Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
25 ARAUK1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI /ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
Fon kapsamına alınan bazı bankalann mevduatlan grup şirketlerine aktardıklan öne sürülüyor
GözLer bankalann sirkederinde• tnterbank'tan 1.5 katrilyon
lirayı kendi şirketlerine aktardığı
halde Cavit Çağlar'a halen yasal
bir yaptınm uygulanamaması ve
tûm mallan leasing yöntemi ile
alındığı için haciz dahi
koyulamaması, uygulamadaki
eksiklikleri gösteriyor.
HAZALATEŞÇAKIR
HACERGEMtCt
Hükümetin 5 bankaya el koymasuun
ardından, mali yapılan bozulan ve öz-
kaynaklannı karşılayamaz duruma ge-
len bu bankalann Interbank ömeğinde
olduğu gibi grup şırketlerine kredi ve te-
minat mektuplan kullandınp kullandır-
madığı sorgulanıyor.
Eski Rekabet Kımılu Başkanı ve ANAP
Milletvekili Aydın Ayaydın. bu banka-
lann istıkrarsızlığının gen dönmeyen
kredilerden kaynaklandığını söylerken
lıkıdite dunımunu düzeltmek ıçın yük-
sek faizle para toplayan Sümerbank,
Egebank, Yurtbank, Esbank ve Yaşar-
bank'ın ortaya çıkardığı kabank fatura
yurttaşlardan çıkacak.
EMF'ye verdiği söz doğnıltusunda 5
bankaya el koyan hükümet, 4 bankanın
yöneücilerine yurtdışı yasağı koyarken,
bugüne kadarkı uygulamalar bankalann
içini boşaltrp tnlyonlan batıran banka sa-
hiplerinin bu operasyondan en az zarar
gören kişiler olduğunu ortaya koyuyor.
Cumhurbaşkanı Süfeyman DemireTe ya-
kmlığı ile bilinen ışadanu ve eski mil-
Yüksek faizle para toplayan Sümerbank, Egebank, Yurtbank, Esbank ve Yaşarbank'ın ortaya çıkardığı kabank fatura yurttaşlardan çıkacak.
letvekili Cavit Çağtar'ın sahibi olduğu
tnterbank'tan 1.5 katrilyon lirayı şirket-
lerine kredi adı altında kuUandırdığını Fon
tarafindan banka yönetımıne getırilen
yenı kadro tespıt ettığı halde Cavit Çağ-
lar'a halen yasal bir yaptınm uygulana-
maması ve tüm mallan leasing yöntemi
ile alındığı ıçin hacız dahi koyulama-
ması, uygulamadaki eksiklıklen göste-
riyor.
Uzmanlar, Bankalar Yasası'nda yetki
olmasa dahi ceza hukukuna göre yapı-
lan işlemlerin "doUndıncıhk" kapsa-
mına gireceğine işaret ederek hukukçu-
lan göreve çağırdılar. Bu arada batık
bankalann devîete maliyetinın 5 mılyar
dolar olduğuna dikkat çeken uzmanlar,
burakamınIMF'den gelecek rakamınçok
üzerinde olduğunu söylüyorlar.
Taujkârdönemibrtti
Anımsanacağı üzere ülkücü mafya li-
deri Abattm Çakn ile işadamı Korkmaz
Yiğjt arasında Türkbank'a yönelık yapı-
lan telefon görüşmelerinin ortaya çıkrna-
sı, bankarun saüşını yargıya taşımıştı.
Korkmaz Yiğit soruşturmasındakı sav-
cılık iddianamesinde, Yiğit'in eş, dost ve
akrabalan tarafindan kurulan şırketlere
teminat almadan kredi verdığı ıiade edıl-
miştı.
Türkiye'deki bankalann çoğunun bir
holdinge ait olduğuna dikkat çeken yet-
kililer, "Bu bankalar hokfing bönyesm-
deid şirketfere teminat mektuplan veri-
yor. RiskJer dönmeyince de bankanın
mali yapısı bozuluyor" dıye konuştular.
