Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 MAYIS 2002 PERŞEMBE 14 J V U J _ J J . U XI. kultur@cumhuriyet.com.tr D Cannes Film Festivali'nde aşkla acının, politika ile poetikanın buluşması İdaktizmekarşımizah ^TCDİ SAYAR CANNES - Dün. oldukça karamsar bir tab- lo çizmiştik. Bu gün bu karamsarlık bulutlan- nı dağıtabilıriz. Çünkü, iki güzel filmden söz eJeceğim... Çok farklı coğrafyalardan geliyor- lar: Biri Ortadoğu'dan, diğen Amerika'dan. Ama onlan buluşturan ortak noktalar var. tki filmin de yönetmeni genç. tkisi de ironi ve mi- zah öğelennden yararlanarak anlatıyorlar öykü- lerini. Mizahın en güçlü silah olduğunu kanıt- hyorlar. tsrail'de doğmuş ve orada yaşayan Filistınli bir yönetmen olan Elia Suleiman'ın, ikinci fil- mı 'Üahi Müdahale' (Interventıon Divine) ile geldiği Cannes'dan eli boş dönmeyeceğini sa- nıyorum. Suleiman" ı, 'Bir Kaybohişun Günce- si'nden tanıyoruz. llk filminde. Fılistin"dekı fır- tına öncesi sessizliği anlatırken de mızaha baş- vuran yönetmen, bu kez gerihmin iyıce tırman- dığı günlerin acılannı ve bu acılara tanıklık eden iki âşığı konu alıyor. Israil işgali altında yaşayan Filistınlilerin direnişini ve zafer umu- dunu, sioganlara başvurmadan yansıtmayı se- çiyor. Karşı tarafı eleştırirken kendi tarafinı da göz ardı etmiyor. Yahudıler kadar, Araplar da eleştin oldarından nasiplerine düşeni alıyor. El- bette, bunu 'tarafsızlık' adına yapmıyor Sule- iman; gerçeği tüm boyutlan ile ortaya çıkarta- bilmek içın yapıyor. Onun amacı, kötü adamı deşıfre etmekten çok, kötü adamlar üreten sis- temi ve insan ruhunu didiklemek... Ve bunu ba- ğırarak değil, gülümseyerek yapıyor. 'İlahi Müdahale'nın kusursuz bir yapıt oldu- ğunu söylemek zor. Farklı üsluplan yan yana banndıran filmin biçimsel açıdan bazı zaafla- n var. Ne var ki meziyetleri tüm kusurlannı ör- tüyor. Yanşmada şu ana dek izlediğimiz en ce- sur film olduğu kesin ve -şimdilik - ödüle en yakın duran film olduğu da... 'Üahi Müdahale' Ortadoğu halklannın ban- şı kurabilmek için önce kendi içlerindekı ban- şı sağlamalan gerektiğine inanıyor Suleiman ve içlerindekı gizli şiddeti ortaya çıkaran ayruıtı- İSRAİLİŞGA1İ ALTINDAKtFİLÎSTtNLJLERlN DİRENİŞİ- fikfümüıdeFılisnVdekifırüJiaöncrases^ Elia Suleiman ikinci filmi 'îlahi Müdahale'de gerilimin hice ürmandığı günlerin acılannı ve bu acılara tanıklık eden iki âşığı konu ahyor. larla oluşturuyor banşçı mesajını. Ona göre, halklar arasındaki duvarlan yıİananın tek yo- lu, şiddete başvurmak değil, bu duvarlan yık- ma bilincinin yaygınlaşması. Yanı, önce kafa- lann içindeki duvarlann yıkılması gerekiyor... Gerçeklikle fanteziyi buluşturmayı, politika ile poetikayı dengelemeyi başaran Suleiman ın ge- tirdıği özeleştiri, filmi büsbütün güçlü kılıyor. Atom Egoyan'ın didaktizminden çok daha et- kili olduğu kesin! Hayata yeniden baslamak Festıvalin bir başka güzel sürprizi de Ameri- ka'dan geldi. AlexanderPayne'in 'AboutSchmidf (Schmidt Hakkında) adlı yapıtı. fazla bir derin- lik taşımasa da, insan ilişkilerine değgın