Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 KASIM 1999 PAZARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER olay.gorusCy cumhuriyet.com.tr Ardında Bıraktıkları... Adnan BİNYAZAR A rdında acılarbıraktı, ınanç- lar bıraktı, Ataturkçu dı- rençler bılınçler bıraktı Acısı onulmazdı Kendı kullandığı arabada eşının olumunu yaşadı O eş kı bakan kansı ıken. sosval konutlarda yaşamış evının merdıvenlennı kendı sılmış oz emeğını sabunlu sulann temız kokusuna katmış- tır Ahmet Taner Kışlalı Kültür Bakanı Moskov a san bır sonbahar yaşıyor O gûn Dışışlen Bakanı Gromiko'yla goruşule- cek Bızı yıldızlı otellenn en yıldızlıla- nndan bınndeağırlıvorlar Bakanlık Mus- teşanProf Dr ŞerafettınTııran labırbaş- ka odadavız Az sonra Bakan la goruşe- ceğız Kapımızçalınıyor Karşımızda Ba- kan kan sı N ilgun Kışlalı! "Ahmefın pan- tolonunu fitükdim. SLan burada kımse- niz vok, \erin sizınkıleri de üriıleyeyinT dıvor Bız gıyınmış kuşanmışız Teşek- kurlenmızı gulücuklerle karşılıyor Sevınçler uçucu, acılar kalıcıdır, Ah- met Taner Kışlalı ıçtenlıklı. alçakgönül- lu. sevecen bıreşın yureğe işleyen yok- luğuna katlandı Huyuyuzunden yuzuhu- yundan guzel boyle bır eşın olumunden sonra Kışlah'nın acısının ağırlığı yureğım- den hıç çıkmadı Don Quyote'de. acıla- nn sınır otesıne uzayan bır söz geçer "Gbciımfi güçsûzlüğfiraden alıyonnn." Kışlalı bu sozun erdemıyle, acısını ınan- ca, bılınce, emege donuşturmeyt bılmış- tır Turkıye nın nerede>se varoluş-yok oluş noktasına getırtlmek ıstendığı bu bulanık ortamda onun çızdığı kurtuluş yolu bellı ıdı Kemalızm Kışlalı Ata- türkçuluk yenne, Kurtuluş Savaşı yılla- nru çağnştıran Kemalızm kavramını yeğ- lıyordu Ona gore Kemalızm, tanhten, Türk varlığının dırencınden, msanlık yü- celığınden beslenen bır kultûr ve ınsan ol- ma savaşımının adı, çağdaş olma bılın- cıdır Butun ınsanlığı kucaklayan bu ger- çeğı ka\rayamayanlann. her donemde çağdışı kaldıklannı soyleyıp onlara ay- dınlanmanın yolunu gösterdı Kışlalfnın \taturkçuluğu, külturbıt- kılen gıbı yetıştınlmış heveshlenn Ata- turkçüluğuyle kanştınlmamalıdır O, özunde ınanç, bılınç, özellıkle de emek olmayan bır Atatürkçulüğe karşıdır Ata- turkçulüğü kendı çıkarlan dogrultusun- da yonlendırmek ısteyen, onun yaptıkla- nnı yetersız gorerek, yenı vonetım bı- çımlen arayan 2 cumhunyetçılen sava- şım alanına sokmasının nedenı de buna dayanır Kışlah'nın "Kcmalizm" kavra- mıyla karşıladığı Ataturkçuluk. bır coş- ku.bırhevesAtaturkçüluğüdeğıldır Ata- turkçuluk, üretmek ve uretılenı halkla paylaşmaktır Eşıtlıkçı bır anlayışla. halk kesımlen- nın kendı öz uretımlerınden yararlan- masını savunur Bu ortamda oğrenım bellı bır kesımın tekelınde değıldır Er- kek bılgı kaynaklanndan yararlanırken kadın dar odalara kapatılıp ozgurlükten yoksun bırakılamaz Herkes çağdaş ay- dınlanmanın venlennden yararlanır Kış- lalı, bu amaçlann gerçekleştınlmesı yo- lunda bır gore\ ustlenmıştı Bu ılke ger- çekleştığınde. değıl Ataturkçuluğu orta- dan kaldırma duşlenne kapılmak ona kımse dıl bıle uzatamazdı Çunku Ataturkçuluk. beyınlen aydın- latma eylemı olarak, kıtlesel bır bılınce donuşür Emeklı olmasına karşın oğren- cılerle ılgısını kesmemesının, gece gun- duz demeden Ataturkçu duşunce dernek- lennde konuşmalar yapmasının açık ve kesın anlatımlı yazılarla halkımızı aydın- latmasının ozunde bu yatar Önce bırey- sel, onun ardından kıtlesel, daha da öte- sı toplumsal bağlamda bılgı ağı kurup toplumu aydınlatmak. Kışlalı nın duşun- sel yontemınıntemelıdır Düşunsel sava- şımda coşkunun yennı bılgı alır Bılgı, kı- şıyı guçlu ve dırengen kılar Ataturk, "çağdaş uygarlık"a katkılarda buluna- cak bır bılgı toplumu yaratmak ısterken halkının yaratıcı