Kamu bankasından üst düzey bir yet-
kili de el konulan bankalann dıştnda du-
rumu kötü olanlann da bulunduğunu be-
lırterek, bunlann da "gizfi" bir şekilde
rehabilite edileceğmi söyledı.
Öte yandan aynı bankacı, Merkez Ban-
kası ve Hazine'nin son uygulamalan ile
devlet kâğıdından para kazanma döne-
mınin bittığını anımsatarak. "Hazinebo-
nosu faizinden geçinen küçük bankalar
arük iş yapamayacaklar. Daha da zor
Resmi mevduat, ticari mevduat, off-shore hesapları devletgüvencesi dışında
Güvenceyalnız tasamıfmevdıutihmna
ANKARA(GanhuriyetBü-
rosu) - Bankacılık sıstemınde
1994 bunalım yılında 3 ban-
kanın baüşmın ardından geti-
rüenyûzde 100 devlet güven-
cesinin yatoızca bireysel tasar-
ruf mevduatlannı kapsadığı
öğrenildi. Bunun dışında res-
mi mevduat adı altında geçen
"bakanhk, kamu kuramlan,
beJediye hesaplan" ve tıcan
mevduat olarâk tanımlanan
şirketlennhesaplan için güven-
cenin olmadığı belirtildi.
Maliye Bakanlığı'mn vergi
tahsilat yetkisi verdiği 14 ban-
kaHan birinin de Bakanlar Ku-
rulu karanyla el konulan Sü-
merbank olması dikkat çekti.
Bankacılık sısteminde yüz-
de 100 mevduat güvencesi
yalmzca tasamıf sahiplerinin
mevduatlannı kapsıyor 1994
bunalım yılında îansn Çflkr-
Murat Kanryalçın'ın başında
olduğu koahsyon döneminde
çıkanlan kararnamede, gü-
venceye ılişkın şu düzenleme
yapılryor.
"Tûridye'de faaliyet göste-
ren ve mevduat kabolfine yet-
köi bulunan bankalaruı vur-
Öçi şubelerinde gerçek kişiler
tarafindan açümış olan Türk
LJraa dnsinden tasarruf mev-
duaû ile Türkiye'de yerieşik
gerçek Idşiereaittasamıf mev-
doatı nrteiiğini haiz döviz tev-
diat hesaplan me\ duat sigor-
tasna tabkür. Türkiye'de mün-
hasınuı kıyı bankaobğı faafi-
• Yüzde 100 devlet güvencesi yalnız tasarruf rnevduatlannı kapsıyor.
Yani güvence, şirketler, belediyeler ve vakıf, dernek gibi örgütlerin
işletmeleri ile KlT'leri içeren "ticari mevduatlar" ve genel bütçeli, katma
bütçeli, yerel yönetimleri içeren "resmi mevduatlan" kapsamıyor.
yeti göstermek üzere kurulan
bankalarda bulunan mevdu-
at, mevduat sigortasına tabi
değildir. Mudilerine fondan
ödeme yapdacak bankanın
mevduat kabul \e bankacıhk
işlemleri yapma yetkisinin kat-
dınldığı tarih itibanyla mev-
duat hesaptanna tahakkuket-
tfrdiği faizler de anapara üe
birtikte birincinkrada belirti-
len timitleri geçmemek üzere
(lirmtikintikararaaıneylekal-
dmtarakyüzde 100güvence ge-
tirüdi) ve söz konusu tarih iti-
banyla mevduat toplamlan
en yflksek 5 bankaca uygula-
nan faiz oranlan üzerinden
hesapianacakmiktarlann üze-
rinde olmamakşartrylasigDr-
ta kapsammdadn*."
