Katalog

24 ARALJK 1999 CUMA CUMHURİYET SAYFA HABERLER Hükümetin TBMM'den geçirdiği yasalann IMF'nin istediği düzenlemeler olduğu ortaya çıktı IMF'ye tesGmmektubuANKARA (CumburiyefBûrosu)-Tür- kiye'nın Uluslararası Para Fonu'yla (TMF) yaptığı, kamu binkimlennin özel- leştinne adı altında yok edilmesini; stra- tejik alanlann özel ve yabancı sektöre bı- rakılmasını; çalışanlann, emeklilerin ge- br düzeylennin düşünîlmesini; sosyal gü- venlık sistemının özel emeklilikle yok edilmesini ve tanmsal desteklemelerin kaldınlmasını öngörcn 3 yıllık stand-by programı yürüıiüğe gırdı. Niyet mektubu- nun sonunda. "Türk bükümeti, burada ayıktanan poütika ve tedbirierin progra- mm amaçlan içm yrterM oiacağma inan- makta. eğer gerekirse programı başan Ue sûrdûrebflmek içinfon9e dûzenK temas ederek gereki ek tedbirleri ahnaya haar- dn-" ifadesı yer aldı. IMF Başkanı Mkhd Camdesus a 9 Aralık 1999'da ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Recep Onal, Merkez Ban- kası Başkanı Gazi Erçd ımzasıyla gönde- rilen ve öncekı gün IMF tcra Kurulu'nda onaylanan niyet mektubuyla, Türkiye'nın geleceğinı ipotek alttna alan 3 yıllık bir stand-by programı yürürlüğe gırdi. "Ka- mu fartasının yüksek tutulmasu vapısal refbrmiar, tutarb gefir pontikalanyla des- teklenmiş sıkı döviz kuru taahhüaeri" üzennedayanan 3 yıllık programda, 1999 yıiında eksi yüzde 2 olması beklenen bü- yüme oranının 2000 yıiında yüzde 5-5.5, 2001 -2002 yıllannda ise yüzde 5-6 aralı- ğında olmasının beklendığı büdirildi. IMF, programı 2000 yıhnda 3 'er aylık penyotlarhalınde, 2001 ve 2002 yıllann- da ise 2 kere yapacağı incelemelerle izle- yecek. Programda getinlen vergi düzen- lemeleri ile 1999 yılmda bütçe, faiz dışı fazlasınm uhısal gelire yüzde 1.2 oranı- na denk gelen 1 katrilyon liradan aşağıya düşmeyeceği performans knten olarak yer aldı. 2000 yüı için özelleşOrme gelır- leri dışında 4.5 katrilyon liralık faız dışı fazla taban sının konuldu. 2000 yıiında faiz ödemeleri için enflasyon düşüşü ne- deniyle artiş olacağı, ancak bundan dola- yı oluşacak açıgın 18 katrilyon 750 tril- yon lirayı geçmeyeceği belirtüdi. Uygulamaya konulan yeni vergi dü- zenlemelerinin yaratacağı gelir miktarla- nna yer verilen niyet mektubunda, Mali- ye Bakanlığı'nın 2000 yüı bütçe ödenek- lennden yüzde 2'lik kesinü yapümasını öngören genelgeyi ocak ayında yayimla- yacağı taahhüt edildı. Stand-by görûşme önkoşuhı Temel esaslannın niyet mektubuyla çi- zildiği 2000 yüı bütçesinın TBMM Plan ve Bütçe Komısyonu'ndan geçmiş olma- sı, uygulanacak kurpolıOkasının açıklan- mış olması, vergi düzenlemelennin çıka- nlmış olması, personel ve can harcama- lardan yapüacak kesmtılerle ulusal geli- rin yüzde 0.3'ü oranında tasarruf sağlan- ması, stand-by'm IMF lcra Kurulu'nda görüşûlmesi için önkoşul olarakyer aldı- ğıgörüldü. Hükümet, tepkiler üzerine 6 aya çıkar- dığı geçici vergiyi 2000 yılmın ilk çeyre- ğinde 1 Temmuz 2000'den itibaren yeni- den 3'er aylık uygulanması konusunda kararalacak. Akaryakıt fıyatlannın belirlenmesin- de 2000 yıiında