Katalog

26 HAZİRAN 1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR kulturfa cumhuriyet.com.tr 15 • Büyükusta Rembrandt'ın oto-portreleri National Gallery'de ilk kez bir araya geliyor. 'Kendi Fırçasından Rembrandt' başlığını taşıyan sergide, 1620'lerden itibaren Leiden'deki erken dönem çalışmalanndan başlayarak yapmış olduğu yaklaşık 70 adet tablo, desen ve gravür yer alıyor. Kendisi, yahnzhğı ve gizemiyle Rembrandt Kültür Servisi- National Gallery bu kez büyük bir ustamn yapıtlanna e\ sahiplı- ği yapıyor. 'Rembrandt by HimselT adlı sergi 5 Eylül'e dek açık kalacak. Remb- randt'ın oto-portreleri izleyicıleri denn- den sarsacak bir güce sahip. Portreler her ne kadar kişiselmiş gibi görünse de her bı- ri aslında bir hikâye anlatıyor. National Gallery'deki sergi. büyük us- ta Rembrandt'ın olağanüstü hünerlennı gözler önüne seriyor. Sanatcının ılk kez bir araya gelen oto-portreleri gızemlerle dolu. Sergiyi gezerken ızleyicilerin hisset- riği en önemli duygu, kendilerinı Remb- randt'la son derece yakın hissetmeleri. Aynca resimlere bakarken bugüne dek Rembrandt'ın gerçek kişiliğinı düşlemek- le yetinenler. daha gerçekçi hikâyeleran- latabilecekler kendilerine. 'Kendi Fırçasından Rembrandt' ad- lı sergide sanatçının 1620'lerden itibaren Leiden'deki erken dönem çalışmalann- dan başlayarak yapmış olduğu yaklaşık 70 adet tablo, desen ve gravür yer alıyor. Ser- gide bulunan 30 oto-portre, 8 desen ve 29 gravür; Hague, Amsterdam, Londra ve Amerika'da yer alan kamu ve özel kolek- siyonlardan bir araya getirilen yapıtlardan çrtttSayor. Sergide yer alan yapıtlar, Rijk- naaseum, Amsterdam Rembrandthuts, Münıh Alte Pinakothek, Stockholm Na- tional Museum, Washington National Gallery, Madrid Thyssen-Bornemisza, Glasgovv Museum ve Liverpool Walker Art Galery'den toplandı. Rembrandt'ın Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nde bulunan 1629 tarihli resmi, sanatçının 23 yaşındaki halini gösteren ilk oto portresi olarak kabul ediliyor. Ser- ginin izleyiciyi düşünmek zorunda bıra- kan çok önemli bir tarafi var kuşkusuz: Rembrandt neden bu kadar çok kendi portresini yaptı? 17. yüzyılda bir ressa- mın otoportresini kim almak isteyebilir? 17. yüzyılda Hollanda'da ortaya çıkan dünyanın ilk panayır biçimindeki sanat pazarlan. sanatçılann manzara, porrre, natürmort gibi alanlarda uzmanlaşmala- nnı gerektiriyordu. Hatta hayvan. çiçekya da ağaç ressamı diye sınıflara aynlabili- yordu sanatçılar. Bu dönemde portre res- samcılığının da önemli biryükselişe geç- tigini belirtmek gerekiyor. Bazı kişilenn düşündüğü gibi Rembrandt'ın ucuz ol- sun diye kendi kendine modellik ettiğini varsaymak akla aykın. Rembrandt özel- likle yaşammın son dönemlerinde kendi portresıni sıkça yapmıştı. Belki de yaşa- dığını somut olarak ortaya koyma çaba- sındaydı. Çünkü bu dönemde kansı. met- Portrelerin her biri bir hil- q\ Rembrant'ın30oto-portresi sergilenivor. resi ve çocuklan ölmüştü. Rembrandt ya- şamdaki yalnizlığını kendi portrelerine bakarak yok etmeye çalışıyordu. Bu portreler şımdi Rembrandt'ın yal- nızlığını izleyicileriyle gidermesine ola- nak