Katalog

3 NJİSAN 2000 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA 17 •Mıstık Beyaz uzerıne kırmızı ku- şaklı sılındırık lamba, lavan- t a kokusu, makas-şıkırtısı Berber koltuğun kollarına tahtayı koydu, çocuğu ku- caklayıp oturttu Kısa pan- tolonundan uzanan çelımsız toacaklarını bıle kapatan be- yaz ortuyu boynuna sıkıca toağladı Çok okunmaktan hıamurlaşmış, sayfaları sol- m u ş dergılerı koydu onune Başından duşen saçları üfleyıp çızgılere dalma za- manıdır artık Bır-ıkı uçgen, bır-ıkı kalem oynatış, olmuş sana Ismet Paşa. Hayret doğrusu Hemen tumunun tepesıne ılıştınldığıne gore polıtıkacı dedığın sılındır şap- kalı oluyor anlaşılan Her kankaturun altındakı ımzalar da pek çekıcı Bu- yükannenın dedığı gıbı "alâ- met-i fârika." Bır tanesı var kı perçemlı oğlanlar, kurdelelı kızlar, bı- yık altından gulumseyen ke- dıler çızıyor, altına da çerçe- ve ıçınde "Mıstık" ımzasını atıyor "Bu Mıstık, olsa ol- sa" dıye duşunuyor ıçınden "Mustafa Mıstık / Araba- ya kıstık/ Üç mum yaktık/ Seyrine baktık'taki Mıs- tık'tır." Yıllar sonra berberdekı o çocuğa araştırmacı, yazar Tıırgut Çevıker dıyor kı, "Bi- lir misin, Mıstık'ın sevimli çizgisınin temelinde ço- cuk yüreği yatar." "Mıstık" ımzası, dostluk armağanı olarak her yaşta- kı çocuklara bırakılan unu- tulmaz bır kalıttır Ozelleştırme ıhalelenne katılan, ozet- leştırmelerden pay kapan medya se- vınç çığlıklan atıyor "TÜPRAŞ halka açılıyor. TÜP- RAŞ'ın yüzde 15'lik hisselerini sa- tın almak için yaklaşık 478 bin kişi başvurdu." Turkıye'nın nufusu 65 mılyon dola- yında TUPRAŞ'ın hısselennı almak ıçın başvuranlar, Turkıye nufusunun yalnızca bınde 7'sını oluşturuyor Hay- dı, çoluk çocuğu çıkaralım ve seç- men sayısı açısından bır oran verelım TUPRAŞ'ın hısselenne sahıp olmak ıs- teyenler 37 mılyona yakın seçmenın yuzde 1 3'u Şımdı sormak gerek Bu ne bıçım halka açılma? Eskı CHP Kocaelı Mılletvekılı Onur Kumbaracıbaşı, konuya şoyle yak- laşıyor TUPRAŞ Halka Açılıyormuş "Tüm devlet kuruluşlan, özünde, halktan toplanan vergilerle ger- çekleştirilmiştır. Halkın üretken gücü bir kısmıyla vergıye dönüşe- rek bu kuruluşlann ortaya çıkma- sını sağlamıştır. Ömeğin TÜPRAŞ, zaten halkın malıdır. Bu açıdan bir devlet kuruluşunun hisselerınin satılması veya devredilmesi de özünde diğer vatandasiara karşı bir haksızlıktır. Ancak, bu tür satış- lardan elde edılen gelirienn gene halkın çıkanna üretken yatınmlar- da kullarulacağı varsayımı, özelleş- tirmeyı bir ölçüde haklı kılabilir. Ne var ki, bunun örneği bunca özel- leştirmeden sonra ülkemizde hâ- lâ görülmüş, duyulmuş değil." Pekı, neden TUPRAŞ'ın hısselerı sozum ona "halka arz" yoluyla sa- tılmak ıstenıyor? Kumbaracıbaşı, bu soruya şu yanrtı venyor "Tekel konumunda olan bır üreti- ci kuruluşun özel sermayeye