Katalog

11 NİSAN 2000 SALJ • • • • CUMHURİYET SAYFA HABERLERIN DEVAMI 19 CUNCEL CUNEYT ARCAYUREK • Baştarafı 1. Sayfada ya, partileri ve milletvekillerini Cumhurbaşkanı'nı mutlaka seçmeye zorlamak için koydu. Ecevit'in sık sık övgüyle sö- zönü ettiği "uzlaşma kültü- rü'nden bu kez ne ölçüde ya- rarianacağımızı bugünkü ve daha sonraki liderier zirvesin- den sonra saptayacagız. Tabii, örnegin Ecevit'in özel durumu veya başka bir engel çıkmaz ve üç liderin katılacağı toçlantı yapılırsa... Üç liderin önce olası Cum- hurbaşkanı'nın niteliklerini sap- tayacaklan, daha sonra isimler üzerinde uzlaşma arayacaklan söyleniyor. ıktidar partilerinden -şu an- dakı bilgilere göre- olası isimler veya nitelikler üzennde muha- lefetle diyaloğa girileceği izleni- mi alınamıyor. Böylesine parçalı bir paria- 'f mentoda, Cumhurbaşkanlığı . gibi duyariı bir koltuğa otura- cak kişinin seçiminden rahatlık- la çıkabilmek için, üç ortağın yanı sıra partıler arası geniş bir uzlaşı olasılığını aramak gerek- miyor mu? Anayasa değişiminde zede- lenen üç ortak arasındaki gü- ven öğesini daha da sarsacak olaylaryaşanırsa; bu durum ile- riki aylarda -beklenmeyen di- yemiyoruz- ama istenmeyen sonuçlara yoi açabilir. Cumhurbaşkanlığı turiann- dan sonuç alınamazsa -zayıf birolasılıkla- genel seçim koşu- lunun işlemesini denizin sonu diyeyorumlamakda doğru de- ğil. Siyasetin darboğaza girdiği benzeri dönemlerde; özellikle Demirel, karamsariığa kapılma- nın gereksiz olduğuna işaret ederken "kısa aralıklaha artar- da seçime girmenın 'dünyanın sonu' olmadığım" söylerdi. 12 Eylül'den önce kısrtlayıcı bir anayasa hükmü olmadığı için tur üstüne tur yapıldığı gün- lerdi; azınlık hükümetinin baş- bakanı Demirel, Ecevit'e "seçi- me gitmeyı ve gelen Meclis'in Cumhurbaşkanı'nı seçmesini" önerdi. Ama, o sırada partinin gücü- ne fazla güvenmeyen Ecevit; öneriye şiddetle karşı çıktı. ._P.kadar ki; CHP'li hukuk adamlan Anayasa Komisyo- nu'nda erken seçim isteminin "anayasaya aykındır" gerek- çesiyle reddedilmesini sağladı- lar. Garipsenecek arayışlar Liderlerin Cumhurbaşka- nı'nın niteliklerini saptarken as- lında yadırganacak kimi koşul- lar dayatacaklan söyleniyor. Örneğin; MHP'nın, "Başba- kanlığın ve Cumhurbaşkanlı- ğı'nın DSP'de, Meclis Başkan- lığı'nınANAP'ta" olduğunu öne sürerek Çankaya'da kendi par- tisinden birini görmeyi isteye- ceğinden söz ediliyor. Garipsenecek bir mantık: Bir Cumhurbaşkanı mı seçiyoruz, yoksa devletın önemli noktala- nnı üç ortağın paylaşması ola- yı ile mi karşı karşıyayız? Devletin tepesine yakışma- yacak "pazartık" siyaseti! Yadırganan başka bir geliş- me Güniz Sokak'a taşınacak olan Demirel'le ilgili. Siyasete dönecek mi, dönmeyecek mi? Kuşku yok; bu ikilemin do- ğup serpilmesinde Demirel'in 5 artı 5'in bilinen akıbetini engel- lemek için kamuoyuna sundu- ğu bir dizi söylem birinci dere- cede neden oldu. "Güniz So- kak'a sığmam. Tavuk besle- mem. Hiç