Katalog

29 ARALIK 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR kulturu' cumhuriyet.com.tr Görsel sanatlar, her yıl olduğu gibi 2001 'de de sanat dallan arasında en az ilgi gösterilen alan oldu 13 GORSEL SANATLAR ÖZLEMALTUNOK Krizle yatıp kalktığımız biryıhn sonunda sanatın, elden çıkarılacaklar listesinin başında yer aldığı bir ülkede, görsel sanatlar adına da zor bir yıl yaşandı. Görsel sanatlar, yine her yıl olduğu gibi 2001 'de de sanat dallan arasında en az ilgi gösterilen alan oldu. Tüm olumsuzluklara karşın özellikle üç büyük kentte yüzlerce sergi açıldı. Niceliğin niteliği beraberinde getirmediği pek çok sergi, ticari galerilerin yeniliğe ve değişime açık olmayışı genel anlamda yaşanan bir tekerrürdü. Yılın sonlarına doğru Bienal'le renklenen ortam, hareketlenir gibi olsa da kısa süre içinde yine kendi içine kapandı. Yaşamını Paris'te sürdüren Sarkis'in iki kapsamlı sergisi, yine geniş çaplı Andy VVarhol sergisi, Burhan Doğançay'ın retrospektif sergisi, Türkiye'den yurtdışına taşınan kişisel ve çoğul sergiler, geleneksel sergilerimize eşlik eden farklı çalışmalar oldu. Genç kuşak sanatçılanmızın bienal ve bienale paralel etkinlikler başta olmak üzere farklı eğilimlere açık, geçen yıllarda açılmış ya da yeni mekânlarda işlerini sunma çabalarını gördük. Her yıl olduğu gibi bu yıl da pek çok retrospektif sergi, isimleri ve resimleri klasikleşmiş usta ressamlann yapıtlarını bizlere yeniden ve toplu halde sunarak belleklerimizi tazelememize yardımcı oldu. Rrize karşın sanat Öduller EStNTÎLER ZEYNEP ORAL Yeni Yıla Girerken... Oytun Turtanda'yı sahnede dans ederken izlemek, bir bahar havasını solumak, tadına doyulmayan bir şiiri ıçinize çekmek gibiydi. Sıradanlıkla soyluluğu, bedeninde ve bedenini kullanışında bütünlerdi. Oytun Turfanda'nın koreografilerini izlemek, insanı zenginleştirirdi. Dans dünyasının evrensel nitelikleri ve nimetlerini, yerel olanın, bizden olanın derinliklerine dalarak sunardı. Türk bestecilerin müziğine, Türk edebiyatçıların eserlerine kucak açtığında, ülkemin toprağının kokusunu duyardım. "Pembe Kadın", "YozDöngü", "TelliTurnam", "Bebefc"tanığımdır. Usta dansçı, usta koreograf ve benim için dost Oytun Turfanda'yı genç yaşta (54) yitirmenin acısına şu soruları eklemeden edemiyorum: Onun değerini bilebildik mi? Ustalığının hakkını verebildik mi? Sahip çıktık mı? Ben kendi adıma bu sorulara, ne denli evet desem de boş! Dilerim bundan sonraki yüzyılda ülkemde sanatın ve sanatçıların kıymeti bilinir! • •• 2001 yılının son hafta sonu... Üç gün sonra yeni yıl! Aslında "biten" ve "başlayan" bir şey yok! Zaman dediğimiz insanoğlunun yarattığı o kavram, saatin tik taklarıyla ilerlemeyi sürdürürken biz de o tik taklara yine asılmaya çalışacağız. Dün olduğu gibi, yarın da... Ama işte âdet olmuş, her yıl sonunda, bir hesaplaşmadır gider. Elbet ben de yaptım bu hesaplaşmayı. (Herkese tavsiye ederim!) Yıl sonunda medya değerlendirmesinı Emre Kongar iki gün önce "Medya Notu" köşesinde yapmıştı. O yazıyı okurken, tam da 5. maddede kendimi görmez miyım! 