satılı- şı serbest piyasa ekonomisinın te- oride de uygulamada da temel ku- rallanna aykındır; rekabete ters dü- şer! Eğer pıyasada tekel konumun- da bir üretıcı varsa, böyle bir kuru- luşun mülkiyeti kamuda olmak zo- rundadır. Çünkü, ancak o zaman te- kel olmanın gücü ve avantajlan is- tismar edilmezl tersıne kamu yara- nna kullanıhr. TÜPRAŞ, rafineriala- Devlet Istatıstık Enstıtü- sü'nun verılerıne bakılırsa, Türkıyeekonomısı Cumhu- rıyet tarıhının en buyuk ku- çülmesı ıle karşı karşıya Mıl- li geltr, 7 yıl öncesıne duş- müş... Açıkçası tam bır çö- küş. . Çoken ne? SBF öğretım Üyesı Prof Dr. Sinan Sön- mez'e gore çöken "1980'den bu yana uygu- lanan ve geliştirilen uttra liberal model." Yanı? Özel- leştırmeyı, sosyal devletın kuçultulmesını, pıyasayı, ye- nıden yapılanmayı, kuresel- teşmeyı tek çare gıbı göste- ren polıtıkalar ÖüÇöküşün Özündeki Politika "DlE'nin rakamlan, bu- güne değin uygulanan ve uygulanmakta olan poli- tikalann ne kadar hatalı otduâunun en büyük kanı- bdır, Işin en tatsız tarafı, bu politikalann başansızlığı- nın tarbşılması yerine, ult- ra liberal politikalara yeni halkalar eklenmek isten- mesidir. Tartışmaya açıl- ması gereken, uygulan- makta ısrar edilen model- deki parametrelerin ya da değişkenlerin yanlış olup olmadtğı değil, modelin ta kendisidir." Turkiye ekonomısmı aç- maza, hatta ıfiasa goturen bır ststemi, usanç verıcı "istik- rar bozulur" yınelemesı ıle sürdurmekten yana olanla- ra da bır çıft sözu var Sınan Sönmez'in- "Ekonominin gelişme- diği, kötüye gittigi, insan- lann mutsuz olduğu bir ül- kede demokrasi yeşere- bilir mi? Yeseremez... Hal- kın büyük bir kesiminin ileriye yonelik umutlannı karartıcı perspektifler çi- zen ve bu yüzden güveni- liriiklerini yitirmiş iktidar- lann, politikacılann ve si- yasi partiterin de tümünün tarttşılmaya açılması ge- rekir." Sonmez, "Hctisat poitika- sı"nın amacını altını çızerek anımsatıyor: "Iktisat pofitikast, insan- lann refahının yükseltil- mesi için uygulanan bir potitikadır. Oysa bugün uy- gulanan, dayablan politi- kantn özü insanlann refah düzeyini gözle görulür bi- çimde düşürüyor. Yani po- finkanm özü yanhştır. Bu öz değiştirilmelidir." nında yüzde 86'lık pazar payı ile Tür- kiye'nın en güçlü ve en buyük teke- lidir! Sıkıntı da ışte buradan çıkıyor. TUPRAŞ'ın blok satışı olanaksız! Ozelleştırme Idaresı bu ışın ıçınden çıkabılmek ıçın epey duşunmuş So- nunda Sermaye Pıyasası Kurulu'na (SPK) duşunup taşınıp bulduğu çozu- mun uygun olup olmadığını sormuş Ku- rul da 29 Eylul 1995 tarıhlı yazı ıle Ozel- leştırme Idaresı'nın onerdığı çozumu uy- gun bulduğunu bıldırmış Bu yazışma- lardan anlaşıldığı gıbı Ozelleştırme Ida- resı'nın bulduğu dahıyane çozum şu Önce TUPRAŞ ıkı ayrı şırket halıne ge- tınlecek, yanı bolunecek