pes etmedim" gibi.. Demirelistyazar-çizerier, ki- mi politikacılar Demirel'in fiıli si- yasete döneceğıni, Türk siya- setini allak bullak edeceğini öy- lesine savunuyoriar ki; bu tu- tumlanyla Demirel'e iyilik değil, kötülük ediyoriar. Sonuçta, fiili siyaset günle- rinde adı zaten kavgacı lidere çıkan Demirel'i, bu ırdelemele- riyle bir intikam meleği gördük- lerini ve göstermek istedikleri- ni adeta kanıtlıyoriar. Zaman akıp geçmiş; Demi- rel'in 81 ili dolaşarak yüzde 10 üzerinde oy alması için bir par- ti kurması... Her açıdan kemikleşmiş iki sağ partiyı birieştireceği düşü- ne kapılmak... Ya da var olan, ama 18 Ni- san'da onca çabaya karşın bin- de üç oy almış bir partiyi can- landırması acaba ne kadar geçerli bir görüştür? "Insan hayal ettiği müddetçe yaşar!" Enerjide yanlış örnefc • Baştarafı 1. Sayfada feler sürekli yükseldi, yerel tü- keticıler olumsuz etkilenirken sanayı uluslararası düzeyde re- kabet şansını kaybetti. Pakistan'daki gelişmeler, Tür- kiye'nin de enerji sektöründe nasıl bir çıkmaza sokuldugunun göstergesi. The Institute'de Ara- lık 1999'da yayımlanan Riaz AhmedBhutta'nın "Pakstan'm Enerjisi" makalesınde, enerji- nin özelleştinlmesı ve düzensiz- leştirilmesinın 1994 yılında baş- ladığı ve 2000 yılına kadar da birçok şirketın santral kurduğu, üstelik bunların enterkonnekte sısteme bağlı bir büyük santra- lın yönetun hakkını da elde et- tiği belirtiliyor. Özel şırketlerin çoğunun devletin elındeki ulu- sal şebekeye "fahiş" fiyatla enerji sattıklan, bunun da tarife- lerin artmasına neden olduğu, ticari, sınai ve yerel tüketicilerin olumsuz etkilendiği anlatılıyor. Bhutta, hûkümetin en büyük özel şirketten aldığı fıyatın al- tında elektnk satışı yaptığına, böylece ulusal en büyük enerji otoritesi VVAPDA'nın özel şir- ketlerin kuruluşuylazarar erdği- ne dikkat çekiyor. Türkiye'de de pek çok özel şirket, yap-işlet-<levret, yap-işlet yöntemleriyle enerji sektörüne girerken işletme hakkı devirleri ve yeni gündeme getirilen mül- kiyet devriyle kamunun enerji- deki etkinliğinin tamamen yok edılmesi planlanıyor. Dünya Bankası ve IMF'in önerileri dogrultusunda enerji sektörün- de gerçekleştirilen özelleştirme- ler sonucunda TEAŞ, kendi santrallannda 4 cent'e ürettiği elektnği, özel sektörden 9-10 cent'e varan fiyatlarla alıyor. TEAŞ da WAPDA gibi fahiş fi- yatlar ve yüzde 100 alım garan- tileri sonucunda zarara girerken borçlannı Hazine üstlenmek zo- runda kaldı. Dünya Bankası, özel sektörleyapılan anlaşmala- nn yeniden gözden geçirilmesi- ni ve tarifeler yükseltilerek za- rann tûketicilere fatura edilme- sini istedi. Tarifelerde yüksek artışlar bekleniyor. Şirketlerin fahiş fıyatlan ise Enerji Bakan- lığı'nın hukukı sorun çıkacağı görüşüne göre düşürülemeye- cek. Riaz Ahmed Bhutta, "Garip bir şey daha oldu. Hayatnmzda ilk defa 3 bin megavattan 15 bin megavata uzanan bir yelpazede enerji fariamıy oluştu. Ancak özel sektörden