Hazine'nin onayı gerek- li olacak ve harçlar akaryakıt fiyatlannm hareketi ne olursa olsun bütçede hedefle- nen tasarruflann tutturulmasmı sağlamak üzere akaryakıt fıyatlanndakı değışikliğe bağlı olarak otomatık olarak ayarlanacak. Mektupta, 2000 yılı mali paketindeki birçok önlemın bir defaya özgü olduğu, 2001 yılı için daha fazla kalıcı önlem uy- gulamaya konulacaği büdirildi. Mektup- ta, iç borçlannda değişken faızlı tahvü sa- tışlanna dayanan çeşitlendırilmiş borç- lanmapolıtikasma ağırlık verileceği, uzun vadeli ve sabit vadeli kâğıtlara dayalı boç- lanmanın azaltüacağı kaydedildü. DEVAM KOŞÜLU ÖZEL EMEKLİLİK 2000 ve 2001 y de yeni vergüergelecek ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - IMF, stand-by'ın gözden geçirme konusu ola- rak sosyal güvenlik refor- munu belirledi. Sosyal gü- venlikte özel emeklilik için hukuki çerçeve oluşturul- ması öngörüldü. Niyet mek- tubunda, gerekırse 2000 ve 2001 'de yeni vergı düzenle- melerine gıdılebıleceğı be- lirtildi. Çalışanlann aleyhine ya- pılan düzenlemelere, sosyal güvenlik sısteminın açığınm düşmesi için "Prime esas ücret tavanını 1 Nisan 2001'de asgari seviyenin 4 kaüna, Nisan 2002'de ise as- gari seviyenin 5 kabna çıka- racağT taahhüdü de yer al- dı. Niyet mektubunda şöyle denildı: "Hûkümet, gelecek aylarda bir taraftan kapsa- nn, primödemeyi\e idari et- kinliği arttrrmâk amacıyla idarireformlaryaparken di- ğer taraftan uzun vadeli ta- sarrufkaynaklannı çeşitien- dinue açısından özei emek- lüik fonlanna \önetik huku- ki çerçeveyi oluşturarak sos- yal gihenlik reformuna de- rinlik kazandırmayı planla- maktadır." 2000 yıiında IMF Mali tş- ler Bölümü, hükümete mali şeffaflık raporu hazırlaya- cak. IMF'nin ikinci gözden geçirme yapacağı süre bo- yunca, gerekirse 2000 ve 2001'de uygulanmak üzere vergi sisteminde yapılacak değişıklikler belırlenecek. IMF'ye vergı aflan çıkanl- mayacağı taahhüdünde de bulunuldu. Gecikmiş vergi yükümlülüklennın 3'er ay- lık dönemler halinde izlene- ceğı bir sıstem kurulacak. Niyet mektubunda, kamu mali yönenrninin, hüküme- tin ıstikrar programımn anahtan olduğu belirtildi. Bütçenın fiilı kapsamının genişletümesi kapsamında 61 bütçe fonundan 20'si, 2000 yüı şubat ayına kadar kapatılacak (ılk gözden ge- çirme için yapısal knter), 2000 yüı ağustos ayına ka- dar 25 fon daha kapatılacak (üçüncü gözden geçirme ya- pısal kriter), kalan fonlar 2001 yüı Hazıran ayına ka- dar tasfıye edilecek. 2001 yı- iında Hazine tek hesabına ve büyük defter esasına dayalı bütüncül fmansal bilgi sis- temi uygulamaya geçecek. Önkoşul olarak ortaya koydu Banka operasyonunu Para Fonu istedi ANKARA (Cumhııriyet Büroso) - IMF'nin niyet mektubunu görüşmek için bile Bankalar Yasası'nda yapılacak değişıklikleri önkoşul olarak koyduğu or- taya çıktı. Banka operasyon- lannı IMF'nin istediği de belırlendi. 