5. maddede sözü edilen, "ekonomik kriz bahane edılerek" işten çıkarılan binlerce gazeteciden biri de bendim! Her ne kadar 34 yıl aralıksız çalıştığınız gazeteden, 30 yıl önce kurduğunuz, yönettığınız dergiden kovulmak bir travma yaratıyorsa da, bu travma kolay kolay atlatılamıyorsa da, bu sürecin öğretici ve yararlı yanları da yok değildi! Bu süreçte, en çok, en çok dayanışmayı ve ihaneti gördüm. Dostluğu ve düşmanlığı gördüm. Sevgiyi ve nefreti gördüm. İnsanoğlunun harikuladeliğini ve korkunçluğunu gördüm. Bu gördüklerimin ışığında "doğrularımı" (yani doğru sandıklarımı) ve "yanlışlarımı" (yani yanlış sandıklarımı) yeniden irdeledim. Hepsini didik didik ettim. Doğrularımla yanlışlarımı, birbirinin yerine koymaya, değer ölçüleri sistemi altüst etmeye çalıştım. (öyle ya, insan ancak yanlışını bilirse o yanlıştan dönebilir.) Veeee, sonunda karar verdim ki, boşuna uğraşıyorum. "Medyamızdaki eğilimler"\e (Bkz: Emre Kongar'ın yazısı) benim doğrularımın örtüşmesi imkânsız! Medyadünyamızın "doğrularıyla" benimdoğrularım bunca zaman uyuşmadıysa, varsın yine öyle kalsın! Bu süreçte sizler gibi "acayip", "tuhaf", "çılgın" okurlar kazandım. (Şu son cümleyı yazarken çoktereddüt ettim. Sakın okurlara "ya<Jcı///(yap/yor"olmayayım! Ama değill) El insaf, her gün 150, 200, 300 bin lira verip bir gazete almak varken, bu "ekonomik kriz"de her gün 500 bin lira verip gazete alan sizler gerçekten "çılgın", "tuhaf", "acay/p"siniz... (Yaralarımı sardığınız için de teşekkürler!) Sözü uzattım. Oysa yeni yıl için dileklerde bulunacaktım! Yeni yıl dileklerinı, 2002'nın ilk "Esintiler" köşesine bırakıp, yazıyı bir "Yeni Yıl" duasıyla bitiriyorum. Bu dua, Uzakdoğu bilgelerınden, herkesle paylaşmak için ödünç alınmıştır. Siz de sevdiklerinizle paylaşın: "Tanrım, bana değiştirmek istediklerimi değiştirebilmem için GÜÇ ver. Değiştiremeyeceklerim için SABIR ver. Ikısı arasındaki farkı anlayabilmem için BİLİNÇ ver." Hepinize iyi yıllar. eposta:zeynep ' zeyneporal.com Faks:02122571650 Retrospektif sergller Özdemir Altan (AKM), Mübin Orhon (Milli Reasürans Sanat Galerisi), Ivan Konstantinoviç Ayvazovski (tş Sanat Kibele Galerisi), Bedri Rahmi Eyuboğlu (Eyuboğlu Eğitim Kurumlan), Şakir Paşa Ailesi (Yapı Kredi Kültür Merkezi), Neşet Günal (Milli Reasürans Galerisi), Fikret Mualla (Garanti Sanat Galerisi), Avni Arbaş (Kibele Sanat Galerisi) retrospektif sergileri hafızalan tazeledi. Sarkis'in işleri art arda açılan iki sergiyle Istanbul'daydı. 