önce talep büyfi- memiz yüzde 9-10 crvaıindaydı ve enerji gereksiniminin tama- nmı karşılamak çok güçtü" di- yor. Türkıye'de DPT de, 2003- 2007 yıllan arasuıda enerji faz- lası oluşacağı ve bu nedenle 9 milyar dolar ödenmek zorunda kahnacağı uyansında bulun- muştu. Suriyeli şeriatçı aramyor • Baştarafı 1. Sayfada ti esas aldıklannı itiraf ettiler. Şeriatçı Cihat örgü- tüne yönelik operasyonda ele geçirilen malzeme- ler Ankara Emnıyet Müdürlüğü Terörle Mücade- le Şube Müdürlüğü'nde basına gösterildi. Konuyla ilgili bılgi veren Kemal Iskender, SSK Dışkapı Hastanesi'nde görevli polislerin 2 Nisan'- da saat 02.30 sıralannda "trafik kazaa yapbkian- nı ve tedavi için gddUderini" kaydeden iki kışinın durumundan şüphelendiğinı ve konuyu TEM Şu- be Müdüriügü'ne bildirdiğini, bunun üzerine ola- ya el konulduğunu söyledi. Iskendcr, yaralı olarak hastaneye gelen kişilerin ön sorgularinda "Hanr- ladıklan 10 adet zaman ayarfa bonı tipi bombayı, saat07.00'veayarladıktan sonra birini Keçiören'de- ki Aktepe Lisesi Atatûrk büstüne, birini Keçiören Anadolu Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi'ndeki Atatûrk büstüne, ikisini de içerisinde bikliri bulu- nanbir paketfc Kamfl Ocak tlköğretim Okulu Ata- türk büstüne yerleştirdiklerini, diğer bombalan koymaküzere Hasköy'de buhınduklan sıradabom- balardan birinin eflerinde patladığını ve otomobü- deki 3 kişinin yaralandtğmı" itiraf ettiklerinı kay- detti. Konuyla ilgili çalışmalar sonucu yakalanan 2 örgüt üyesıyle ilişki ve irtibat içerisinde olduklan belirlenen, Türk vatandaşlığını kazanmış Suriye uyruklu ve sahte kımlikli, örgütün üst düzey so- rumlulanndan olan bir kışinın de aralannda bulun- dugu 15 kişiyle birlikte toplam 17 kişininyakalan- dığını belirten Iskender, bu kişilerin üzerlerinde, evlerinde ve otomobillerinde arama yapıldığını söyledi. Iskender'in verdiği bilgiye göre, arama- larda şunlar ele geçırildi: "2 adet av tüfeği, 22 adet dolufişek,2 adet gaz tabancasu 16 adet dolu fişek, 2 adet değişik çap ve marka tabanca, 53 adet dohı fişek, 1 adet saldln bıçağı, bomba yapunında kul- lanılan künyasal ve elektronik maİzemeter, 2 adet sahte pasaport, 2 adet sahte nüfus cüzdanı. 3 adet başka kişüere ait nüfus cüzdanı, şifreü doküman- lar ve çözüm anahtan, bol miktarda elyazması do- küman, bfldiri, çok sayıda yurtdışından gönderfl- mişyaym, 1 adet bflgisayar,diskeder,biriolayda kul- lanÜan 2 adet otomobiL" Gözaltına alınan kişiler ifadelerinde "thvan'ül Müstimin (Müslüman Kardeşler) örgütü hizipJe- rinden ve Mısır De\let Başkanı Enver Sedat'uı öl- dürülmesi eylemiyle ismini duyuran El-Cihad Ör- gûtü'nûn fikir ve görüşfcrini referans olarak akfak- lanıu, sekfi çizgiiçerisinde, tslam devletinin kurul- masuıın ancak cihat yoluyla tnümkün olacağı dü- şüncesinden hareketie, fikir ve faaüyederinde 'ci- hat ve siyaseti esas aldıklannf bu oluşumu Cihat Hareketi (lslami Cihat Hareketi) şekünde