Katalog

30 NİSAN 1999 CUMA CUMHURİYET SAYFA HABERLER Sendika yöneticilerine getirilen siyaset yasağı, işçi örgütlerinin parlamentodaki etkisini azalttı Sendikal haklar geriledi Son 5 yılda arttı Ucret erimesi hız kazandı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kamu sektöriinde çalışan işçiler, 1982'den 1999'a kadar geçen süre içinde inişli çıkışlı bir "ya- şanı savaşT ile yüz yüze bı- rakıldı. Kamu işçisinin 1982 yılında gerçek ortalama günlük ücreti 1461.8 liray- ken, 1985'te 1081.7 Iiraya, 1986'da 953.6 Iiraya. 1988'de ise 864 Iiraya geri- ledi. 1982 yılmda alım gü- cünü 100 kabul ettiğimiz üc- retler, 1988'de yaklaşık ya- rısını kaybederek 59.1 'e ka- dar geriledi. Buna karşın özel kesimde 1982'de 100 kabul edilen ücret düzeyi, 1988'de 76'ya düşüyor. Özel sektörde bu dönemde ücret- lerdeki erime daha az görü- nüyor. Ancak, düşüşteki gö- receli azlığin özel kesimde ücretlerin zaten düşük olma- smdan kaynaklandığı belir- lendi. Alım gücü düştû 1989-1994 yıllan sendi- kal hareketin toparlanma ve ücret enmelerinin belli öl- çüde giderildıği dönem ola- rak değerlendirilirken, 1989'da kamuda gerçek or- talama günlük ücret bin 192 lırayken. 1991'de 2 bin 278 Iiraya, 1994 yılında ise 2 bin 406 Iiraya yükseliyor. 1989'da alım gücü 81.5 iken, 1994 yılında yaklaşık iki kat artarak 164.7'ye yük- seliyor. Kayıp döneminin başlamasında DYP Genel Başkanı Tansu Çiüerbaşba- kanlığındaki DYP-SHP ko- alisyon hükümeti dönemin- de alınan 5 Nisan kararlan etkili oluyor. Kararlara ko- şut olarak, ücretler de reel ol«uajt-yüzde 40 düzeyinda geriledi. İLHANTAŞÇI ANKARA - Sendikal hareketin. 1980'e kadar "ücret erimesi, i$ten çıkar- malar" olarak sıralanan temel sorunla- rına, 199O'lı yıllarda küreselleşmeyle "taşeronlaşürma. özeUeştirme, iş güven- cesizliği" de eklendi. Sendika yöneticile- rine getirilen siyaset yasağı. işçi örgütle- rinin parlamentodaki etkisini azalttı. Grev yasağı getirilen işyeri kapsamının genişletilmesiyle, etkili iş kollanndaki hak arama mücadelesi kısıtlandı. 12 Eylül öncesine kadar birçok hakkj elinde bulunduran sendikalar, bu tarihten sonra yasaklı yıllarla karşı karşıya kaldj. 1980'li yıllara kadar sendikacılık hareke- tinin temel sorunlannm başında ücret eri- mesi, işten çıkarmalar yer alıyordu. 199O'lı yıllara gelindiğinde bu sorunla- ra taşeronlaştırma, özelleştirme, iş gü- vencesi gibi sorunlar eklendi. 199O'lı yıllarda sendikal hareketin karşı karşıya oldugu sorunlann çözüm- leri de siyasal alanda yoğunlaştı. Bu ne- denle de sendikal hareket, siyasal gücü- nü nasıl oluşturacağını, gündeminin ilk maddeleri arasına aldı. Ancak, 1995-99 yıllannda sendikacılar, siyasi alanda gü- cünü göstererek somut ortak bir girişim ortaya koyamadı. 