Katalog

SAYFA AÇI t =^VY CUMHURİYET 15 ARALIK 2001 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER olay.gorus(a cumhuriyet.com.tr MUMTAZ SOYSAL HERKESİN, her grubun, her akım ya da ha reketınherzamanheryerde marjınalleşmek hakkı ve luksu olabılır Ama, çökuşe doğru suruklenen bugunun Turkıye'sınde bu çokuşu onlemek ısteyenlerın boyle bır hakkı ve luksu yoktur Olmamalıdır e demek marjınalleşmek'? Latınce kokenden Fransızcaya gelen ve Turkçede de o dıldekı okunuşuyla kullanılan "marj" sozcuğu, yazılı ya da basılı bır metnın kenarındakı boşluk anlamına gelır Bazı okul defterlerının sol yanında o boşluğu gosteren bır çızgı bıle vardır Marjinal, metınle boşluk arasındakı o çızgıde oluşun sıfatı Yanı, kıyıda koşede kalma sınırında olmanın, olağan gundem dışına çıkmanın olupbıtenden kopmanın, soyutlanışın, dolayısıylatoplum açısından etkısızlık guçsuzluk sınırında duruşun adıdır marjınallık Işte, çokuşe doğru suruklenen bugunun Turkıye'sınde bu çokuşu onlemek ıçın buyuyup guçlenmek zorunda olanların boyle bır luksu olamaz evrımcılık, Fransız Ihtılalı'nden berı, eğer yururluktekı duzenı beğenmeyışın, toplumu değıştırmek ısteyışın, her şeyı kor akışlara bırakmayıp akla, bıigıye, halktan kaynaklanan kamu gucune dayanarak başarma ıstencının adıysa ve eğer, bugunun Turkıye'sınde de beğenılmeyen, bu yolla değıştırılmesı gereken bır toplum duzenı varsa, bu yaygın ıstemın dışında kalarak onu etkısızce seyredıp yakınmakla yetınmek devrımcılığe yakışmaz Mustafa Kemal, zıhnındekı devrımcılığı uygulamak ıçın, yalnız tarıhın getırdığı ıstıla ve yıkımı onleyışınden guç almakla kalmamış, devrımcılığıneetkı kazandırmak ıçın "HalkFırkası" yolunu ustaca kullanmayı da bılmıştı Sınıf kavramını bır yana ıtışıyle bılımsel açıdan ne denlı eleştırılırse eleştırılsın, boyle bır yaklaşım, ozde, devrımcılığı "mary/na/"lıkten kurtarmak ısteyışın belırtısıydı Ulusal yenıleşme atılımının coşkusunatoplumun butun kesımlerını katmak gerekıyordu eçımlı bır sıstemde parlamento dışında kalış, marjınalleşme egılımını gosteren onemlı bır tehlıke ışaretıdır Bugunku CHP'nın yenı den buyumesı, elbette toplumu butunuyle etkıleyen duzen değışıklığı ıstemının doğru çızgıye oturtulmasına ve onu buyuk halk yığınlarına benımsetecek guven verıcı seslerın bulunmasına bağlıdır Ama, o partı ıçın doğru olan, oradakı yonetılışı beğenmeyıp ayrılarak yenı bır partıleşme peşınde koşanlar ya da şımdıye kadar hep marjınal kalmış başka orgutlenışler ıçın haydı hay dı doğrudur Doğru çızgı olmadan halka guven vermeye çabalayan seslenışlerle ya da doğru çızgıyı kendıne saklayıp onun guvenlı rahatlığında sessız oturmakla marjinallıkten çıkılmaz ÖnceBanş... Prof. Dr. Bedia AKARSU "Bu dunyada 1yı gitmeyen bir şey var." J. R Sartre ıllar oııce soyle mı^tı bu sozlerı Sartre, neredeyse cllı yıl geçtı uzerınden Ogunden bugune duzelmesı şoyle dursun, ıçınden çıkılamaz duıuma du!