Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23NİSAN2000PAZAR 12 PAZAR KONUGU Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Feridun Çelik, başkanlığının biryıhnı Cumhuriyet 'e değerlendirdi 'LaMğin Güneydoğu'dfeki teminatıyız' 'Hizbullah'ın onunu bız kestik' -Hizbullah için ne dûşünüyorsunuz, -Hizbullah; çıkışı ve son dönemde yaşadığunız olaylara baktığınnızda, gizli, örtülü bir korunma söz konusu. Bunu zaman zaman burada görev yaprmş devlet temsilcileri de söylüyor. Alt kademelerde korunmuş olabilir. TBMM Faili Meçhul Cinayetleri Araştırma Komisyonu raporunda da Batman'da askeri kampın yanında Hizbullah kamplan olduğu yazılmıştı. Bunlar bölgede büyük bir tabana ulaşamadı. HADEP'in bu bölgedeki varhğı onlann önünün kesilmesinde önemli bir rol oynadı. HADEP, sosyal demokrat nitelikli bir partı olmasına rağmen dinle dengeli bir ilişki kurdu. Bizim içimizde örneğin bir çok irnam var, hoca var ama bizim partimizde onlar çağdaşlık temelinde bir yer bulurlar kendilerine. örneğin eskiden bir Alevi dedesiyle, bir imamı bir araya getirmek çok zordu. Bizim partimizde Alevisi, Sünnisi, ateisti, imamı rahatlıkla tartışabilir. Böylesine hoşgörüye açık ve modern bir anlayış üzerinde bir yapı kurduk. Bizim bu çizgimiz, Hizbullah'ın çok dar bir alana sıkışmasının esas nedeniydi. Bizim içimizde Islami düşünüşe sahip bir çok insan, çok daha mücadeleci bir anlayışa sahip olmuştur. ama din adına değil. Türkiye'de demokratikJeşme ve Kürt sorununun banşçı çözümü için yanımızda olmuştur. Bu tavır, onlann taban bulmasını engellemiştir. Hizbullah, şeriata dayalı bir din düzeni kurmak istedi, halk bunu benimsemiyor. Işin doğrusu, son operasyonlar olmasa bazı ûrkütücü işlere girişecekleri de anlaşılıyor. Batman ve bazı merkezlerde önemli devlet içinde dayanaklar sağladıklan da ortaya çıktı. Aslında oralarda neler olduğunu halk biliyordu. Hizbullah, Silvan'da 1993'ten 1997'ye kadar çok etkili şekilde faaliyet gösterdi, eylemler yaptı, insanlan öldürdü. Bu eylemleri yaparken korunduğu da biliruyordu. Insanlar korku içinde göç etmek zorunda kaldılar. Yine de HADEP, Silvan'da yüzde 80'le seçimlen kazandı. Batman'da ha keza büyük bir üstünlük sağladık. Türkiye hak ettiği yere cıkmalı' -Doğudan Battya ne mesajıyollamak istersiniz? -Mesajımız, önümüzdeki günlerin banşın, kardeşliğin, dostluğun daha da pekiştiği bir süreç olması. Gerçekten Türkiye hak ettiği yerde durmuyor. El ele verip Türkiye'yi hak ettiği yere çıkarmahyız. Bunda siyasi parti aynmı yapmaksızın, siyasal düşünce aynmı yapmaksızın herkesin bu çaba içinde olması gerek. Ülkenin, geleceği için, kalkınması için neler yapabiliriz, bunun üzerinde yoğunlaşılmah. Kısır çekişme ve çatışmalar artık gündemden kalkmalı. Demokrasiyi herkes istiyor. Demokrasiyi tüm kurumlanyla oturtabilmek için hepimizin birbirine destek olması şart. Ben çok umutluyum, Türkiye üzerindeki kabuğu yırtıp atacaktır. Kendisine oldukça dar gelen elbisesini yırtıp atacaktır. Başka şansı da yok. Aksi tâkdirde hep birlikte çökme durumuyla karşı karşıya kalınz. Ülkemizin geleceği için hep birlikte neler yapabiliriz, bunun tartışması içine girmemiz lazım. PORTRE/FEEİDim ÇELİK ORAL CALISLAR ^ Nisan 1999 seçimleri öncesi Diyarbakır, Mardin, Urfa ve Siverek 'teydim. Bölgede seçim öncesi büyük bir gerginlik * * yaşanıyordu. HADEP 'in Diyarbakır 'da miting, toplantı yapması, seçim bürosu açması