göz- lemlennin tutarlılığı ve söyleminin dürüstlüğü ile öne çıkıyor. Sıgorta şirketindeki yöneticilik görevinden emekli olan Bay Schmidfın. geçir- dıği değişıme. dünyaya farklı bir gözle bakma sürecıne tanık oluyoruz film boyunca. Payne, bu öyküyü mizahın gücünden yararlanarak an- latıyor. Sırfgüldürmek adına yapılan bir mizah değil bu. Amerikan değerlenni altüst ehnek, Amerikan toplumsal yaşamının belkemiği aile kurumunun ıçyüzünü ortaya çıkartmak adına ya- pılan bır mizah. Kaynağını toplumsal rollerden ve çelişkilerden alan bu mizah aracılığıyla, gü- nümüz insanının en temel sorunlanndan bin- ne, iletişimsizlik ve yalnızlık sorununa değını- yor. Başrolü üstlenen JackNichobon un olağa- nüstü cazibesi ve oyun gücünün filme çok şey kattığını da belirtmeye gerek yok herhalde. 'Schmidt Hakında', tıpkı "İlahi Müdahale' gi- bı acılar ve aşk üstüne kişısel bır deneme. Festivalin iyi'leri arasında sayabileceğimiz bır film de Ingiliz usta Ken Loach'un ımzasını ta- şıyor. 'TathOn Altı', Ingiliz sinemacılann göz- desi haline gelen yoksul mahalleierde yaşayan ınsanlan konu alıyor. Sınıfsal gerçeklen \nrgu- layan, kahramanlanna -suçlu bile olsalar- seve- cenlikle yaklaşan Loach. Glasgovv yakınlann- daki küçük bir kentte yaşayan on altı yaşlann- daki bir avuç gencin serih enlerini anlatıyor, bir belgesel yalırüığı içinde. Yaşama dört elle sa- nlan, ayakta kalabilmek için hata yapmaktan baş- ka seçenekleri olamayan bu gençlerin dünya- sını anlatmakla yetinmiyor Loach; küreselleş- menin kıskacındaki toplumlann ortak yazgısı- nı da dile getiriyor. BELGESEL YALINLIĞINDA- Ken Loach 'Tatlı On Altı'da Glasgow yakınlanndaki küçük bir kentte yaşayan on alü yaşlanndaki bir avuç gencin serüvenlerini anlatryor. Tiyatro Festivali'nde bugün üç oyun ilk kez perde diyecek insan doğasının derinliklerinde...Kültür Servisi - 13 Uluslararası Istanbul Ti- yatro Festivali'nin bu- günkü programında ilk kez sahnelenecek 'Geçit', 'Kıvranış I. Tutku n. Psi- koz 4.48', 'Othello' adlı oyunlann yanı sıra dün ızleme fır- satı bulamayanlar için 'OidipusNe- rede' ve 'Errnişler ya da Günahkâr- lar' yer alıyor. Fransa'nın dünyaca tanınmış sokak tiyatrolanndan bın olan Plasticiens Vo- lants'ın Ortaköy'de sunacağı 'Geçit', gru- bun kocaman balıklarla gerçekleştireceği bir gösteri niteliğinde. Philippe Bonnet, Marti- ne Boule. Michel Bourru, Serge Budzins- ki, Marc Bureau.CedricCambon, Isabel- le Caron, Patrice Carpentier, Michel Col- Hn, Thierry Collin.GiDes Ecomard, FVan- çoiseGoujon,Jean-PhiBppe Hemery, Je- an Mehdi Jebara, Marcel Lucas, Boris Merle, C hristian Moreau, Fabrice Po- ulain ve EKsabeth Sonnendrucker den oluşan Plasticiens Volants. Fransa'nın dünyaca tanınmış sokak tıyatrolann- danbiri. ISTANBUI 13.ULUSLARARASI KülTÜR İSTANBUL M SANAT lölHniöUL UAKH TİYATRO FESTIl/ALI Emre Koyuncuoğlu'nun yönettiği, bugün (20.30) ve cumartesı (15.00) Oda Tiyatrosu'nda sahnelenecek olan 'Kıvranış LTutku II. Psikoz 4.48', tanınmış yazar Sarah Kane'in 'Tutku' ve 'Psikoz 4.48' metinlerini kapsayan, iki bölüm- den oluşan bir proje. 