gücune, dırengenlığıne bel bağlamıştır Bılgısızlık batağında "havAanlaşnnş" ınsanların kan burumuş gozlenndekı kın çağımızı kararttıkça, Ataturk'un kurmak ıstedığı uygartoplu- mun anlamı daha ıyı kavranıyor Yapılan ışı bılınçle kavramak ınsana oz- gu bır nıtelıktır Budabılgıyleolur Dın- sel ılkelerde başta olmak uzere. bılınçle kav ranmış hıçbır şey ınsanı mantık dışı- na ıtmez ona zarar vermez Bılmemek, bıhnçsızhk tehlıkelıdır Bılınçten yoksun kışı onun bunun maşası olur. kendını uç beş kuruşa satar kendı canından kendı kanından olana bıle kıyar Insan beynının şaşmaz ölçusu bılınç- tır Genç yaşlannda bın bılım kadını (AJ- üna>) bın gazetecı (Dolunay) olan kız- lan acılannı bılınce donuşturerek "Ah- met Taner kışlalı. bir semboldur. Bura- da gerçek hcdef. ınançlan ve sıvası hedef- leri ne olursa ofeun, Turkıye"yı seven, Tur- kiye've ınanan insanlardır. Dort yıl once annemız Nılgun KışlalTyı duzbiryol üze- nne dokulmuş mıcır yuzunden kav betü- ğimiz zaman bunun kader olduğunu ka- bul etmedık. Babamızın katli de kader değıldır" dıvorlar Gerçeklenn ozune ın- meden herolayı yazgıya bağlayarak ge- çıştırmek ısteyen sıyasılenn, bagnazlann, koktendıncılenn yıızune vurulmuşbırşa- mar değıl mıdır bu sozlerr> Kışlalı nın ardında bıraktığı gerçeğe varmak için bilınçle dırenme anlavı^ıdır Kışlalı Ataturkçu Duşunce Dernekle- n'nın sorumluluklannı soz konusu ede- rek, emek venlmeden hıçbır vere vanla- mayacağını kesın bır dılle belırtmıstır Dırenme kışımn kendını va da toplumu- nu bılgı venlerıyleozelestınden geçırme- sınızorunlu kılar Bu avdmlanmanın ka- çınılmaz ılkesıdır Çaödaşkurumlarıçın daha da kaçınılmaz bır ılkedır bu Ilhan Setçuk un değındığı gıbı "aklın bağnaz- lıktan, biiimin dınden bağımsıziaştınlma- sı" bu ılkevı bılınce donuşturmeve bağ- hdır "Aydın olmakıçın Avdmlanma ka- ptsındangeçmek"zorunludur ICışlalı oz acısını ıçıne gomerek toplumsal aydın- lanmanın anahtannı hep elınde tuttu El- lennı uzatsalar bu anahtann avdınlığını duyumsavacaklardı Bılınçsızlık avdınlanma kapılannı ara- layacak anahtan gormemektır1 Kışlalı ardında unutulmaz acılar bırak- tı Toplumuna avdmlanmanın anahtarını gostererek, Ataturkçuluk bılıncını ardın- da bırakan gene o oldu Olduğunde an- cakotuz beş gunluk olan Niay'ın Ataturk- çu aydın bır babanın çağdaş Turkıye \ı yaratan Atarurk'ün kızı olarak onumuz- dekı vuzyıllarda bu bılıncın bayrağını dalgalandıracağından kımsenın kuşkusu olmasın ARADABİR YASEMİN YAZICI YaKitaplapYaSilahlap... Son on beş-yırmı yılda yasaklanan, toplatılan kı- tapların sayısı, açılan davalann sayısı ve kıtap ıçe- rıklen ıncelendığınde "ulkemızdekı demokrası so- rununun " nerelere takıldığı apaçık ortada Öte yandan, sıvıl hayatımızda hızla artan sılahlanma psıkolojısı de gunden gune kaba gucun hep ga- lıp olmak ıstedığı bır toplum ıstencını ışaretlıyor Bır zamanlann çok ızlenen fantastık kovboy ko- nulu fılmlen, gundelık hayatımıza sızdı Bırbırlen- nı vuran çocuklar "bırsersen kurşuna " glden pek çok hayat varoşlardan zengın mahallelerıne dek yayıldı Serpılıp gelıştı Kör bır kurşuna gıtmek olasılığı, trafik canavarına yem olmak denlı kolay Sıvıl hayatımız kaba tehdıtlerle surup gıdıyor ış- te Şıddet gunluk yaşamın sıradan bır durumu llışkıler "şıddet" eğılımlı oykulerie yonlendınlıyor Gazete sayfalan, televızyon haberlen sokaktakı ın- sanların trajık haberlenyle dolup taşıyor Acı lyı- ce renklendınlmış ıç sayfalarda Her gun bınlennın ceplerıne ruhsatlı-ruhsatsız yenı sılahlar konuluyor Avcılar ormanlarda oldur- me ıçgudulerını doyurmak ıçın dolaşmayı çoktan bırakmış olmalı Insanlar bırbırını vuruyor Ha- pıshanede bıle av tufegı ıle oldurulmek mum- kun(') Neden boyle hızla artan bır