Bu kararnamenın ikinci
maddesınde 150 miryon lira-
lık kısımla sınırlı tutulan mev-
duat güvencesi, yaklaşık 1 ay
sonra yapılan değişıkhkle yüz-
de 100 güvence öngörecek bi-
çimde şöyle düzenleniyor:
"Mevduat kabul etme izni-
ne sahip bankalarda, bir ger-
çek kişiye ait Türk lirası cin-
anden tasarrnf mevduatıie ta-
sarruf mevduatı Diteliğini ha-
iz döviz tevdiat hesaplannm
tamamı mevduat sjgoriasıkap»
sanundadır."
Tasarruf mevduatı ise Mer-
kez Bankası'nın tebliğinde,
"Gerçek kiş.flerce bu nam al-
tmda açûrüan ve ticari işkm-
lere konu otmayan mevduat
tasarruf mevduandır" dıye ta-
Egebank'ın reklam zararı
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Egebank'm televizyonlarda ve
gazetelerde yürüttüğü reklam
kampanyası nedeniyle beklenen
düzeyde mevduat sağlayamadığı ortaya
çıktı. Egebank'm, reklam gıderleri için
30 tnlyon lira para harcamasına
karşın, 50 trilyon liralık
mevduat topladığı öğrenildi.
Egebank'ın 1 aylık reklam
anlaşması olması nedeniyle, devletin el
koymasına karşın reklamlannın
televizyon ve gazetelerde
süreceği belirtildi.
Egebank'm il ısımlen sayarak
" Nesi Mefhur" sloganının
kullamldığı, sanatçı Metin
Akpınar'ın rol aldiğı "250 dolara
bile faiz veriyoruz
r
reklamlan için
harcadığı pararun 30 tnlyon lira olduğu
belirtildi. Ancak bu reklam giderleri,
yüksek faiz ve en küçük mevduatı bile
toplamaya çahşmasrna karşın bankarun
toplam mevduatmın 50 trilyon lirada
kaldığı kaydedildi. Şevket Demirel
grubuna Mayıs 1998 tarihinde geçen
Egebank'ın yönetimine devlet el
koymasına karşın reklamlan kesilmedi.
nımlamyor. Buna göre Bakan-
lar Kurulu kararnameleriyle
getirilen yüzde 100 devlet gü-
vencesinin yalnız tasarruf mev-
duatlan üzerinde olduğu orta-
ya çıkıyor. Yani güvence, şir-
ketler, belediyeler ve vakıf,
dernek, sendika gibi örgütle-
nn işletmeleri ile KlT'len içe-
ren 'ticarimevduaüar" ve ge-
nel bütçeli, katma bütçeli, ye-
rel yönetimleri içeren "resmi
mevduatlan" kapsamıyor.
Bankalar arasında yapılan iş-
lemler açısından da devlet gü-
vencesi bulunmuyor.
Repoyu kapsamıyor
Repo işlemlerinin güvence
altında olmadığı, ancak dev-
let iç borçlanma senetleri kar-
şılığında yapılan bir işlem ol-
duğu için karşılığı bulunduğu
vurgulandı. Bankamn kasa-
sında tuttuğu devlet iç borçlan-
ma senetlerini bir süre için
satmış görünerek yaptığı repo-
nun fiktif olmaması, yani dev-
let iç borçlanma senedinin ger-
çekten de var olması duru-
mundagüvence sorunu olma-
yacak. Yine yüzde 100 gü-
vencenin, bankalann vergi-
den kaçmak için geçen yü yö-
neldıkleri fonvard ve swap
olarak bilinen döviz işlemle-
rini de kapsamadığı belirtildi.
Devlet güvencesı,, el konu-
lan, batan bankalann off- sho-
reşubelennde açtınlan hesap-
lan kapsamıyor.
İ ^ ^ | 0 kilometre ve kullanılmış otomobil fiyatları 1
i
Marka-MocM
' OtroenSaxo1.4iSX5k.