>tu dunyamız dd, Turkıyemız de Amenka ektiğinı bıçı1 yor da bız ne yapıyoruz pekı Ataturk'un açtığı yolla yırmı yıldd dunyanın hayranlığını <,e ken bır ulkc olmu^kcn bır de bugunku durumumuza bakın Emperyalıstlere dunyada ılk kez başkaldıran ve bunu başarı ıle sonuçlandıran ıılke, şımdı odun uzenne odun vererek 011 lara dvuç açıyor 1923 Aydınlannıa Devrinıi ıle Turkıye Cumhurıyetı nıngerçekbirdemokrasi düzeni kurmuş olduğunu anlamayanlar sozum ona bır dernokrası getırdıler Ataturk'un o buyuk devnmını kavrayamayan, kultursuz, gorgusuz, yalnı/ çıkarlarını duşunen, ağaların, şeyhlerın ve kullarının elıne bırakıldı ulkenın yonetımı 27 Kasım2001 tanhlıCuınhuriyet'te yan yana çıkan ıkı yazı, kuçuk bır ornek bugunku durumumuzdan ÇYDD'den Neşe Doster yazıyor "Dörduncıı Bi/im İdil Şenliği'nden." "Çocuklaı uşuyor vc bolj>ede çocuklar okula aç gidiyor... ve İdıl'de çocuklar u$uyor... küçucük çorapsı/ ayaklar plastik terlikler içinde donuyor... Bolge halkı gulumscıncyı ağalara ve Ankara'ya bırakmış." li, tesıze2001 Turkıye sındenbıı kesıt ikıncısı de bu usjuyen çocukların oğretmenlerı Oktay Akbal yazıyor "(Jeçinmekiçin yapmadıklan iş yok oğretmenlerin. Kimi çal^ıcılık yapar geceleri, kimi boza satar, kimi işportacılık, kimi pa/arlamacılık. Ceçim yolıı bu!.." ; Ya dunyamız ne durumda Amerıka 11 Eylul'un t,ılgın terorıstlerının ıntıkamını almak ıçın dunyanın en yoksul ulkesıne, zavallı ınsanların, dunyadan habersız çocukların uzenne bomba yağdırıyor Bu bombalara, bu savaş ve sılah sanayune harcanan paralarla aslında cennet olan ve ınsanların cehenneme donuşturdugu dunya yenıden cennet olurdu Kana kanla, kınle, savaşla ınsanları yola getıreceklerını, bomba yağdırarak demokrası kuracaklarını sananlar ne yazık kı Amerıka'da da yonetımın ba ^ında Oysa orada da olup bıtenlcre kariji çıkan gerçek aydınlar var ve seslerını artık duyuruyorlar Bu yılın ba^ında (21 ücak 2001) Cumhuriyet'te yazdığım Marjinalleşmek N Y "Ulus Olma ve Insanlık Ulkusü" ba^lıklı yazımı "Atatürk yolıınun budııı insaıılık için dogrıı yol oldıığıınu bı/den once dunya anlayacaktır gunu gelince, belki o zaman biz de uyanın/" so/lerı ıle bıtırmıştım O gu nun bu kadar çabuk, bır yıl bıle dolmadan geletegını bılemezdım doğrusu 11 Fylul'den berı Amerıka'da da Ataturk devıımını duııyaya ornek gostermeye başlayanlar gıttıkçe çoğalıyor Son gunlerde Amenka yonetımı de Turkıye'yı ornek gostermeye başladı, ama doğrusu bu benı urkutuyor (, unku oradakı kultursuz yonetıcılerın orada da var boylelerı bızım takıyyetı Ataturkçulerden pek farklı yanları yok Ataturk devnmını yalnızca lslanı ulkelerıne ornek gostereceklerıne, ıyıce ınceleseler de kendılerıne de ornek alsalar, boylete barışçı ve ınsancıl olsalar Ataturk hıçbır ulkeye saldırmamış, kendı ulkesının bağımsızlığı ıçın savaşmıştır ve zafer kazanır kazanmaz da ulkesını