Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 EYLÜL 1998 PERŞEMBI OLAYLAR VE GORUŞLER Meclis Hesaplan ve Sayıştay Prof. Dr. BEDİİ N. FEYZİOĞLU Toplumsal Sa\damhk Haıeketı Derneğı Omır Başkanı M eclis Başkanı Sayın Hikmet Çetin, 29 <\ğustos I998tanhlj Hum>ette(19 sa>fa) Meclis hesaplarını herhangı bır usulsuz- luğekarşı Say ıştay uzman denetçılenn- den oluşan bır hevete ınceleteceğını soy - lu>or Çetin "Meclis'insaygınlığınıkonı- mak ıçin denetimlerın TBMM ıç burok- rasısıdeğıLbaşka kurumlartarafindan va- pılması onensı ıle ılgili olarak Sayışta> uz- man denetçüennden oluşacak bir heyet- le denetim ve teftişler yapılacak" dıyor Ilk bakışıa çok ısabetJı çok duyarlı gı- bı gorunen bu karar onemlı >anlışlar \e Bu>uk Mıllet Meclısı'nın sa>gınlığını arttırmak yenne belkı azaltıcı bır anlam taşımaktadır Oncelıkie. Meclıs \e Sa>ışta>'ın kar- şılıklı 4urum ve>etkılennı belırtmek ge- rekır Sayıştay. \lechs> adına butun obur vurutme oraanlan uzennde denetleme yapmak uzere oluşturulmuş bır kuruldur Yurutmenın her îşlemı ozellıkle butçe ıle venlenodeneklereuyulupuyulmadığını araştınr Sayıştav, bu denetlemesını ya- parken yonetsel ve yargısal (ıdan \e ka- zaı) baz! kararlar dâ alır Onceiıkle say- man hesaplarını kesın kararlara bağlar Fa- kat bınncı derece ıta amırlen> le. y anı ba- kanlarla ılgılı bır hata >a da kusur bulur- larsa onlar hakkında bır karar alamadan durumu Buyuk Mıllet Meclısı'ne Gend Ltguniuk Bildirimi ıle sunar Bakanlar hakkında sıyasal karar almak. tamamıy - la Meclıs'ın yetkısındedır Meclis, bır yokuzluk ya da onemiı bır usulsuzluk gorurse, bakan hakkında soruşturma açar ya da yargısal bır karar alınması ıçın ko- nuy u adlı mercılere ıntıkal ettınr Sayıştay'ın kendı harcamalan ıçın ol- sun, Meclis tarafından yapılan harcama- lar ıçın olsun gereklı kararlar Meclıs'm kendı ıçınde kurduğu "Meclis Hesapla- nnıİncetemeKomisvonır tarahndan alı- nır Başka bırdevışle. Sayıştay, Meclis adı- na denetleme >apar Fakat Meclis hesap- lannıdenetleyemez DenebılırkıMeclıs'ın say ın başkanının aidığı karar. Savıştay'ın Meclıs'ı denetlemesi ıçın alınmış değıl- dır Ne varkı Meclıs'ınkendı kendıne *iç burokrasisi" ıle değıl de başka kurumlar tarafından denetlenmesmı ıstemek, Mec- lıs'ın saygınlığını arttırmak >erıne azal- tır Budurum, buturum, TBMM'nın baş- ka davranışlan ıçın de belırmektedır Mec- lis, ulusun en yuce organı olarak onemlı kararlan kendı ıçınde alabılmelı ve say- gtnhğını kendı bunyesındekı organlan ıle halledebılmelıdır Bunu yapamadığı takdırde. Meclıs'ın saygınhğı korunmuş olamaz Sayınbaşkanınışaret ettığıgıbı "Meclis'in saygınüğını korumak için" başka organlara başvurmak zorunda ka- lınmamak gerekır Saygınlık açısından başka orneklere geçmeden bır daha be- Iırtelım kı Sayiştay Meclis adına denet- leme yapar, fakat Meclis hesaplarını de- netleyemez TBMM'nın saygınlığını korumak ıçın sadece gunun konusu olan "gencl kurul sakmunun yenilenmesi" harcamalan açı- sından değıl, şımdıye kadar Meclis tara- fından yaptınlan*Mecliskonııtiarr halk- laıhşkılerbınalan ıçın