Ford Escort Classic
;
Ho«laCıvıc14ı4k.
l Hyundaı Accent LS
E
OpelAstra1.6GL
Peugeot106
RenaultBroadway1.4RL
, Renault19Eoropa1.6
Tofaş Şahm 1.6 S
Tofaş Uno S
. Tofaş Tipo 1.4 ı.e.
y Toyota CoraBal.6
SSndir
Hacmi(cc)
1360
1596
1396
1341
1598
1360
1397
1598
1581
1372
1372
1587
Motorgücû
(HP)
75
90
90
70
100
75
72
90
82
72
80
Jİ1C
Anahtar tesiim
fiyat (bin TL.)
5.499.000
7.088.000
7.893.000
5.613.000
7.857.000
5.224.000
4.870.000
7.034.000
4.610.000
4876.000
6-242.000
7.029.000
1998
(milyonTL)
3^00
4.300
4.200
2.900
4JO0
3.500
2.700
3J00
2JBO0
2.500
3.100
4.7»
1997
(milyonTL)
2.700
3.700
4.000
2.700
3.900
3^00
2.400
3^00
2.300
22»
2300
4.200
Otomobil saüşlarına yıl sonu dopingi
Yerli otomobil üreti-
minde bir önceki seneye
göre yüzde 26 oranında
bir düşüş kaydeddmesi-
ne karşın, yıl sonuna doğ-
ru başlayan hareketlılık
kasım ayında da hızlana-
rak devam etti. Bu yılın ilk yansmda da-
ralanpazardolayısıyla sektörde üretim çok
düşük seviyelerde kaldı. Marmara dep-
remi ve biriken stoklar sebebiyle birçok
yerli üreticı firma üretime ara vermek
zorunda kaldı.
Yenı yüa gırdığimızde artacak olan ver-
gilerden kaçınmak için her yıl bu aylar-
da görülen talep arüşırun otomobil kre-
di faizlennde yaşanan cıddi gerilemeler-
le birleşmesı, satışlann geçen yılm aynı
ayına göre yüzde 44.4 gibi bir artış gös-
termesme neden oldu.
Kasım ayı saaşlannda-
ki hızü artıştan büyük pay
alanlar ithal otomobiller ol-
du. Ocak-kasım dönemin-
de satılan ithal otoların sa-
yısı 109 bine ulaştı. İthal
otomobil satışlannda uzun süredir zirve-
den inmeyen Volkswagen yenni kasım
ayuıda Opel'e bıraktı. Üçüncülüğü Fo-
cus'un başanlı performansıyla Ford alır-
ken, bunu sırasuyla Renault, Peugeot ve
Lada izliyor.
Son 1.5 ayda görülen canlanma neti-
cesinde 1999 yılı otomobil satışlannın
toplam 265 bm ile 270 bın arasında ger-
çekleşmesı beklenıyor. Bu rakamın 2000
yılı için ise 285 bin ile 300 bin arasında
olacağı tahmin edihyor.
duruma düşmemek için birteşmekrie
ayakta durmaya y«ity»c«ittar. Onümüz-
dekignnlerdegücterimizi birfeştiriyonız
diyen bankalar görürsekşaşırmav-ahm"
dedi.
Idare hukuku açısından sıyasılenn ve
bürokratlann "bizmet kusuru1
" olduğu-
nu da ifade eden aynı bankacı, el konu-
lan 5 bankamn daha önce yönetimınde
var olan isimlerin de dikkatle incelen-
mesini isteyerek şöyle konuştu:
-Bu bankalann yönetim kadrolanna
balayoruz. eskisrvBsfler, bürokrarlar, hat-
ta komutanbr vacBu fcnder dahibu ban-
kalann devletin denetim yetkisini suur-
lamayaçahşmak gibibir göreviebunok-
talara getirildiği Üenimi verryor."
YalMFistemeseydi?