'Bankalar Kanunu'nda paragraf 53-56'ya uyomlu değişikliklerin Meclis'te omylanması ile paragraf 54°te bahsedüen ihtiyati dü- zenJemeler alanında ahna- cak tedbirler IMF tcra Kn- ruhı'nun stand-by talebini görüşmesi icin önkoşul ola- caknr" denılen niyet mektu- buaun sözü edilen 53,56 ve 54 üncü maddeleri Banka- laıYasası'nda yapılan değı- şillüderi sırahyor. Niyet mektubunda, Bankacılüc Dizenleme ve Denetleme Ksıulüyelerinin bu görevle- rinien aynldüctan sonra 3 yıl süreyle bankacüüc sektö- ründe kıdemli yönetici ola- rak çalışmalannı yasaklayan maddesinin kaldrnlacagı ta- ahhüdü de yer alıyor. Yapı- sal performans ölçütü ola- rak da kurul üyelennın Mart 2000 sonuna İcadarbelirlen- mesı öngörülüyor. "SohabiBtesini(çözülebi- üröğinf) yttirmiş bir banka- ya el konutması bankalann davranışlan bakımından önemli bir piyasa disiplini getirecek. Bankacüık Dü- zenleme ve Denetieme Ku- ruln'non bu durumdaki bankalara gecikmeksizin müdahale etmesi bem mev- duat sahiplerinin bem de bankanın diğer alacakblan- nm haldnrmm knnınma<ını sağlayacakür" denilen niyet mektubunda, Tasarruf Mevduan Sigorta Fonu'nun sahibi olduğu bankalar dı- şındakilere kredi açmaması ya da lıkidıte desteği sağla- maması da öngörüldü. Istanbul'dafirtına hasarayolaçtı MarmaraBölgesi'ndeetkiliolanv-ağjşvefJrtına, Istanbui'da baa binalann çatalarmm uçmasma, ağaç ve trafik lev hatenmn devTflmesine neden oWu. Meteoroloji yetkiHkri, deniz nlaymmı da aksatan yağışb havanın yanndan itibaren etkisinin azalarak Marmara'nm doğusuna kavacağnıı beiirttiler. ŞkkfctH firüna nedenrvle Zeytinburnu'nda inşaat haündeki bir binanın duvarianndan uçan tuğialar, yan tarafta btdunan başka bir binanm çarjsmı yıkü. Fırüna, Beyoğlu Taıiabaşı ve Maçka'da da fld evin çaüsının uçmasma neden oido. Sarryer, Etfler Nispetiye CaddesiveÜskûdar'dabazıağaçlarşiddeÖi rûzgânn etkiayie yoflara ve park hanndeki araçlann üzerine devrfldL E-5 Karayotu üzermde Indıü mevkimde bnhman trafik levnası da jiddeti poyrazm efldsiyie yola devrfldL Trafiğin aksamasına neden olan levha, hfaiye ekipfcri taranndan kaldınldL Marmara Denizi'nde de etküi oian firtma nedeniyie Adalar-Kadıköy-Sirkeci vapur seferleri gecikmeH olarak yapınrken Bamhrma-tstanbul feribot seferieri iptal edfldL Stratejik alanlar yabancı sermayeye teslim edilecek Önkoşul Telekom ve enerjiANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hükümet, stand-by doğrultusunda stratejik alanlan özel sektör ve yaban- cı sermayeye teslim edecek. Özelleş- tirme kapsamındaki kuruluşlar stand- by'la arttınlacak. Özelleştırme gelir- leri ise kamu açıklannın kapaülma- sında kullanılacak. Stand-by'ın yü- rürlükte olduğu 3 yıl boyunca 17.6 mıryar dolarlık kamu kurum ve kuru- luşu satışı gerçekleşnrilecek. Niyet mektubunda, Telekom'un sa- tış yasasının TBMM komisyonlarm- dan, enerjınin özel hukuka bağlandı- ğı tasanlanmn da yasalaşrruş olması- nın stand-by'ınyürürlüğe gmnesi için önkoşul olduğu ortaya çıktı. Niyet mektubunda, özelleştirme ve stratejik alanlarla ilgih koşullar şöyle: • Faız oranlannın düşmesi ve eko- nomık etkınlığın artması ıçın özelleş- tirme gelırlennın arttınlması şarttır. Tahkım değışüdiğtnın ardından Türk Telekom'un Türk Ticaret Kanunu'na tabı bir kurum yapüarak özel sektör kuruluşu