harcanan \ s ode- melenn de ne derecede ısabetlı kullanıl- dığı açısından da araştırılması gerekır Bu harcamalar, Meclıs'ın kendı ıçınde denetlendığı takdırde "sajgınhğına'" ha- lel geldığı soylenebılırmı0 Eğer o harcamalarda da bır \olsuzluk varsa, bunun gunahı o vakıtkı başkanın Sayıştay uzman denetçılennebaşvurma- mış olması ıle açıklanabılır mı' Boy le bır açıklama. TBMM y ı kurtanr mı1 Sağlık harcamalan konusunda. Meclis hekımlı- ğının son sıralarda gosterdığı bır bakı- maaşırıduyarlılık uzman denetçı olma- dan da yapılabılmektedır TBMM saygınlığını ozellıkle sıyasal kararlar ahrken bellı edecektır Orneğin anayasanın değiştınlmesi dahı onenle- meyecek maddelennden olan "TC'nin demokratik. laik, sosval bir hukuk devle- ti" olduğuna daır hukmun aleyhıne, şe- natı arttırma yoluna gıden hukumetı "1V13- li Guvenlik kurulu" karan olmadan du- şurmesı halınde TBMM asıl gorevını yapmış ve saygınlığını korumuş olacak- tı Yıne mesela yolsuzluk yaptığı ve>a haksız olarak sen et edındığı ıddıa olu- nan sıyasıler hakkında havatı bır kovuş- turma yapılmasını onleyıcı karar almak yenne. o sıyası kışının adlı mercılerde veyaAnayasaMahkemesi ndeaklanma- sını sağlamak Meclıs'ın saygınlığını ol- dukça ıy ı korurdu Nıhayet Susurluk ve mafya ıle ılgılı ıddıalan da Meclis ıçı kararlarla savsak- layaraksoruştunmak yenne kazaıbırka- rarla bağlanmasını sağlamak Meclis'ın ıtıbannı asıl koruyucu rutum olurdu Kısaca Meclis Başkanı Meclis he- saplannı Savıştay uzman denetçılerme sırt ıhtısasları nedenıy le ınceletmek iste- se dahı bu Sayıştay taratından vapılmış bır denetleme olmaz Başkan bu ıhtısas sahıplennı malıye mutettışlen veya he- sap uzmanları arasında da bulab'ılırdı Aslında Vleclıs, kendı ıç burokrasısını hem kendısmın hem Say ıştav "ın kesın he- saplarını bılınçle ınceleyecek derecede kımetlendırmelıdır Meclis asıl saygın- lığını sıy asal konularda y ıne kendı bun- yes.ı ıçınde alacağı ısabetlı kararlarla sağ- layacaktır 'Göç Yolda Düzelir' Dense de... ABDILLAHTEKİN Insanlar kotuluğe \ ığmla akm eder ona ko- la\ca ulaşıılar \olu duzdur \en \akındır ama lulıgın onune lannlar alın terım ko\- muşlatdu ona ı aran ı ol uzıın \ e dıktır Hes»dos(Işler ve Gunler) T urızm alanındakı tartışmanın boyutlan dondurulup dolaştınlıp ulkemıze gınş yapan tunst sayısının azlığıy la değerlen- dınlmeye başîandı (*) Ovsa soruna nı- teiık ( kalıte) açısmdan bakmak daha doğru olur Son yıllarda nıtelığın duş- tuğu du^urulduğu konusu ele alınıp ırdelense ıy ı bır tanı yakldşimına koşut olarak ıy ı bır sağaitma (-te- dav ı)dasoz konusu olacak kuşkusuz Nekıbu ışın zahmetlı araştınna gerektıren. yorucu bolumu ola- cağmdan herkes ışın kolayınakaçmavı veğlıvor "Fi- nans kaynağı bulunamıyor, iyi tanıünı yapılmıvor" gıbılerden demevlerın ınandıncı olmadığı açıktır Bu turdemeçlenn altındakı klasık duşunce. de\- letı "sağmarboyutlardagorme vaklaşimıdır Daha başka bır devışle ellennı taşın altına sokmadan sır- ça ko^klerden demeç v ererek ışı goturmeye çahşmak- tır Soruna vaklaşırken daha gerçekçı olmak gerekır Tun7inde