tanıyor; her ne kadar geç olsa da. Yeni yapıtınm dünya prömiyeri gerçekleştirildi Mamet'in kadınsı yanı...Kültür Servisi - Ünlü oyun yazan David Ma- met'in yeni yapıtı 'Bos- ton Marriage'ın dünya prömiyeri. Amerikan Re- pertuvar Tiyatrosu'nun Yeni Oyunlar Festivali kapsamında geçen hafta Cambridge'te gerçekleş- tirildi. Komedi niteliğin- deki Boston Marriage 19. yüzyılın sonlannda yaşayan üç kadı- nın öyküsü anlatılıyor. Oyunda baş- rolleri Mary McCann,Fefidty Huflman ve Rebecca Pidgeon paylaşıyorlar. Ünlü oyun yazan David Mamet ye- ni oyunu Boston Marriage'ın üç ka- dınından ikisi lezbiyen ve tıpkı Ma- met'in erkekleri gibi gerek karşı cin- se gerekse birbirlerine ahlaksızca dav- ranan karakterler. Felicity Huffman oyunda, kendi geçimini sağlayabil- mek ve sevgilisine bakabilmek için zengin bir adamın merresi olmuş lez- biyen Anna'yı canlandınyor. Anna, metresi olduğu adamın kansmın ger- danlığını büyük bir zafer edasıyla ta- şıyor. Anna'nın kendisi gibi lezbiyen sev- gilisi Claire rolünü ise Rebecca Pid- geon üstleniyor oyunda. Ancak Cla- ire, bulduğu yeni aşk yüzünden An- na'yla olan ilişkisini bitirmek istiyor ve bu arada âşığıyla yapacağı gizli buluşmalar için kendine uygun bir mekân anyor. Anna ya da Claire'in, oyunun üçün- cü karakteri, Mary McCann tarafın- dan canlandınlan hizmetçi Catherine'e karşı kadın olarak özel bir ılgileri yok. Hatta çoğu zaman ona kötü davranı- yor. aşağılayıcı sözler söylüyorlar: "Çık dışan; yoksa seni vurup kafanı koparacak bir polis çağıracağız." Boston Marriage'taki kargaşa ise, Anna, Claire'in yaşadığı yeni heyeca- nın, metresliğini yaptığı zengin adam- la bağlanüsı olduğunu keşfedince baş- lıyor. tki kadının gelecekleri tehlıke- ye giriyor ve kendilerini kurtarmak için gülünç çabalar gösteriyorlar. Oyundaki VVllde tarzı küstahlık ve komik ritim, gerçekten de Mamet'in ustalığını bir kez daha kanıtlıyor. Ya- zann erkekleri gibi kadınlan da olay- lan örtbas etmek. gizli işler çevirmek, • Oyundaki Wilde tarzı küstahlık ve komik ritim, gerçekten de Mamet'in ustalığını bir kez daha kanıtlıyor. Yazann erkekleri gibi kadınlan da olaylan örtbas etmek, gizli işler çevirmek, hileler yapmak ve insanlan kandırmak için konuşma becerilerini kullanıyorlar. Mamet'in kurgusu ve dili kullanış biçimi, oyunu zihinsel bir alıştırmaya dönüştürüyor adeta. hileler yapmak ve insanlan kandır- mak için konuşma becerilerini kulla- nıyorlar. Dil, yaşam mücadelesinde kullanı- lan vazgeçilmez bır silah Mamet için. Boston Marriage "ın kahramanlan da bu yeteneklerini keskinleştınnek adı- na ellerinden geleni yapıyorlar. Mamet'in kurgusu ve dili kullanış biçimi, oyu- nu zihinsel bir alıştırmaya dönüştürüyor adeta. An- na ve Claire, birbirlerini gerçekten sevebilecek ye- tenekten uzak, üst sınıf züppeliğini tıpatıp yansı- tan birer karikatür gibiler. En heyecanh anlannı da hizmetçileri Catherine'i hırpalarken geçiriyorlar. Mamet' in gerçekçi kadın karakter- ler yaratıp yaratamayacağı konusun- daki sorulara yanıt vermek için belki çok erken. Ancak şunu söylemek ge- rekir ki, Boston Marriage üç erkekle de oynansa