Vali tarafindan yasaklanmıştı. Mardin de de benzer yasaklar söz konusuydu. Siverek 'te ise en kuvvetli parti olduğu kabul edilen HADEP gösterecek aday bile bulamamıştı. Bölgedeki önemli merkezlerdeyerel seçimleri HADEP'in kazanacağı herkesin ortak kanaatıydı. Ancak seçimden sonra ne olacaktı? Kafalan kurcalayan soru buydu. Seçimlerin üzerinden biryıl geçti. HADEP, bölgedeki önemli belediyeleri, çok büyükfarklarla kazandı. Biryıldır da, yerel yönetimde HADEP 'li başkanlar görev yapıyorlar. Biryıl sonra Diyarbakır 'a yeniden gittim. Bölgeyi ve Diyarbakır 'ı bilen bir gazeteci olarak, sokakları, mahalleleleri yeniden dolaştım. Yerel hizmet alamnda biryıl içinde önemli adımlar atılmıştı. Bu arada Batman, Bingöl ve Diyarbakır belediye Başkanları, nasıl ve neden olduğu çok tartışmalı bir operasyonla gözaltına alınmışlar ve tutuklanmışlardı. Kısa süre sonra ise göreve dönmüşlerdi. Biryıl sonra bölgede ne gibi değişimler meydana gelmişti? Bölgenin en önemli kenti Diyarbakır belediye başkanı, sorunları nasıl değerlendiriyordu? Bölgedeki durum nasıldı? Bütün bunları Diyarbakır Belediye Başkanı Feridun Çelik le konuştuk. Feridun Çelik, 1966yılında Diyarbakır 'ın Kulp ilçesinde doğdu. Babası memurdu. tlkokulu çeşitlişehirlerde okudu. Ortaokul ve liseyi Diyarbakır'da bitirdi 1987'de Diyarbakır Dicle Üniversüesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Askerliğini bitirdikten sonra 1990'da Diyarbakır'da serbestavukatlığa başladu O dönemdekurulan Halkın Emek Partisine (HEP) üye oldu. HEP'in kapatılmasından sonra kurulan DEP'te Diyarbakır Merkez tlçe Başkanhğıyaptu DEP kapatılınca 1995 yûındaki seçimlerde HADEP milletvekili aday adayı olmak istediyse de yaşı tutmadığı için bu isteği gerçekleşemedi 1996yılında HADEP Kongresindeparti meclisi üyesi seçildL Biryıl kadar HADEP'in Genel Başkan Yardımcüığı göreviniyürüttû. En son HADEP Diyarbakır tl Başkanı 'ydu 18 Nisan 1999 seçimlerinde HADEP adayı olarak Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığını kazandı. -HEP'le başlayıpHADEP'lesüren birsiyasigelenekson seçimlerle birlikteUk kez bölgedeyerelyönea'mlerdesorum- luluk üstiendi. DiyarbakırBelediyeBaşkanhğı ise bu sorum- luluklann en önemlisL Hiç tecrübeniz olmayan bu konuda, sıkınalaryaşamadmız mı? Başlagıçta bir ürkekllk oldu i -Tabii başlangıçta bir ürkeklik oldu. Ancak bizim bir avan- tajımız vardı. Seçim çalışmalannda bız sürekli halkın içeri- sındeydik. Yönetim sanatını da parti çahşmalanmız sırasın- da öğrendik. Halkla diyalogumuz hep iyiydi. Elimizde ku- rumsal düzeyde yetkı olmamasına rağmen, halkla birlikte bir şeyler yapabilmek sürekli önümüze koyduğumuz bir hedef- ti. Bunu partıde gerçekleştirebiliyorduk. Sosyal dayanışma- dan, değişık etkınlıklere kadar bunu yapabiliyorduk. Bura- lardan gelen bir deneyimımiz vardı. Tabii büyükşehir bele- diyesi koca bir işletme, devasa bir kurum. Bazı sıkıntılar ya- şasak da yönetim düzeyinde bir soru- numuz olmayacağını düşünüyorduk. Bölgedeki yönetlcllerle güven sorunu vardı r -HADEP'in bölgedekiyönetim ka- demeleriyle hep sorunu oldu. Yöneti- cileri zaman zaman tutuklandu Bü- rokrasiyle ilişkilerde enğeller yaşan- du Yönetime geldiğinizde bir güven- sizh'k ve sıkıntıyaşamadmız mı? - Tabii, güven sorunu çok önemliy- di. Bir önyargı vardı. Beklentiler çok farklıydı. Bunlar seçüince, siyasal çı- kışlarla ülke gündemini altüst edecek- ler