gibı hareketetmesi sağlana- cak ve sabit hatlı telefonlarda en az 2002 yıl sonuna kadar ıstısna hakkı korunacak. Telekomünikasyon sektö- rii için düzenleyici organ, yasanın çık- masını izleyen 3-6 ay içinde oluşturu- lacaL Türk Telekom'un sanşından el- de edilen gelir, Hazine'yetransfer edi- lecek. Telekomünikasyon Yasası maddeleri, bu önlem üe tutarlı ola- cak. Bu yasanın, 31 Ocak 2000'e ka- dar TBMM'den geçmesı bir yapısal performans knteri olacakür. • Enerji sektöründeki özelleştir- me, hem ışletme haklannın devrine ilişkin sözleşmelerle gelir sağlamak hem de bu sektördeki yannmı ve et- kmlığı arttırmak içinhayati önemi ha- izdir. Bu nedenle, enerji sektörûnü Türk Ticaret Kanunu'na tabi olarak tarumlayan yasal değışıklıkler Mec- lis'ten geçırilecek (önkoşul). Gerek- tiğınde toptan ve perakende elektrik fıyatlan zaman içinde yükseltilecek. • 2000 yılı özelleştirme progra- mından nakit 7.6 müyar dolar gelır elde etmeyi bekhyoruz. Bu gelirler, 2000 yılı ilk çeyreğinde satüacak GSM lısanslan ve Telekom'un yüzde 20'sinin stratejik bir yannmcıya sat- şı, elektrik dağıtımı ve enerji santral- lannm ışletme haklanrun devnnden, THY, TÜPRAŞ, POAŞ, PETKTM, tSDEMlR, TÜGSAŞ, Deniz Nakli- yat, Asil Çelik, Sümer Holding, TAK- SAN, TÜMOSAN, TDl Liman, Ata- köy GR., Sigortalar, IGSAŞ, SEKA, EBAŞ, KBİ, Trabzon Limanı, TZDK iştirakler, ERDEMİR satışlanndan sağlanacak. Bu satışlar yalnızca satış onayı aşamasında Özelleştirme Yük- sek Kurulu'ndan geçecek. 2001 yüında özelleştirme gelirle- rinden 6 mılyar dolar daha (GSMH'nin yüzde 2.75'i) elde etmek amacıyla ikinci program gözden ge- çirmesine kadar özelleşnrilecek diğer bir grup şirketin tespit edileceği belir- tüirken "Ağustos ayoun soouna kadar ise bu şirkeoerin Ozefleştirroe fdare- si'ninportfoyüneeidenmesmisağtaya- cak kararbrmgeçmeanisagbyacağE (üçüncü gözden geçirme içm yaptsal kriter)" denildı Elektnk ve gaz sek- törlennde düzenleyici çerçeveyi oluş- turacak yasalann 2000 yıiında TB- MM'den geçirileceğı kaydedilirken 2002 yüı özelleştirme gelirleri de 4 müyar dolar olarak öngörüldü. Bakan Onal 'Dış borç hedefi 5 milyar dolar' ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Devlet Bakanı Recep Önal, IMF kaynaklan dışında 2000 yüı için 5 milyar dolar dış borçlanmayı hedeflediklerini büdir- di. önal, işçi kesiminin reel ücretlennde hıçbir azalma olmayacağınm programda taahhüt edildiğinı belırtırken "Burada herkesintaşm attma eüni koyması ge- rekmektedir. Bütün ke- simleri beüi noktaUrda uzlas&rabikliğimiztak- dirde, Türkiye yeni bir yûzyıla enflasyondan kurtulmuş olarak gire- cektir" dedi. önal, programın yu- muşak karm bulunma- dığını belirterek, dünya fiyatlanmn çok düşme- si durumuna karşı çift- çiyi korumak için 150 dolarlüc tahıl fıyatı ta- ban sının konulduğunu açüdadı. Stand-by programı- mn işsızliğı arttıracağı- mn beklenmesine kar- şın önal, mali program gibi gözüken progra- ımn üretjm sektörünün dinamizminin teşvüci- ne yönelik işleyeceği- ni, üretim ve dışsatım arttıkça istihdamın da artacağını, tunzmde de