Katalog

SAYFA CUMHURİYET 28ARALIK1999SALI O L A Y L A R V E G O R U Ş L E R [email protected] Avrupa Birliği Coşkusu Prof. Dr. NECDET ADABAGDTCF Oğretım G unlerdır, aylardır, dahası yıllardır bekledtğımız ya da beklemedığımız oldu Avrupa Bırlığı'nın eteğıne yapışük Helsınkı zır\ esın- den Avrapa Bırhğı'ne bır gün üye olabı- leceğımıze ılışkın bırkararçıkmış olma- sı kımılennı sevındırdı, kımılennı uzdü Türkıye'nın tam üyelığının ulkemız ıçın bır felaket olduğunu savunanlaı tn- sarun ınsana sa\gısının kalmayacağmı, tö- re ve geleneklenmızden hıçbınnı artık yaşayamayacağımızı ve çocuklanmıza boş bır dûnya bırakacağımızı savunuyor- lar Kendı yaşam tarzımızdan soyutlan- mış ıçı boş bır dunyanın gelecek kuşak- lara zararlannı tartışırken yaşamın an- lamsızlığı üstûne söylevler atan bu ın- sanlar aslında belkı de elden gıdecek ık- tıdarlannın kaygısına düştüklennı bü- mezden gelırler Başlannı Batı'ya değıl Doğu'ya çevırmış bu ınsanlanmız Ba- n'nın saydamlığından kendı çıkarlan ıçın çekındıklennı ve Doğu'nun karanlığın- da ayak oyunlanna kaygan olmayan bır zenun bulduklannı krmseye çaktırmak ıstemezler Uygariıktan koşe bucak kaç- malannın tek nedenının ınsanca yaşa- mak fiknnın saltkendılen ıçın yaratılmış bır kavram olduğunu düsûnmüş olmala- nndan ve bu duşüncelennı başkalann- dan saklamak ıstemelennden kavnaklan- dığını kıskançlıkla gızleyen bu ınsanla nmız, başkalannın mutsuzlugundan mut- luluk çıkarmak ıstemelenru hıçbır za- man açığa vurmazlar Bıreysel muthılu- ğun sureklı olmayacağını, asıl toplumsal mutluluğun geçerlı olduğunu ve toplum- sal mutluluk olmadıkça bıreysel mutlu- luğun kendısıne bıle yarar sağlamayaca- ğını bümezden gelenler aslında boyle du- şûnmek ve davranmakla gelecek kuşak- lara boş bır dünya bırakılacağını anla- mak ıstemezler Hınstıvan bırtopluluğa gumekle ınsan- lanmızın "'dinındenolacağr gıbı boş bır varsayundan kalkarak Batüı şeytanlann aklırnıza gırdıkJennı savunmak ne kadar yanlışsa, böyle bır topluluğa gırmekle farklı dınler arasında ıletışrm sağlayarak ınsanlann bırbırlennı daha ıyı anlayaca- ğına ınanmamak da o kadar yanhştır Herhangı bır topluluk ıçınde yer almak, ınsanı toresınden, geleneğınden etmeye- ceğı gıbı dınınden de etmez Ancak Hı- nsüyanrn Müslümana, Müslümanm da Hı- nstıyana hoşgörüyle bakmasını sağlar Yüzyıllar boyu Hınstryanlann kendı ara- lanndakı dın savaslan ya da anlaşmazlık- lar toplumlann bu"bLrlennı daha ıyı tanı- malanyla son bulmuştur Yakın zaman- da ımzaJanan kardeşlık ve dostluk anlaş- malan bunun ışaretıdır Hınstıyan bır topluluğa uye olmak bır Muslûmanın Hı- nstıyan olmasını gerektınnez. Ya da ter- sıne Bu olay tıpkı aynı mahallede yaşa- yan bın Muslûman, ötekı Hınstıyan ıkı komşunun komşuluk ılışblenne benzer Bunu Tûrk toplumu, tanhmde çok gûzel vaşamış ve başka dınlerden olan