sonra satı- şı kuşkusuz blok olarak yapılacak' Bu- nun adına SPK 'bolunme ıle yenı şır- ket kurma' yöntemi diyor... Ancak, bundan bu aşamada vazgeçılerek önce fazla tepki almadan işçiye ve küçük tasarruf sahibine şi- rin görünecek halka arz yon- temi seçılmiş..." Kumbaracıbaşı, her ne ka- dar Ozelleştırme Idaresı ozerk- leştırme yasasının çıkacağın- dan dem vurarak "halka arz sürecek" gıbısınden açıkla- malaryapsada herkesıuyar- madan edemıyor "Halka arzdan sonra TÜP- RAŞ da daha once Tele- taş'ta olduğu gıbı kuşkusuz sendıkasızlaştınlacak, da- hası işten çıkarmalann yol- ları aranacak ve sonuçta belki 'bolunme ıle yenı şırket kurma' yöntemi uygulana- rak hisse senedi almış olan- lar aynca zarara sokulacak- tır. Hükümet, aksını garan- tı edebiliyor mu?" ÇALIŞANLARIN SORULARI/SORLNLARI YILMAZ ŞtPAL Emekli Kapıcının Sigorta Primi ve Kıdem Tazminatı Soru: Kapıcımız emekli oldu ve memleketine döndü. Hiz- metli kadrosundan emekli olan ve Emekli Sandı- ğı'ndan emekli aylığı alan yeni bir kapıcı bulduk. Ba- zı sorularımız var: 1) Kapıcı çalıştığında emekli ay- bğının kesileceğinden korkuyor. Kendisini işe alır, ça- lıştırırsak. aylığı kesilir mi? 2) Emekli olduğu için ödeyeceğimiz prim oranı ne olacak? 3) Kendi isteği ile ay rılırsa çalıştıgı süre için kıdem tazminatı hak- kı doğar mı ve bu tazminatı altnava hak kazanır mi? (D.H.) YANIT: 1) TC Emekli Sandığı'ndan emekli olanlann emek- li aylıklan, ancak yenıden Emekli Sandığf na bağlı bır gorev- de çalışırlarsa kesılır Emekli Sandığı dışında SSK ya da Bağ- Kur sıgortalısı olmalannı gerektıren ışlerde çalışmalan duru- munda, Emekli Sandığı'ndan aldıklan emekli aylıklan kesıl- mez 2) Yasayla kurulmuş sosyal guvenlık kurumlanndan (TC Emekli Sandığı, Sosyal Sıgortalar Kurumu, Bağ-Kur ve Sos- yal Sıgortalar Yasası'nın geçıcı 20 maddesıne gore kurulmuş ozel emekli sandıklan) "malullük veya emekli aylığı almak- ta iken", Sosyal Sıgortalar Yasası'na bağlı sıgortalı bır ışte ça- hşanlann, taban ve tavan ucret goz onune alınarak saptanan, sıgorta pnmme esas kazançlan uzennden, Sosyal Guvenlık Destek Prımı kesılır Sosyal Guvenlık Destek Pnmı'nın ne oranda ahnacağı, Sos- yal Sıgortalar Yasası'nın 63 maddesınde belırtılmıştır Yasayla kurulu "sosyal güvenlik kurumlarından malullük veya emekli aylığı almakta iken" Sosyal Sıgortalar Yasası kap- samında çalışanların. sıgorta pnmıne esas kazançlan uzenn- den yuzde 30 (otuz) oranında Sosyal Guvenlık Destek Pnmı kesılır Bu yuzde 30 oranındakı pnmın dortte bın sıgortalıdan kesılır Gen kalan dortte uçunu de ışveren oder Yasa uyannca, Emekli Sandığı'ndan emekli aylığı alan ka- pıcının ışverenı, kapıcının sıgorta pnmıne esas kazancının yuz- de 7 5'ını (bınde yetmış beş) Sosyal Guvenlık Destek Pnmı sı- gortalı payı olarak kesmek