Katalog

7 MAYIS 1998 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA 75.YIL Uçtu Gitti Koca Yıflar Gecenferde bir arkadaşHn mesfeğe ne zaman başiadtğnnı sordu. Yanıtı güç bir soru. Gazeteci bir babanın oğhı olduğum için kendimi matba- adadoğmuş. matbaada büyümüş biürim hep. Da- haüçyaşımda bir çocukken Cağaloglu'Ddald evi- mizde kolumda günlük gazeteter "akşam hava- disi Tebecan'" diye bağırarak odadan oday a ko- şar, sözde gazete satarmışım. Ortaokul sıralann- da defterden kopardığım yaprakları sütunlara böler. başyazısından spor haberierine kadar, snu- fımıza özgü bir dergi çıkanrdun. LJsenin son iki yılında ise doğrudan doğnıya Cumhuriyet'teGrimm Kardeşler'den çevirdiğiın çocuk masallan ve arada bir İstanbul'a uğrayan yabancı müzisvenler ve tanınmış yazarlaria nıü- lakatlar yayımladım. Bu koşuûar albnda gazetecffîğe nasd, n«zaman başladuu, ne bileyim ben? Ama arkadaşım di- rendi "Resmen ne zaman mesleğe gırdinız?'" di- ye soruyu yineledL Bir an düşUndüm: Liseyi biti- rip de yükseköğrenim için Viyana'ya gjttiğimde bfr vandangazeteriHkyapınakiİ2ere''Yabancı Mu- habirler Derneği'"ne yazılmışöm. Dernek, kendi üyelerine resmi birer kimlik kartı veriyor, bu kar- n taşıyanlar görevlerinde birçok kotayhklardan ya- rarlanıyortardı.Otarihtenbaşlayarak öğrenim yıl- lanm boyunca Cumhuriyet'ebirçok haber, röpor- taj ve izieaim yazüan yazdını. Cyelik kartunı al- dığun tarih: Ekim 1930 (kartı hâlâ saklarun). Bunu arkadaşıma böyiece söyledim ve birden denşet içinde kaknm: Deinekben 19401ardald Fa- lih Rıfkı'ıun yaşı kadar arkasında meslek yaşa- mı taşryan bir gazeteci imişim de o güne dek far- kında olmamtşım. Bu gerçegi kesin olarak öğren- menin ağıruğı atanda sanki sırtına taşuıamaz bir yük yüklenmiş gibi birden ezttdim, adeta yere çö- keroMum. Sonra uzun uzun düşündüm: Ben. daha doğ- nısu benim kuşağım. bîitün iyi niyetterimize, te~ mizduyguiarunıza karşın boşa harcanmış emek- lerin temsifcileri değil miydik? tlk gençliğimizi Atatürk döneminde yaşadık, o dönemde egitüdik. Cumhuriyeti ve Atatürk dev- rimini, başka türliisü düşüniilemez, ikriye. çağ- daş uygarkğa yönefik, ıdusa mal olmuş, bir ya- şam felsefesi bûiyorduk. Atatürk'ten sonra.gerici kıpırdanışlar bi/i pek şaşırtmadı. Ama bu kıpırdanışlar karşıstnda yö- netkikrce Atatürk ilkelerinden arka arkaya ve- riten qdÜDİer, her seferinde btriyüreginuzden ya- raladL tş başındakOere yardımcı olmak. Atatürk doğ- ruitusunda oniarı uy armak amacıylagöze aldığı- nuz iyi niyetli eteştirüer hemen her seferinde y an- hş anlaşıldı. Körii korüne alktşçılar takımma ka- olmadığunız için uzun yiilar kötü kişi sayıldık. Bununla birlikte başan umudumuzu hâlâ yi- tirmemiş olmakla bugün ne denli övünsek yeri- dir. Atatürk Cumhuriyeti'nin yannı aydmhkta- ve hep aydınhk olacaktır. Bunun tersini düşünmek, bir bakıma Atatürk'ü yadsunak anlanıma gel- mezmi? NADtRMADİ Cumhuriyet, 7 Mayıs 1982 amuslu GazeteciOlmakÇok GüçIştir ŞtKRAN SONER Uzun ve özdeşleşmiş güzel birlik- teliklerde kişilikler olmasa da hu> kapmalan gözlemlemışsınızdir Be- rin Nadi de kimi konularda gıderek