ınsan- lara göstermış olduğu hoşgoruyle en gü- zelbıçımdekanıtlarruştır Avrupalmmda bızı dinımızden etmek gıbı bır hevesı ol- duğunu sanmıyorum Bır Muslûman top- lumu aralannda gormek yaşam deneyım- lenne farklılık getıreceğını duşunmuş ol- malanndan değıl mı acaba9 Yaşam de- neyımler zıncrndır Halkalar ne kadar çokolursayaşanmışhk o derüıboyutluola- caktır Njçın geldık kı dûnyaya9 Yaşa- mak ıçın değıl mı9 Bız nıçın onlann ya- şadıklannı yaşamak ıstemeyelım kı7 Lük- semburg karanndan sonrabır İtalyan ga- zetecuun benımle yapöğı soyleşıyı gaze- teden okurkenhayretlerıçındekalmısum Ben o soyleşıde Turkıye'ye buyuk bır haksızlık yapıldığını söylemıştım Ga- zetecı kendı yorumunu katarakyazdığı ya- zısında benrm yılbaşı akşamı ne yapaca- ğunı, ezan mı dınleyeceğunı yoksa yıl- başı eğlencelerme mı katılacağımı sormuş- tu îkısını de yapabıleceğrmı gazetecının aklının almayışuıa şaşırmıştım Bır Av- rupalı olarak bunu nasıl duşunemedığı- m kafamda uzun sure yorumlamıştun Orada da bağnaz duşunen dar goruşlu ın- sanlann olabılecegıru göz ardı etmemek gerektığını büdığım ıçın rahatlamıştım Sanıyorum Avrupah, dış etkerüen ve çıkar dışkılennı saymazsak, Helsmkı ka- ranyla Tûrk toplumunun ıkı şeyı bırbın- ne kanştırmayacak kadar olgunlaştığıru anlamışttr Bu kararmın altında bızdekı kımı çevrelenn savunduğu gıbı Muslu- manlan parçalamak gıbı bır heveslenmn olmadığı, teTsuıe tarıh boyu bırbırlenne dûşman kardeşler olanMuslûman ve Hı- nstıyan tophıhiklannın bırükte yaşayabı- leceklenm göstennek grnşımınmbulun- duğunu savunmak yanlış olmaz, sanıyo- rum Avrupa Bıriığı'ne adaylığımızı sa- vunan kımı çevreler ıse bu gınşımı tan- hımızde üçüncü sıçrama olarak gormek- teler Onlara göre brnncı sıçrama Tanzı- mat'la, ıkıncısı Cumhunyet Turkryesı'yle, uçuncusü ıse Avnıpa Bırhğı'ne aday ol- makla olmuştur Sıçrama olduğu doğru- dur Çunku Tanzımat ıle Osmanlı Avru- pa'ya açümış, kapalı toplum olmanm ge- ürdığı eksılen gözlemlerruş ıçıne duştü- ğû sıyasal, toplumsal bunalımı aşmamn Batı'ya yönelmekle olanaklı olacağını görmuştur Bu sıçramanrn 1923'te gele- cek sıçramaya bır kıvılcım oluşturduğu bu- gerçektır Ama asıl sıçrama doğal ola- rak Cumhunyet Turkıyesı'yle gelmıştır Osmanlı devletı yıkıhmş, her yönuyle yaşanılanbırbunalunagırümıştı Buyuk Onder bu bunalımı atlatmanın yollannı geçıcı değıl kalıcı, etkın ve kuşaktan ku- şağa yansıyacak çözum bıçımlennde ara- mıştır Tûm devnmlerunn arkasmdakı asıl amaç, bıze gore, çağdaş ınsanı yarat- mak sevdasıydı Bunun ancak Batılı de- ğerlerle olacağı uıancını taşıması, Tûrk toplumunun bu- kez daha Batı'ya yönel- mesıne neden olmuştur Çunküçağdaş ın- sanın temel özelhklennrn laık, demokra- tıkve ınsan haklanna saygı olduğunu çok ıyı bılen Atatûrk o zamana kadar bunun gerçekleşmemış olmasını toplumun o gu- ne kadar Doğu olçutlenne