ı^gal etmeyı ıstemış olanlara elını uzatmış ve barışın nasıl sağlanabıleceğını dunyaya gostermı^tır Arkasından da Balkan Bırlığı'nı kurarak bunun yenı bır dunya duzenıne ornek olmasını dılemıştır Onun ıstedığı yenı dunya duzenı, butiın uluslaruı cşit haklarla içinde yer aldı D ğı bir duzendi. Hiçbir aynm; ırk, renk, dii, cins, ulus aynmı goA.'tmeden tum insanhğı içine alacak ve uygulayacak bir insanlık devrimi; bir Dünya Birliği... Işte Ataturk'un onerdığı, dunyaya sunduğu çağdaş devrım budur Ama Ataturk gerçekçıdır Bunun kolay bır yol olmadığını bılır Bu yolun butun dunya uluslannca benımsenmış olması gerektığını belırtır, 1 Kasım 1925'tc Meclıs'ı açiij konuîjmasında "Birsiiredenberisiyasal dıinyada karşılıklı gııvenlik ve esenlik konusu uzerinde harcanan çabalar dikkate değer bir gelişme içindedir. Karşılıklı guven ve esenlik, bütiin dunya uluslarının ıı/erinc titremesi gereken bir mııtlıılıık ilkesidir, ancak bu ilke butun uluslar içın gerçekleşmedikçe, genel bir banşma sağlanıaktan çok, sömürulınek istenen birtakım ııluslara karşı bırtakım guçlu uluslann yeni davranışlar ve ayncalıklar kalanmasını sağlamak niteüğinde göriılse yeridir. Hele uluslararası silalı alı^veri^inin bırtakun uluslann denetımı allında tutulmasını saglayacak tedbirierin alınması bu kuşkuyu arttırmaktadır." (Ataturk'un Soylevlen, TDK, Ankara, 1968, s 157) Bugun ıçın de geçerlı değıl mı bu sozler 7 Aradan 76 yıl geçmış, Batı dunyası tutumunu hâlâ değıştırmış değıl Meğer ne şatıfıllı bır ışmış Istanbul Unıversıtesı'ne rektor seçımı'' Gerçı seçım bıttı, ama lâfı guzâfı bıtmedı, her kafadan bır ses çıkıyor, eskılerın şıırsel özdeyışındekı gıbı "bır dokun bın ah dınle kâseı fağfurdan " Tartışma, propaganda, gurultu patırtı, çatışma, dedıkodu haftalarca once başlamıştı Suruyor Seçım sonucu sayısal açıdan çok çarpıcıydı, Profesor Kemal Alemdaroğlu kazandı 7 Ama nasıl Kemal Alemdaroğlu 1268 oy Mesut Parlak 886 oy Dınçer Uçak 13 oy PENCERE Sayı Saymasmı Bilmek... Sonra yasaya göre sonuç YÖK'e (Yuksek ö ğ retım Kurulu) gıttı, 22 kışılık kurulda oylama yapıldı Pekı ne oldu? Sıra şoyle değıştı Dınçer Uçak 16 oyla bırıncı Kemal Alemdaroğlu 15 oyla ıkıncı. Mesut Parlak 14 oyla uçuncu YÖK'e bak seni Şımdı bu sonuç Çankaya'ya sunulacak, yasaya gore son kararı Cumhurbaşkanı verecek Kavga, tartışma, gurultu, patırtı, dedıkodu Istanbul Unıversıtesı seçımınden haftalarca once başlayınca, bız de bır karar almıştık, Cumhurıyet bu konuda yayın ılkelerı gereğı yansız kalacak Ya koşe yazıları? Cumhuriyet'te koşe yazıları "kanun daıresınde serbesttır" "Kanun" nedır? Cumhurıyet'ın ılkelerını oluşturan fıkır yelpazesıdır Ben kendı koşemde Istanbul Unıversıtesı rektor seçımlerıne ılışkın tek satır yazmadım Neden? Rektoru seçecek olan seçmenlere akıl mı oğretecektım 7 Profesorler Doçentler Yardımcı doçentler Daha neler? Haydı genel seçımler