler. Ama ne kira yar- dımından ne de prefabrike konutlar- dan yararlanabildiler. Hak sahipliği Birçok depremzede de depremin ardından tanınan 2 aylık sürede baş- vurmadığı ya da 4 gerekçe sayama- yarak ek süreden yararlanamadığı için hak sahibi sayılmadı. Mağdur olan birçok depremzede hak sahipli- ği süresinin halen uzatılabileceğini belirttiler. Kiracıların durumu Depremin ardından en çok mağdur olan kesimlerden bin de kiracılar. Bölgede bina mülkiyetlerinin şahıs- lara ait olması ve tek tapu üzerinden ikamet edilmesi nedeniyle birçok mülk sahibi de kalıcı konut ya da EYY kredisinden yararlanamadığı gibi kiracılann da konut hakkı alama- ması, kiracı-ev sahibi çatışmalanna neden oldu. Deprem Konseyi üyelerinin bilgilendirme toplantısına sadece 10 milletvekili katıldı Vekillerin duyarsızlıgı sürüyorİstanbul Haber Servisi - Deprem Konseyi üyeleri Prof. Dr.Aykut Barka, Prof. Dr.Mustafa Erdik ve Prof. Dr. Nura>' Aydınoğlu'nun is- tanbul milletvekillerini bilgilen- dirmek amacıyla düzenlediği top- lantıya milletvekilleri ilgi göster- medi. TBMM'deki 68 Istanbu! milletvekilinden 10'unun katıldı- ğı brifingde bilim adamlan "tstan- bul konusunda olumlu bir gelişme sağlayamadık. Sizler bu ola\ı TB- MM'w taşıyabilirsiniz. Bir komis- yon kurabilirsiniz ve önerge vere- rek hükümetin ilgisini çekebilirsi- niz" dediler. Tarabya Oteli'ndeki brifingin açılışında konuşan Deprem Konse- yi üyesi Prof. Dr. Aykut Barka, "Deprem tehlikesi lstanbul'da önernli bir riskoluşturmaktadır. Bu risk bazı tahminlere göre 100 bine yakın can ka\bı ve 50-100 milyar do- lar ekonomik kaybı ifade ermekte- dir" dedi. Toplantıyı birinci elden bilgi ver- mek amacıyla düzenlediklerini be- lirten Prof. Dr. Barka. "Bu bilgiyi al- dıgınız andan itibaren, sizin görni- ntz \ e sorumluluklannız başlamak- tadır" dedi. Ortaya konulan bilgilerin kullanı- Iıp başta İstanbul olmak üzere Tür- kiye'de deprem riskinin minimum düzeyde tutulmasımn önemli oldu- ğunu kaydeden Prof. Dr. Barka, şöyle devam etti: "Son iki yılda ya- pılan araştırmalann yüzde 9O'ı \ urtdışı destekli yapıldı. Türkiye'de neyazık Id bu araştırnıalara kavnak aynlmadı. Biz. 15 mih on dolara fut- bolcu transfer eden bir ülkenin böy- le çok önemli stratejik bir proje için dışandan hibe almasmı kabul ede- nüyoruz." Daha sonra basına kapalı olarak gerçekleştirilen brifinge DSP mil- letvekilleri Rıdvan Budak. Masum Türker, Fadıl Ağaoğlu. Ahmet Tan, Cahit Savaş \aacu Hüseyin Mert, Ahmet Güzel, DYP milletvekilleri Hayri Kozakçıoğlu ve Celal Adan ile MHP milletvekili Bozkurt Vaşar Öztürk katıldı. Brifingin ardından bir açıklama yapan Deprem Konseyi üyeleri, milletvekillerini bilgilendirdikleri- ni ve eylül ayında daha geniş kap- samlı bir toplantı yapmaya karar verdiklerini söylediler. PERŞEMBE ORHANBURSALI Depremde Neredeyiz? j Türkiye'yi büyük can ve mal kaybına uğratan bü-| yük doğa felaketinın üzerinden iki yıl geçti. Bu süreî ıçinde yaşadığımız irili ufaklı depremler, ülkemizini üzerinde yaşadığı topraklann depremsel özelliğini • iyice bilince çıkardı. Anadolu'yu kuzeyinden bölerek Marmara'yagiren ve oradan Yunanistan'a doğru uzanan Kuzey Ana-' dolu Fayı'nın batıya doğru "yürüyüşü"nün son du- rağı Istanbul-Marmara. İstanbul önemli birriskaltın- da yaşıyor. Beklenti, tahminler doğrultusunda ger- çekleşirse, Marmara'da gerçekleşecek deprem Tür- kiye'nin belini bükef. İki yıldır Marmara'da süren bilimsel araştırmalann sonuçlarına göre, Marmara'yı kesen fay iki parçadan oluşuyor. Fayın, yaklaşık Küçükçekmece'den Tekirdağ'a doğru uzanan batı parçası 80-90 km. uzunluğunda. Bu parçanın 500 yıldır kırılmadığı hesaplanıyor. Üze- rinde yüksek bir depremsel etkinlik görülüyor. lzmit Körfezi'ne doğru uzanan doğu parçası ise 60- 70 km. kadar ve 250 yıldan beri kırılmadığı biliniyor. 