'Ses...Scs... Ses...Bir Okul' sergisi Kasa Galeri'de izleyicilerle buluşurken 'Kanşık Retrospektif sergisi ise Sarkis'in 1986'da ayıu galeride gerçekleştirdiği 'Çaylak Sokak' yerlcştirmesinden bugüne dek kurduğu sergilerin yeni bir kuruluş biçimini sunuyordu MudoMaçka Sanat Galerisı'nde. 15 Haziran'da îş Sanat Kültür Merkezi ' ne heykeltıraş Mehmet Aksoy'un 'Kibele Çeşmesi' adlı altı parçadan Bienal ve yeni renkler 7. Uluslararası tstanbul Bienalı küratör Yuko Hasegawa'nın belırlediği 'Egokaç: Gelecek Oluşumlar İçin Egodan Kaçış' başlığı altında gerçekleştı. Bienal hem belırlediği tema hem de farklı disiplin ve kullanım alanlarının birlikteliğiyle renklı birbienaldi. Darphanei Amire, Yerebatan Sarayı, Beylerbeyi Sarayı ve Aya lrini Müzesi ana mekânlar olarak kullanılırken kentin pek çok kamusal ve açık mekânlan da bienale ev sahipliği yaptı. Bienalle eşzamanlı olarak Istanbul'un çeşitli galeri ve sergi mekânlannda da birçok sergi açıldı. lışmalan'ndaki 'Yiırttan Sesler', 'Ötiim: Ölüm' gibi sergi ler kavramlar üzerine farklı bakışlar sunarken değişik teknikteki işleri kapsıyordu. Küratörlüğünü Haşim Nur Gürel ve Levent Çakkoğlu'nun yaptığı Galerist'teki 'Aykırı lşler' sergisi, Femıh Başağa'dan Sabri Berkel'e, Ömer Dluç'tan Erol Akyavaş'a Türk resminin önemli isımlennin aykın işlerini bir araya getirdı. KUratörlüğünü Beral Madra'nın yaptığı, genç kuşak sanatçılan tanıtmayı amaçlayan '21.GünttmttzSanatçılan tstanbul Sergjsi'nin bu yılki teması 'İmaja Güveniyoruz'du. Borusan Sanat Galerisi de yine genç sanat çılara açtığı mekânını 'Yeni Öneriler/Yeni Önermeler1 dizi sergileriyle sürdürdü. Kavramsal sanatın ünlü temsilcilennden Roman Opalka'nın yapıtları Kasa Galeri'de sergılendı. Sigmar Polke'nin sergisi ise Milli Reasürans Sanat Galerisi'ndeydi. atölyesi, bienalle birlikte kapılarını güncel sanat etkinliklerine açan üsmanlı Bankası Güncel Sanat Merkezi: Platform ve Karşı Sanat Çalışmalan yeni açılan mekânlardı. Eczacıbaşı Sanal Müzesi dc sanal âlemde sanatçılanmızın yaratıcılıklarını tanıtmayı ve kaydını tutmayı hedefliyor. oluşan yapıtı yeni bir soluk verdi. Ana tannça Kibele'yi yeniden ete kemiğe büründüren Aksoy'un çeşme heykeli, lstanbul'un göbeğinde insanoğlunun doğadan kopukluğuna, efsaneleri unutnıuşluğuna dair bir im oldu. • Pamukbank Fotoğraf ödülü'nü reklam ve fotoğraf sanatçısı AniÇelik Arevyan kazandı. 