ıvme ıie sılahlanryor bu toplum'' Sılah sıvıl hayatımızda neredeyse tum sosyal guvence kurumlarının yennı aldı Bır sıvıl toplum neden sılahlanıyor? Insanlar eğlenırken de ofkelenırken de sılaha sanlıyor Sozun uçup grt- tığı yerde artık sılahlar mı konuşuyor'' Toplumda soz ozgurluğunun kısıldığı zamanlar- da toplumlar her zaman şıddetın karmaşasına (kaosuna) suruklenıp ılkelleşerek, hep ıçgudule- nyle davranmak eğılımındedırler Resmı tanhın tüm başkaldırı ve savaşlarında taraflararası bır anlayışsızlık temel nedendır Gerıye kaba guç ka- lır, kım kımı dover yok ederse Bu yuzden yasaklanan her kıtap, sanıldığının ter- sıne "kışkırtıcı" bır eylemdır Bırçok krtabın yazgısına son aylarda yayımla- nan "Mehmedın Kıtabı" daeklendı Bızım "batı" yuzumuze pek yabancı olan, o uzakta bır yerde, "Guneydoğu 'da " terorie savaşan askerlenn duy- gu ve duşuncelen tıtz bır gazetecılık kaygısıyla Na- dire Mater tarafından derlenıp toplanıp gun yu- zune çıkanlmış Pek çoğu "Savaş bır çozum de- ğıl, savaşı durdurmak gerek" duşuncesıyle ken- dı deneyımlerını anlatıyor Bız Batılı Turklen çok- ça aydınlatıp "bırey" bınmınde duşunduruyor De- mokrasının temel taşlan olan "bıreyler", yanı sı- vıl hayatlarına donen askerler, tanık oldukları du- şunce ve duygulannı açıklıyor Nadıre Mater burada gazetecılığın tarafsızlığı- nı, gerçeğe taraf olmakla eşanlamlı duşunmuş olacak kı, sıyasal, sosyal, ekonomık sınıflann çe- şrtlılığıne çok ozen gostermış Bugunun roportaj gazetecılığının yergısız, organızatorlenn ovgusu- ne dayalı tatlı gezı anılarına donuştuğu yerde, Nadıre Mater ozledığımız gazetecılığı de yapmış- tır Tek tek gıdıp kırk ıkı askerle goruşmuş onla- nn kendı bıçemlenne dokunmadan tum konuşma- ları aynştırmış tarafsız ama "ınsandan" yana ol- mayı amaçlayarak "orada" yaşanılan gerçeklen bıze yansıtmaya çalışmıştır Ustelık bu yanılsama çağında "gerçektere" çok gereksınmemız varken bunu yapmıştır Kendısını odullendırmek yenne bız neler yapıyoruz hâlâ? Bırkaç yıl once kanlı bıten o 1 Mayıs eylemı sonrasında gazetecıler "varoşlan" keşfedıp yaz- dılar Şımdı oralarda neler oluyor'? Ya da MHP nasıl bırdenbıre karşımıza çıkıverdı1 ? Bır hortlak gormuş gıbı kalakaldık son seçımlerde Bu ulkede bır şeyler oluyor, neden en son bız ışıtıyoruz? Ve neden sıvıl hayatımızda demokrası tehdıdı sılahlar toplanmıyor da kıtaplar toplanıyor'7 Kimsesizlerin Kimsesi Türkiye Cumhuriyeti ERDEMLİ KADASTRO MAHKEMESt'NDEN EsasNo 1999 147 Davacı Orman Idaresı, Alı Erten Bozbev, Sıddıka Avten Örs, Nurten Çev ık, Ulvı Buien Bozbey. Ünlü II- ten Bozbev Ömer Faruk Bozbey, Mustafa Tank Boz- bey Solmaz Bozbey Gur Bozbev Burak Bozbey Gül- şah Bozbey vekıllen tarafından davalı Fatma Ok aley- nıne açılan ışbu kadastro tespıtıne rtıraz davasınm ya- pılan açık duruşmalan sırasında, Davalı Alı kızı, 1967 doğumlu, Fatma Ok'un tüm aramalara ragmen teblıgata yarar açık adresı tespıt edı- lememış olduğundan dava dılekçesı ıle duruşma günu- nün ılanen teblığme karar venlmıştır Davalı Fatma Ok'un duruşma gunü olan 21 12 1999 gunü saat 09 OO'dakı duruşmaya bızzat gelmesı veya kendısını kanunı bır vekılle temsıl ettırmesı, aksı tak- dırde duruşmanın vokluğunda yapılıp karar venleceğı hususu dava dılekçesı venne geçerlı olmak uzere ıla- nen teblığ olunur Basın 51910 Y e k t a G ü n g Ö r Ö Z D E N Atanırk<,u Duşunce Dernegı Gene! Başkcını Dunku Kımsesizlerin Kimsesi Turkıye Cumhunyvti' ıtızımt bugünhı ı azımla sonuç- landımorum D oğanm devınımlen sonucu oluşan doğal yıkım deprem "Tannnın özgorüsu (takdiri) ve kutsal uya- n" sayıhrsa TBMM "Cenab-ı Hak'tan" beklentılerle yonetılır- se, dınsel somuru olanca hızıyla sürer, hukuk ve yargı goz ardı edılır Ataturkyad- sınır, sılahlı