daha çok Nadir Nadi'nın tepkileri- ni veriyor Birkaç cümlenin ıçinde mutlakabir espri patlatmasına kar- şın."Yazmak üzere, söy leşi için, ken- diniz adına bir şeyler söyleyin*' de- nildiği an canı sıkılıveriyor. Kendi- ni gündeme getirmekten hiç hoş- lanmiyor Nadir Nadi'nin sorumluluk adı- na keman çalmak yenne gazeteci olmak zorunda kalışı. bir ömriın Cumhuriyet değerlerinı. Cumhuri- yet gazetesini y aşatma y ükümlülü- ğüne adanışını hiç aklından çıkar- mayarak, bir şeyler söy lemesı gerek- tiğine karar \erdigınde ise çok az, çok öz sözle yetinıyor. "Yine mi beni konuşturacaks»- nız_" klasik tepkisini verdikten son- ra. Cumhunyet'in 74. yıldönümü için söze. "Namuslu gazeteci olmak çokgüçiştir'"cümlesiilegirdi, nok- tasını da koymuş oldu. Berin Nadi, yıllarta tanıdığı gaze- tecilerin bugün düştükleri konum- lardan. medyanın durumundan, etik değerlerin yok olmasından duydu- ğu rahatsızhğı birkaç cümle ile özet- liyor: "Medyanın >aptıgı kahramanhk- lar da var. Anıa maşallah solda ge- çinen kûnilerinin yaptıldanna bir baiun. Ben kendi hesabıma hiç sol- cu geçinmedim. ama solcu geçinen- lerin Fransa'ya, Almama'ya, Ame- rika'ya yaranmak üzere yaptıklan- na, söylediklerine bakıyorum da_N â- zım'ın "Bu vatan bızim" sözleri, Atatürk'ün Türkiye'yi nereden ne- reye, nasıl getirdiği, nasıl unutulur? Alışverişte başuna geldi. Kapıdan başını u/atan türbanlı kadın gazete adını \ermeden "Bana altı tabak ayır" diyerek siparişini verdi. Bak- kal "Biz gazete saticısı değil. züc- caciveci olduk" sözleri ile durumu özetiedi. Medya, medya oe demek- se_ tde\ i/yonda konuşanlann Türk- çesini anlayamaz oldum. Haberci- likte. programlarda tarafsızlık. ka- lite unutuldu..." Berin Nadi. Tûrkiye'nin hiç bu ka- dar üzüntülü, ufuksuz, yaşamın her yanından çürümüşlüğün yansıdığı günler yaşamadığını düşünüyor. "Urnuyordum ki, Atatürk devrfan- leri, ilkeleri yolundan y ürünerek. iş- lenipgeliştirilerek toplumsal yaşamı- mız hep ileriye gidecek. \e yazık ki pek çok alanda geriye gittik. Ata- türk'ün adını ağızlardan düşürme- mek, sevdtğini söylemek kolay ama gerçekten Ldnden gHmek, devrûnle- rinden y«la devam ermekz»r" diyor. Topluığnesız bir Türkiye'de, bü- yük bir gelişme yaşanan yıllardan sonra. bugün gelinen noktada Paris modaevlerinin tstanbul'ataşındığı- nın, ancak insanımızin büyük çoğun- luğunun her şeyden mahrum yaşa- dığınin altını çiziyor. Sokaklann ve dükkânlann yanhş lngilizce. Fransızca adlarla dona- tıldığı. sonradan zenginlenn akıl al- maz gösteriş ve ısrafla geldikleri Anadolu'yu unuttuklan bir Türki- ye ile övünülemeyeceğinın altını çi- ziyor. Gösterişsiz, inanmış Anado- lu Mûslümaninm yerine. siyasal ts- lamın gündeme geldiği. dinin siya- sete araç edildiği Anadolusu, Ana- dolu'dan göç etmek zorunda kalan insanı unutulmuş bir Tûrkiye'nin bir yerlere varamayacağını söylü- yor. Berin Nadi, hiç sözünü etme- den. Cumhuriyet değerlerinin sin> gesi olarak Cumhuriyet gazetesini yaşatmak sorumluluğu ile yaşıyor. 