Eski Merkez Bankası Başkan Yardım-
cısı Selçuk Abaç da sistemdeki bozuk-
luğun çok önceden var olduğunun altı-
nı çizerek "Kararbr daha önce ahnsay-
dı fatura bu deuh ağır obnazdL Türkiye
EVfF istemese de bu önlemleri ahnak, iç
vedış piyasalarda güvenüuüği kahnayan
bu pryasajı güçkndirmek zorunday dı"
dedi."
Operasyonun ikinci ayağı olarak şef-
faflığı gösteren Abaç, daha önceki uy-
gulamalan anımsatarak sözlerine şöyle
devam ettı: "Umnteifiyoruzkiartıkbaıı-
kabatn«nmyaıuıakârkahnayacak.Şef-
fafhk ükesinde bu kişflerin besap verece-
ğini sanryorum. Kimler bu yönetünlerde
görev akh ve bu sonucu hazniadrya be-
sap vermebdir. Aksi takdirde sistemia
güvenûülği sağbuıaınaz."
Bu arada bundan sonra öncelikle el ko-
nulan 5 bankarun makyajlı bilançolan-
nın düzeltılmesi gerektiğini ıfade eden
Abaç, halen el konulan bankalann süren
reklamlannın parasının kamuoyundan
karşılandığına dikkat çekti.
Bankalann iştirakleri
Hısselen halka açık olan Esbank Es-
kişehir Bankası TAŞ'nin ışrirakleri ara-
sında şunlaryerahyor: "ZeytinoghıHol-
dmg AŞ, Yaünm ve Ticaret AŞ, Eskişe-
hir Çünento Fabrikası AŞ, Man Motor
San. ve Tîc AŞ, tstaş tnegöl San. Tesisle-
ri ve Tfc. AŞ, Es-En Eskişehir Makine ve
San. TicaretAŞ,Esmaş Eski$ehirMaden-
cilik Tfc. AŞ, Eskisebir Yem Fabrikası
AŞ, Es Finansal Kiralama AŞ, Es Facto
FactoringHizmetleriAŞ,ZeypaZe\tinoğ-
lu Pazarlama Dış Tkaret AŞ, Essu Ant-
ma Tesisleri AŞ,Karada Turizmİşletme-
leri AŞ,EsMenkul Değerter Yaünm AŞ,
Esbank AG, Zeytinoğlu Yatırnn Holdmg
AŞ."
Yaşarbank'ın iştrrakleri arasında da
"Ekspres Trade Bank, GMBH, Bao Si-
gorta, Takas ve Saklama AŞ, Tütûn Fi-
nansal Kiralama AŞ, VTking Kâğrt ve
SehlkaA-Ş,YaşarBugitşlemve Ticaret"
yer alıyor.
BATAN 4 BANKAYA DİSPONtBtL DEĞERLERİKULLANDIRILDI
Batıkbankalara mıkityaratıldı
• Merkez Bankası'nın, el koyduğu 4 bankaya, Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devredildikten hemen
sonra disponibil değerlerini kullandırdığı öğrenildi.
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Devletin el koyma karan aldığı 5
Merkez Bankası'nın, el koyduğu 4
bankaya, Tasarruf Mevduatı
Sigorta Fonu'na (TMSF)
devredildikten hemen sonra
disponibil değerlerini kullandırdığı
öğrenildi. Böylece söz konusu 4
bankaya, bundan sonrasına yönelık
bankanın mevduat karşılığı
bankadan 4'ünde ayncahklı
uygulamaya gidildiği öğrenildi.
Kaynak sağlandı
güvence olarak bulundurmak
zorunda olduğu değerlerin yok
edilmesı pahasuıa nakıt olanağı
yaratıldı.
" Bankalann mevduat sahiplerinin
istediklerindc paralannı
çekebUmelerini sağlayacak kadar
hemen paraya çev rilebilir değerter
bulundurnıa zonınluluğu"
anlamma gelen "disponibfl
değerler" genellikle devlet iç
borçlanma senetlerinden oluşuyor.