kuvvetlere olmadık nedenlerle saldı- rılır, yargıçlara çırkın karalamalaryoneltılırse. vur- gunculuk. çete-mafya guncelleşırse, bır kesımı te- rör aygıtı durumuna gelen medya dev letın bınncıl erkı olmaya kalkışırsa. ayrıcalık, aykınlık. yolsuz- luk önlenemez. sakıncalar gıdenlemez Cumhurıyet, ınsanımızı hak ve ozgurluklerle donatıp "inanıyorum.ovlevsevannrdan "düşünü- \«nım, ö>le\se vanra" duzeyıne getırdı Yazgıcı- lıktan varatıcılığa yükselterek, ümmetın bağımlı- sı olmaktan kurtanp kışılıklı bırey nıtelığıyle ulu- sunozguroğesıyaptı Uslaınancı.bılımledmı ger- çekle varsayımı karşı karşıya getırmedı ve eşde- ger tutmadı Bılımı en gerçek yol gostencı alarak çağdaşlaşma yanşına katıldı Soy ve ınanç ozellı- gıne ozgurce açıklanma olanağını tanıy ıp her y urt- taşı ülkenın her yennın, her şeyının sahıbı kılarak tam eşıtlikç» yurttaşhk düzenı bıçımınde bılınçler- deyerleştı Devletınteklığı, ulkemn tumlüğu, ulu- sun bırHfnlkesındebirleşen yurttaşların koruyu- culuğundan yukselen cumhurıyet anlayışı, bıreyı, toplumu, kural ve kurumlanyla yepyenı bır dev le- tın onurlu yapılanmasıdır En büyuk Türk devnmı olan cumhurıyet, ulu- sal guneşımızdır Cumhurıyete yaraşmayan cum- hunyetle ovunemez Bılım ve uzay çağına kapıyı açan cumhunyettır Koltuklara yapışan tekerle- melere yaslanan kışısel bozukluklannı çarpıklık- larla yansıtan kımılenmn aşağılık duygularına ka- pılarak boburlenmelen one çıkıp tanınma ve al- kış toplama düşkünluğune bağlanacak kıbırlen- me buyurma ve dıkleşmelen, kımılenmn ABD et- kısınde kabadayılık ve yığıtlenmelen, ınsanlıkdı- şı yıkıcılığın acı orneklendır Oysa Ataturk cumhunyetı padışahlık ve halı- felık onenlennı gen çevırerek gerçekleştırdı Cum- hunyet "tek"tır ve demokrasıden asla soyutlana- maz, aynlamaz Daha ıyı olması ıçın gerekenlen savunmak ayn, kımı numaracı, yenı mandacı ma- şalar gıbı yıkmayı ustlenmek ayndır Dınsel zo- runluluğu ve ınancıyla ılgısı bulunmayan, ınatla sıyasal sımge ve şerıat aracı olarak kullanılıp da- > atılmay a çalışılan sıkmabas.-bohçabaşın cumhu- rı>et karşıtlannın flaması turunde kullanılması, sınıf, aıle, kışı, dın ve mezhep egemenlığını kal- dınp ulusal egemenlığı getınp gerçekleştıren cum- hunyet yanlılannı sureklı uvanık tutmalıdır Gu- numuzun baskıcılan sıyasal v ıllanmışlan, partı dık- tatörlen pevgamberlıge halıfelığe sultanlığaso- yunanlan. ınanca ve duşunceye saygıyla bağdaş- mayan davranışlarla halkın guvenını yıtırenlerı Ataturk'un şu >özlennı belleklenne ıvıce yerleş- tırmehdırler Avnca "Neden boyle oldu, neden bu duruma duştuk. nasıl kurtulup 19^0'larm ilkell ka- rarlı. coşkun, savgın, onuriu. \vrupa'nın en guve- nilirulkesi durumuna venıden nasıl kav uşabıliriz" dıjekendılennesormalı vanıtını vermelı çozüm arayıp bulmalıdırlar Sozle, masalla durum geçış- tınlıp kurtarılamaz Cumhunyetın demokrasıvı amaçladığını. onu yaşama geçırdığtnı asla unut- madan "-Kazanılan şev vaşanı ve namustur (1923) - Türk l'lusu'nun ırasına ve geleneklerine en uvgun olan NÖnctim. cumhurivet \onetimidır (1924) - Be- nim için bir \anlılık vardır. o da cumhurivet, du- şünce ve topiumsal dev nm yanlılığı (1924) - Genc- ler' V ürekliligımızı arttıran vesurdüren sizsiniz. Siz, almakta olduğunuz terbm ve bilgı ile, insanlık nı- teliginin. v urt sevgtsinın. duşunce özgurlûğunûn en değeıiı sımgesı olacaksınız. Cumhunvetı biz kur- duk, onu vukseltecek ve vaşatacak sızsiniz (1924) - Cumhurivet erdemdir Cumhunvetvoneûmıerdem- h ve namustu ınsanlar veftşnnr (1925)-Turkıye Cunv hunvetı, hi r aniamıv la Buv uk Türk l lusu'nun oz ve kutsal malıdır Değerlı evlâtlannın elınde surek- lı vukselecek, sonsuza değın vaşavacakhr (1926) - Demokrası ılkesının en