'Tutku', yitirmek ve tut- kuyla istemek arasında kalan aşkın baskısıyla parçalanmış dört insan zihninin çizelgesınde, imgeler ve seslerin ritminden yola çıkarak ku- rulan kavramsal bir yapıda seyrediyor. 'Psikoz 4.48' ise seyirciyi insan bilincinin kendini bir diğerine aktarabümek için aradığı empatinin haykınşıyla karşı karşıya bırakıyor. Oldukça rahatsız edici, samimi, zeki dil kur- gulanyla, şiddet dolu, bir o kadar da hassas bir dürryayı aktaran oyun çevirisi AhmetOrtaçdağ a ait. 'Kıvranış L Tutku'da Derya Alabora. Esra Bezen Bilgin, Emrah Elçiboğa, Payidar Tüfek- çioğlu, yann Oda Tiyatrosu'nda saat 20.30'da sunulacak 'Kıvranış U. Psikoz 4.48'de ise sa- dece Esra Bezen Bilgin rol alıyor. Bugün ve yann saat 21,00'de Rumelı Hisa- n'nda sahnelenecek olan, ŞükrüTürenin yö- nettiği 'Othello'da Hüse>in Köroğlu, Argun KınaJL, Burak Davutoğlu, Murat Daltaban, Na- ci Taşdöğen, Aytaç Yörükaslan. Gürol Güngör, Tank Şerbetçioğlu, Zeki Yıldınm, Bestem Tü- ren, BinnurŞerbetçioğtu,AshhanKandemir, Mu- rat Bavli,ABMertYavuzcan, DoğanAltmel, Rah- mi Elhan. Serdar Orçin rol alıyor. Oyunu dili- mize A. Turan Oflazoğlu kazandırdı. Shakespeare'in dört büyük tragedyasmdan biri olarak tanımlanan 'Othello'da mekân Kıb- ns. Osmarüı donanmasının Kıbns'a yaklaştı- ğı haberi almınca Senatör Brabantio'nun gü- zel kızı Desdemona ile gizlice evlenmiş olan soylu ve kahraman komutan Othello'nun sa- vunma için adaya gönderilmesiyle başlayan olaylar. bu noktadan sonra siyahi kahramanın bir beyazla evlenmesiyle bağlantıh olarak ge- lişiyor. Shakespeare'in tüm yapıtlannda oldu- ğu gibi Othello'da da insan doğasının derinlik- lerine inilmekte ve iyilik. kötülük, dürüstlük, ihanet, kıskançlık gibi kavramlar tartışıhnak- ta. Danıştay kapısında yaşanan zorlu düelloAJİRIZATÜRKER tedyolann çokluğu, korsanlığın acnıasız boyutlara gelmesi ve hayat paha'.ılığı nedeniyle müziktekı mes- lck hrhklerinin tek \ücut olması, sekcrün dirilmesi yönünden kaçı- ulnaz gözükmektedir. Mûzık sektörünün geleceğini loır- taanak isteyen erdemli kişiler, eser sahtı ve komşu hak sahibı kimlik- leanj ısrarla yaİanlaşmaya davet edi- yorar. Ancak maalesef kısır çekiş- m*er sürüp gidiyor. &n günlerde MESAM (Musiki Esn Sahiplen Meslek Birliği) ve \ftY\P (Müzık Yapımcılan Meslek BİT p) arasındaki tartışmalar hayli tırmanışa geçtı. llginçtir, önde giden bu iki meslek birliği hakJarla ilgıli uygulamalar ba- kımından kendi aralannda uzlaşma zemini ararken Kültür Bakanlığı 'nın yayımladığı yönetmeliğe karşı ortak bir mücadeleye gınştiler. Bir yandan 5846 sayılı Fikir ve Sa- nat Eserleri Kanunu'nun özüne ay- kın gözüken bir yönetmelik ve Kül- tür Bakanlığı... Diğeryandaise "eser- lerini izinsiz kullanma" hakkı yara- tan bir uygulamaya isyan eden mes- lek birlikleri... Yönetmelikteki bu ta- vır anayasaya aykın gözükmektedir. Bu yüzden son aylarda "Danıştay ka- pısında müthiş bir düelloyaşanıyor ". Yannlan merakla beklenen hukuki çe- kişmenin son sayfasını ise hukuksal cepheden şöyle özetleyebiliriz. Kül- tür Bakanlığı"nın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 43- 25 ve 80. maddelerine göre müzik eserlerinin yayın kuruluşlarındakı kullarumı konusu, yayımlanan yö- netmelikJe tam bir arapsaçına dön- müştür. 