yine çok başanlı bir oyun olarak belleklerdeki yerini alırdı. Eski sevgilisi Salinger'ın mektuplannı müzayedede sattı Paraya çevrilen aşk ve aıııla Kültür Servisi - Geçen hafta New York'taki Sotheby's Müzayede Evi'nde düzenlenen müzayedede ünlü yazar J.D. Salinger'ın eski sevgilisi Joyce Maynard'a yazdığı mektuplar satışa sunuldu. Mektuplan, bilgisayar kullanıcılan arasında çok popüler olan antivirüs programı Norton'un yaratıcısı Peter Norton 165 bin dolara satın aldı. 25 Nisan 1972- 17 Ağustos 1973 tarihleri arasında kaleme alınan mektuplar o zaman 53 yaşında olan Salinger'ın 18 yaşındaki üniversite öğrencisi Maynard'a duyduğu aşkı anlatıyor Joyce Maynard tarafindan açık arttırmaya sunulan mektuplann arasında aynca Maynard'tn, Salinger'la yaşadığı dokuz aylık ilişki sırasında yazdığı ve. Salinger'ın el yazması notlannı da içeren bir romanın ilk cildi de yer alıyor. Maynard, New York Times gazetesine verdiği demeçte bu satışı paraya gereksinim duyduğu için gerçekleştirdiğini, Salinger tarafindan yazılan bir kutu dolusu mektuba sahip olmaktansa. bu mektuplann sahşmdan elde edeceği gelirle çocuklannı kolejde okutmayı yeğlediğini söyledi. Maynard, Sotheby's'deki müzayede öncesinde okurunası için kaleme aldığı açıklamada mektuplan ıntıkam duygusuyla satmadığını. ancak kendısinı. geçmişte kalan bir yaşantıya ait olan şeyleri sonsuza kadar saklamak zorunda hissetmediğini belirtti. Salinger tarafindan terk edilen Maynard, çok sonralan yazann hayatındaki tek genç kadının kendisi olmadığını öğrenmişti. Bugün seksen yaşında olan Salinger, 1965'ten bu yana tek bir kitap bile yayımlatmadı. Satın aldığı mektuplar üzerinde hiçbir manevi hakkı olmayan Norton ise, "Mektuplann Salinger'ın gizliliğe verdiği öneme saygı gösteren birine saülması gerektiği likrindeydün" diyerek mektuplan Salinger'a vermek, ya da onun istediği şekilde değerlendirmek niyetinde ' olduğunu söyledi. Otuz beş yaşındaki şef ve kemancı Ludwig Müller, Viyana Oda Orkestrası'nın kalitesini tanımlıyor ^Avusturya'ınn başkca ilıraç ürünüyüz 9 AHSEN ERDOĞAN Viyana. babaJohannStrauss'un 150. oğul Johann Strauss'un 100. ölüm yıl- dönumü dolayısıyla görkemli kutlama- lara sahne oluyor. Bütün klasik müzik orkestralan Strauss'un yapıtlanna yer ve- riyor, Avrupa'nın dört bir yanındaki mû- zikseverler de onlan dinlemek için Vi- yana'ya akın edıyorlar. Ancak Avustur- ya'nın en saygın oda orkestrası olan VT- yanaOdaOrkestrasL Strauss'lan yalnız- ca birkaç konserle anmayı yeğliyor. Or- kestra. bu anma konserlerinin ılkini. 27. Uluslararası lstanbul Müzik Festivali kapsamında Aya İrini Müzesi'nde ver- di. Orkestranın genç şefi ve birinci ke- mancısı LudvvigMüDer'e göre 'çokay- ncalıklı bir konser'dj bu ve İstanbulîu müzikseverlenn konsere yoğun ilgi gös- termesi çok sevindiriciydi. "İstanbul'da verdiğimiz bu konser, Strauss'lann ölüm yıldönümlerini an- ma bağlamında bugüne kadar gerçek- leştirdiğûniz tek konser ve bu konserte gunır duyujorum gerçekten" dıyen Mül- ler. nedeniniaçıklıyorhemen: "1991 de Mozart yılrvdı. Vıyana'nın bütün sokak- Ian, mağazalan, evleri, konser salonla- n