göre davran- mış olmasında aramıştır Bu kez de, bu üçüncu sıçramanrn da her şeyden once bu erek ıçın yapılmış olma- smıumanm Batı yabağlanmakıste>en- lenn bu gınşımın toplumumuza ekono- nuk eserUık getu-eceğını savunmuş ol- malan doğnı olabüır Dolayısıyla eko- nomık kalkınmanın, yatrnmlann getıre- ceğı yararlarla ınsanlann daha genış dü- şuneceğı ve ufukJannın açılacağını söy- lemelen de doğnı olabılu- Artık ıyı gıyı- nen ve çağdaş ınsana yaraşır tavrr v e dav - ranışlar ıçuıe gıren ınsanlanmızm çoğa- lacağrnı savunmalan da doğnı olabılır ve aıkasından kafa yapılannın değışeceğı- nıde Ben bütun bunlara Türkıye'nın dışan- dakı ımajının da değışebıleceğım eklemek ıstenm Bugunedekbrrtektunzmyoluy- la yüze> sel bu-tanıtmanın ve tanrnmarun ötesınde daha dennlığıne ve gerçek yû- züyle bır Turkıye nuı ortaya konulabıle- ceğmı dûşünüyorum Önyargıdan sıynl- mış nesnel duşunen Avrupah da en azın- dan ortaklanndan bın olarak gonneye başlayacağı Türkıve'yı daha yalondan tannnak gıbı bır gınşımde bulunmak zo- nında duyumsayabüır (hıssedebıür) ken- drnı Bu yakmlaşma berabennde tunzm gehrlennden daha çok pay kapma anla- mına da gelebılır Ama butûn bunlann ötesınde ekono- rruk varsühk, ekonomık devuıgenlık bek- lentılennın gerçekleşıp gerçekleşmedı- ğıne bakılmaksızın, yakın tanhımızı goz onûnde tutarakyoksulluk ıçınde nasıl bır çağdaş toplum v e çağdaş ınsanlar yarat- üğımızı arumsayarak, ellı yıldan ben yok edılmek ıstenen çağdaşlık fıknnı Avru- pa Bırlığı uye ülkelenyle yanşarak yer- leştumek ve gehştomek bızım temel ere- ğunız ohnalıdır Bızde bu gücün, bu ıstencın var oldu- ğuna ınanıyorum Çûnkn Cumhunyet Turkıyesf nın temellen atılırken çağdaş- lık fıkn uzenne atıhruştı Keşke o yol bugüne kadar ızlenrruş olaydı, bız bır- çok ülkeden once başımız daha dık Av- rupa BırlığTne gumış olurduk 4 Ekım 1955 tanhlı "Cumhunyet" gazetesı Nasıl dolabın bır koşesıne saklanmış Son deprem, evın ıçını bırbınne kattı, dolaplardev- nldı, resımlerduştu Dağınıklığı duzeltırken çek- mecelenn bınnde butdum kırk beş yıl oncekı ga- zeteyı Gazeteler bırer canlı tanhtır Geçmışten ge- len bır dost gıbıdır, o gunu bugune getıren On- ce başlıklar Sarol'a hakaret davasında Metin Toker beraat ettı, Adnan Menderes Muş'a gı- dıyor, Izmır de bayrak çekme torenı, Istanbul'un nufusu 1 mılyon 200 bını aştı, Dunya Bankası soyuldu vb Bır ılgınç haber de DP'nın kuru- culanndan Feyzi Lütfü Karaosmanoğlu'nun açıklaması. Bır suredır DP buyuklenyle anlaşamayan Ka- raosmatıoğlu DP'den aynlmış, bağımsız mıllet- vekılı olmuş, partının organı "Zafer" gazetesın- deçıkan bıryazıda, partılı mılletvekıllennın ıstı- fa etmelennı onlemek ıçın, boylelerının mıllet- vekıllığınden de aynlması ıstenmış Karaosma- noğlu bu ısteğı şoyle yanıtlıyor "Türkıye'de mebus seçılen kımse partısıne veya Adnan Menderes'e