Katalog

7 ŞUBAT 1998 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER ABD Başkanı Bill Clinton ile konuğu İngiltere Başbakanı Tony Blair, iki saat baş başa görüştü Beyaz Saray'da savaşpLanları Irak'akarşı ABD'nin yanında acıkça yer alan tek ülke olan tngiltere'nin Başbakanı Tony Blair, ABD Başkanı Bill Clinton tarafindan sıcakbir iigryle karşılandı. Dış Haberler Servisi-Washington ve Londra. Körfez'deki askeri güç- lerini arttırmaya devam ederken Be- yaz Saray'da buluşan ABD Başkanı Bifl Clinton ve Ingiltere Başbakanı Tony Blair baş başa verip savaş pla- nı yapnlar. Irak'a olası bir askeri müdahale öncesinde ABD başkenrine ilk res- mi ziyaretini gerçekleştiren İngilte- re Başbakanı Blair'in sözcüsü, Be- yaz Saray'daki iki saat süren ikili zir- \ enin ardrndan yaptığı açıklamada. ıkı liderin savaş planlan üzerinde ça- hştığını vurgulayarak asken harekat ıçın "hazırhkyapıkiığını" belırrtı ve Ingıltere'nin harekâtta mutlaka yer alacağını vurguladı. Irak konusunda Blair'den tam des- tek aldığı bildinlen ABD Başkanı Clinton, görüşmeden önce yaptığı • İki liderin Irak'a yapılacak askeri harekât planlan üzerinde çalıştığı bildirildi. Blair, kabinesinden harekât aşamasına gelinmeden önce halkı bunun kaçımlmazlığı ve gerekliliğine inandırmasını istedi. açıklamada, olası bir harekâtla ilgi- li olarak "Bu çocuklarunıa ve gele- cek yüzyıldaki dünyalannı künyasal ve biyoİojik silahlardan korumaya çahşmakla ügili bir şey" dedi. Clin- ton "Saddam Hüseyin'le Ugüi tüm deneyimkTİmiz. arkasında askeri tehditohnadığı müddetçe diplomarik çabalann hiçbirişeyaramadığnu öğ- retti biae" dıye konuştu. Her ikı lider de Saddam Hüse- yin'in hâlâ BM sılah uzmanlanna şüpheli bölgelere serbest giriş izni vererek askeri bir saldından kurtul- ma şansı olduğunu vurgularken Clinton gazetecilere Irak halkınm yeni bir lider ve yeni bir yönetimle daha mutlu olacağını, ancak "Sad- dam Hûseyin'i devirmenin şu anda VVashington için öncelik taşunadığı- m" kaydetti. ABD Dışişleri Bakanhğı sözcü- sü James Rubin, öncekı gün gazete- cilere yaptığı açıklamada, VVashing- ton'un, Irak'ın da "uluslarailesine" katılmasına olanak tanıyacak yeni bir liderliğe kavuştuğu günü özlem- le beklediğini bildirdi. Tony Blair Clinton ile Türkiye-AB ilişkilerinin güçlendirilmesi konusunda görüş birliği içinde olduklarını açıkladı 'Türkiye'ye üyelikfirsatıtanınmalıdır'• Ingiltere Başbakanı Tony Blair, ABD Başkanı Bill Clinton ile "Gelecek için Türkiye ile AB arasmda güçlü bir ilişkinin inşa edilmesinin önemi konusunda hemfikiriz" dedi. YVASHINGTON (AA) - İngiltere Başba- kanı Tony Blair, ABD Başkanı Bill Clinton ile Türkıye-AB ilişkılerinın güçlendınlmesi konusunda görüş birliği içinde olduklarını açıkladı. Resmi bir ziyaret için VVashington'da bulu- nan Blair, dün Başkan Clinton ile birlikte Be- yaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında. AB