modern.en manbklı uvgu- lamasını sağlavan hukumet biçımı cumhurıvettır (1929) -Türkıve CumhunveOnı kuran Turkıve hal- kına Türk L lusu denir (1929) - Mutiulukla goru- yorum ki laik Cumhurivet ılkesinde bııiıkteviz (1930) - Cumhurivet rejimı demek. demokrahk devlet bicimı demektir (1933) - Cumhurıyet, venı v«sağ)am ılkelerivleTürkLlusu'nu güvenlıvesağ- lam bır geleceğe v onlendırdığı kadar asıl duşünce- lerde, ruhlarda >arattığı guvenlık nedenıvle busbu- tün veni bır vaşamın mujdecisı olmuşrur (1936) - Türkiye Cumhuriveti şevhler, denişler, muritler vemensuplar ulkesiolamaz(1936)-'*ve daha nıce- len Ataturk. bugunku duruma duşmek ıçın değıl, mutlu, guvenlı, esenlıklı >aşam ıçın cumhurıvetı kurdu Iyı duşunmelı, kendımızı ozeleştınye bağ- lı tutmalıyız Ataturk un 1931'dekı "Bircumhu- rhet ve rejimı korunıa vasası çıkanlmalı. devlet ve hükumet otontesı korunmalı. saldınva uğramala- nonlenmelidir"" sozu ıvı değerlendırılmelıdır. (*) Kım ne derse desm. gorkemlı cumhunyet, kar- şıtlannındaguvencesıvekucağıdır Nasıl laıklık demokrasının onkoşulu ıse cumhunyet de olmaz- saolmazgeregıdır Cumhunyetsız demokrası bı- çımsel demokrasıdır Cumhunyetımız, sozde de- ğıl, ozde cumhunyettır, kentsovlulan demokra- Harf Devrimi 71 Yaşında Ö m e r DEMÎRCAN Yıldı: Teknık Umversıtesı Oğıetım L'\e\ı H arf Devnmı, taklıt ve katılım yoluy- la edınılen sozellıkten okur-yazar- lığa geçışdevnmıydı (1). okulda oğ- renılmesı zorunluydu Çûnkuokur- yazarlık bılen kışı (yazar) ıle bılı- nen şeyı (metın)bırbınnden ayırarakozbılınç sağ- lıyor eleştırel duşunceyı gelıştınyordu "Anlama- dan sesletme" edımıvle yazı oncesınde uyuyan çoğunluk, Atatürk'e gore. artık uyanmalıydı Boy- lece yurttaşlara bıre> olma yolu açılacaktı 500 yıl yuzde 3 dolayında turulan okur-yazar- lık Cumhunyetın ılk 26 yılında yuzde 40'a ulaş- mış, bugun ıse bütun olumsuzluklara karşın yüz- de 80'ı geçmıştır Bu yanıyla Harf Devnmı otekı devnmlerden daha önemlı sayılır Onu bugun 1 eskı harflenn değışımı, 2 ekler. (yalın, turemış, bıleşık) sozcukler ve (obek, tumcecık, tümce gı- bı) dızımsel dıl-bınmlennm yazımı. 3 destekle- yıcı otekı değışıklıkler ıle bırlıkte ele alıp sınamak gerekır 1 Yenı Turk harflen, vasal kımlığı olan ortak >azımbınmlendır 1 Kasım 1928'degeçen 1353 sayılı yasa ıle kullanılması zorunlu kılınmıştır Ancak dıle giren yabancı sözcuklerle bırlıkte bu- gun çarşıda ve kıtle ıletışımınde w, X, q, &, ch, sh gıbı yabancı ımleryazıma gırmış, (t=te'tı, v=ve/vı, n=ne/en,b=be/'bı,h=he/ha/eyç gıbı)bırçokhar- Fın kımı bağlamda sesletımı değıştınlmıştır Bu- rada yerel yonetımlenn gozünden kaçan yasadışı bir değişim soz konusudur Arap yazısını okumak yorum yapmaktır Örne- ğın f-r-ş olarak yazılan çerçeve, şeref, şenf, şere- fe, eşref, şenfe dıye, -t-t- gıbı belırlenen ıse at- tı ettı, ıttı, ottu. uttu, tut, tat, tut olarak doldurula- bılır Bunun ıçın bağlam otesınde en azından Os- manlıcayı. onunla bırlıkte Arapça ve Farsçayı da bılmeyı gerektinr 2 Ozel adlardışında anlamlı bınmlenn yazımı yasanın dışmda kalmaktadır Oyleyse sozlukte yer alan bınmlenn yazımı değışıme açıktır (2) Res- mı TDK'lıler "çiçekli bir bJtkTnın adı olan "ha- nımeli" kadar açık seçılemeyen otekı bıleşık soz- cüklen 1982'den sonra bırbınnden ayırdılar Oy- sa öyle sözcüklen ayırarak ya da belırtısız yazmak yanlıştır, okuru gereksız yere yorumlaoyalar, "bi- rinci okul" anlamında "îk okul" ıle "ilkögretimi veren okuP anlamında ilkokul, (sonuncu ek=) "son ek" ıle (taban sonuna gelen ek=) sonek ben- zer tek bır bıçımle (ayn ya da bıtışık) yazılamaz (3) Boyle duşünenler vorumsal olan Osmanlıca yazımın etkısı altındadırlar lster genel sozcuk ıs- terse tenm olsun. bıleşıklenn aynlması yazımın yumuşak karnı olmuştur inceleme yapamayan resmı TDK yetkılılennın bu özellıkle yayanıltmak ya da günü gun etmek ıçın ov nadığı kanısındayım tkı tabanlı bır bınmın anlamı, bıleşen sozcuk- lenn anlamlan toplamından az uzakla^sa bıle o bı- nm bıleşık bır sozcuk olur Yazımda bunun obek- ten aynlması gerekır Ornekler, ya elışı kuraldışı ya da el-ışı kuraldışı Ancak dişill elleyapılmış nesne, 2 elle yapılan ış, 3 yabancı ışı) sözdizimi (1 sozlenn dızılışı. 