olsa dıyeceğım yok, kımı aklı evvel kalkıp ılerı gerı konuşabılır Halk cahıldır, çoğu okul yuzu gormemış kalabalıktır, seçımlerde oyunu gıdıp olmadık kışılere verır, sandıktan çıkanlara bır bakın' Pekı, unıversıtedekı seçımde hocalara akıl öğretmek kımın haddıne? Hoca dunyayı bılır, kutuphaneler devırmış, unıversıtede ders verıyor Kımı seçeceğını bılmez mı? YÖK'un yaptığına benım bu açıdan aklım ermedı rektor seçımı sonucundakı sıralama çok açık seçık, 1268,886, 13 Hanı sayıların arasında bır yakınlık olsa, sıralamayı bozmanın hukuku ve mantığı oluşabılır, ama, men dakka dukka değıl mı' 2000'ı aşkın profesor, doçentten ancak 13 oy alan aday nasıl başa getırılır? Seçım seçımdır Ya seçımı kaldırırsın ya da bınlerce hocanın kararına saygı duyarsıni 1268 profesoru, doçentı ve yardımcı doçentı adamdan saymayacaksan dıyecek bır şey yok' • • S N e olduysa her $ey 11 Eylul'deoldu NevvYork'un ıkız kulelen yerle bıredılınte kıyamet koptu Nasıl kopmasın kı dunyayı ycî>ıl dolar sallanatı ıle cgemenlığı altında tutan yıkılma/, yenılme7 sanılan dunya gucu sarsıntılara uğrayıverdı ka^la goz arasında Yenılmez sanılan o gdrkLiıılı kale meger kâğıttan bır kaleymı^ Sultan Abdulhanıit'ın o hatıyelerle turlu urkulnıeler ve ışkencelerle yurdumu/ ınsanlarıııa ozellıkle aydınlarına kan kusturan yonctınııııde şoyle bır soz dolaşıyordu ağızdan ağı/a "Mağrurolmapadişahıın,sendenbuvukAIlah var!" !jımdı bu tekerlemeyı, duııydmı/ın egeriKnı landarması rolunı soyunmu!} olan Ameııkd ya uygularsak, Alldlı 1 araya katmadan şoyle dıyebılırız "Boburlenme Amerika senden buyukterörvar!" Aslında dunyanın baş beaşta Nâ/ım olmak uzere Pertev Naili Boralav, Niya/J Berkcs ve Behice Boran'ı duşundukt,e, " S a n Bulbul" lakaplı Turkmenıstanlı şaır "Amandurdı Annadurdı"nın şu dı/elerınıanımsarımhep "Sesinsesımi/e uymuyor deyıp/ Kargalar hulbulu korodan kovdular." kıbrıslı olan Nıyazı Berkes'ın ı/ıııı surmeye Lefke'dekı buyuk agabeyının evınden başladım Bu ı/ler buıı, Leflte'den sonra, yıne ay111 agabeyının kızı BeriaHami'nın Lelloşa'dakı evıne goturdu Berıa Hanım seksen altı yaşında bır aydınlık beyın, bır genç yurek O ger<,ekbırhanımetendı,bır"leydi'' Berıa llanım, kut,uk amcası Nıyazı Bı.rkes'le arasında yalnızca beş yaş olduğu ıçın onunld bır yaşdaş, bıı aıkadaş, bır kardeş gıbı oynayarak buyumuş Nıydzı Berkes, bır ıkı/ eşı Ikızının adı Enver Fnver ve Nıyazı Donemın "tttihatçı" lıderlerının adlarını onlara bır Ittıhat(,ı hayranı olan babaları Huv Dünyamıza Ne Oluyor?.. Vedat GUNYOL Idsı olan teror, yıllarca yurdumu/u da tedırgın eden teror, bugun Amerıka ya kaııtdyı takmış bulunuyoı, kokcnınde dunya nımetlerındekı korkunı, paylaşım haksıziıklaTını besleyerek Şımdı olup bıtenlerı, uygarlık açısından ele alınta, şoyle bır durumla karşılaşıyoruz Bır yanda kadını ı,uvala sokan, çağdışı, gerıcı ortaçağa saplanmış kalmış bır du/en, ote