kalıte "sunu-istem" (arz-talep) dengesı- nınşaşmavanyasalandoğrultusundaduştu "Lastmi- nute"(son dakıka)adı altındakı ışportacı yaklaşım- larla ^00 Aiman Markı'na bır haftalık paket turlar satılınava başîandı Bu fıyata uçak dahıl edıldığı gı- bı, konaklama alanı olarak da beş y ıldızlı oteller se- çıldı Sudan ucuz bu turlara katılanlar genellıklebeş y ıldızlı otellerın esas muşterılen olmadığı ıçın otel- de bıraz pahalı olan yıyecek-ıçecek gereksinımlen- nı dışandan karşılamaya çalıştı Otel yonetımı buna karşı çıktı ve otellenn lobılenne "Odalara yiyecek- içecekgörurülmesi \asaktir~ tabelalan yerieştınlme- ve başîandı Bu muşterılerın ucuz getırılmesinde onemlı bır boyut olan "abş-veriş" yaklaşımı neredey - se zorunlu bır gezı konumunda sunuiunca bu kez de rehber kesımınde bozulmalar başladı Tunzmm uzun ve\a ona vadelı bır sektor olduğunu unutanlar her turlu yol ve yontemı deneyerek kısa yoldan paraka- zanmaya çalışırken tunzmın y asalannı "ihlal" ettık- lerının tarkında değıllerdı Nıtekım once beş yıldız- lı otellenn kulturel veekonomık yonlerden daha du- zey lı olan esas muştenlen kenara çekılıp kaybolma- va başladı Muşten duzey mde kalıtesmı duşuren ko- naklama ışletmelen lobılenne koyduklan tabelalar- la kendı duzey lennde de "irtifa" kaybetmışlerdı Oy sa tunzm. toplam nıtelık (kalıte) olarak değerlen- dınlmesı gereken hızmet sektorlermın başında gel- mekteydı Kuçuk bırçekıç sesmden rahatsız olan. çe\ - reye duyarlı, kulturel donanımlı tunstler gıtmış, ın- şaat çalışmalanna duyarsız olanlan goze çarpmaya başlamıştı Bu yuzden doğadakı çevre duzenı ve do- kulann yıpranması konusu da fazla onem taşımı- yordu artık Çevre duzenı ve dokusu yıpratılmış bır doğa ıle, kulturel mırası bır koşede unutulmuş yo- reler. tunstık seçımde ancak ucuzlatılmış boyutuy- la dıkkate alınmaya başlanmıştı Tunzmde sahneye çıkış aşamasında eğıtılmış gu- cu bılgı bınkımı vegeleneğı olmayan sektorun "Goç voldaduzetir" yaklaşımıy la altyapı başta olmak uze- re eğıtım, çevre orneğı onemlı sorunlannı kulak ar- dı etmesı y uklu faturayı ortaya çıkarmakta gecıkme- dı Bolgede tunzmın çekırdeğını oluşruran Alanya bu konuda venlecek en seçkın orneklerden bındır Yıllardan ben yazılıp çızılen Antalya-Alanya ka- rayolu sorunu ıvedı olarak ele alınmalı. çozüme ka- vuşturulmalıydı Yolunyetersız olduğu bılındığı hal- de etkın v e ıv edı çozumlere hıç ıtıbar edılmedı v e her trafik kazasının turızme ındınlen bır darbe olduğu gozden ırak tufuldu Şımdılerde Alanya'dakı en buyuk sorunlardan ıkı- si elektnk ve kanalızasvon Ikısı de tunzmı vakın- dan ılgılendınyor Fosseptık kuyuları sorun \ ıdan- jorleryetışmıyor Dokulecek ver sorunu var Elekt- nk kesılmesı daha buyuk bır sorun Bu yaz sicağın- da elekrngın ne kadar buvuk onemı olduğu ortada Jeneratorlerın gurultusunden durulmuyor Bunlar hoş manzaralardeğıl elbette Olumsuzluklan ornek olarak gorup ders ya da onlem almak gıbı bır alış- kanlık soz konusu olmadığı ıçın Antalya'nın Aksu bolgesındekı Kundu yerleşımı altyapı oğelen sağ- Iıklı gozukmedığı halde konaklama