Mozart'la dolup taşmıştı. Biz de bü- tün yıl boyunca yalmzca Mozart'ın ya- pıtlarından oluşan bir repertuvar çal- dık. Üstetik buyapıtian seçmek konusun- da da çok özgür değildik, çünkü insan- lar Mozart'ın en bilinen parçalarınuı dı- şındaki yapıtlan dinlemeye yanaşmryor- lardı nedense. Aynı parçalanyüzJerce kez çaldıgmızı düşünebiliyor musunuz? Çok sıkKivdı gerçekten ve biz de enerjimizi, heyecanımızı tümüyle kaybetmiştik. İş- te bu yıl, yani Strauss yıbnda aynı hata- \itekrar1arnakistemedik." Müller. Stra- uss'lara yönelik bu ilginin yalnızca bu yılla sınırlı olmadığı kanısında. Viyana'da adında 'Strauss' sözcüğü geçen elliyi aşkın müzik topluluğu olduğunu belir- ten sanatçıya göre Strauss adı. ricari bir malzeme haline getirilmış: "Bence Stra- uss muhteşemdir. Bu isme duyduğum hayranlık. \lyana Oda Orkestrası gibi saygın bir topluluğu, diğer elli orkestra- dan farklı kılmaya yöneitti beni." Tam elli bir yıldır dünyanın en önem- li oda müziği topluluklanndan biri ol- ma özelliğini taşıyan Viyana Oda Orkest- rası. ilk dönemlerde yalnızca Mozart ve Haydn'ın yapıtlanndan oluşan repertu- vannı gün geçtikçe zenginleştirmiş. Bu- gün repertuvannda temel olarak yine Viyana klasiklerine yer vermekle birlik- te barok müziği yapıtlan, romantik dö- nemin klasikleri, çağdaş bestecilerin ve Viyana'nın avangart bestecilerinin ya- pıtlannı da yorumluyor. Ancak orkest- ra barok müzığine çok geniş bir yer ayır- mıyor. Son dönemde barok müzik üze- rinde uzmanlaşmış pek çok iyi topluluk bulunduğunu söylüyor: u Eğer bu mü- Müller, 'Strauss muhteşemdir' diyor. ziği yorumiayacaksanız kendinize özgü bir üslup belirlemeniz gerekir. Biz bu müzik üzerine yoğunlaşmak istemedik. Elbette ki Vi valdi 'nin konçertolannı bü- vük bir zevkle çalryoruz, ama kendimi- zi bir barok yorumcusu olarak görmü- yoruz." Viyana Oda Orkestrası, Viyana'da tam zamanlı çalışan tek oda orkestrası. Lud- wig Müller, ortaya çıkardığı işlerin ka- litesinden ötürü orkestrayı 'Avustur- ya'mn başhca ihraç ürünü' olarak ta- nımlıyor. Orkestranın, Viyana'nm adı- nı her zaman gündemde tutmakta büyük rol oynadığına, diğer pek çok orkestra- nın, hatta senfoni orkestralannın bile repertuvarlannı alıp kullandığına deği- niyor. Yükseköğrenimini Viyana Üniversi- tesi'nde tamamlayan Müller henüz otuz beş yaşında ve 1986'dan bu yana Viya- na Oda Orkestrası'nda görev yapıyor. Okulunun en parlak öğrencilerinden bi- ri olan Müller. öğreniminin henüz yan- sına gelmişken öğretmenlerinin yürek- lendırmesiyleorkestrayagirmiş. Hemde 'konzertmayster' sıfatıyla... Beş yaşın- dan beri keman çalan Müller, bu kadar genç bir yaşta böylesine önemli bir ko- numda görev almasını bır 'dâhi' olma- sına bağlamıyor kesinlikle. Işin sırn- nın, yeteneğinin. çok çalışma ve sürek- li disiplinle birleşmesinde yattığını söy- lüyor: "Aslındabeşyaşındaykende'ben keman çalacağım' di\e tutturmamış- öm. Annem ve babam şan sanatçılan- dır. Ama keman çalmak babamuı için- de bir ukde olarak kalmış. Yaşı ikıiedi- ği için pek fazla da şansı yokmuş artık. O da 'Ben olamadım. hiç olmazsa oğ- lum kemancı olsun' demiş. Kısacası