diye düşünülüyordu. Değişik so- runlarla yüzyüze gelineceği endişesi vardı kafalarda. Hep bu beklenti içe- risinde olundu. Bir kesim ise, kısa bir süre sonra bunlar nasıl olsa bu koltuk- lan terk etmek zorunda kalacaklar inancı içindeydiler. Fakat ilk günden itibaren çok ılımlı ve demokratık işle- yiş içinde bir çerçeve tutturduk. Bun- da tabii partimizin de bize sunduğu perspektifin önemli bir rolü oldu. Bu perspektifler doğrultusunda hareket edince, gayet iyi sonuçlar elde ettik. Bir süre sonra önyargılan kırmaya baş- ladık diyebilirim. - Cumhurbaşkanı'yla görüşmemiz, önemli bir değişime yarduncı oldu. Cumhurbaşkanı 'na çıkmamız, kendisineso- runlanmızı iletmemiz, olumlu birgörüntü verdL Eskiden bi- ze ürkek, çekingen bakan ve bizimle ilişki geliştirmek iste- meyen birçok kesim Cumhurbaşkanı 'nın kabulünden son- ra daha sıcak davranmaya başladu Orada da geçmişegöre yeni bazı değişimler oldu. -Gözaltına alınmanızla birlikte toplumda ciddi bir endişe ortaya çıktı. Acaba yeniden eski çatışma günlerine mi döne- ceğiz kuşkusu toplumda gerilime neden oldu. Benim de en çok kafamı bu kurcaladı. Gözaltına alındık, tutuklandık. Inanın bunlar hiç önemsemediğim şeyler. Bizi en çok korkutan olay, yeniden eski günlere dönmek. Yeniden bir başa dönüş mü yaşanıyor kuşkusu içine girdim. Sorunlar yeniden alevlenecek mi, beni en çok korkutan bu oldu. Ama halkımız gerçekten tepkisini sağduyu içinde ve demokrasi kurallan içerisinde ortaya koydu. Bu önemli bir gelişmeydi, Sonunda ortaya çıkan tablo bizi rahatlattı. • vall cemll Serhadlı ile olumlu bir dlyalagomuz var -Diyarbakır Valisi Cemil Serhadlı ile olumlu bir ilişki kurduğunuzu söylediniz. Bu nedenlesorunlanngiderekha- fiflediğini dile getirdiniz. -Vali beyle gerçekten ıyi bir uyum sağladık. Kendisi de Di- yarbakır'a hizmet noktasında her şeyi birlikte yapma çabası içinde. Duyarlı bir tutumu var. Bu bizim açtmızdan oldukça önemli. Bugüne kadar bazı sıkıntılar yaşadığımız binmler- le, kurumlarla, Vali bey sayesinde daha olumlu ilişkiler ku- rabiliyoruz. Özellikle Nevruz'un olgun bir hava içinde kut- lanmasında, sayuı Vali'nin tavnnın etkisi büyük oldu. Diyar- bakır Nevruz'da çok önemliydi. Burada bir sorun yaşansa di- ğer yerlere de sıçrayabilirdi. Vali beyle yaklaşık bir buçuk ay öncesinden konuyu tartışmıştık. Nevruz kutlamalannın ülke gündemınde sancı ve sıkıntı yaratmasını ortadan kaldırmak noktasında Vali beyle mutabakata varmıştık. Gerçekten Va- li beyin de katkılanyla bu konuyu güzel atlattık. Nevruz kut- lamasındaki olgunluk geçmişe bakıldığı zaman bir devrim sayılabilir. Halk da bu noktada büyük bir olgunluk gösterdi. Slyasetle hizmet blrblrlnden ayrılır mı Size, 'Belediye hiztneüeriyle uğraşın,poütikayapmaym' şeklinde eleştirileryöneltiliyor. -Siyaset ve hizmet aslında iç içedir. Birbirinden ayn dü- şünmemek gerekıyor. Şunu açıkça belirtmek lazım: Biz si- yasal kişileriz. Siyasi kimliğimizle ve siyasal tercihler sonu- cu bu makamlarda bulunuyoruz. Doğal olarak siyasetten uzak durmamız, siyaset dışı durmamız düşünülemez. Kaldı ki, bizim siyasetimiz Türkiye'yi sarsacak, Türkiye'yi zede- leyecek bir siyaset de değil. Türkiye'nin banşma, demokra- sisine katkı sunacak bır siyaset. Biz, Türkiye'nin sorunlan- nın banşçı temelde çözüme kavuşturulması, gerginliklerden uzak olunması, hoşgörünün ve karşıhklı diyalogun geliştınl- mesi temelinde siyaset