sadakat yemlnı et- 45 Yıl Onceden Görüntüler. mez Vatan.mıl- let ve cumhun- yet esaslarma sadakat yemını eder Turi<Ana- yasası'na göre her mebus bır seçım daıresın- den seçılmekle bıhıkte bütün mılletın vekıhdır Partı lıdennden emıralmakşöyle dursun, ken- dı seçmenlennden bıle emır almaz Sadece vıcdanının emırienne tabıdır Vazıfesı körû ko- rune bır teşkılata veya şahıslara hızmet değıl, vatana hızmet etmektır" Işte guncellığını yrtırmeyen bır konu Mıllet- vekıllen partı lıdenne koru korune bağlı mı ol- malı, yoksa bağımsız bır kışılıkle mı gorevlennı surdurmelı 7 Ellı beş yıl sonra ne goruyoaız'? Mılletvekıllen gunumuzde de lıderlertarafından atanıyor 1 0 partıden otekıne geçmek ıse o gunlerde- kjnden çok daha rahat uygulanıyor' Bır başka ılgınç haber de Izmır'dekı Yunan Kon- solosluğu'na bayrak çekılmesı 6-7 Eylul olay- EVET/HAYIR OKTAY AKBAL • • lannda saldınya uğrayan Yunan Konsolosluğu'a ozurdıtemekıçın gorevlendırılen UlaştırmaBaka- nı Muammer Çavuşoğkı(Ba- yan Nazlı llıcak'ın babasıdır), "6-7Eylulgece- sı burada ve Istanbul'da vuku bulan tahnp ha- dıselen herkesten fazla bızı muteessıretmıştır Yunan bayrağına el uzablmış ve hurmefsızftkedıl- mış Bılcûmle saygısızlıklann manevı tamınnı ıfa- de etmek uzere Yunan bayrağını TC huküme- tı adına çekıyorum" dıyerek Yunan bayrağını dı- rege çekmış Başsayf ada kısa bır fıkrada da Teknık Unıver- sıte ve Istanbul Unıversıtesı'nın guzel yapılara sahıp olduklan, oysa konservatuvann bınasız- lıktan oğretıme başlayamaması belırtılıyor "Çocuklanmız yalnız mühendıs, yalnız kım- yager, yalnız avukat, yalnız doktor olmayacak- lar, elbet musıkışınas da olacaklar, ressam, ak- törvs de olacaklar //en bırcemıyetı başka tur- lü tasavvur etmeye ımkân var mıdır? öyleyse bu ıhmal, bu lakaydı neden 7 " Yanm yuzyıl sonra bıle sanata, kulture gos- tenlen kayıtsızlık ıçın ne demelı bılmem? Bır de dolann ve altının durumuna bır goz at- sak mı? Dolar 2 lıra seksen kuruş, Cumhunyet Altını ıse 8 lıra, yenıden kuruşa, lıraya donece- ğımız yazılıyor Ne dersınız, dolann 8-10 lıra olduğunu bır gun gorebılecek mıyız? Nadır Nadı de başyazısında bırturiu bıtme- yen tukenmeyen bır konuya değınmış, duşun- ceye saygısızlık' " fıkır halınde kaldığı muddetçe, hucumla- n yıne fikırle karşılamayı kendımıze şaşmaz bır prensıp edınmelıyız Zora başvurmak suretıy- le adamlan kon<utmak ve sındırmek, kendımı- zı aldatmaktan başka ışeyaramaz Ister ıyı, ıs- ter kötu olsun, fıkırlere yumruk sallamak âcız- tere yakışır Bu gerçeğı mıllı bunyemıze mal edemedığımız muddetçe bıze medenıyet yo- lunda yurumek nasıp olmayacaktır" Kırk beş yıl geçtı, bılmem bu konularda bır şey değıştı mı? ' " PENCERE Bektaşfden Nakışlar... Bektaşı'yı ramazanda şarap ıçıyor dıye yaka paça kadı efendının huzuruna çıkanrlar; kadı sor- guya başlar - Sen şarap