Devlet iç borçlanma senetlerinden
oluşan disponibil değerlerin batan
4 bankaya kullandınlmasıyla, bu
bankalann kasalannda hızlı
mevduat çekişlerine karşı
tutulan bir kaynak kalmamış
oldu. Devlet Bakanı Recep
Önal'ın açıklamalannda da
Tasarruf Mevduatı Sigorta
Fonu'nun 1.1 milyar dolarhk
kaynaklannın durduğu açıklaması
da dikkate alındığmda,
söz konusu bankalann mevduat
çekişleri ve kredılerle ilgili
yükümlülüklennin söz konusu
disponibil değerlerden
karşılandığı ortaya çıkıyor.
'Şardar operasyoını
IZMtR (Cumhuriyet Ege Büro-
su)- Maliye BakanıSümerOral, 5 ban-
kanın Tasamıf Mevduaü Sigorta Fo-
nu'na devredilmesinin, bankacılık
sisteminin içinde bulunduğu sağlık-
sız şartlar nedeniyle gerçekleştinl-
dığini belirterek, "Bir ekonomide
maM sistem çoksağlam olmaİL Hükü-
met. mali sektörü daha sağjıkh hale
getinnekiçmbunuyapmakzorunday-
dı"dedi.
Ege Genç tşadamlan Derneği'rün
(EG1AD) düzenlediği ve önceki ak-
şam gerçekleştirilen "21. Yfizyrida
Türk EkonomisT konulu toplantı-
nm konuğu olan Oral. bankacılık sek-
törünün ülke ekonomısındeki öne-
mine dikkat çekerek, yapılan son dü-
zenlemenin, sistemin daha sağlıklı
çalışmasma yönelık olduğunu söyle-
dı.
Oral, hükümetin ek olanaklarla sa-
nayıcinın sıkıntılannm aşılmasına
çalışacağını kaydederek, "Yapılan
budüzenkmeter debu skmtüara son
vermeyt yönefiktir'" dıye konuştu. Ge-
cikmiş vergiye uygulanan yüzde 12
faiz oranını yılbaşmdan itıbaren aşa-
ğı çekeceklerini beürten OraL bu ora-
nın banka faiz oranlanna göre belir-
lendiğinı, banka faiz oranlarmın aşa-
ğı çekilmesiyle bunun da düşürüle-
ceğini söyledi. Oral, hükümetin or-
taya koyduğu program ve hedeflerin
hazırlanmasında IMF'nın etkısinde
kalmadığını savunarak şöyle konuş-
tu: "Türkrye, LMFnin isteği doğrul-
tusunda değü, kendi şarüanna uy-
gun modeli oluşturuyor. Yeni çağda
hedenerimizi iyi beliriemek ve Tür-
kiye iddiasma uygun uygulamalar
içinde ohnak zorundayız.'"
İŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
Çaresizlik
Haberlerde sık sık yineleniyor. Depremzedele-
rin yardımlann kesilmemesi için prefabrike evle-
re geçmemekte direndikleri bildiriliyor. Üzerinde
düşünülmezse ne anlama geldiği çok da yanlış an-
laşılabilecek haberin yaşamdaki anlamı dün arka-
da^ımız Faruk Kırtay'ın "Depremzedelere yardım
durdu" başlıklı haberinde vardı.
Adapazan'nda kendilerine tahsis edilen prefab-
rike konutlara geçmemekte direnen Rotary 2000
Çadırkenti sakinlerinin elektrikleri kesilmiş. Ça-
dırkentin yönetictsi Selahattin Uysal, valilikten ça-
dırtann boşattılması talimatını aldıklannı, çadıria-
nn söküleceğini, sulannın kesiieceğini, yapıiacak
bir şeyleri olmadığını, herkesin başının çaresine
bakacağını söylemiş.