gelecek sezonda artış olacağını savundu. Önal, dün Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel ve Hazine Müs- teşan Seknık Demi- ralp'le birlikte düzen- lediği basm toplanüsıy- la, IMF'nin öncekı gün onaymdangeçen stand- by'ı yürürlüğe sokan niyet mektubunu açık- ladı. Önal, IMF'ye sunu- lan niyet mektubunda "sürpriz ohnadığmı'' savunarak "IMFnin yapnğı, bu poütikalan- mıza kendikrinin de ohunhı baknklannı ve destekkdikierini açık- lamak ohnuştur" dedi. HAFTAYA BAKIŞ AHMET TANER KIŞLALI Avrupalı Türklep ve Atatürk Almanya'dan Avustratya'ya, yurtdışında yaşayan Türklerde iki eğilim -doğal olarak- güçlenıyor. Dindar- lık ve milliyetçılik. Ikisinin güçlenme nedeni de aynı. Alışılmış ortamlardan U2akta, insanlar farklı bir kül- türel kimlik ile karşılaşıyoriar. Ve o "yabapcı" kimlik, kendilerini kabul etmiyor. Dışlıyor. Kendilerini "ikinci sı- nıf" ve aşağılanmış hissetmeteri sonucunu veriyor. Korku başlıyor. Kansını, kızını, oğlunu, ailesini yıtırme korkusu... Kimliğini yrtirme kcîrkusu... Yurdunda duymadığı bir gereksinme duyuyor. Dayanışma gereksinmesi... Başını diktutma gerek- sinmesi... "Sen de vanm!"\ kanrtlama gereksinmesi... Ve yurdunda iken camiye gitmeyen, gıtmeye başlı- yor... Başını ortmeyen, örtmeye başlıyor... Tarikatlarta ilişkisi olmayan, kurmaya başlıyor... Bayrağa çok da önem vermeyen, vermeye başlıyor... Gruplaşmalara, dernekleşmelere girmeyen, girmeye başlıyor... Kaybolmamak, ezilmemek için kimisi dine sanlıyor, kimisi milliyetçilige. Kılığı ile davranışı ite ilişkileri ile farklılığını kanıtlayınca da, başı bir anlamda dikleşıyor. Rahatlıyor "Sen artık senin oyununu oynamıyonım!.. Ben ku- rallannı bildiğim, kendi oyunumu oynuyorum!" Tıpkı futbolda yenileceğini anlayınca, "Ben futbol oynamam, güreş yapanm" der gibi! • • • Bilinmeyeni, ölümden sonrasını, nereden gelip ne- reye gittiğimizi, bir yuce guce dayandırarak açıkla- mazsanız yaşam tüm anlamını yitirebilir. Bu nedenle- dir ki, Tann da, din de -bazı istisnalar dışında- hemen her insan için bir gereksinmedir. Ama bu dünyada ara- dıöını bulamayan için daha bCryük bir gereksinmedir! Tnsan güven arar. Yalnız olmadığını bilmek ister. "Bız" diyebilmek, başkalan ile bir dayanışma içinde olduğu- nu hissedebilmek güç verir. Bu nedenledır kı, mılliyet- çilik de, -bazı istisnalar dışında- hemen her ınsan için bir gereksinmedir. Ama kendini ezilmiş, dışlanmış his- seden için daha büyük bir gereksinmedir! öyleyse, yurtdışında yaşayan Türkler için, dinsel ya da ulusal kimliğe "abartılı birbiçimde" sanlmanın dı- şında bir seçenek yok mudur? Avrupalıya ters duşme- den, ikinci sınrf konumuna kendi kendini mahkûm et- meden, "ben sana eşitim" anlamını taşıyabilecek baş- ka bir kimlik yok mudur? Vardır! Atatürk'ün Anadolu insanına kazandırdığı "çağdaş insan" kimliği... Batı'ya karşı Batı'nın düzeyine ulaş- ma istencine sahıp bir kimlik... Dinine saygılı, ama laik... Ulusal değerlerine bağlı, ama insancıl... Kökeninden kopmamış, ama evren- sel... Geçmişiyle onur duyan, ama ulusların eşıtliğini