2 tumce-altı bınmlerden ust bınmoluşturmaışlemı) dizüstüfl dızınustu. 2 dız ustunde kullanılabılecek ölçude) ayn yazım- lan tek anlam seçemedıklen ıçın duz-anlamlı kul- lanım ayn \an-anlamlt kullanım ıse ya bıtışık ya da arada bır (-) ıle yazılır Yazı-dılı gerek anlam aktarmada gerekse bağ- lam kurmada yalruzca soz-dılıne dayandığı ıçın baş- kaca seçenek yoktur, yan-anlamlı (bıleşık) öbek- lenn belırtısızce (ayn) yazılması dupeduz yanlış- tır Dıisel-yazım kurallan kımı dıl-bılmezlenn keyfıne bırakılamaz "Diz-üstu bilgisayar" ıçmde- kı "diz-üstu" gıbı obek-ıçı alt-obeklerde akıcı ve doğru okuma ıçın bıtışık ya da (-)'lı yazım zorun- lu kıhnmalıdır 3 Yazı Devnmı'nıdestekleyıcı otekı yenılıkler 3 Mart 1924 tanh ve 430 sav ılı "Öğretim Birüg" Yasası, 10 Mart 1926'da geçen 805 sayılı "İşyer- lerinde Zorunlu Türkçe Kullanılması'" Yasası. 20 Mayıs 1928 tanh ve 1288 sayılı "uluslararası ra- kamlann almması", 21 Hazıran 1934 tanh ve 2525 sayılı "Sojadr \asası (4) En onemlısı de 1932 yılında "Türk Dil Kunımu Derne|j"nın kurulup sısı değıl, gerçek bır halk demokrasısıdır Ne ya- zık kı, zorunlu değışıklıklen gerçekleştınp demok- rasıyı güçlendırmek yerıne ^ozde ekonomık ge- rekler ıçın yabancı sermavevı ozendırme savıvla \nayasa. sıyasi partıler yasası değışıklıklenne ve tartışmalı Af\asası nagıdıldı Gencıvetutucuey- lemlerle sakmcalı açılımları destekleyen kımılen- mn amaçlanna uvgun koşullar \e ortama >aklaşıl- dı Tembellıkten boluculuk \e vıkıcılığa varala- maktan öldurmeye vuzkızartıcı davranışlardan her tur aykırılığa tum kotulukler odullendırılmek ıstenmektedır Bağımsızlık ulusal egemenlık var- gı hakkı yara almış LozanBanşAntlaşması ndan genye gıdılmıştır lçten \e dıştan değışık nedenlı ve kökenlı saldınlar surerken Osmanlı donemın- de başlayan koktendıncılık hukukdışı orgütlerle azgınlığını arttınrken ulkev ı v e ulusu kapsav an bır ınsan ve hukuk kurumu olan dev letı varlığını ko- ruma olanaklanndan > oksun bırakacak onenlen ıb- retle ızlemekteyız Toprak tumluğune ve ulusal yapıyakarşı terorle yurutulen saldınlara karşı hıç- bır de\let ılgısız kalamaz sav unmastz \ e koruma- sız bırakılamaz Boyle bır devlet dunvanın hıçbır yenndeyoktur Eskıven etkısızkalan çağdışıyap- tınmlar tçeren hukukumuz venılenmedıkçe yakın- malar sürecektır Kımılenmn ımrenıp gerçekdışı anlatımlarla ov guler dızdığı Anglo-sakson ulkele- rıyle Avrupa ulkelerınde ıçındeyaptırımhn en ha- fıf olan ulkemız kotu>e kullanılan hak \e ozgur- luklen evrensel bovutla va^ama geçırmenın en gellerını kaldırarak cumhunyetı ereğıne ulaştır- malıdır Sorumluluk hepımızındır Cumhunyetın vadsınıp horlanması karalanıp suçlanmasında ;>ozde avdınlarla oduncu sıvaset- çılenn sorumluluğu ağırdır Mdırmazlıklar çıkar oyunlan.partızanlıklar tutarsızlıklar sorumsuzluk- lar kışısel kusurlar cumhunyet kurumuna bağlan- mamalıdır Nıtelıklı yeterlısıvasetadamlanıleış- levlennı doyurucu bıçımde ve duze>de >enne ge- tıren organlar cumhurıvetımızı hukukun ustunlu- ğune bağlı, özlenen omek demokrat laık nıtelı- ğıne kavuşturacaktır Bunun volıı da eğıtım bı- lım, ahlâkveadalertır llkelı olmayanlarguven ve- remezler tktıdara gelmek ve ıktıdarda kalmak ıçın herolumsuzluğa katlanıp her volu denevenler