Depremzedeler ölümü yaşadıktan sonra delir-
miş(!) olmalılar. Pek insanca yaşanacak bir şeyle-
re benzemeseler de prefabrike evler sonuçta du-
varlı, kapılı, kapalı mekânlar. Isrtılabilır. Kışın bu don-
durucu soğuğunda çadırda kalmakta direnmek akıl
işi gibi gözükmüyor. Evlerimızın içinde gece ka-
loriferier söndüğünde, ayağımız soğukta kaldı-
ğında uyuyamayan bizler, dondurucu ayazda ça-
dırda kalmayı yeğlemenın nasıl bir çaresizlik ol-
duğunu düşünebiliyor muyuz?
Depremin ne zaman bizi vuracağı korkusu ve
kaygısından depremzedeleri öylesine unuttuk ki...
Birkaç aylık bir acryı göreceli de olsa paylaşma duy-
gusundan öylesine uzaklaştık ki... Neredeyse pre-
fabrike evlere geçmemekte direnen depremzede-
lere "nankör" gözü ile bakacağız. Üç öğün kann
doyunna, ücretsiz su elektrik, sadaka ölçüsünde
kimi yardımlar uğruna, dondurucu ayazda, karda,
yağmurda, uçurup giden fırtınada çadırda kalma
seçiminin çarestzliğini algılamaktan çok uzakta
olacağız.
Biz dünyayı bize sunan medyanın, ışıklı kutu-
nun kölesiyiz. Onun istediği, onun verdiği kada-
nyla olup biteni algılıyor, istenildıği kadanyla dü-
şünüp tepki veriyoruz. Medyamız, büyüklerimizin,
bizi yönetenlerin kararlan, istemlen doğrultusun-
da depremzedelere daha fazla kaynak aktanmı-
nı uygun görmüyor. Depremzedeye bakmanın
ekonomik bir getirisi yok ki.
Depremzedeye üç öğün yemek vermek, gün-
lük ihtiyaçlannı karşılamak yerine, para kaynağı-
m banka kurtamnaya akrtırsanız; birilerinin bal gi-
bi de vurgun vurarak, yasal suç işleyerek banka-
lardan hortumladıklan tnlyonlan, katrilyonlan suç-
lulanndan hesap bile sormadan bankazedelerya-
ratmamak, bankalan, para sistemlerini ayakta tut-
mak üzere kullanırsanız ekonomi kurtulur.
Birileri, bankalar, KtTler kelepirfiyatına, arsa, bi-
na değeriennın çok altında satılırken vurgunu vur-
muşlar. Kelepirözelleştirmelerin parasını bile dev-
letin sırtından ucuz kredilerle sağlamışlar. Sonra
KfT'in değerlerini tüketip, işçısını sokağa atıp, iş-
letmeyi kapatmışlar, bankalann içini boşaltmışlar.
Bir daha bir daha vurmuşlar... Olsun, maksat eko-
nomi kurtulsun.
Baksanıza Baba bile dostunun, akrabasının gö-
zünün yaşına bakmadan, bankalara el koyan ka-
rarnameyı imzalamış. Tabii ki bu düzende, ailefo-
toğrafındayer alanlann bankalardan yasadışı kat-
rilyonlar götürmeleri, dost ve akrabaların banka
batırmada ne işteri olduğu sorgulanmayacak. Ban-
kalara IMF direktifi doğrultusunda yapılan operas-
yon alkışlanacak.
Devlet kaynaklannı, "Çok saytda ölü ve yaralı
vermişler; evleri barklan gitmiş, işsiz, çok çaresiz
kalmışlar" diye depremzedelere yardımla tüket-
menin akılcı bir yani var mı ki? Insanlar nasılsa çok
çaresiz kaldıklannda yaşamanın bir yolunu, çare-
sini buluriar. Devlet kaynaklannı sosyal güvenlik
yolunda, sosyal devlet hizmetlerinde kullanmanın
da bir âlemi yok.