7 Mayıs ve Cumhuriyet ALEYCOŞKIN Cumhuriyet gazetesının kuruluşunun 74. yıldönümünü bugün kutluyoruz. Cumhunyet gazetesi, Atatürk'ün önen- si ile Yunus Nadi tarafından kuruldu; 7 Mayıs 1924 günü ilk sayısı yayımlandı. Yunus Nadi, ılk kez 1918 yılında Istan- bul'da Yeni Gün gazetesini yayın yaşamı- nasokmuştu. MustafaKemaL Anadolu'ya geçince. Yunus Nadi de Ingilız ışgalcile- rinin baskı \ e zorbalıklanna dayanamaya- rak Ankara'ya geçtı ve Yenı Gün gazete- sini tüm olumsuz koşullara karşm Anka- ra"da yayımlamaya başladı. Ulusal Kurtulus Savaşımız zaferle sonuç- lanmcı. kurulan yenı cumhuriyetın korun- ması \e ılkelerinin savunulması için Ata- türk'ün önerisı ile Cumhunyet gazetesi. Yunus Nadi tarafindan kuruldu ve 7 Ma- yıs 1924 günü lstanbul'da bugünkü bina- smda yayımlanmaya başladı. Yuıus Nadi. Cumhuriyet' in ilk sayısm- da yayımlanan başmakalesinde gazetenın ilkelen konusunda şunlan yazdı. '•-.Cumhuriyet Türkiye'de büyük kav- galarta elde edilmtş tarihi bir sonuçtur-. Cumkuriyet memlekete mal olmuş bir fı- kinfir. Biz onun temsikisi ve koruyucusu- yuz.Butemeldüşüncegozönündenmılduk- tan scnrakesinolaraksöyteriz ki gazetemiz ne hiıkümet gazetesi ne de parti gazetesi- dir. Cumhuriyet sadece cumhuriyetin. de- mokrasinin savunucusudur.1 * Cumhunyet gazetesinın 7 Mavis 1924 günü yayımlarunası bir rastlantı değıldir 1924 yılı siyasal ve toplumsal yaşamı- mızda çok önemlı bir dönemeçtir. Cünkü 1924 yılında Hılafet "aga' edıldı: Şer'ıye Vekâleti kaldırıldı: Öğretim Bırlığı (Te\- hıd-i Tednsat) Yasası yürürlüğe gırdı. 1 *)24 Anayasası kabul edildi. 1924 yılında yayın yaşamma gıren C um- huriyet gazetesi, cumhuriyet reıımımn ve Atatürk devrim ve ılkelennm yılmaz ve ödünsüz savunucusu olarak yenni aldı Cumhuriyet gazetesi. 74 yılhk yaşamın- da K.uvayı Mılliye fıkraıı %e ruhunu her za- man taze ve diri tutmanın savaşını verdi ve vermektedır. Mısakı Mıllı Andı ile ve şe- hitlerimızin kanlanyla çizilmış. olan sınır- lanmızın ve ülke bütünlüğünün sa\ıınul- ması yönünde ön safta sa\a^tmını verdi \e bu görevinı sürdürüyor. Cumhunyet gaze- tesi. ümmetten ulusa geçmemızi >ağlayan Atatürk' ün aydınlanma devnmıni özümse- yerek \ebudüşünceyı Türk kamuoywıa ak- tararak tarihsel görevinı duraksamadan sür- dürüyor. Cumhuny et gazetesi. Atatürk devrimle- rintn yılmaz savunucusu olma konusunda görevinı 74 yıldırtitızlikle sürdürmektedir. Bu görev ini karşı-devrimcilere karşı son- suza dek sürdürecektir. BirYaş Daha! Mayısın yedinci cumartesi günü Cumhuriyet otuz altı yaşını tamam- îadı. Bugünden itibaren yayın ha- yatımızın otuz yedinci yılrna başlı- yonız. Büyük Atatürk'ün önderliği ile kurulan rejimı ad ve bayrak olarak benimseyen bu gazete, çıktığı gün- den beri amaç bildiği yolda gûven- li adımlarla yürümekten bir an cay- mamaya dikkat etmiştir. Türk basm tarihini yazacak olan yannın tarih- çileri Cumhuriyet'i hazıriayan Mil- li lCurtuluş Savaşı'nı ve o savaş bo- yunca Yeni Gün'ün gerek lstan- bul'da, gerek Ankara'da oynadıgi ro- lü hernalde unutmayacaklardır. tstila ordulannın anavatan top- raklanndaezilmesi ve saltanatın tas- fıyesi ile kurulan Cumhuriyet reji- mi, Türkiye'yi ça|daş medeniyet ni- zamına bir an önce kavuşturmak, bu topraklarda insan haklannı, de- mokratik prensipleri hâkim kılmak ve hukuk devteti esaslannı yürürlü- ğe koymak hedefmi güdüyordu. Bu hedefe en kısa yoldan varmak için de eski yaşayış sistemmin degiştiril- mest, yan sömürge hayatına son ve- rilmesi. ferdi uyuşukluga ve neme- lâzımcıhga zorlayan dünya görüşü- nünyüalmasıgeTeldyoTdu. 