2001 Eylül aymdan beri sü- rüp giden müzik anarşisinin kayna- ğı ne yazık ki, işte bu yeni düzenle- medir. Çünkü Fikir ve Sanat Eserle- ri Kanunu'nun eser sahibine ve ya- puncıya tanıdğı haklan bu yönetme- lik geri almaktadır. En çağdışı tara- fı: bir yayıncı kuruluşun hiç izin al- madan istediği müzik eserinı kulla- nacak ve bunun hesabını vermeyecek ohnasıdır. Oysa kanunda açıkça uy- gun birbedel ve izin vermek hüküm- leri vardır. Yayıncılar da, izin almak gerek- mediğini ve bedel ödenecekse bu- nun çok düşük olması gerektiğini ile- ri sürmektedirler. Bu durumda MÜ- YAP ve MESAM yönetmeligin ip- tali için bir dava açtı. Buna karşılık Kültür Bakanlığı da karşıt dava aç- tı. MÜYORBİR (Müzik Yonımcula- n Meslek Birliği) ise yorumculan temsilen dava açmadı, çünkü yorum- culann kanunda yayıncılara yönelik izin verme hakkı tartışmalıydı. Danıştay, yönetmeligin yürütmede oluşunu askıya almıştı. Aııcak daha sonra Kültür Bakanlığı itıraz etti. Da- nıştay Genel Kurulu kendi dairesinin bir önceki karannı bozup Kültür Ba- kanlığı'nın yarunda yer aldı. Son duruma göre radyo ve TV'ler- le ilgili izlenecek yol, davalaşmala- nn sonuna kadar kapanmış durum- da. Şu anda müzıkteki meslek birlik- leri hukukçulannın anayasaya aykı- n gördüğü popüler "Eylül Yönetme- liği''yürürlüktedir. Yani: Yayıncı ku- ruluş eserin sahibinden izin almadan şarkılan yayımlamaya devam ede- cektir. Ne garip değil mi? Tüm mü- zik sektörü üreticısine çokyazık olu- yor... KorsanJara karşı devlet deste- ği bekleyen müzikçilerin karşısında şimdı Danıştay'la kol kola giren bir Kültür Bakanlığı vardır. Eğinlioğlu ve Ataker'den resital • Kültür Servisi - Afife Jale Sahnesi, yann saat 18.00"de Ipek Eğinlioğlu ve Emre Ataker'in konserine ev sahipliği yapacak. Genç sanatçılar konserde, Gabriel Faure, Claude Debussy, Johannes Brahms, A. Adnan Saygun, Anton Dvorak, Sergei Rahmaninof, Astor Piazzolla, Edvard Grieg ve Frederic Chopin'in eserlerinden bir seçki sunacaklar. Ipek Eğinlioğlu ve Emre Ataker, MSÜ Devlet Konservatuvan'nda lisans eğitimlerüıi sürdürüyorlar. (212 260 02 16) Alanya'da 'Belgesel Hlm Günleri' • Kültür Servisi - Belgesel Sınemacılar Birliği ile Alanya Sınema, Kültür, Sanat ve Tanıtım Derneği bugün ve yann 'Alanya Uluslararası Belgesel Film Günleri'ni düzenliyor. Israil- Filistin sorununa, savaşa, küreselleşmeye, çewe sorunlanna, toplumsal olaylara ve insanlığın yaşamına dair gerçekleri gözler önüne seren filmlerin yer alacağı etkinliğin film günlerinde, Türkıye, Almanya, Azerbaycan, Fransa, îngıltere, Iran, Isveç, Israıl'den 20 belgesel film gösterilecek. Alanya Belediyesi. Alanya Tanıtım Vakfı (ALTAV) ile Alanya Ticaret ve Sanayi Odasının (ALTSO) katkılanyla düzenlenen film günlerindeki gösterimler Alanya Ticaret