99 bildirgesinde yer ahnadı 1991 ve 1995 yılındaki genel seçim- lerde iktidara aday olan siyasi partiler, se- çim bildirgelerine sendikal hareketin is- temlerine ağırhklı yer venrken, 1999 yı- lı erken genel seçimlerinde bu istemle- rin bildirgelerde yer almaması dikkat DISK-KESK1 Mayıs'ta uhmlanla Haber Merked - Türk-Iş, işçi smıfinın uluslararası birlik, dayanışma ve mücade- le günü olan 1 Mayıs'ı bildiriyle, Hak-Iş salonda, DİSK ve KESK ise alanlarda kut- layacak. DİSK ve KESK'in oluşturduğu "1 Mayıs Düzenleme Knruta", 1996 ytlın- da Kadıköy'de 1 Mayıs kutlamaları sıra- sında poiisin müdahalesi sonucu yaşamı- nı yitiren Hasan Albayrak, Dursun Oda- baş ve Yalçın Levent anısına dün Söğütlü- çeşme'de karanfıl bıraktı. DİSK Genel Sekreten Murat Tokmak. bugün 1 Mayıs 1977 katliamı davasının yeni bulgular ışı- ğında yeniden açılması istemiyle Fatih Cumhuriyet SavcılığVna başvuracak. Söğütlüçeşme'dedün saat 12.00 sırala- nnda toplanan DİSK Genel SekTeteri ve Düzenleme Kurulu Başkanı Tokmak, ÖDP Genel Başkan Yarduncısı Hakan Tanmaz ile çeşitli sendikalann temsilcile- ri ve işçiler, Hasan Albayrak, Dursun Oda- baş ve Yalçın Levent anısına bir dakikahk saygıduruşundabulundular. Tokmak yap- tığı konuşmada, 22 yıl önce Taksim'deki kutlamalarda çıkan olaylarda 34 kişinin hayatını kaybettiğini anımsatarak işçi ve emekçilerin haklı taleplerini yükseltmek ve devam ettirmekle yükümlü olduklannı söyledi. Tokmak, 1 Mayıs' ın bayram ha- vasında kutlanacağinı, bu nedenle de kut- lamalara gelecek herkesten sorumlu, du- yarlı ve disiplinli olmalarmı bekledikleri- ni ifade etti. Medyanın tutumundan da yakınan Tok- mak, "Son günierde kimi televizvon haber ve yorumlarında, geçmişte yaşanan oltım- suzluklanntekrartekrar gorüntükreyan- sıdığını, mitingleriıı bir bütün olarak de- ğerieodirilmediğini ve taleplerimize, so- runlannuza yer verilmediğini görmekte- Kâdıköy'de 19% 1 Mayısı'nda ölen üç kişi, düzenlenen törenle anddı. An- ma toplanbsında DİSK Genel Sekreten ve 1 Mayıs Düzenleme Kurulu Başkanı Murat Tokmak bir konuşma yapü. (Fotoğraf: AA) yiz. Gerilimsiz. anlam ve hedefine uygun bir miting yaşama çabamıza medvamn da katkı vermesi bir emekçüer açmndan çok önemü" dedi. Emeğin Partisi (EMEP) îl Başkanı Cev- riye Aydın, yaptığı yazılı açıklamada 1 Mayıs'ta emekçilerin işine, ekmeğine ve geleceğini sahipçıkmasından korkanege- men güçlerin 1 Mayıs'ı yasaklayamayın- ca katılımı engellemeye çalıştığını belirt- ti. İşçi Partisi Başkanlık Kurulu üyesi Sa- dıfc Usta da yaptığı yazılı açıklamada, 1 Mayıs 1999'da tüm emekçi sıniflann me- sajınm "N.4TO'yahayır,özelfcştirnıedur'' olması gerektiğini söyledi. Ankara'da DİSK ve KESK'in de içinde yer aldıgı Ankara 1 Mayıs Tertip Komitesi'nce Tan- dogan Meydanı 'nda saat 13.00,'te gerçek- leştirilecek miting için saat 12.00'de Hi- podrom'da toplanılacak. Hak-lş, ortak kut- lama girişimîerinin diğer konfederasyon- larca kabul edilmemesi gerekçesiyle 1 Mayıs'ı salon toplantısıyla kutlayacak. 