ve uzenne bu ucretın yuzde 22 5'ını (bınde ıkı yuz yırmı beş) de ışveren payı olarak ekleyıp, ucre- tın toplam yuzde 30'u tutanndakı Sosyal Guvenlık Destek Pn- mrnı, Sosyal Sıgortalar Kurumu'na odemek zorundadır 3) Iş Yasası'nın 5 maddesıne gore emekJı aylığı alsın ya da almasın "e) Kaloriferli konut kapıcıları ile çalışmasım aynı işve- rene veya aynı konuta hasreden konut kapıcıları" tş Yasa- sı' ndan yararlanırlar Kıdem tazminatı odeme koşullan, Iş Yasası'nın 14 madde- sınce açıklanmıştır Bu açıklamada, emekli ya da yaşlılık ay- lığı alanlara ayn bır statu uygulanması soz konusu değıldır Kısaca, emekli aylığı almakta iken Iş Yasası kapsamında çalı>anlara, yasanın kıdem tazmınatına ılışkın 14 maddesı ek- sıksız uygulanu- Ijçının kendı ısteğı ıle (ıstıfa) ışınden aynlması durumunda ışçı/e kıdem tazminatı odenmez Işçuıın kıdem tazmmatını alabılmesı ıçın, ışyennde en az bır tam yıl çalışması ve ış soz- leşnesını yasada ongorulen haklı bır nedene dayanarak boz- ma>ı gerekmektedır KİxM KÎME DUM DUMA BEHIÇAK behicakia turk.net HARBİ SEMİH POROY semihporoy(a yahoo.com MIRMIRLAR UĞUR DVRAK TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 3 Visa/ı TÜRKtYE VAKIFLAR BANKASI TÜRK ANONİM ORTAKLIĞIİHTARNAME ANKARA SEKİZtNCt NOTERLİĞİ'NE Keşıdecı Turkıye Vakıflar Bankası T A O Samanpazan Şubesı Mudurluğu Muhatap 1- Alı Kahvecı, Oğuzlar Mah 35 Sok No h 11 Balgat Ankara, 2- Prestıj Sağlık Hız \ Ş , 1 Cad No 17 Bal- at Ankara Konusu Borcun odenmesı ve kredı kartının ıade edılrne- •> hakkında Açıklamalar 1 - Muhatap Alı Kahvecı ıle bankamız ara- ıida akdedılen kredı kratı uyelık sozleşmesıne ısîınaden muhatap (ıle kndı hesabından harcama yapma yetkısı verdığı ya) kredı kart(lar)ı kıllanılarak vapılan harcamalardan borç doğmuştur 2- Dığer muhatap Pestıj Sağlıİc Hızmet A Ş ıse kredı kartı uyelık sozleşmesmdekı bor- c garantı eden sıfatıyla sorumludur 3- Sözleşmenın bankamıza ver- oğı vetkıye ıstınaden, kredı uyelık sozleşmesı feshedılerek kredı Lrt(Iar)ı ıptal edılmış ve bankamıza olan borç(lar)ı 9 2 2000 tanhı ıtı- hnyla gecıkme faızı ıle bırlıkte 1 452 000 000 - TL olarak tespıt almıştır Sonuç ve ışlem Kredı kartı uyelık sozleşmesı feshedıldı- jınden kredı kart(lar)ının bankamıza ıade edılmesını bankamıza he- inz ulaşmamış harcamalardan doğabılecek alacağımız ıle fazlaya da- talep haklanmız saklı kalmak uzere 9 2 2000 tanhı ıtıbanyla 452 000 000 - TL olan alacağımızın ıhtarname keşıde tanhı ıle tah- • edıleceğı gune kadar ışleyecek yuzde 135 faızı, komısyonu ve mas- ıflan ıle bırlıkte 3 gun ıçınde odenmesını ıhtar edenz TURKİYE VAKIFLAR BANKASI T A O SAMANPAZARI ŞUBESİ MLDURLUĞÜ Basın 15624 GEORGES POMPIDOUNUN OLUMU. 