ve Sanayi Odası Konferans Salonu'nda ızleyicisiyle buluşacak. tki gün boyunca saat 11.00'den 22.30'a kadar süren gösterimler, ücretsiz ve Ingilizce-Türkçe altyazılı olarak gerçekleştinlecek. Buhıtsuzluk Özlemi Konseri • Kültür Servisi - Marmara Cnıversıtesi Anadolu Hisan Kampusu'nda Müzik ve Spor Odası'nın düzenlediği bahar şenliği kapsamında Efes Pilsen sponsorluğunda ünlü Türk rock müzik topluluğu Bulutsuzluk Özlemi, bugün bir konser verecek. Kampusta bulunan futbol sahasında yapılacak olan konserde, Türk alternatif rock topluluğu Kamikaze. Bulutsuzluk Özlemi'nin ön grubu olacak. Şenlik saat 14.00te, Bulutsuzluk Özlemi'nin konseri ise saat 19.00'da başlayacak. (0 532 576 10 49) BUGUN • ANADOLU ÜNtVTRSİTESt StVEMA ANADOLU'da '4J:skişehir Sinema Günleri' kapsamında 10.00'da Park Ki-Youngın 'Motel Kaktüs'. 12.30da Michelangelo Antonioni'nin 'Batan Güneş'. 15 00'teTom Richardson'ın 'Maraton Koşucusunun Yalnızhğı'. 18.00'de P. Paul Renders ın 'Thomas Âşık Oldu', 20.30'da Federico Fellininın 'Sonsuz Sokaklar' adlı filmlerin gösterimi. (0 222 335 05 80) • ESKİŞEHİR HAYAL KAHVESt-SİNEMA HAYALPEREST te 12 30'daÖmerKavur'un 'Yaük Emine', 15.00te Ömer Kavur'un 'Yusuf ile Kenan', 17.00'de Ömer Kavıır'un 'Kınk Bir Aşk Hikâyesi' filmlerinin gösterimi. (0 222 335 05 80) M BABYLON da 19.00'da Babylon Juke Box partisi. (0 212 292 73 68) • İFSAK'ta 19.30"da Laleper A>tek'in katılacağı 'Fotoğraf Okuma" etkınliği. (0 212 292 42 01) • BORUSAN KÜLTtlR VT SANAT MERKEZt'nde 18.30'daProf.Dr. Ahmet Yürürün 'Istanbul'dan Yeni Müzik' konulu söyleşisi. (0 212 292 06 55) • ATATÜRKKTTAPLIĞrnda 18.00'de Mustafa Armağan ın düzenlediği 'fstanbul'un Fethi: Ya Ben Istanbul'u Alacağım Ya İstanbul Beni' adlı tartışma. (0 212 249 09 45) • TARIK ZAFER TUNAYA KÜLTÜR MERKEZİ'nde 18.00'de Suat Bilgi'nın düzenlediği, GamzeDeniz'in katılacağı 'U2' adlı söyleşi. (0 212 293 12 70) • BEKSAV'da 'Taviani Kardeşlerin FUmleri' kapsamında 15.00'te 'Aziz Michele'nin Bir Horozu Vardı', 17.30'da'Fesatçüar', 19.30'da 'San Lorenzo Gecesi' fihnlerinin gösterimi. 216 349 91 55) • SABANCI KÜLTÜR SfTESİ'nde '9. Drama Seminerleri ve Dönem Sonu O>ıınlan FestivaK" kapsamında Ozgün Eğitim Ritüel Grubu'nun'Muöuluklar Ülkesi', 19.00'da Ozgün Eğitim Abzürd Grubu'nun 'Sanpmar 1914' adlı oyunlar. (0 262 331 87 99) • CUMHURİYET PARKI'nda '9. Drama Seminerieri ve Dönem Sonu Oyunlan FestivaK' kapsamında 15.00'te Ozgün Eğitim Tirad- Vodvü- Çerçeve Grubu'nun 'Ergune' adlı oyunu. (0 262 331 87 99) • FETHfYE KAVŞAĞFnda '9. Drama Seminerleri ve Dönem Sonu Oyunlan FestrvaH* kapsamında 17.00'de Ozgün Eğitim Parodi- Opera Grubu'nun 'Uzlaşma' adlı oyunu. (0 262 331 87 99) • BELGESEL SİNE1VL4CILAR BtRLİĞt'nde 'Ortadoğu Filmleri Gösterim ve Sunuş Kuşağı'nda 20.00'de Nüufer Güvenkaya'nın sunuşunu gerçekleştireceği, Tami Gross - Yuval Cohen'in 'Akılh DeK' filminin gösterimi ve 'Belgesel Maratonu Kuşağı' kapsamında 11.00, 13.00, 15.00 ve 17.00'de Enis Rıza'nın 'Ajnlığm Yurdu Hüzün' filminin gösterimi. (0 212 327 41 45)