Dönem Başkanı olarak ABD Başkam'na bilgi verdiğini. AB'nin Doğu Avnıpa ve di- ger ülkelen de kapsayan biçimde genişleme- si sürecini konuştuklannı ifade etti. Blair, ABD Başkanı ile Türkiye'nin AB ile bağlan- nı güçlendirmesinin çokönemli olduğu ko- nusunda görüş birliği içinde olduklarını be- lirtirken, "Gelecek için Türkiye ile AB ara- sında güçlü bir ilişkinin inşa edilmesinin önemi konusunda nemfikiriz" dedi. "Üyeükfirsatıtanınmalıdır' ABD yönetimı, Avrupa Birliği'nin (AB) Türkiye'ye üyelik fırsatı tanıması gerektiği- ni bildirdi. Amerikan yönetiminin görüş ve polıtıkalannı yansıtan Amerika'nın Sesi rad- yosunda yaymlanan yorumda, Amerikan hal- kının Avrupa'da banş ve istikrann korunma- sı için büyük fedakarlıklara katlandığı kay- dedildi. ABD'nin güvenlik ve refahı açısından Av- rupa'nın öneminin kabul edildigi ifade edi- len yorumda, "Avnıpa'da patlak veren her ild dünya savaşında yanm milyondan faz- la Amerikalı yaşamını yitirdi" denildi. Yo- rumda, Avrupa'da başlayan Soğuk Savaş'ın ise ABD'ye maliyetinin 13 trilyon dolar ol- duğu belirtildi. Soğuk Savaş'ın sona errne- siyle, banş içinde, özgür ve bütünlüğünü sağ- lamış bir Avrupa'run kurulması firsatının doğ- duğunu belirten radyo, bu amaca ulaşılması için AB ve NATO gibi Avrupa kurumlannın "yeni üyelere açık" olması gerektiği ifade edildi. Radyonun yorumunda, "ABD, NA- TO'nun büyümesi ve AB'nin genişlemesi- nin birbirini tamamlayacak bir şekildeyü- rütülmesini umut ediyor. AB, Orta Avnı- pa'daki 10 yeni demokrasiyi üyelik görüş- melerine davet etmiş bulunuyor. Aynı fırsat Türkiye'ye de verilmelidir" denildi. Yo- rumda, Türkiye'nin 400 yıldır Avrupa siste- mine dahil olduğu, ancak hala kimliğini, yö- nünü ve demokratik kurumlannı kesin olarak belirleme çabasında olduğu kaydedildi ve "Müslüman nüfusun dini inançlanyla, la- ik sistem arasmda denge sağlama çabalan da devam ediyor" ifadesi kullanıldı. İNGtLTERE DIŞİŞLERİ BAKAM 'Asıl yalnız olan Saddam' Dış Haberler Servisi - İngiltere Dışişleri Bakanı Robin Cook, Körfez ülke- lennın Irak'a yönelik tu- turmmun sertleşrneye başladığını bildirdi. ABD ve tngiltere'nin Irak poli- tikasına destek toplamak amacıyla önceki gün Su- udi Arabistan ve Ku- veyt'e giden Cook, Lond- ra ve VVashington'un ar- tık yalnız olmadığını be- lirtti. Dün başkent Lond- ra'ya dönen Cook, BBC televizyonuna yaptığı açıklamada "Körfez ülke- lerinin Irak'a yönefik tu- tumlannın sertleşmeye başladığını ve Saddam Hüseyin'in durdurubnası gerektiğine yönelik görüş- lerin otuşmaya başladığını gözkmledim. Suudi Ara- bistan ve Kuveyt, terör cephanesini Saddam'ın ellerine bırakmaniamızve silah denetlemelerini en- geOemesine izin vermeme- miz konusunda bizünle aynı görüşte" dedi. Cook, yalnız kalanın ABD ve İngiltere değil Irak oldu- ğunu anlaması gerektiği- ni vurguladı. Asken ope- rasyon