yürütüyoruz. Bunun peşındeyız. Bir çok kesimle girişimlerimiz de bu temelde oluyor. Cumhur- başkanı'na gittik, Başbakan'dan randevu talep ettik, Başba- kan yardımcısı Sayın Bahçeli'den randevu talep ettik. llişkı- leri gelıştirip, kendimizi tanıtmak, Türkiye'nin birliği bütün- lüğü içerisinde sorunlanmızı paylaşmaİc istiyoruz. Burada, yerel yönetimlere bakış açısı önemli. -Maalesef Türkiye'de yerel yönetimler, birermemuriyetku- rumuymuş gibi düşünülüyor. Seçilmişsiniz, büyük bir halk desteğini arkanıza almışsınız, ama size bakış açısı sanki atan- mış bir memura bakış gibi. 'Siyaset yapma, böyle işlere bur- nunu sokma, işine bak' deniyor. Yerel yönetimlere güvensiz- lik var. Bu yanlış. Aslında demokrasilerde yerel yönetimler en önemli kurumlardır. Bugün Avrupa'da bir çok cumhurbaş- kanı, başbakan, yerel yönetimlerden yükselerek o makamla- ra geliyor. Bu, Türkiye'deki merkeziyetçi yönetim tarzının ya- rattığı bir anlayış. Yerel yönetimler, biraz daha siyasetin içi- ne girmeli, Türkiye'ninyönetümesi noktasında dahaaktif du- ruma getirihneli. Merkezdeki kapalı yapıyı kırmak gerekı- yor. Büyük bir hizmet seferberllğl başlattıfc -Yerel hizmetyapmıyor musunuz? -Biz sadece siyasete kilitlenmiş değiliz. Aynı zamanda hiz- met noktasında, gerçekten büyük adımlar, büyük açılımlar sağladık. Diyarbakır'ın en büyük altyapı sorunu olan kana- lizasyon şebekelerinin tümünün gözden geçirilmesiyle, ken- tin en az 20-30 yıl boyunca kanalizasyon sonınunu çözecek olan projeye kredi ve fınansman sağladık. Bu kolay bır iş de- ğil. Hele kredi kurumlanna böyle bir güveni vermek, kredi- leri alabilmek oldukça zor. Bizim dönemimizde böyle büyük bir şans yakalandı. Cûnde 300-400 Insana hizmet • veren saglıfc kuruluşumuz var <- -Bunun yanında varoşlar dediğimiz, hiç hizmet görmemiş bir çok yere asfaltından, temizlik sorununa, kanalizasyon so- rununa kadar bir çok hizmetı götürme imkânına sahip olduk. Hep birlikte yoğun bir hizmet çabası içındeyiz. Sağlık mer- kezimiz günde 300-400 insana ücretsiz muayene ve bunun yanında ücretsiz ilaç temin ediyor. Yurtiçinden ve yurtdışın- dan bu çalışmalanmıza büyük destekler alıyoruz. Burada ge- lip sağlık merkezimizi gören birçok kurum, büyük destekler sunmaya çalışıyor. önemli hedeflerimden birisi de Diyarbakır'da büyük birbe- lediye hastanesi kurmak. Yoksul halka ücretsiz hizmet vere- bihne temelinde. Öyle ki bir aspirin almaya gücü yetmeyen ınsanımız var. Bunlara bir çare bulmamız gerekiyor. Bunla- nn arayışı içindeyiz. Kültür sanat alamnda kentin bugüne ka- dar yaşamış olduğu sorunlan unuttunnak adına çahşmalar içindeyiz. Biz daha önce hiç olmayan tiyatroyu yeniden can- landırdık. Tiyatro birimimizi kurduk. Halk müziği koromuz var. Bunu geliştirmeye çalışıyoruz. Çocuklara yönelik, saz, gitar benzeri kurslar açtık. Şehre yeni parklar ekliyoruz, eskiden yanm kalmış park- lan da hizmete açıyoruz. Geçmışte, plansız, programsız, gü- nü kurtarma amacıyla çahşmalar yapılmış. Biz, çalışmalan- mızda günü kurtarmak değil, kalıcı bir şeyler yapmak peşin- deyiz. Halkın vergisiyle, binbir emekle topladığı paralarla bunlan yapıyoruz. Bunlan da mutlaka sağlam temellere da- yanarak yapmak gerekıyor. Önümüzdeki dönemde yeni yer- leşim alanlan açma çabamız var. Bürokratlar blzlmle llişkl kurmaya çeklnlyorlardı ,; «. - -Başlangıçta sizekarşı bazıçekingenliklerolduğunusöy- lemişa'niz. Neydi o