cum- hunyetı, de\letı komvamazlar Demokratolmavan- lar,demokrasıyıkuramazlar >ıkarlar Cumhunvet yetıştırdığı guçlerle kendını koruv acak ve v aşav a- caktır Cevremızdekı dıktatorluklerle dmcı reıım- ler ıçın kötu ornek savılan demokra^ımızı ve laık- lığı, ozenle ve duyarlıkla korumak arındırmak guçlendırıp kokleştırmek yaşam borcumuzdur Gençlenmıze ulusumuzun sağduvusunaguvenle 76 yıldonumünu kutluyor kuruculannı sav gıv la bağlılıkla anıyoruz (*) W K 4taıurk un 1911 )ılwdu 4nadalu \a Yaplıgı Sevahat Sonımda Hazııladıgı Yoilaı ad- lı vapıttan Dıl Devnmı'nın sureklı kılınması Bır dılın abe- cesı kendı sozcuklennın kolav okunabilirvazımı- naayarlanır Kurallar sozluksel olarak her >>ozcu- ğe tek yazım sağlar H ıçbır abece yabancı wzcuk- len kaynak dılde olduğu gıbı yazmaz O nedenle kımı yabancı sozcuklenn Turk ağzında sesletı- mıyle bırlıkte >azımı da bozulur şahr şehır, huknvhukum, paradıgme paradıgma scala/ıske- le gıbı Yenı Turk abecesı yapıliTken vabancı söz- cuklenn "doğru", vanı sesletımıvle ortüşen bır yazımı amaçlanmamıştır Onlar va vazıldığı gıbı sesletılıryadasesletıldığı gıbı vazılır Oyleyse kımı yazarların Osmanlıca sozcukler- den ozellıkle eşyazımhlann (b-l-bınkılap) ka\ nak dıldeki sesletımlenne gore ama Turk ağzına av- kın duzeltme yapmaları son derece tutarsızdır bilgiçlik taslamaktan ote gereksız bır çaba sav ılır O kımselere odul veren Resmı TDK vonetıcılen de boylece gonullennde vatanı açığa vuruvorlar tıpkı Doğu kokenlı (fethedümiş v a da ata vadıgâ- n saydıklan) yabancı sozcuklen gonne>ıp val- nızca Batı kokenlı sozcuklere karşılık aramalan gıbı (5) Kurum adına bıle bıle duşulen bu ne bu- yük bir çetişki! (1) Eyuboğlu (1999) Kov Enstıtulen Uzenne Cumhunyet Y s 12 B Sanders(1994) Okuz un A'sı, Aynntı \ (2) Nıtekım devnm-karşıtı Turkologlar yonetı- mı alır almaz yazımın bu yanını bozdular Avnca, yenı Turk harflerıv le dogru Osmanlıca yazımı soz- luğe soktular Sayın Kongar onlara dılbılımcı de- yıp tutucu sayıvor Oysa ne onlar dılbılımcı ne de dılbılım dural bır bılım aşırı-genellemeye dÜ!>u- yor (3) Burada lnonü'nün 1929 da dıle getırdığı bır deneyımı yınelemekte yarar var 'Toplumda en zararlı adam, yetersız olduğu halde vetkı sahıbı olan- dır" Resmı TDK uzmanları 1932 amaçlanna uy- gun uretım yapmamaktadırlar (4)B M Erüreten(1999) Turkıve Cumhunye- tı Devnm Yasalan Cumhurıyet Y (5) Cotuksoken, "Resmı TDK'nın Yabancı Ke- lımelere Bulduğu Karşılıklar Hurnyet-Gosten Ekım 1999 63 CUMHURİYETTEN OKURLÂRÂ ORHAN ERÎNÇ Harf Devrimi'nin Yıldönümü Ataturk devrımını oluşturan atılımlardan bın bu- gun 71 yaşına basıyor Turk Harflerının Kabul ve Tatbıkı Hakkında Ka- nun, Turkıye Buyuk Mıllet Meclısınde 1 Kasım 1928'de kabul edılmış ve yururluge gırmıştı Osmanlı donemınde okur yazar oranının du- şukluğune gostenlen nedenlerın başında yer alan Arap harflennın değıştırılmesı onenlen bırçok Os- manlı aydını tarafından dıle getınlmıştı Cuma Kıtapları dız's.. *ue Falıh Rıfkı Atay ın ^a»- lemınden yaşamoykusunu yayımlaoig.- _ Ali Su- avi (Başveren Inkılapçı) bu ısteğı ılk kez dıle gett- ren aydın olmuştur Ancak "Buyuk ışlen buyuk ınsanlarbaşanr" oz- deyışıne uygun olarak Harf Devnm de Ataturk'un gırışımıyle gerçekleşmıştır Gencılerle dın devletı ozlemcılennın hedeflenn- den bın de bu devnmı yozlaştırarak ortadan kal- dırmak ve Arap harflenne donerek ummet anlayı- şını hortlatmak ıçın çaba harcamaktır. Gerekçelen de çok masumdur "Atalanmızla aramızdakı bağlar kopmuştur Arapharflen ıle ba- sılmış ya da yazılmış bınlerce değerlı eser kıtap- lıklann raflannda kalmış, onlardan yararlanma ola- nağı kalmamıştır Bu nedenle yenıden Arap harf- lenne dönulmelıdır" Bır bolumunun Arap harfîennı bıle