8USUN,I=KANSA CUMHURBAÇKAUt GEOttGES POÛPfPOU'A/UM ÖLUMU R.SSMEN AÇlKLAMMlÇn Ç.EŞITLI OEVCST eoHBVLBRlUlH rAN(SlHA,2AMANIN i-er 8AŞHAM! D£ GAULLE 'ÜN OZBL KALEM MuDuüUJ'• ĞÜNU O€ YAPAN POMPlDOU, 1962 'DE BAŞ&4&H4LIĞ4 6£T7/QtLAVŞT1 ÇSŞITU ASALIKLAHLA 1968 r/UAJA DE SlN 8AŞ6AHCANUK YAPMlŞ, GEfJEL OtAfZAK 6AULL£'UM Û DEV- SEÇEfJ POMPtOOU, ONCEKl LEGPEM OAHA ytlMUŞAt: SlR YONETyM SÖS- fTT FRANSA 'A///V AVISUPA eHONOVUK TOPLULuâuNA GIRfSI />£ OMUN ZAMA- Kirlenen Dünyamızı Fidan Dikerek Arıtalım ORMAN BAKANLIĞI AĞAÇLANDIRMA VE EROZYON KONTROLÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Yaşam, kalbin iki vuruşu arasındaki zamandır. Kalbinizi koruyun. TURKKALPVAKFI 19MayısCd No 8 Şışlı/İSTANBUL Tel (0212) 212 07 07 (pbx) 10Hat Faks (0212)212 6835 GÖRÜŞ YUCEL TOP Lizbon Srve Toplantısı BRÜKSEL - Portekız'ın donem başkanlığını yaptığı Avrupa Bırlığı Konseyı, geçen hafta Lız- bon'da olağanustu bır zırve toplantısı yaptı Zırvede tartışılan konular ve alınan kararlar, Avrupa Bırlığı'nın sosyal alanda ılerı doğru bır adım attığını gostenyor Yıllardan ben Avrupa sendıkal hareketının, yanı Avrupa Sendıkalar Konfederasyonu'nun pek karşılık görmeyen ıstemlerı bır anlamda dıkkate alınır oldu işe bu noktadan bakıldığında Lizbon zırvesının bır adım değil, onemlı bır sıçrama olduğunu bıle soyleyebılırız Çünkü bu zirvede Avrupa Bir- liği ilk kez ekonomik istikrarı bütün sorun- larının onune geçiren tavrını değiştirip sos- yal alandaki gelişme ve iyileştirmelerin de birfiğin temel hedeflerinden bin olduğunu ka- bul etti. Son yıllarda AB ekonomısındekı nıspı lyıleş- meye rağmen yuksek oranda ışsızlığın devam etmesı şu gerçeğı herkese kabul gostermıştr Sosyal alandaki gelişme ve ozellıkle ıstıhdam sorunu, ekonomik gelışmenın duzeyıne uygun olarak gelışıp duzelmemektedır Başka bır de- yışle sosyal gelişme ekonomik gelışmenın bır turevı değıldır Bunun ıçın sıyası bır ırade ve bır program gerekmektedır Lizbon'da AB bu sı- yası ıradeyı gostermıştır. ••• Işte şımdıye kadar ozellıkle neo-lıberallerın savunduklan ve AB polıtıkalarına bellı oranda yansıyan yaklaşımlardan vazgeçılme anlamını taşıyan bu sonuç bızım ıçın de son derece onemlıdır Çünkü böyle bir yaklaşım Avrupa Sendikalar Konfederasyonu ve Avrupa'da- ki sol güçlerin ısrarla savundukları "Avrupa Sosyal Modelı "nin Avrupa Konseyi tarafından da korunup kollanacak ilkeler arasında dü- şünüldüğünü göstermektedir. Bılındığı gıbı Av- rupa sosyal modelı toplumun tum fertlerıne ın- sanlık onuruna uygun sosyal, ekonomik ve po- lıtık haklar sağlamayı hedefleyen, kamu yone- tımıne boyle bır gorev veren, ınsanı ekonomi- nin hızmetıne değil, ekonomıyı ınsanın hızme- tıne sokan bır toplumsal modeldır Zirvenin bizim açımızdan önemli olan di- ğer bir yanı ise işyerlerinin bir sosyal sorum- luluğunun olduğunun ve sosyal diyaloğun teşvik edilmesinin gerektiğinin