1 Mayıs'ı salonda kutlayacak olan Hak-tş'in etkinliğine işçılerin yanı sıra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Hakan Tartan'uı da katılması bekleniyor. Bu arada Sam- sun'da 1 Mayıs ile ilgili izinsiz bildiri da- ğıtan 5 kişi, gözalüna alındı. MHPpiknikte MHP ise bir genelge yayımlayarak ge- çen yıl 1 Mayıs'ta çıkan olaylann tekrar yaşanmaması için il ve ilçe örgütlerine parti binalannı kapatarak piknik yap- malan çağnsında bulundu. çekti. Aynca, sendikacılardan milletve- killiği aday adaylığı için başvuranlardan kimileri listelerealınmazken, kimileri de kazanamayacaklan yerlerden aday gös- terildi. Toplu iş sözleşmesı yapabilmek için getirilen ülke genelinde yüzde 10 barajı (tanm ve orman işkollan hariç) sendikalann örgütlenme gücünü olum- suz yönde etkiledi. Sendikacılar, bu dü- zenlemeyle. işçilerin hem parasal gerek- çeler hem de "formalitelerin" artması nedeniyle örgütlenmede güçlük yaşandı- ğına dikkat çekiyorlar. Şube yöneticiliği için 1 yıl, sendika genel merkezı yönetimi için 10 yılfiileniş- çilik koşulunun getirilme- siyle, gençlerin ve yenilerin "önönün kesüdîğj" belirtili- yor. Hak grevi yasaklanarak etkili biryaptınm aracı orta- dan kaldırıldı. Demiryolu, hava, kamu taşımacıhğı ve bankalar gibi iş kollannda "halksağhğı ve gend ahlak" gerekçesiyle grevin yasak- landığı işyeri kapsanu geniş- letildi. Siyasi amaçlı grev, genel grev ve dayanışma grevi de yasaklandı. Ancak, 1990 yı- lında Türk-lş grev yapmış, konfederasyon yöneticileri hakkında soruşturma açıl- mıştı. Bakanlar Kurulu'na ulusal güvenlik ve genel sağlık nedeniyle grevi erte- leme yetkisi; Sıkıyönetim Yasası ve OHAL Yasası ile de komutan ve valiye ertele- me ve yasaklama yetkisi ve- rildi. Sendikacılara siyaset ya- sağı getiriiirken, bu düzenle- me geçen yıl kısmen yumu- şatıldı. Ancak, sendika yö- neticileri hâlâ hem başkan- lık hem de milletvekilUği yapamıyor. Bu düzenlemenin de sen- dikalann parlamento içinde- ki etkisini azalttığı görüşü sendikacılar tarafından dile getiriliyor. Tüm bu yasaklar Milli Güvenlik Kurulu dö- neminde Danışma Mecli- sj'nden çıkanlmış, 1\ırgut Ozal da o günler sık dile ge- tinlen görüşe göre "diken- siz gül bahçesüıe'' oturmuş- tu. HAFTAYA BAKIŞ AHMET TANER KIŞLALI Tandoğanlar Çoğaldı! Nevzat Tandoğan tek parti döneminin Ankara valilerin- dendi. Bir sözü ile çok ünlen- mişti: - Bu ülkeye komünizm gere- kiyorsa, onu da biz yaparız!.. Şimdi CHP'de yönetime ta- lip olanlar üçe aynlıyor: Yitirilmiş olan kimliği yeniden kazandırmak isteyenler.. Eski kimlikle tüm bağlann kopanl- masından yana olanlar.. Ve ta- rihsel kimliğin yitirilmesinde önemli katkılan olduğu halde, şimdi o kimliğe sahip çıkmayı siyasal çıkarlanna daha uygun bulanlar.. CHP bir temel tercih yap- mak zorunda! Ya Altıok'u devrimci özü ile biriikte 21. yüzyıla taşımaya aday olacak.. ya da onu tüm- den terk edip, Batı taklidi bir "yeni solculuğa" soyunacak.. Ama öncelikle de, o üçüncü- leri sahne gerisine itmek zo- runda kalacak! Çünkü eski oyunu kötü oy- namış olanlara yeni oyunda da başrol vermek demek, yeni oyunu seyirciden peşinen yok- sun kılmak demektir. • • • Oktay Ekşi geçenlerde