ışletmeleny ledol- durulmayaçalışilıyor Konaklama ışletmelen altyapı sorunlannı çozme- den ışletmeye açılırlarsa olumsuzluklara davetıye çıkanlır GeFen tunst memnun kalmaz Karşılıklı olarak nıtelık duşmeye başlar Bıraz uzun vadelı du- şunmek, soruna genış bır duzlem ıçınde bakmak ge- rekır Dunya Tunzm Orgutu nun (WTO) venlenne gore tum dunyadakı ekonomık duraklamaya karşın turızm sektoru buyumesını devam ettırmektedır 2000 yılına kadar sektorun dunyadakı buyume hızı ortalamayuzde3 ~* olarak hesaplanmaktadır Turkı- ye'nın bu gelışmeden. bu buyumeden yakışır oldu- ğu hak ettığı payı almadığı ortadadır Nıtelığın karşılıklı olarak sunu-ı>,tem doğrultu- sunda duşmesı zıncırleme olarak başka kesımlere de yansımakta gecıkmıyor 4-5 yıldan ben buyuk çaba harcanarak ulkemıze getınlen Ruslara "\ateşa"soz- cuğuyle tanımlanan bakış açısıyla yaklaşılmakta. kulturduzeyı yuksek komşumuzun ınsanlan ıncıtıl- mektedır Bır başka yaygın ornek de fıyatlan yuk- seltıp tunstlen "sojmaya çahşmak" şeklınde göze çar- pıyor Kemer'de dort kışılık tunst aıle bır restoran- dayemekyıyor Gelen fatura bın dolar Tunstleremal ve hızmet sunumunda bu tur fahış fıyatlarla yakla- şanlar sadece yorelenne ve ulkelenne değıl İcendı- lenne ve çevrelenne de kotuluk ertıklennın bılıncın- deolmalıdırlar Nıtekım bu aıle tatılını keserek ul- kemızden aynldığı gıbı ulkemız hakkında ıyı ızle- nımlertaşımaktan da yoksun bırakılmıştır Bu sorun- la kımın ılgıleneceğı konusu da behrlenmış değıl ustelık Tunzm Mudurluğu mu Emnıyet mı yerel vonetım mı1 Altyapı konusunda tuvaletten yola ka- dar bırçok eksıklığımız ortada Işbaşı ve meslek ıçı eğıtım konusunda gereksınım duyduğumuz nokta- larçok \asalboşluklanmızortayatıkıyor 2634 sa- yılı Tunzmı Teşv ık Yasası, 1618 say ılı Seyahat Acen- telen \asası Yerel Yonetımler Yasası orneğı hukuk- sal prosedurde değiştırme gozden geçırme. yenıden oluşturmaçabalannagereksınımımız\ar Butun bun- lar tunzmde bır "restorasyon™ donemıne gereksı- nım duy duğumuzu gostermektedır Bolgesel duzev - de "jerri konsejler" ve ulke duzey mde bır "ulusal konsey " oluşturup bır durum değerlendırmesı v apa- rak yenıden yapılanma surecıne gırmemızın zorun- lulu|u ortadadır Tunzmı voruk goçunden farklı olarak değerlen- dırmelıyız Turızm ılgı, çaba. tıtızlık. sevgı ısteyen bır sektor Vblda kendıhğmden duzelmıyor Temel- lennın sağlam atılacağı, plan program dâhılınde du- şunuleceğıbıryana herkesınolumsuzluklardan ka- çınıp olumlu davTanmak zorunda olacağı elını ta- şın altına sokup çaba harcayarak katkı sağlayacagı nazık bır sektor (*) Şımdılerde ı abancı tunstlerm boşluğunu > er- lı tunstler doldurdu \e bakanhk \etkıhlerı bır kı- sım "rakamlar telajfuz etmekten kurtulup hama- mın namusunu kurtardüar ~'1 '•"» PENCERE Mehmed Kemal Için... Mehmed Kemal uzun bırzamandan ben yaşam- dan kopma surecını yaşı- yordu insan sıgaradan kopar, rakıdan kopar, soyleşıler- den kopar, sofradan ko- par çevresınden kopar kendı ıçınde huzunlu bır yolculuğa başlar Sonunda ıp ınceldığı yer- den kopar Yazamıyordu Yazamasa bıle gazete- ye