ai- lede 'kurban' ben oldum." Günümüz klasik müzik dinleyicisi- nin oda müziğine pek rağbet etmediği- ni düşünüyor: "Ne yazık ki bütün dün- >ada küçük kiüeler tarafindan sevilryor bu müzik. Sanırun oda nıüziğinin hicbir devirde öyle çok büyük bir dinleyici kit- lesi olmadı. Oda müziği ilk ortaya çıkü- ğı dönemde, e\ lerdeki ça> saatlerinde, ye- mek davetlerinde küçük bir misafir top- luluğu için yapılan bir müzikti. Üstelik profesyonel denemeyecek topiulukiar ta- rafindan çalmıyordu. Bu müziğin pro- fesyonel yorumcular tarafindan çalın- maya başlaması çok yakın bir tarihte gerçekleştLr Ama ona göre, oda müzi- ğinin bugün büyük topiulukiar tarafin- dan ilgi görmemesinin tek nedeni, mü- ziğin doğasından kaynaklanan bu et- menler değil. Bu konuda yapılan en büyük yanlış- lığın, oda orkestralannın bin kişilik, iki bin kişilik salonlarda konser vermeleri olduğu kanısında. Oda müziğini tadını çıkararak. bütün renklerini, kokulannı algılayarak dinlemek, müzik aletlerin- den çıkan sesleri ayn ayn ve bir arada duyabilmenin, bu müziğin küçük salon- larda yorumlanmasıyla mümkün olaca- ğuu düşünüyor. Oda müziği için düzen- lenen festivallerde bile devasa boyut- lardaki salonlann kullanıldığını anım- satıyor. Budurumda, beşinci sıranın ar- kasında kalan sıralarda oturan dinleyi- cilerin müziğin havasını tam anlamıyla soluyamadıklarını söyleyen Müller, "Bu nedenle de pek çok insan oda müziğinin çok sıkıcı olduğunu düşünüyor. Eğer in- sanlarabumüzjği uygun mekânlardasu- narsanız, kimsenin onu sıkıcı bulacağını sanmıyorum" diyor. Jenmfer Lopez 1 in albümü ikiıci srada ^ • Kültür Servisi - Sinema oyuncusu Jennifer Lopez'iıı müzik düyasına girmeye karar vererek kısa bir süre önce yayımladığı albüm büyük ilgi görüyor. 'If You Had My Love' adlı albüm, Amerika'da en çok satanlar listesinde ikinci sıraya yerleşti. Bu arada bir başka sinema oyuncusu Victoria Abril'in de 'Luna Negra' isimli bir albüm çıkarmaya hazırlandığı bildinldi. Rus yazar Zinoviev evme dönüyor • Kültür Servisi - Rus yazar Aleksandr Zinoviev 21 yıllık sürgünden sonra, Batı sömürgeciliğine karşı bağımsızlık savaşı vermek için ülkesine dönebileceğini açıkladı. 'Ülkemin düşmanlanna karşı Ruslarla birlikte savaşmak istiyorum' diyen 78 yaşındaki yazar 30 Haziran'da, yaşammı sürdürmekte olduğu Münıch'ten Moskova'ya gelmeyi düşündüğünü belirtti. Zinoviev, Sovyet sistemini eleştırdiği 'Yawning Heights' adlı yapıtı 1977 yılında yayımlandıktan sonra Kıemlin tarafindan sürgün edilmişti. Reggae grubu Tvvinkle Brothers' Babyton'da • Kültür Servisi - Jamaika'nın ünlü reggae grubu Twınkle Brothers, bu akşam ve yann akşam saat 22.00'de Babylon'da sahneye çıkacak. Kurulduğu günden bu yana elliden fazla albüm kaydı gerçekleştiren grup, güçlü mesajlan, kullandığı sağlam ve sert ritimleri, ilginç fikirleriyle en özgün ve yenilikçi topiulukiar arasında gösteriliyor. Savaş karşıtı şarkılanyla bir dönem protest müziğe yönelen grup, îstanbul'daki konserlerinde Rastafari kültüriinün renkleriyle bezeli parçalardan oluşan bir program sunacak. Vokalde Norman 'Twinkle' Grant, Ralston 'Tvvinkle' Grant