ıçer mısın?. - Içmem - Soyledığının doğruluğuna ant ıçer mısın'? -Içenm. - Bundan boyle ıçmeyeceğıne ant ıç - Vallahı ıçmem, bıllahı ıçmem • Sıcak bıryaz gunu Bektaşı'yı oruç yedı dıye ya- kalayıp hapse atarlar Baba Erenler mapusane penceresınden dışanya bakarken sokakta bır ada- mın karpuz yıyerek yuruduğunu gorup herrfi uya- nr - Sokakta karpuz yenır mı, sonra senı de benım gıbı ıçen atarlar Adam aldırmaz- - Ben Muslûman değılım kı oruç tutayım.. Bektaşı - Ulan oyteyse bır ye, bın şukret! • Yukardakıler eskı oykuler, bızden de bırkaç fık- ra!.. 20'ncı yuzyılın brtımınde Sunnı Muslûmanın Ra- mazanıyla Hınstıyanın Noel'ı çakıştı Baba Erenler Arnavutköy'de Noel Baba'ya rast- lamış, bırbıriennı suzmuşler Bektaşı - Ulan, demış, senın gözunu patlatınmL Noel Baba - Ne yaptım ben?. Bektaşı - Bre zındık!. dıye kopumnuş, ben çevrecıyım, sen doğa duşmanısın, her ytl korpe çam ağaçla- nnı kestınyorsun, ben sana kızmayayım da kıme kızayım?. • Alevı-Bektaşı kesımı ıçın oruç ayı ramazan de- ğıldır, Muharremdır Muharremde aşure dağıtılır. Bektaşı'ye sormuşlar " - r - *~ - Muharremle aran nasıl? - lyıdır, aşure yemesını sevenm - Ramazanla aran nasıl? - lyıdır, oruç yemesını sevenm. • Bektaşı'ye sordular - Kaç tur Muslûman var? Baba Erenler saymaya başladı* - 'Mümın 'e dıyecek yok 1 'Sofu' susuz bostan dolabını çevınn 'softa' Muslumanltğın revnakını ka- çınr; 'murtecı' Islamın yuz karasıdır, yobazlığın mertebelennde rutbe yukseldıkçe ıman eksılır, ınanç yozlaşır - Ya senın durumun ne? . Ikı dıze okudu Bektaşı "Evren bır yüzük gıbıyse çepeçevre Insan taşında bır nakış o yuzuğun " İslem yuptırmak icin son tar'ıh 10 Sııbat 2000. Hcrhangi bir banka işlemini Alo Garanti veya Internct Şubemizcıcn yapın. Neıv Bectle çekilişine otomatik olarak katılın. Tek bir işlenı bile yaptırsanız, çekilişte şansınız var Alo Garanti veya Internet Şubesi müşterimiz değilseniz, istek formlarımz türn Garanti şubelerinde. 4 4 4 0 3 3 3 W9 www.garantixom.tr Bu kamp.ınvj, Milli PiyanRO İthırcsi (,C ncl Müdürlüşiii'niin B.02.I.MPİ.0.13.00.02/2533-11450 sayılı, 9 Araiık 1999 tarihli izni ilc dü/cnlcnıuckicdir. Kanıp.ıııvj, 10 Aı.ılık IV 1 ) 1 ) - 10 Suhai 2000 laıihlcri arasmdaki işlcmlcr için gcçcrlidir. Çckiliş tarihi: 16 îjubat 2000. Hürriyct Cazctcsi'ndc kazanamn ilanı: 2Î Şubat 2000. k I l< \ I I \ I. : ' : i. k.i'ii|>tın.ui.în I') K.ımp,m\.ı h.ışi.Kİif.ünl.»ıt uıKtutı ılk ışk-nı iytn vc [ck !>ır 1*»;/ u . ıLı.ınıı<<'iıii. r.-slmı ıjııltı vi' vcıı 2^ ^ııh.ıt AOOtlurıhimk- 1\W) Mnhnıe L .ı ş.ınst ul.ıı:.ıkn!". 4, GARANTİ .nmİJiı.tcıktır. . t.t'ktlîş. d.ır.uuı (V.nık.ısı A.Ş. l*>p!.ırnı Sjlımtı Bııyuk»: : "• ıküı. S. Kıı k.ıınp.ıııv.ıv.ı katıljınLır H.uîfc.ı'!itıı lumluiv.: ıpjın.tv j Ljtıl:ıın.ı/I.»r", k.t/.ın^^'.ır tijhı Uc(iîyırk*rı \(.ı iîaır/. II SubeSiz Bankacılık hır jrzunu