gıdıp gelıyordu Dunya- ya açılımı golgelenmıştı, gozlennde bır soru ışaretı, bakışında bırçaresızlık oku- nuyordu ama, yıne de kâ- ğıtla murekkebın kokusu- nu solumak ıstıyordu Gazetecılık damarlarına ışlemıştı • Seruven çok eskıden başlamıştı Matbaa gurultusu Yazı ve haber Çay ve sımrt Sıgara Dızgı makınelerının kur- şunlanndan yukselen zehır- lı buharın ışçılerın cığerle- rıne ışledığı yılların çılekeş gazetecılerındendı Medya luksunu hıç tanı- madı Plaza çırkınlığını yaşa- madı Ankara'da basın dunya- sından dışlanıp darlığa du- şunce bırmeyhaneaçmış- tı Meyhanenın adı "Kalem* " Mehmed Kemal, eskıle- rın 'kalem sahıbı' dedıkle- rı turden bır gazetecıydı • Şaırdı "Oğle Rakıları"nm ka- dehlennde yelken açma- sını seven alçakgonullu bır bohemın adamıydı "Ellerı denız vurgunu, Gozlenyaşam yorgunu, Sormadan daha sorgu- nu, Geçtı salını salını " Çekırdekten yetışmey- dı, uzun yıllar muhabırlıkte dırsek çurüttukten sonra koşe yazarlığına geçtı, Turkçeyle haşır neşır bır yazış bıçımı vardı, koşe- sınde oylesıne rahattı kı evınde soyleşıyor sanırdı- nız Ankara'da yetışıp baş- kent burolarında gazetecı- lık talım ettıkten sonra Is- tanbul'a yerleşen kalem er- babındandı Dersaadet'ı çok sevdı, Beyoğlu'na ba- yıldı, Boğaz ın guzellığını yudumladı "Istanbul şehn ıçre ser- serı gezup Semâ vu deryayı seyr u temaşa eyledım Belkı mahzun gonlumuz şâd Gamlı hatınmız âbad olur dedım " • Mehmed Kemal toplum- cuydu Demek kı tehlıkelı kışıy- dı Ikıncı Dunya Savaşı'nın Turkıye'ye yukledığı genhm surecınde, solculuk veba mıkrobu sayılıyordu 1947'de Mehmed Kemal'ı yedek subay okulundan kı- taya çıkardılar askerlığını sakıncalı pıyade olarak yap- tı O zaman yedek subay- dan çavuş çıkan, ınsan ıçı- ne çıkamazdı bugun top- lumda saygı goren kışıdır Mehmed KemaJ bıromur boyu toplumculuğu savun- du 1991'deSovyetler'ında- ğılmasmdan sonra donme- dı Çunku onun sosyalızmı, Sovyetler'e bağımlı bır gu- dulenmeden oluşmuyor- du Son kez evıne gıttığım- de yan yana oturduk ko- nuşmakta guçluk çekıyor- du, şaırden esınlenıp soy- lersek, ıkı dızeydı Mehmed Kemal'ın halı "Bır yer var, gelmışım, duyuyorum Anlatamıyorum " Gule gule Mehmed Ke- mal Kart var... Kart var... •s Bazı kapıları açar... Bütün kapıları açar... Herkesin kartı var, bazılarının American Express Kart'ı var! Dunyanın saygın kredı kartı American Express Kart, üstün avantajları, farklı hızmetlenyle, sıze sıradan bır kredı kartından fazlasını sunar American Express Kart Türkiye'de sadece Akbank'ta. American Express Kart; Türkiye dahil, 200den fazla ülkede, milyonlarca noktada geçerli. Otelden restorana, mağazadan supermarkete, benzın ıstasyonundan tatıl koyune kadar, Türkıye ve dunyanın en seçkın alışverış, eğlence ve tatıl merkezlerının kapıları American Express Kart sahıplerıne ardına kadar açık. Gelin bir Akbank şubesine, American Express Kart'ınızı kolayca alın, yaşamınızı kolaylaştınn. AKBANK C.ÜITİS AKBANK - AMERİCAN EXPRESS MUŞTERI HIZMETLERI MERKEZI 365 GUN, 24 SAAT HIZMETINIZDE TEL (212) 283 22 00 (4hat) G Ü V e n İ I l İ Z İ n E S C T İ