so- ruyordu: "Söylermisiniz? Ulus-devlet ilkesine bağlı olduğuna kırk şahit gösterse inanmayacağı- nız isimleri en itibariı makam- lara aday gösteren, enyüksek oyla Parti Meclisi'ne seçen bir CHP'ye neden yazık olsun? Tüm yaşamını CHP'nin savun- duğu değeıierle mücadeleye adamış kişileh demokratlık adına baştacı edip vitrinlere çı- karanları bakan yapan bir CHP'ye neden yazık olsun?" Devam ediyordu: "Insanlara etnik bağı veya mezhep ilişkileri nedeniyle adaylık veren ve bunu propa- ganda malzemesi olarak kulla- nacak kadar ölçüyü kaçıran bir CHP'nin Türkiye Cumhuriye- ti'ni kuran bir CHP ile ne ilgisi var ki, şimdi seçim barajınm altında kalan CHP'ye yazık ol- sun?" Ve noktalıyordu: "Son seçimde son çare ola- rak utanmadan bir de Ata- türk'e sarıldılar. Bence bu CHP'ye değil, yazık olan asıl CHP'ye bakalım. O nasıl aya- ğa kaldırılabilir, onu konuşa- lım." Sayın Ekşi doğruları açık yazmış.. Ama yazısında sade- ce Erdal Inönü'nün, Gür- kan'ın ve Baykal'ın adı var. Keşke o doğruların içindeki di- ğer adlan da açık açık yazsay- dı. Livaneli leri.. Karakaş'ları.. Sağlar'lan ve benzerierini de... • • • Bir siyasal partinin başarısı tutarlılığına bağlıdır. Toplumsal tabanı ile.. Ide- olojisi ve onu yansıtan progra- mı ile.. Ve yapısı ile.. Yitirilen kimlik tutarlılıkla ka- zanılır, giden "ödünç oylar" da ancak tutarlı olunursa geri dö- ner. Gerçek CHP'nin tabanında da, hem Aleviler vardı hem de Kürtler.. Ama "Kemalist kim- lik", mezhepsel ya da etnik kimliğin her zaman önündey- di! Gerçek CHP de, dünyadaki ve toplumdaki yeni gereksin- melere açıktı.. Ama çözümler Kemalizmin yadsınmasında değil, Cumhuriyetin temelinde olan ilkelerin uzantısında bu- lunuyordu! Ve gerçek CHP'de yapının, partinin kimliğine ters düşme- mesi için.. vitrinin doğru oluş- ması için.. sürekli bir çaba sar- fediliyordu!.. Kimlik kazanmak ilkeli olma- yı gerektirir. Farklı ilkelere ina- nanların birliği ise kimliksizlik' ve güçsüzlük doğurur. ••• CHP'yi Tandoğancılar ve Tandoğancılık tüketti. Seçimler Tandoğancılığı tü- ketti, ama Tandoğancılar tü- kenmedi. Eğer Tandoğancılık geçerli olsaydı, Baykal'ın CHP'siydi birinci parti olması gereken.. Bu konuda O'ndan daha usta olduklannı sananlar fena halde yanılıyorlar. Umanm CHP Kurultayı da yanılmaz! Bu kampanya "konfor" kampanyası!.. Özlediğiniz konfora kavuşmanız için işte fırsat. En konforlu rüyalar, en konforlu sohbetler bizde. Ama en önemlisi; peşin fiyatına taksit, 13 aya varan vade bizde. Kampanyayı kaçırmayın... Konforu yakalayın. Pek yakında, ev tekstili ve demonte mobilyaîarımızı da beğeninize sunacağız. Konfor için beklemeye değer. oKonforW M DAYANIKU T0KETIM MAUAM SAN. ve T1C A.S. Maıtu: Fatih Mihatte, Atatürk Cadd» No 78, 35410 Sarr«ç - İ2MİR Tel: (232) 281 44 40 (P8X) Faks (232) 281 44 32 ktantaıt lotgc Mıidndüü: Turgul ÖzaJ Cad Haseyad iş Mefkezı No 129 Kat 2 KüçüV Ogjn.n? San Bölgea Ikite* - İSTAN8UI Tet: (212)S49 43 17-18-19 Faks (252)549 43 20