isimleD- dirdikkrini" itiraf ettiler. Terörıstlerin yurtdışında bulunan, örgütün üst düzey sorumlusu Baha Çığd'ın hazırladığı sahte belgelerle nüfus cüzdanı ve pasaport temin ettik- leri, bu pasaportlarla yurtdışına çıktjklan belirlen- di. ^ , . . . . . . . , GUNDEM MUSTAF4 BALBAY • Baştarafı 1. Sayfada On yıl uluslann tarihinde uzun bir süre değil. Son bozkır imparatoru olarak tarihe geçen Timur'un ar- dından yüzyıllar boyu kendi kade- rini tayın etmekte zorianan Orta As- ya cumhuriyetlerinin, 9O'lı yıllann başında elde ettikleri bağımsızlıkla- nnı koruyabilmelerinin temel koşul- lanndan biri de dillerini güçlendir- meleri... Halen bölgenin başlıca ortak dili Rusça. Kimi cumhuriyetler resmi yazışmalannı bile Rusça yapıyoriar. Rusçanın halk arasında da etkinli- ğini sürdürdüğü dikkati çekiyor. Bölge insanı Rusça bilmeyen kişi- ye, ya aydan gelmiş gibi garip ga- rip bakıyor ya da Aids'li gibi acıya- rakbakryor! Türkiye ve Orta Asya cumhuri- yetlerinin en azından ortak bir alfa- bede buluşabılmesi büyük önem taşıyor. Hemen bütün bağımsız cumhuriyetlerresmi olarak Kiril'den Latin alfabesine geçmeyi planladı- lar. Ancak bunu yaşamın heralanın- da etkin kılmak çabave zaman ge- rektiriyor. Bakû'deki zirve, sözünü ettiğimiz yoldaki kilometre taşlanndan biri. Zirveye Türkiye, Azerbaycan, Ka- zakistan ve Kırgızıstan cumhurbaş- kanlan katıldı. Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Türkmen- başt ve özbekistan Devlet Başka- nı Islam Kerimov yoktu. Türkmen- başı'nı Meclis Başkanı Sahad Mu- ratov, Kerimov'u da yıne Meclis Başkanı Halilov temsil ettı. Zirve- nın adında "devlet başkanlan" ta- nımının bulunduğu dikkate alınırsa, Kerimov ve Türkmenbaşı'nın katıl- maması basit bir durum değil. Bu zirveye ev sahipliği yapma- yan tek ülke Türkmenistan. Meclis Başkanı Muratov, Aşkabat'tan on- ay alıp ev sahipliğini önermeye ça- lıştı, ancak başaramadı. Bunun üzerine ev sahipliği üçüncü kez Türkiye'ye düştü. Zirvede dikkati çeken bir başka konu da Türkiye ve Azerbaycan dı- şındaki liderlerin konuşmalannı Rusça yapmalanydı. Bu durum yu- kanda altını çizdiğimiz tabloyu doğ- ruluyor. Atfabe dağınıklığı Rusya'nın bir bölümünü, OrtaAs- ya'yı ve Türkiye'yi içine alan bölge- nin bir başka uluslararası adı da şu: Türk dilli alan... 11 milyon kitometrekarelik, 300 milyona yakın insanın yaşadığı bu coğrafyada konuşulan Türkçe, do- ğal olarak zaman ve mekâna göre biçim değiştiımiş. Yer yer temel farklılıklar var. Ancak, tümünün özü Türkçe. Türkolog Prof. Talat Tekin, Türk dili ve lehçelerini şöyle sınıflandın- yor 1 - Çuvaşça. En arkaik özelliklere sahip Türk dili. 2- Yakutça. Bazı bozulmalara karşın bağımsızlığını koruyan Türk dili. 3- Kuzey-Doğu grubu: Tuvaca, Hakasca, Altayca. 4- Kuzey-Batı veya Kıpçak gru- bu: Kırgızca, Tatarca, Başkurtça, Kazakça, Karakalpakça, Nogayca, Karaçayca-Balkarca, Kumukça, Karayimce, Kınm Tatarcası. 