yanda da dunyayı egemenhğı altınd dlmaya valışan, teknolo|ide ustun, (.ağdaş yaşanıa bağlı, ama tslam dunyasına tepeden bakan bır toplum Şımdı gelın de yan tutun bu hengamede Ben AMERİKA'dan yana değılım laleban dansa hıç mı hn, Ikız kulelere saldırı, ortaya vok onem lı bır sorun koymuş bulunuyor Sorun şu Dunyada yenılmez dıye bır guı, yoktur Her gııcun (,uruk ve zayıl noktası vardır Mıtolo)i bu konuda olumsu7 bır ornek sergılemış bulunuyoronumuze Aîjil (Akhılleııs)orneğı Ilyada kahramanlarından yenılmez sanılan Aşıl'ınbırtekyenılebılendıyeceğımızyerı vardı, topuğu, AMERİKA'nıns.a her bır yanı Aşıl' ın topuğu olabılıyormuş meğer Bin Ladin orneğı ortada Gelın bır de Fransa'nın Magınot (Majıno) adlı unlu savunma hattını ele alalım Almanya'ya karşı yenılmez bır kale olarak yapılan bu hat nasıl da Hitler'ın guçlerınce çevresı dolaşılarak bır çırpıda ışe yardmaz hale getırıldı Sonut,, bız dunyalılar i(,ın, ınban s»oyunun varlığında yenılme/ dıye bır şey yok EL ELDEN USTUNDUR ARŞA DEÖİN rımıze, "Nija/i Berkes gibi birkaç tane daha komunistini/ varsa hı/e gonderın" dıye tel çekmış Yıne Berkes Hoca'nın, MadtGokberk'e yurtdışından yazdığı mektuplar var 1 lemen hepsınde de ana duygu memleket ozlemı Hele bırısmdekı şu sozlerı, ınsana huzunden de ote acı verıyor "Bcıı ulkcnıdc \ aşanıak ıı,ın lıerlıangı sııadan bır işte bıle çalışma>a ra/ıydım, ama izin vcrmedilcr." Bu satırlar Berıa Hanım'ın gozy aşlarını bır kez daha harekete geçırıyor Ama soyleşımızın sonunda, gelecekte ulusça yaşanacak çok daha aydınlık gunlere olan ınancımızı yınelıyor, bu aydınlık geleceğı, ben oğlum Bora'nın, Berıa Hanım da torunıı LroPun şahsındd, tum gençlenmızın gormesını dılıyoruz ve bu ındnçld, yıne Kıbrıslıların deyışıyle "ferah ediyoru/" (yanı rahatlıyoruz, sevınıyoru?) Dılerım, M7 de "ferah edersiniz." • • AZİZ NESİN 86 YAŞINDA Vakfımızın kuruuısu barı^ın, dostlıığun ve dayanii) tnanınsımgı.si(.dnımızdcdtını/A/uNtsın 11186 ya^gu nunu sevgıyle kutlııyoruz Yaij gunu ıı,ın 22 Aralık 2001 Cumartesı gımu 1') 30 23 00 saatlerınde Beyoğlu ögretmen Evı nde (Meijrutıyet Cad 112 1 bl'bBA!>l) duzenkdığınuz ycmeklı top lantıda tıım sevenleıı ve dostlaıı ıle bırlıkte olmak ıs tıyoru/ Nesin Vakfı Çocukları l/.lenif lulıdeKURAI Cem KARACA llkın LRKAL Nev/at^lNOl Sema Sunucu Şarkılar !>ıırler ^ıırler Şarkılar B Niyazi Berkes'i Anarken... Muhsine HELİMOĞLU YAVUZ niıBey'le annelenDervışeHanım vermış I efkoşa'da Berıa Hanım'ın evınde Nıya/ıBey ın kaldığı ve(,alışlığı odada konuk olmak, yureğımı huzunle doldurdu ve ona yapılan haksızlığı daha da yoğun duyumsamama neden oldu Yalnız ona m ı ' Bır halkbılımcı olarak varlığıy la yolumu hep aydınlatan, eserle rıyle de hep aydınlatacak olan Pertev Naılı Boratav'd Behıce Boran'a, bu guzelım "gurbet vitıklerimı/e" yapılan haksızlıklar bır kez daha yureğımın başına gelıp otuıdu Kıbrıslıların deyışıyle "mara/ettim' (Yanı sıkıldım kederlendım hu/unlendım) Nazım 1 artık hıı, sdymayauagım O zaten en derın yuıek yaraları1 1 1 1 7 1 1 1 ve en gorkemlı onur neden lerımı/ınbaşındagelecek hep Berıa Hanım, Nıyazı Anuasını anlatırkeıı sıra ona yapılan haksızlığı dilenın nasıl karşıladığı soruma gelınce hala ışıltısını ve masumıyetını koruyan çotuk gozlerı dolıı dolu ol.