ve Della Grant, basta Dub Judah, gıtarda Black Steel klavyede Vıctor Cross ve davulda Drummie'den oluşan gruba gospel, caz ve soul türlerini reggae ile bir araya getirerek gerçekleştirdiği 'Free Your Mind' adlı albümüyle tanınan Levi Roots eşlik edecek. Konserleri izlemek isteyenler Vakkorama mağazalan, Lale Plak (Tünel), Kod Müzik (Atlas Pasajı), Zihni Müzik (Akmar Pasajı) ve Akusta'dan (Nişantaşı) bilet alabıhrler. Inkılap Kitabevi'nden r Servisi - Inkılap Kitabevi, kuruluşunun 73. yılında şiir, öykü ve roman yazılmasmı özendirerek yazın yaşamına katkıda bulunmak, genç Myatçılarm adlannı duyurabilmelerine olanak sağlamak amacıyla üç dalda yanşma duzenliyor. Şiir ödülü'nün seçici kurulunu Sunay Akın, Metin Celal, Haydar Ergülen, küçük Iskender ve Lale Müldür; Oykü Ödülü'nün seçici kurulunu Feridun Andaç, Nursel Duruel, Mehmet Güreli, Feyza Hepçilingirler ve Barlas Özankça; Roman Odülü'nün'nm seçici kurulunu ise Taner Ay, Semih Gümüş, Mario Levi, Mahir Öztaş ve Hikmet Temel Akarsu oluşturuyor. 35 yaş ve altındakı şair ve yazarlann kitap bütünlüğündeki dosyalanyla kaülabilecekleri yanşmanın son başvuru tarihi 1 Eylül 1999. Yanşmacılar daktilo ile çift aralıklı yazılmış dosyalannı bu tarihe kadar altı kopya halınde 'Inkılap Kitabevi, Şiir-Öykü Roman Ödülü, Ankara Cad. No: 99, Cağaloğlu 34410' adresine posta yoluyla ya da elden ulaştıracaklar. Yanşmaya katılan dosyalann daha önce kitap olarak yayımlanmamış ve ödül almamış olması gerekiyor. New Yoric City Baflet geliyop • Kültür Servisi - Amerika'nın en ünlü dans topluluğu New York City Ballet (NYCB), 13. Uluslararası Izmir Müzik Festivali'run konuğu olarak Türkiye'ye geliyor. NYCB'nin 1 Temmuz Perşembe günü tzmir Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu'nda sunacağı gösterinin sponsorluğunu Osmanlı Bankası üstleniyor. NYCB gösteride Çaykovski, Stravinsky, Gershwin ve Samuel Barber'ın yapıtlannı yorumlayacak. Kadrosundaki 90'a yakın sanatçı ile Amerika'nın en büyük dans topluluğu olarak kabul edilen, yeni yeteneİder yetiştirmek konusundaki çalışmalanyla bir okul olarak nitelendirilen NYCB, bugüne dek Avustralya, Pasifık, Güney Amerika, Rusya, ABD ve Kanada'nm birçok kentinde gösteriler gerçekleştirdi. CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ • Cumhuriyet Kitap Kulübü'nün Taksim Sergi Salonu'nda bugün gerçekleştirilen söyleşi ve imza günleri kapsamında 17.0-19.00 arasında Işd Ozgentürk okurlanyla buluşacak. BUGUN • ADAM KİTABEVİnin Beyoğiu Küçükparmakkapı Sokak'taki merkezinde saat 15.00'te Erdal Inönü ve Orhan Koloğlu okurlanyla buluşacak, kitaplannı imzalayacak. • AKSANAT'ta Kathleen Battie ın Metropolitan Müzesi'nde piyanist VVarren Jones'un eşliğinde sunduğu konser saat 14.00'te lazer-disk'ten, Terry Gilliam'ın yönettiği 'The Ffeher King' adlı fılm Ingilizce orijinaliyle 17.00'de lazer-disk'ten izlenebilir. • NÂZBVI Kt'LTÜREVİ'nde 14.30'da NKE Ankara Fotoğraf Atölyesı öğrencilerinin çalışmalanna yer veren 'Başlarken' adlı fotoğraf sergisinin açılışı, 17.00'de Miklo Manchevsld'nin yönettiği'Yağmurdan Önce' adlı fılm yer alıyor. (414 51 50)