savunan... • • • Nazizm Avrupa'da hızla yayılmaya başlamıştı. Hitler'in baskısından kaçan çok sayıda bilım ada- mına, sanatçıya, yazara Amerika Birieşik Devletleri ku- cağını açmıştı. Varlıklı ve demokratik bir ülke olarak, onlann istediği tüm koşullara sahipti. Ama içlerinde dünya çapında olanlann da bulunduğu, tam 142 ta- nesi Atatürk'ün ülkesini seçti. Niçin? Niçin varlıklı ve demokratik bir ülkeye, yoksul ve de- mokrasiyi kurma savaşımı veren bir ülkeyı tercih etti- ler? Saygı ve heyecan duyduklan için... Ahmet Adnan Saygun'un "Yunus Emre Oratoryo- su" yıllar önce New York'ta, Birteşmiş Mılletler'de ça- lınmıştı. Ve o güne kadar Türk temsilcilere biraz kü- çümseyerek bakan Batılı diplomatlann birden tavırla- n değişmişti. Niçin? Artık onlan kendi düzeylennde görmeye başladık- lan için! Yunus Emre yerli olduğu, ama oratoryosu ile evrenselleştiği için! • • • Tarih Lenin'i, Trto'yu değil, Atatürk'ü haklı çıkardı. Ulusçuluk ilkesinden laikliğe. halkçılıktan cumhuri- yetçiliğe, Kemalizmın haklılığı ve geçerliliği, yaşanan tarih tarafından kanrtlanryor... Kemalizmin ürünü olan "laik cumhuriyetçi" kimliğin evrenselliğı, her geçen gün biraz daha gün ışığına çıkıyor. Uğur Mumcu öldüğünde sayılan dört olan "Atatürk- çü düşûnce demekleri", üç yıl içinde Anadolu'nun her tarafına yayıldı. Yüzlerce şube, onbınlerce üye. Amerika'da, Almanya'da, Isviçre'deki Türkler arasın- da da aynı hızlı örgütlenme var. Vıyana Atatürkçü Dü- şünce Derneği 19 Mayıs'ta açıldı. Şimdi sıra Belçika'da, Hollanda'da, Fransa'da, Da- nimarka'da... Yurtdışında yaşarken çocuklanna onur verici bir kim- lik kazandırmak isteyen Turklenn bulunduğu her yer- de Atatürkçü düşünce dernekleri açılmalı!.. Aşın din- ci ve aşın milliyetçi kuruluşlann karşısına, "çağdaş" bir seçenekleçıkıimalı!.. Ya da gelecek kuşak Anadolu in- sanının, "Avnıpa'nın zencileri" olmasının utancını ta- şımayı şimdiden kabullenmeli!.. İki yıl kadar önce Tubingen Üniversitesi'nde verdi- ğim bir konferansta, genç bir Türk çocuğu söz alıp şöy- le demişti: "Biz Avnjpalı Türideriz!" Güzel! Ama bunu Avrupalılara da kabul ettirmenin tek bir yolu var Atatürk devriminin kimliği ve heyecanı ile karşılanna çıkmak! (Anadolu Dergisi, Haziran 1996) AnaBritannica sahipleri bir adım öne! Türkiye'deki 570.000 AnaBritannica sahibinden biri de siz iseniz, "Dünyanın Bir Numaralı Ansiklopedisi"nden size bir haber, bir sürpriz, aynca özel bir armağan var. Formu doldumrak faks ya dapostayla bize ulaştmn; haberimizi öğrenin, sürprizimizi duyun. AnaBritannica sahibi olarak 2000ytltna özel armagamntzla başlaytn. AnaBritannica Sahıbı oldugunuz AnaBritannica'nın herhangı bir cıldının başında, Eocydopacdia BriUnnica (Cbicago) satınyla ba^layan sayfanm son paragrafındakı © (Copyıigbt)tarihOeryıniyazınız: . . . ___ . . J . _ Achnız: . _ Soyadınii . Adresıniz: .._ -_ Telefonunuz (Varsa) E-mail'iniz: (Varsa) Faksınız: Ana Yayıncılık A.Ş Büyükdere Caddesı Oçyo! Mevkıi No 57/3 Maslak 80725 Istanbul Faks (0-212) 276 27 67 - 276 61 33 - 276 94 74 - 285 01 84 Tel (0-212) 286 15 20-23