ır.ık "Komııııısl olmıış dıye işinden edildiğinı dıı\ duğumu/da, ona buyuk bir haksı/lık yapıldığını anladık ve çok u/ulduk. l)ahası,o(,okso\diğı ıılkesınden u/aklaragıtmek/orundakaldı. işteasıl bı/ı u/en bıı oldu. O çok değeriı bir ınsandı. Kalıp ulkesinc hizmet edebilirdi ama i/in vermediler" dedı Ben de ona 6 lemmıız 1995 tarıhlı C umhıımet gazetesınde çıkan "Gokberk, Berkes ve Gorbi" başlik.li ydzımddiı şu bolıımu okudum ZahideCokberk'ın anlattığına gore, Berkes'ın yırmı beş yıl çalıştığı Kanada'dakı unıversıtenın rektoru McGee, bızım sayın buyukle Davıllvı sağlanmıtsı Nıldtıı TIIN( I I OS12 7O7S7I7 AytenlARCıAN 0 212 678 08 SI Ruhı Su Kullur vı 0 212 24S 40 12 SanalVaklı M(.hpaa(,ALAk 0 212 29149 81 KAOS Tek peı delik oyıııı Ya/aıı ve Yoneten: Onur Bayraktar Sanat Danışmanı: Ahnıct C emal I« i Aralık C ıımaıtesı saal 18 O O ve 20 10 ıia Matmelerdekı oyunlaıı, seyııcıleun dc katılacagı bır saatlık tartısjma ızleycccktır Ortakoy Allfa Jalı Suhnesi Re/crvasyon 0 212 260 09 IS Dosya No 2000/70 DavjLi Scrpıl K.endıgel (Baş) tdratmdan davalı Mu rai kendıgel dleyhıne açılan tenfız davasının yapılan yargılaınaMnda Davalı Mural Kendıgel ın niahkememızcc tum araındlıira lagnıen aı,ık adresı bulunamadığından adı ge t,eııc dılckvcsı orneğı ıle duruşnid gıınunu bıldıın mcşruhatlı davclıyenın yuksek tııajlı gazetelcrden bı rınde ılancn tcblığınc karar vcıılmış olup duruşma gu nıı 24 12 2001 £imu sıat 09 OO'a bırakılmıştır Ddvdlının cluruşmd gunu bı//al gclmesı veya kendı sını vekıl ıle leııısıl ettıımcsı aksı takdırde HUMK'nın 1 dcgışık Zl' ! mdddcsı geregınce yukluğuııda devaııı edılecegı hususu dava dılckı,csı ık duruşına gunu teb lıg yerıne kaım olmak uzere ılan olunur Basın 75018 İNEBOLU ASLtYE IIIJKUK MAHKEMESİ'NDEN Bir gecelik zevk için değer mi? 22 EVLÜL17 KASIM 2001 lHEczacıbası > ^ S İstanbut teşekkür ediyor. ASKAYNAK İ5İ İzmir Ambalaj I I İzmir Nakliyat * Ertesi qün çöpe giden bir yılbaşı ağacı mı? Yoksa, ormanlarda sevdikleriniz adına büyüyen 7 Ağaç mı? Yeni yılda, sevdiklerinize siz de 7 Ağaç armağan edin. Istanbul Kültür ve Sanat Vakfı, 7. Uluslararası istanbul Bienali'nin gerçekleştirilmesindeki değerli katkıları için teşekkür ediyor. CIEKUI CEVRE VE KULTUK DEGEBLERINI KORUMA VE TANITMA VAKFI Bıenal Sponsoru Kurumsal Sponsorlar «a» KOÇBANK ."ÎV,'»;,', RENAULT Bu ılan Cumhurıyet Gaîetesı nın katk lar vla vav nlanm şt r Cumhurlyet (0 212) 249 64 64 www.cekulvakfi.orq.tr îu ılan qa7etı?mi7<n katkısıyla yayımMnmdktddır.