vurgulanma- sıdır. Oysa ulkemızde her ıkı konu da en az ge- lıştırılen ve en sonra akla gelen şeylerdır Ka- mu ışyerlerı dışında hıçbır ışyennde sosyal bır sorumluluk gundeme gelmedığı gıbı bunun te- laffuzu bıle zordur Sosyal diyaloğun en bılınen uygulama bıçımı olan Ekonomik ve Sosyal Konsey'ın ulkemızde nasıl oluşturulduğu ve daha demokratık bır konsey kurulması ıçın ve- rılen uğraşların hangı guçluklerle karşılaştığı- nın hatırlanması Son olarak zirvede insanın tüm yaşamı boyunca eğitim alma hakkının olduğu ve toplumun bireylerin bu haklarını kullanma- ları için gereken önlemleri almalan gerek- tiği vurgulanmıştır. Çalışanların tum yaşam- ları boyunca eğıtım gorebılmelerı hakkı, sen- dıkaların yıllardırdılegetırdıklen bırtaleptı Çun- ku uretım teknolojilerının hızla gelıştığı gunu- muzde, yıllar oncesının teknolojısını oğrenmış bır ışçının ışını koruyabılmesı zordur Yaşam boyu meslek eğıtımı konusunda sosyal aktor- lerın etkın ve ışlevsel olmaları gerektiğinin vur- gulanması ve bu hakkın altının çızılmesı ılen bır adımdır • • • Özetlersek, tam ıstıhdamın ekonominin sağ- lık gostergesı olarak kabul edılmesı, sosyal adalet konusunda açık angajmana gırılmesı, ış pazannın modernleştırılmesı, yaşam boyu mes- lek eğıtımının bır ılke olarak kabul edılmesı, Av- rupa sosyal modelının vazgeçılmez bır ılke ola- rak bır daha vurgulanması Lizbon zırvesının getırdığı olumlu sonuçlardır Bu bakımdan AB'ye aday bır ulke olan Tur- kıye'nın ekonomik ve sosyal aktorlerının, ken- dılenne onemlı ufuklar açan kararları dıkkatlı- ce ıncelemelerı gerektığı ınancındayım. BULMACA SEDAT YİŞAYAÎS SOLD\NSAĞ\ 1/ Gollerde ve bataklıklarda y aşav an kuçuk bırordekcınsı 2/ Eğnlmekte olan yun, keten gıbı şevlerın tutturulduğu bır ucu çatal değnek Dağ- tavuğu da de- 8 1 2 3 4 nılenbırav ku- ^u 3/ Ha>van- ların sırtına konulan belleme Bır nota 4/ 1 "—derdımvarbırbı- 2 rınden seçılmez Bır 3 ayrılık bır yoksulluk 4 bırolum" (Karacaoğ- lan) Bır spor dalı 5/ 6 Itırh bır bıtkı Çolde esen ruzgâr 6/ Kro- mun sımgesı Boru sesı Eyenn on ve ar- kasındakı çıkıntılı bolum 7/ Buyuk erkek kardeş Tıbet'm başkentı 8/ A.rgoda uydurma soze venlen ad 9/ Yakası kurklu ve kolsuz kaput Şarkı, turkü YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/Tahterevallı 2/Utanılacak şey, ayıp Macarlann ulusal halk dansı 3/ Şarap Anadolu'da kurulmuş eskı bır uygarlık 4/ Obur dunyada venlecek olan ce- za Ikı tarla arasındaki smır 5/ ABD'de, boşanma- nın kolay oluşuyla unlu kent Prensıp 6/ Dıngıl Bır evde, bır yapıda salonlann, dığer bolumlenn ve merdıvenınaçıldığıgınşbolumu 7/Sınırboyu Ça- tı, dam 8/ A.fnka'dabırırmak Bodur bır kopek cın- sı 9/ Samit de denılen ve sozsuz oynanan koy seyır- lık oyunlarının genel adı "Aldanma kı — sozu el- bette yalandır" (Fuzulı)