2000 yıllık tarihsel deprem verileri, İstanbul bölge- sinde yaklaşık 50 yılda bir orta büyüklükte ve 300 yıl- da bir de oldukça yıkıcı karakterde deprem yaşan- dığını gösteriyor. Mustafa Erdik ve arkadaşlannın Ayasofya tarihi eseri üzerinde yaptığı çalışmalar, bu tarihi binanın 500 yıl ıçinde yaklaşık 7.5 büyüklükle- rinde 2 deprem yaşadığını gösterdi. Türk ve Ameri- kalı bilımcilerin tarihi depremler üzerinde yaptıklan model çalışmalarının sonucuna göre, 7'den büyük deprem olasılığı ortalama yüzde 65'tir. (+-15 yıl, ya- ni yüzde 50-80 arası). Bu iki parçanın birlikte veya birbiri ardına kırılması, 7.6 büyüklüğünde bir deprem olasılığını gündeme getirmektedir. Ancak iki parça- dan birinin kırılması da yüksek olasılık içindedir. Bu durumda da 7'nin üzerinde deprem beklenmektedir. Bu bilgileri kesinleştirmek için bilim insanlanmızın çalışmatarı sürüyor. • • • Şimdi gelelim, işin başka gerçeğine. Sözün başın- da, yaşadıklarımız ülkemızın deprem özelliğini bilin- ce çıkardı, dedik. Ancak, son iki yıl içinde yaşadıkla- nmız, konuya İstanbul açısından baktığımızda, bilgi- ye sahip olmanın yeterli olmadığını gösterdi. Gerçi, Istanbul'un merkezi veyerel yöneticileri deprem son- rasına ilişkin hazırfıktar yaptılar, ancak depreme kar- şı zarar azaltıcı önlemler konusunda bir şey yapılma- dı. Deprem, doğanın hatır gönül tanımayan radikal bir davranışıdır. Depremin size verebileceği zarann büyüklüğünü görüp normal davranıyorsanız, en büyük yanlışı ya- pıyorsunuz demektir. Ne yazık ki, İstanbul ve çevresi için böyle bir du- rum söz konusudur. İstanbul yazgısına boyun eğmiş durumdadır. • • • Nedir en büyük tehlike? Istanbul'un deprem riskini tehlikeli boyutlara taşı- yan,, yapıların güvensizliğidir. Yapılann yıkılabilirlik- lerini azaltıcı radikal önlemler alınmadığı sürece, bu yazgı sürecektir. Istanbul'un yapı stokunu, nüfus yoğunluğunu vb. dikkate alarak ciddi bir deprem senaryosu hazırla- yan Mustafa Erdik ve arkadaşlarının ortaya attıkları "Radikal önlem ve eylem"e, hükümet duyarsız davranmaktadır. Erdik, 7.5 büyüklüğünde bir depremde, 40-50 bin binanın ağır hasara uğrayacağını veyayıkılacağını; bu binalardan 5-6 bininin, yassı kadayıf tarzındatümüy- le çökeceğini, can kaybının 40-50 bin ve yaralı sayı- sının 300 bin civarında olacağını, sadece bina hasa- rının 12 milyar doları aşacağını hesaplıyor. Veee... Bu hasarlan en aza ındirebilmek için en çok hasar görebilecek, ölümlerin en çok olacağı yas- sı kadayıf tipinde çökecek yaklaşık 5 bin binanın sınırlı güçlendirme tekniği ile, en az maliyetle güçlen- dirilmesini öneriyor. Bu binaların hangileri olduğu- nun da kriterlerini belirliyor. Her bina için 40 bin do- lar, toplam 200 milyon dolariık bir harcama ile, ölüm- lerin en az 20 bin azalacağını açıklıyor. Daire başına sağlanacak 3-4 bin dolariık kredi ile de bunun ger- çekleştirilebileceğini vurguluyor (CBT, Sayı 738). • • • Erdik, çok somut ve kısa vadede gerçekleştirilebi- lir bir öneri ortaya atmıştır. Ancak, herkes, hükümet, Bayındırlık ve Iskân Ba- kanlığı bu somut öneriye kös kös bakmaktadır. Kös kös bakıyoıiar mı dedim? Bu öneriden haberdar olduklannı, haberdarlarsa, üzerinde bir dakika bile düşündüklerini sanmıyo- rum... obursali(a bilimmerkezi.org.tr Prof. Dr Naci Görür Marmara Derihi'nde tsunamiolabiür İstanbul Haber Ser- visi - TÜBİTAK Mar- mara Araştırma Mer- kezi (MAM) Başkanı Prof. Dr. Naci Görür, Marmara Denizi taba- nında heyelan bölge- leri olduğunu belirte- rek. bunun bir deprem anında tsunamiye ne- den olabileceğini söy- ledi. Prof. Görür. dün ak- şam NTVde Marmara Denizi'ni inceleyen MTA Sismik 1, Çu- buklu. Le Suroit. Odin Finder \e Urania ge- milerinden elde edilen verileri değerlendirdi. Marmara'nın güne- yinde 65 kilometre \ e 110 kilometre uzunlu- ğunda iki fay tespit edildiğini belirten Gö- rür. büyüklüğü 7'nin altında bir deprem beklenmediğini söyle- di. Tek parça kırılma olasılığının az olduğu- nu kaydeden Görür, faylann İstanbul kryı- lanna uzak olmasımn avantaj olduğunu bil- dirdi. 2 yıl boyunca yapı- lan araştırmalann Mar- mara'nın bir deprem bölgesi olduğunu tescil ettiğini anlatan Görür, şu an Fransız Le Nadir gemisinin çalışmalan- m sürdürdüğünü, bu gemiye 20 Ağustos'ta başka bir Fransız gerrü- si olan Mairon Dufren- se'nin de katılacağını kaydetti. Ege incelenecelc Çalışmalann Mar- mara Denizi'ni "dün- vanın en fazla inceJen- miş deain" haline ge- tireceğini belirten Gö- rür, Yunanistan'ın izin \ennesi durumunda Yunanlı meslektaşla- rıyla Ege Denizi'nde de incelemeler yapa- caklannı bildirdi.