'Yılın Karikatüreüsfi' ödülü Sdma Emiroğlu'nun oldu. • Bülent Erkmen'in 'Equal' afışi Finlandiya'da yapılan 13. Dluslararası Lahti Afiş Bienali'nde 'Icograda Excellence Award' ödülünü kazandı. • 1. Avrupa Karikatür Yanşması'nda Yılın Karikatür Albümü' ödülünü 'Yürüyenler' albümü ile Tan Oral kazandı. • 2001 Yunus Nadi ödülleri'nin fotoğraf dalındaki sahibi Yavuz SeUmliuldu • 9. Truva Kültür Sanat ödülleri'nin sahibi plastik sanatlar dalında Mine Arasan, fotoğraf dalında ise Güler Ertan oldu. • APCA 2001 Uluslararası Karikatür Yanşmasf nda Erdoğan Başol en iyi on karikatürist arasına girdi. • Uluslararası Külrürel Varlıklann Restorasyonu ve Konınması Çalışmalan Merkezi (ICCROM) tarafından venlen 'Basuıda Sanatı Koruma ödülü' Oktay Ekinci'ye verildi. Cengiz Bektaş, Antalya Akdeniz Üniversitesi'nin öğrenci merkezi olarak tasarladığı 'CMbia Sosyal Merkezi' adlı projeyle 8. Dönem Ağahan Mimarlık ödülü'nün sahibi oldu. • 6. Nehar Tüblek Karikatür Yanşmasf nda Mete Göktürk birinci, Hikmet Cerrah ikinci, Oğuz Gürel üçüncü seçildi. Yitirdiklerimiz 20. yüzyıl resim sanatına yön veren ressamlardan Balthus, karikatürist LütfiKüçük, grafik sanatçısı Mesut Manioğlu, Red Kit'in yaratıcısı Maurice de Bevere, soyut resmin öncülerinden Maurice Esteve, ressam ve grafik sanatçısı Mehmet Kovunoğhı, ressam Salih Acar, sanat tarihçisi ErnstGombrich, karikatürist Necnıi Rıza Ayça, ressam Jean Bazaine ve heykeltıraş Juan Munoz'u yitirdik. ülkemizde pek itibar görmeyen fotoğraf sanatı üzerine pek çok etkinliğe imza attı. İşık Açık! KaranhkOda Dışında Fotoğraflar', Nicos Economopulos'un 'Tamk' sergisi, Haldun Dostoğlu küratörlüğündeki, Erol Akyavaş'ın 'öbür Dünyalarda1 adlı sergisi farklı çalışmalan sunuyordu. 17. İFSAK Fotoğraf Günleri ve 6. Saydam Günleri de birçok ülkeden farklı fotoğraf ustalannı konuk ederken birçok etkinliğe ev sahipliği yaptı. 'Sevgili Doshım Ara'ya / Ara Güler Fotoğraf Koleksiyonundan Seçmeler' başlıklı sergi Yapı Kredi Sermet ÇifterKütüphanesi'ndesergilendi. Magnum fotoğraf ajansının editörü James Fox için yayımlanan kitap, Türkiye'de yabancı bir fotoğraf ustasının yayımlanan ilk kitabı olma özelliğini taşıyordu. Reha Akçakaya'nın kızılötesi teknikle oluşturduğu um:ag Sanat Galerisi'ndeki fotoğraflan,Fransız Kültür Merkezi'ndeki 'Niepce Ödülü Retrospektif Sergisi', Paul McMillen'ın Kasa Galeri'deki sergisi ve Şakir Eczacıbaşı'nın Kibele Sanat Galerisi'ndekı sergisi dikkat çeken fotoğraf sergileri arasındaydı. Farklı arayıslar Genç kuşak sanatçıların değişen dünyada farklı anlatım araçlan, yeni dil arayışlanyla gerçekleştirdiği sergiler de bu yıl farklı mekânlarda kendilerine yer buldu. Küratörlüğünü Vasıf Kortun'un yaptığı 'Yerlcşmek' sergisi kentleşmeye bağlı olarak geleneksel yaşanı biçiminin dönüşümünü ele alıyordu. Küratörlüğünü AB Akay'ın yaptığı Urart Sanat Galensı'ndekı 'llahi Komedya' başlıklı sergi, Dante'nin llahi Komedya'sını Türk popüler kültürüyle ilişkilendiriyordu. Karşı Sanat Ça Yurtdısından haberler 'Kaçış' teması çerçcvcsınde düzenlenen İ.Tiran