çekingenlikler? -Çekingenlikler vardı, halen de var. HADEP'li olduğumuz için, memurlarbizimle ilişkıden çok korkuyorlar. HADEP'li bir belediye başkanıyla ilişki geliştir- mek acaba başıma ne gibi sorunlar açabilir, birileri şikâyet ederse yeri- mi ve konumunu kaybeder miyim, gibi endışeler duyuyorlar. Bunun da gırtıkçe kınldığını düşünüyorum. -Merkez belediyesinin başkanlart geçmıştekarayollan 'ndan vebirçok devlet kurumundan zorunlu destek- leri bile alamadıklannı söyledUer. Bu durum sürüyor mu? -Bu noktada sayın Valinin göster- miş olduğu çaba önemli. Bazı ku- rumlann başındaki bürokratlann kendi bireysel tutumlan da var tabii. Yani siyaseten farklı bakış açılann- dan dolayı. Ama biz bütün bunlan gi- denneye çalışıyoruz. Insanlar hangı siyasal anlayışta olursa olsun, biz hizmet noktasında ılışkılerimizi geliştırme çabası için- deyiz. Hiçbir şeyi reddetmek istemi- yoruz. Bu konuda 'Ben falan düşün- cedeyim' diyen bazı kurum amirleri- nin, 'Başkan bu yüzden bizimle iliş- ki geliştirmiyor' dediklerini duyduk. Aksine hayır, biz herkesle olabildi- ğince kapıyı açık bırakıp, ilişki geüş- tirmek istiyoruz. Çünkü ilişki netice ıtıbanyla halka hizmete dönüşecek. Hiçbirimizin bu konuda birfarkı yok. Sonuçta yapılanlar halka hizmet içindir. ^ , -önceki sohbetimiz sırasında siz 'Laiklik açısından böl- gede önemlibirağıruğız'demiştiniz. Bunu biraz aynntılan- dırabilir misiniz? -Kürtlerde son 20 yıl içinde çok ciddi değişim ve dönüşüm- ler oldu. Kürtler, çağdaş, modern bir dünya anlayışına, kafa yapılanmasuıa kavuştu. Bu çok önemliydi. Artık 7 yaşında- ki çocuğumuzdan, 70 yaşındakı dedemize kadar dünyayı çok iyi izliyor. Çağdışı ideolojilerden tümden birkopuş var. Geç- mişte bölgede yoğun bir din sömürüsü yaşanıyordu. Bu en- gellendi. HADEP bu konuda gerçekten büyük bir görev yap- tı burada. Çağdaşlaşma adına, Batı'yla bütünleşme adınabü- yük bir uyanış yaşandı. Halkta da büyük bir değişim meyda- na geldi. En büyük deglşlml kadınlar yagadı Eskiden kadınlanmız evlehnden hiç çıkmazken bugün ra- hatlıkla alanlara çıkıp, kendi günlerini kutluyorlar. Kadınlar 8 Mart Dünya Kadnılar Günü'nde meydanlara çıkabiliyor. Hatta eşlerini kadınlanmız sürüklüyor. Değişimde en önem- li rolü kadınlanmız oynuyor. Erkeklere göre, daha bir aydın- lanma, çağdaşlaşma var. Bugelişme Türkiye açısından daçok önemli. Türkiye'nin Avrupa Birliği'yle entegrasyonu düşü- nüldüğünde bu durum büyük bir birikim anlamına geliyor. Bölge geçmişte çok ihmal edilmesine rağmen, eğitim sevi- yesine henüz yeterince yüksehnese bile dünya görüşü çok ge- lişti. Örneğin laik düşünce anlayışı çok gelişti. Bu önemli. Laiklik adına da bu gelişme Türkiye için bir teminat. Bölgede clddl bir rahatlama var ' -PKK'nuı silah bırakmasından sonra, bölgedeki durum- da değişiklikler oldu mu? -Büyük oranda bir rahatlama oldu. Silahlann susması ger- çekten hem halkta hem inanıyorum ki güvenlik güçlerinde büyük bir rahatlamaya yol açtı.Siyasette de gelişmelere yol actı. Özellikle bizim seçimimiz çok önemliydi. Bizim bu koltuklarda oturmamız, insanlarda demokratik mücadeleye olan inancı artnrdı. Silahlann susması bu gelişmeyi daha da hızlandndı. Bizim içeri alınmamız sırasında yeniden bir aca- ba sorusu kafalara takıldı. Demokratik mücadele yoluyla biz temsilcilerimizi seçtik, yerel iktidarlara taşıdık. Tekrar geri- ye mi dönüyoruz, oylanmız yok mu sayılıyor, endişesıni do- ğurdu.