Mezarda emeklilik hakkı ile işçinin emeklilik hak-
kının gaspı da yetmez. Sıra SSK sağlık hizmetle-
rinde. Hızla özel sağlık sigortası sistemine geçil-
meli; işçi, parası kadar sağlık hizmeti ile kendi ba-
şının çaresine bakmaya terk edilmeli. Tabii bu ara-
da enflasyonu düşürmek, enflasyon canavan ile
savaşmak üzere toplu sözleşme hakkına rahmet
okutulup işçi ve kamu çalışanı ücret artışlanna
yüzde 20 üzerinden sınır konulmalı.
Halkımız milenyuma güle oynaya, göbek ata
ata girmeli. Türkiye'yi. ekonomisini çok pariak bir
gelecek bekliyor. Büyük müjdeyi önce Clinton
Ağabeyimiz vermişti. Ondan iyi bilen mi olacak?
AB'ye aday üye statüsüne alınmamız, hemen bu
müjdenin arkasından gelmedi mi? Bitmedi, IMF
ile iyi niyet mektubu bile imzalanıverdi. Şimdi pa-
ralar, krediler yolda. Türkiye, ekonomisi kurtulu-
yor, düze çıkryor.
O arada, satır arasında gözden kaçan bir kü-
çücük dayatmacık daha var: Türkiye özelleştirme-
lere, IMF acı reçetelerinin tümüne tam teslimiyet-
ten sonra köylüsünü, çiftçisini, tanm ürünlerini
destekleme politikalanndan da vazgeçiyor. Hani
tanm ürünleri sayesinde ne kadar yoksullaşırsak
yoksullaşalım, açlıktan ölmeyecek bir ülke konu-
mundaydık ya; yakın günlere kadar nerede depo-
layacağımızı bilemediğimız buğdayı, şekeri, eti, her
tür gıda ürününü çoktan ithal eden ülke konumu-
na düştük.
Depremzedesi, işçisi, köytüsü.yoksulu, darge-
liriisi, emekçisi, emeklisi zor durumda, çaresiz; ki-
min umurunda? Ekonomi, birilerinin işleri tıkınn-
da...
Fon'un yetkileri
Haciz yetkisi de var
Ekonomi Servisi - Bir
gece operasyonu ile el ko-
nulan dört bankanın yö-
neu'cilerine getırilen yurt
dışı yasağı Tasarruf Mev-
duatı Sigorta Fonu'nun
bu kapsamdaki yetkileri-
ni de gündeme getirdi.
Fon'un kamu yaran açı-
smdan sahip olduğu diğer
yetkiler şuîüar:
- El konulan bankala-
nn ortaklan. sermayesi-
nin yüzde 10'undan faz-
lasına sahip olanlar ve ai-
lekrinm malbeyanname-
leriniisteme yetkisine sa-
hip olan fon, marvarhk-
lan üzerine ihtiyati ted-
bir,ihtiyati haciz kararia-
n ahnmasuu isteyebiUr.
- Yönetim ve denetı-
mini doğrudan veya do-
laylı olarak tek başına ve-
ya birlikte elinde bulun-
duran ortaklann malvar-
lıkları üzerine teminat
aıanmaksızın ihtiyati ted-
bir, ihtiyati haciz kararla-
n ile ilgihlenn yurtdışına
çıkmasına yasaklama da-
hil, alacaklılann menfa-
atı için zorunlu olan her
tiirlü muhafaza tedbiri-
nin ahnmasım ilgili mah-
kemeden istemeye yetki-
lidir.
-Istenüen malbeyanna-
mesinin en geç 7 gün için-
de fona verümesi zorun-
ludur. Bu mal bevanımn
hüküm ve sonuçlan hak-
kında 2004 saydı tcra ve
tflas Kanunu'nun ilgili
hükümleri gecertidir.
- Alınan tedbır ve ha-
ciz kararlan, karar tan-
hinden ıtibaren 6 ay için-
de dava veya icra veya if-
las takibine konu olmaz-
sa kendiliğinden ortadan
kalkar.