Bienali ne lürkıyc'den Ahu Antmen'in küratörlüğünde Canan Beykal, Melih Görgün, Denizhan Özer, Ferhat Özgür ve Rüçhan Şahtnoğlu katıldı. UNESCO Uluslararası Plastik Sanatlar Birhği'nin düzenlediği yeniden yapılanma toplantısında Mehmet Güleryüz, Doğu Avrupa Ülkeleri Grup Başkanlığı'na seçildi. Ayşe Erkmen, Deutschc Bank'ın 'Moment' başlıklı çağdaş sanat etkinliğinin ilk projesini Frankfurt'ta gerçekleştirdi. Ibnıur Atagök, Canan Beykal, tnci Eviner, Suzy HugLevy, Gülsün Karamustafa ve Nur Koçak'ın gerçekleştirdiği 'Ben Gördüğün Gibi DeğUim' sergisi Almanya'nın Bonn kentinde sergılendi. Vasıf Kortun 'Avrupa Sanat Bienali Manifesta'nın yönetım kunıluna seçildi. 49. Venedik Bienah'nde Türk Pavyonu'nun küratörü Beral Madra'ydı. 'Insanlık Platosu' genel başlığıyla Şeyh Ömer lbni Muhammed El Ncfzavi'nın 'Kokulu Bahçe' kitabından yola çıkan Türk Pavyonu'nda Butch Morris, Murat Morova, Ahmet Öktem, Sermin Sherif ve xurban.net'in işleri yer aldı. Ve taşrada bir müzel lstanbul Sanat Müzesi Vakfı'nın ginşımlenyle köksüzlüğe, kimliksizliğe ve belleksizliğe karşı oluşrurulan çabalarla, hâlâ bir Modern Sanat Müzesi'ne sahip olnıayan lstanbul'a bir müze kazandırmayı amaçlayan 'Modern Türk: 20. Yüzyüın I kinci Yansında TürkSanan' başlıklı sergi, yılın en önemli etkinliklerinden biriydi. Tomur Atagök ve Yiısuf Tbktak'ın sorumluluğunda oluşrurulan danışma kurulu on yıllık penyotlar halinde çağdaş sanatın Türkiye'de geçırdiği değişim ve gelişimi 100 sanatçının yapıtıyla yansıtmaya çalıştı. Kültür Bakanlığı'nın da desteklediği sergi, aldığı eleştirilere karşın 'müze' arayışına bir yön vermeyi ve Türk sanat tarihi birikimimizin de sorgulanmasına dair bir kapı aralamayı hedefleyen somut bir adımdı. Benzer girişimler Ankara'ya Çağdaş Sanatlar Müzesi kazandırmak amacıyla kurulan Ankara Çağdaş Sanatlar Vakfi'nın ilk etkinliği I. Ankara Sanat Fuan'ylabaşkenttesürdü. lstanbul ve Ankara hâlâ yaşayan bir müze peşinde koşarken Anadolu Üniversitesi'nin bünyesinde kurulan ve bir ilk olan Çağdaş Sanatlar Müzesi Eskişehir'de açıldı. Müzenin koleksiyonunda şimdilik 80 sanatçının toplam 142 yapıtı yeralıyor. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi ise dekan Hüsamettin Koçan önderliğinde müze gereksinimine kendi okullannda ve kısıtlı koşullarla pencere açan '11 Galeri 11 Sergi' kapsamındaki etkınliklerini bu yıl da sürdürdü. Phil tynotTun yaşamı fllm oluyor • Kültür Servisi Irlandalı efsanevi hard rock grubu Thin Lizzy'nin basçısı Phil Lynott ve annesi arasındaki sorunlar, 'My Boy' (Oğlum) adlı bir filmle sinemaya aktanlacak. Phil'in annesi Philomena Lynott'u canlandırması için Holly Hunter'la ön anlaşma sağlandı. Projeyle ilgili diğer isimler ise lıcnüz net değil. Lynott, grubun 1983'te