1924'ten başlayarak birer birer gerçekleştiri- len Atatürk devrimleri, milletimizi büyük hedefe ulaştıracak vazgeçil- mez araçlardı. Cumhuriyet, her zaman devrim- lerin ateşli bir savunucusu olarak tejimin ve Türk milletinin hizmetin- de canla, başla çalışmıştır. Kısa za- manda aydın vatandaşlann sevdigi ve benimsediği bir gazete haline gel- mesi bu yorulmak bilmez gayretle- rin bir armağanıdır. Taraf tutmamaya, devrim pren- siplerinin ışığmda bağımsız kalma- ya çok önem veren, bu karakterini hatta tek parti devrinde bile koruma- ya gayret eden Cumhuriyet, çok par- tili siyasal hayata geçildikten sonra da taraf tutmamaya, adamlan değil, fıkirleri savunmaya büyük bir titiz- likle dikkat etmiştir. Bu turumun za- man zamanüzerimize şirnşekleryağ- dırmaması imkânsızdı. Fikirlerin se- lameti uğruna buna göğüs germeye mecburduk. Kimi zaman bir kördö- vüşü halini alan politika çekişmele- ri ortasında Atatürk'ün eserine ışık salıcı bir projektör vazifesi görme- ye çalıştık. Bundan böyle de başlı- ca vazifemiz, gittikçe milletin var- lığına kanşan, onun eti ile, kanı ile birleşen büyük eseri yaşatmak ve ileriye doğru geliştirmek olacaktır. NADtR NADt /10 Mayıs 1960 ARİF KIZILYALiy Cumhuriyet'in gelenekselleşen y ıldönümü kudamalanndan bir gorününı. 1985'ten bu yana birçok şey değişse de Cumhuriyet aynı ilke ve ideallerie vavm havaönı sürdürüvor. Ashnda 'Cumhuriyet Gazetesi'nde çahşmak ayrıcahknr' gıbı klasik bir cümle ile Spor Servisi'ndeki 15 yılımı özetlemek istiyorum. Ancak Cumhuriyet'in 'avTicahk' olduğunu duyumsamak için orada çahşmak; daha dogrusu yaşamak gerekir. Doğruluk, tarafsızlık. güvenilirlik ilkelerinden ödün vermeden, her hangi bir grubun, ya da 'patron'un ön yargılan ile hareket etmeden gördüpmüzü, inandığımızı yazmak. artık 'arkadaş' olarak kabul ettiğimız siz okurlanmıza. Televole sıkıcıhğından uzak 'düzeyti' magaztn, haber ve röportaj ' ' * sunmak inanın. bir gazetecının, bir spor yazannın en büyük keyfidir. Işte bizler, bu keyfi yılın 365 günü yaşıyoruz. Eğer bir takım şampiyon oluyorsa, onu spor yönü ile kaleme alıyor, spor yönetıcilerinin yanhşlan var ise. 'korkmadan', 'çekinmeden'. 'hesap içine girmeden' üzenne gidıyor ve oiayı en yalın bıçimıyle sizlere iletmeye çalışıyoruz. Hata yapmıyor muyuz? Yapıyoruz elbet. Yoğun çalışma temposunda saat 21.30'da başlayıp 23.00'te biten maçlan en doğru biçimde sizlere aktanrken. bazı yanlışlar gözden kaçıyor. Ama o hatalarda da siz okurlanmızın engin anlayışına güveniyor ve biliyoruz ki. "Cumhuriyet, okunın gazetesidir. Okur Cumhuriyet i sonsuza kadar ayakta tutacaktır." Cumhuriyet'i yaşamak SEMRA YEŞİLYVRT Cu.Tihuriyet'le tanıştığımda orüokul 1. smıföğrencisiydim. Türkçe öğretmenimiz bizden. köşe yansı örnekleri