5- Güney-Doğu ve Çağatay gru- bu: özbekçe, Yeni Uygurca. 6- Güney-Batı ve Oğuz grubu: Türkiye Türkçesi, Türkmence, Aze- rice, Gagauzca. Prof. Tekin'e göre bu aynmın alt dallan da olabilir. Ancak genel bö- lümleme böyle. 1300 yıllık yazı geçmişi olan Türk- çenin bir özelliği de şu: En çok alfabeyle yazılan dil. Türkçe tam 13 alfabe görmüş; Köktürk, Soğd, Uygur, Mani, Brah- mi, Tıbet, Süryani, Arap, Ermenı, Grek, Ibrani, Latin, Kiril. Türkçe bugün de üç alfabeye ay- nlmış durumda; Rusya içindeki Türkler Kiril, Uygurlar Arap, Türki- ye ve Orta Asya'nın bir bölümü de Latin alfabesini kullanıyor. Bu tablo ortak bir dil ortaya koy- manın çok da kolay olmadığım gös- teriyor. 7'ncisi2001 Nısan'ında Tür- kiye'de yaptlacak Türkçe Konuşan Ülkeler Devlet Başkanlan Zirve- si'nin kurumsallaşması, bu yolda ciddi bir adım. Ancak, Türkoloji araştırmalannın yüzde 80'inin Rus- ça ve Almanca oldugunu dikkate alırsak, atılan adımın yetersızliği de ortaya çıkıyor. 90'lardan sonra biçimlenen yeni dünyada, Orta Asya'ya "kafa"m\- zın "tası'Ya değil de, içindeki be- yinle bakarsak başta Türkçenin zenginlikleri olmak üzere elde ede- ceğimiz pek çok hazine var. Yazıyı en eski hümanist Türk şa- iri olarak kabul edilen Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren BikjO adlı eserinden bir tüm- ceyle noktalayalım: "Anlayış ve bilgiye tercüman olan dildir, insanı aydınlatan dûz- gûn dilin kıymetinibil!" , ,, 21. YUZYILA HAZIR OLABILMEKIÇIN ÇOCUĞUNUZA BİR ŞANS TANIYIN! - 2000-2001 Eğitim ve Öğretim ydı SINAVLA ÖĞRENCİ ALAN LİSELER 4 Haziraıı 2000 Pazar günü yapdacaktır. Sınav kılavuzlan 10 Nisan 2000 Pazartesi - 24 Nisan 2000 Pazartesi tarihleri arasında mesai saatleri içinde İlköğretim Okullan ve sınavla öğrenci alan Özel Okul Müdürlüklerinden alınacak, Sınava Giriş Belgeleri sınavla öğrenci alan Özel Okul Müdürlüklerine teslim edilecektir. : NOT: Sınav merkezi dışındaki illerde sınav kılavuzu İl Milli Eğitim Müdürlüklerinden temin edilecektir. İSTANBUL . Ahmet Şimşek Lisesi Alman Lisesi Amerikah Robert Lisesi Ar-El Lisesi •' • •. Atacan Lisesi Bilfen Lisesi l Boğaziçi Lisesi Cent Lisesi Cihangir Lisesi Doğan Lisesi Eyüboğlu Lisesi • FMV Ayazağa Işık Lisesi FMV Işık Lisesi Gürsoy Lisesi İlke Lisesi İstanbul Lisesi MEV İtalyan Lisesi Kalamış Lisesi Koç Özel Lisesi Kültür Lisesi Marmara Lisesi Mimar Sinan Lisesi • Notre Dame De Sion Lisesi Oğuz Kaan Lisesi St. Benoit Fransız Lisesi St. Georg Avusturya Lisesi St. Joseph Fransız Lisesi St. Michel Fransız Lisesi St. Pulcherie Fransız Lisesi Selim Pars Lisesi Tarhan Lisesi Uğur Lisesi Üsküdar Amerikan Lisesi Yeni Dünya Lisesi Yeni Yüdız Lisesi Yıldız Lisesi Yıldızlar Lisesi Yüzyıl Işıl Lisesi BURSA İnal Ertekin Lisesi İZMİR İzmir Amerikan Lisesi St. Joseph Fransız Lisesi ŞANLIURFA Fırat Lisesi İSTANBUL SINAV YÜRÜTME KURULU BAŞKANLIĞI Tel : (0216)456 07 16 (Pbx) http:www.ozelokullardernegi.org.tr Fax : (0216)456 07 24 Mail: [email protected]