dağılmasının ardından iki solo albüm ve bir şiir kitabı çıkartmış; 1986 yılında uyuşturucu kullanımına bağlı sebeplerden öldüğünde, müziğiyle olduğu gibi hayat öyküsüyle de önemli bir giindem maddesine dönüşmüştü. Türklye de fotoğraf Fotoğraf sanatı dünyada önemli bir ivme kazanırken Türkiye'de fotoğraf galerisi boşluğunu dolduran sayılı mekândan Pamukbank Fotoğraf Galerisi, Alternatif sunumlar 'Dünden Yanna Nurl İyem' başlıklı geniş kapsamlı retrospektif sergi, lyem'in hem sanatının çeşitli evrelerini gösteriyor hem de ilk kez 1500'ün üzerinde resmin arşivlenmesine öncülük ediyordu. Burhan Doğançay'ın 40 yıllık sanat yaşamından kesitler sunan geniş kapsamlı retrospektif sergi Dolmabahçe Kültür Merkezi'ndeydi. Sergiyle eşzamanlı olarak toplam 7 sergi üoğançay'ın farklı dönemlerini ele aldı. Dogançay'ın sergisi geçen yıl düzenlenen Erol Akyavaş sergisi gibi klasik retrospektif sergi anlayışına da yeni kapılar açar nitelikteydi. BUGÜN • BEKSAV'da saat 13.00'te yönetmenliğini Lars von TVier'in yaptığı 'Suç Unsuru', saat 16.00'da yönetmenliğini Stanley Kubrick'in yaptığı 'FuU Metal Jacket' ve saat 19.00'da Stanley Kubrick'in yönettiği Otomatik PortakaT adlı filmler gösteriliyor. (0 216 349 91 55) • MUAMMER KARACA TİYATROSU'nda saat 11 00 de Orhan Kurt, 'Karagöz Gösterisi' sunuyor. (0 212 252 44 56) • ATATÜRK KİTAPLIĞl'nda saat 19.00'da Fikretİncila Bertuğ, 'Taş Plaklarda Direklerarasf nı konu alan bir taş plak dınletisi ve söyleşi gerçekleştiriyorlar. (0 212 249 09 45) • BEYOĞLU SİNEMASI'nda Yeni Yı! Şenliği kapsamında Lars von Irier'nın yönetmenliğini yaptığı 'Karanlıkta Dans' adlı film izlenebilir. (0 212 251 32 40) • SEMERKANTKİTABEVİ'ndel4.0017.00 saatlen arasında Muzaffer Ayhan Kara ve Talat Turhan'ın imza günü gerçekleşecek. (0 212 244 47 01) • AVCILAR BARIŞ MANÇO KÜLTÜR MERKEZİ nde lurgut Özakman'ın yazdığı 'Ah Şu Gençler' adlı oyun Serhat Akkaş'ın yönetiminde Avcılar Belediye Tiyatrosu tarafından saat 2O.3O'da sahneleniyor. (0 212 509 90 55) Popart veAndy VVarhol Yapı Kredi Kültür Merkezi, popart'ın en önemli temsilcisi Andy NVarhol'un yapıtlarını 'Andy Warhol: Sanatı ve Yaşamf başlıklı sergiyle ağırladı. Sergide, Warhol'un 1930'lardamoda dergilerine yaptığı ıllüstrasyonlardan serigrafik resimlerine kadar birçok özgün yapıtı bir arada sunuldu. Alternatif mekânlar Kuruculuğunu Can Elgiz'in, yöneticiliğini ise VasıfKortun'un üstlendiği, hedefi deneysel sergileme biçimleri uygulamak ve farklı disiplinlerden sanatsal çalışmalan desteklemek olan Proje 4LIstanbul Güncel Sanat Merkezi, Türkiye'de ilk kez Sabancı Üniversitesi bünyesinde 'SınırTanımayan Restoratörler'in işbirliği ile açılan sanat eserlennın teşhisi ve restorasyonu için uluslararası eğitim ve geliştirme