bılmedığı an- laşılan onen sahıplennın asıl amacı Ataturk'un kur- duğu laık cumhunyetı hırpalamak guçlennın ye- teceğıne ınandıkları zaman da ortadan kaldırmak- tır Bu nedenle gençlerı eskı kulturie tanıştırmak ıçın o kıtaplan yenı harflere çevırmeye çalışmak yerıne, herkesı Arap harflerını ogrenmeye zorun- lu kılmak gıbı akıldışı bıronerıyı gundemdetutma- yı yeğlerler Çunku polıtıkalarının ancak bu gıbı gırışımlerle kendılenne rant sağlayacagına ınanırlar Kemalıstlere duzenlenen suıkastlar karşısında alkış tutmaları da bu yuzdendır Uğur Mumcu nun alçakça olduaılmesınden bu yana kaç yıl geçtı Kaç Başbakan kaç Içışlen Ba- kanı kaç Adalet Bakanı gorduk Kaç hukumet geldı geçtı Benzer bır suıkasta kurban verdıgımız Kemalıst Ahmet Taner Kışlalı ıçın de Mumcu suıkastın- dakı açıklamalar ve başansızlığı savunma gınşım- lennı dınlemekten gına geldı desek yendır Duzenleyıcılenyle tetıkçılerının bulunmamasına uzuluyoruz ama karamsarlığa kapılmıyoruz • Onumuzdekı pazartesıye kadar gonlunuzce bır hafta geçırmenız dılegı ve saygılarımızla oerincfrı cumhuriyetcom.tr VEFAT ı ı :*' Y Mimar gazetecı ve senatör merhum Samı Kırdar'ın eşı, Cumhuriyet'ın ılk Başvekıllennden Fethı Okyar ve refikası Galıbe Okyar'ın kızları, Prof. Osman Okyar'ın kız kardeşı, Alı Fethı Okyar'ın halası NERMİN KIRDAR 31/Ekım/1999 gunu vefat etmıştır. Cenazesı 2/Kasım/1999 Salı günü; Teşvıkıye Camiı'nden oğle namazını takıben, Zıncırlıkuyu aıle mezarlığına defnedılecektır. Kırdar ve Okyar aileleri BEYOGLU 2. SULH HITOJK HAKtMLİĞİ'NDEN DosyaNo 1999 45 ı Mahkemetnızın 14 10 1999 tanh \e 199° sayıh karanyla Beyoğlu Hüsevınağa Mar kütûk sıra no 0991 de nufusa kayıtlı tzzel Hamdıye Rabıa'dan olma 1929 doğumlu Karmınatı nın hastalığı nedenı\le hacır. sına ve kendısıne eşı Jeanne Karmınatı ı edılmesıne karar verılmıştır llan olanu 110 1999 Basın 52660 AYDINASLİYE2.HUKUK HÂKİMLİĞİNDEN DosvaNo 1999 >7 Da\-acı Husevın Elveren vekılı A\ Mahır Bavlar-Av Ugur Zengın tarafindan davalı Dogan Uvgun alevhıne aı,ılan olum suztespıtdavaiinda Da\acı vekılıdılekçesındemu\ekkılıta ranndan boş olarak temınat mtelıande olraak ûzere davalıva \enlen780 0O0 0OOTLbedelli MO 1999k^ıdetarıhlı Va- kıfbank Aıvdm Şubesı ne aıt 9664^82 -en no lu çek karsılı- gmda muv ekkılmm borçlu olmadıgının te<p\tı ık vöz konusu çekın \e bu çeke davalı olarak \apılan Aydın 1 lcra Mûd 999 433 esas >avılı ıaatakıbınm ıptalıne masraf\e ücretı ve- kaletın davalıva vüklenlmesme karar venlrmş olupdavalı adı- na çıkanlan duruşma gunünü bıldınr tehlıgatın bıla ıkmal ıa- de edıldığı vapılan savcılık araştırmasma rjgmen de teblıga- ta sanh açık adresı tespıt edılemedıgınden duruşma gununun ve dava dılekçesının ılanen teblıgıne karar ^erılmı^ olup dava- lı Doğan Uvgun un duruşmanın bırakıldıgı 2 12 1999 günü saat 09 00 da mahkemede bızzat hazır bulımması \ eya kendı- sını bır \ekılle temsıl ettırmesı hazır buhjnmadıgı \e kendı smı bır \ekılle temsıl ettırmedıgı takdırde HLMK nın 3156 savılı kanunla değışık 213 maddebi geregınce vargılamanın yokluğunda devam edıleceğı \ e hukum \ enleceğı teblıgat ye- nne kaım olmak uzere ılanentebl>golunur Basın 52319 BEYOĞLU 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESFNDEN DosvaNo 1999 369 Kararlı Ordu Fatsa Şerefıye Mah Cılt 0006 Kütuk Sıra No 0080'dekayıtlı Dursun Mehmetoğlu lftadıve'den doğma 01 04 1974 doğumlu Yakup Olgun ıle avnı hanede nufiı- sa kayıtlı Romanva uvruklu -\nica kızı 06 08 1977 do- gumlu Ana Mana Machedon boşanmalanna karar venl- mış olup mahkememızden \erilen 07 10 1999 tanhlı 1999/474 sayılı hüküm ozetı Balo Sokak No 16 2 Be- yoğlu adresınde bulunmayan davalı Anna Mana Olgun'a îlanentebhğ olunur 15 101999 Basın 50892