bulmamızı isttmişri. Cumhuriyet okuru bir yaiınım. beni ilk olarak bhan Selçuk'un Penceresi'yle, sonra Otay Akbal'ın Evet-Hayır'ıyla, daıa sonra da diğer köşe yazılanyla bıiuşturdu. Bu okuyuş biçımi sonra şö/le değiştı: Gazeteyi elime alağımda önce Pencere'yi sonra, Se.gili Uğur Mumcu'nun Gozlem'ini, daha sonra Evet- Hryır'ı ve diğer köşe yazılanyla g2zetenin kalan bölümlerini okurdum. Cımhuriyet benim için gerçek bir Gerçek bir okul okul oldu. Sanınm diğer okurlar için de bu böyle...'Cumhuriyet'i okuyup bir köşeye bıraktığınız zaman, onunla ilışkiniz orada bitmez; o sizde devam eder. Bütün gününüzü, günlerinızı. gıderek yaşamımzı biçimlendırir. Örneğin, Cumhuriyet okumaya başladığınızda kitap okuma alışkanlığınız yoksa bunu kazanırsınız. varsa okuma yoğunluğunuz artar. Düşünürsünüz. sorgularsınız. bazen de bütun bu kötü gidişe karşı bir şey yapamıyor olmanın sıkıntısını duyarsınız. Işte Cumhuriyet çalışanı olmak bu sıkıntıyı biraz hafıfletiyor: hiç olmazsa Cumhuriyet'in hazırlanmasında bırazcık emeğım var dıye a\ unuyorsunuz. Ama ben kendımı her zaman önce bir Cumhunyet okuru. sonra çalışanı olarak görinorum. Çünkü, Cumhunyet"ın gerçek sahıplen gerçekten de okurlandır. İlkelennden ödün verdiği için okurlan tarafindan -neredeyse bir anda- terk edılen ilk \e tek gazetedir Cunıhurıyet... Sanınm dünyada bunun bir başka örneği yok Tabii ki Cumhuriyet okuru ve çalışanı olmaktan onur duyuyorum. Burada özgürüm DE\İZ TEZTEL 1987'de7y,ldır çalıştığım Cumhuriyet'ten aynhrken bir gerekçem vardı. Cumhuriyet 'alışkanhk' yapıyordu. Ben de bu alışkanlıktan kurtulmalıydım. Farklı yerlerde. farklı ınsanlarla çalışmabydım. Gazeteciliğe Cumhuriyet dışından bakmalıydım. 5 yıl farklı yerlerde, farklı ınsanlarla çahştım da... Ama ne yazık kı hıçbir zaman mesleğime Cumhuriyet dışından bakmayı öğrenemedim ve bir gün kurtulamadığım alışkanlığıma geri döndüm. 18 yılhk meslek yaşamımda 13 yılımı geçirdiğim gazeterfcde çalışırken bir şeyi çok iyi biliyorum: Burada özgürüm... BERTAS AĞANOĞLU 1980sonrası. 12 Eylül darbesi \ e "2 buçuk gazete isteyen" başbakanlann etkisiyle Türk basınında birçok değer yıkıldı. Vergi mükelleflennın cebinden çıkan paralar bazı basın patronlanna "iktidann borazanı ounalan" koşuluyia kredı olarak aktanldı. İktidarlann desteğıyle kısa sürede tekelleşen ve çıkar ilişkıleriyle kırlenen medyada bağımsızlığını bir tek Cumhuriyet koruyabildi. Haberin magazinleştiği, promosyonun azgınlaştığı Türk basınında Cumhuriyet ilkelerinden tavız vermeden Kemalizmi, cumhuriyeti, demokrasiyi, aydmlanmayı, Güvenli bir liman çağdaşlığı, insan haklannı, banşı, özgüriükleri. ulusal egemenliği, bagımsızlığı, eşvtliği savundu, savunmaya da devam ediyor. Cumhuriyet okurlannın yanı sıra Türkiye'deki tüm okurlar için gazetemiz bu niteliklerin savunulduğu sağlam bir kale olma özelliği taşıyor. Biz haber peşmde koşanlar içirıse; Cumhuriyet. tarafsız, özgür, evTensel kriterlere göre habercüik yapabileceğimız. sosyal hak ve güvencelerimizın korunduğu, emeğimizin, alınterimizin ve özverimizin hor görülmediği güvenli bir "nman".