seçeneğınin gün- demde olduğunun altını çizen Cook, Saddam'ın gereklı olduğu anda güç kullanılmayacağını dü- şünmekle büyük bir hata yaptığını belirtti. İngiltere ve Kuveyt'in savaş iste- mediğini söyleyen Cook "Bu nedenle Saddam'a banşçı bir çözüm buhın- ması yönünde pekçok fir- satveriyoruz"dedi. tngıltere Dışişleri Ba- kanı Irak'ın, Birleşmiş Milletler(BM)ileyaşadı- ğı bunalımı sona erdir- mek için 45 başkanlık sa- rayının BM denetçilerine açılması yönündeki öne- risini lcuşkuyla karşıladı- ğını söyledi. Cook "Yazı- h bir öneri görmedik. BM denetçilerinin koşulsuz olarak çaltşmalanna izin verildiğini söyleyen yazdı bir metne gerek duyuyo- ruz" dedi. İKNA TURLARI SÜRÜYOR Cohen yola düştü \VASHINGTON (AFP) - ABD Savunma Bakanı VVîlliam Cohen, VVashington'un Irak poli- tıkasına destek toplamak amacıyla Avrupa ve Kör- fez ülkelerini kapsayan gezisıne başladı. Cohen, dün gezisinin ilkdurağmı oluşturan Al- manya'nın Münıh kenti- ne geldi. Münih'te Avru- pa'nın güvenliğine ilişkin bir konferansa katılacak olan Cohen'in konferans- ta çok önernli bir konuş- ma yapması bekleniyor. Yann Körfez'e uçacak olan Cohen, Suudi Ara- bistan, Oman, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Bahreyn'de temaslarda bulunacak. Üst düzey bir Savunma Bakanhğı (Pentagon) yet- kilisi, Cohen'in ziyaret edeceği ülkelerin savun- ma bakanlan ve üst düzey dışişleri yetkilileriyle, Irak'a karşı düzenlenecek olası bir askeri operasyon üzerine görüşmelerde bu- lunacağını söyledi. Co- hen, önümüzdeki çarşam- ba günü de, Irak'a karşı güç kullanılmasına kesin- likle karşı olan Rusya'nan başkenti Moskova'ya gi- decek. ABD Savunma Bakanı'nın 13 şubat gü- nü VVashington'a dönme- si bekleniyor. IfClk hüVÜ Körfez'deki üç ABD uçak gemisinden biri olan USS George , VVashington'daki görevliler, Irak'ın uçuşa yasak bölgesini SCLtiaSlTlCL denetlemekten dönen bir F-148 Tomcat savaş uçağuıa yol gös- Slkl teriyor. ABD, olası bir askeri harekât için bölgedeki askeri varfağını daha da güçlendirmek için Akdeniz'deki kuvvetJerini den etİm de Körfez'e kaydınyor. Cıda karşılığı petrol anlaşması Bağdat, Annan'ın önerisini reddetti NEW YORK (Ajanslar) - Irak hükü- metinin, BM Genel Sekreteri Kofi An- nan'ın, Bağdat yönetımının "gıda kar- şihğı petrol anlaşması'' çerçevesınde, 6 aylıkdönemde petrol gelirierini 5^ mil- yar dolara çıkarmasına izin veren öne- risini reddetiği bildirildi. Irak Dışişleri Bakanı Muhammed Said FA- Sahaf, Annan'a gönderdiği mektupta öneriye göre bu gelirlerin bü- yük bir bölümünün BM malıyetlerini karşılamak için kullanılacağını ilen sü- rerek "Petrol geluierindeki arnş,yalnız- ca insani amaçlar için kuUanılmah, ek idari harcamalar için değü" dedi. El-Sahaf mektubunda ayrıca BM'yi ülkesine bu gelirleri, eğitım veya elekt- rik altyapısı oluşturulması gibi harca- malarda nasıl kullanacağını dikte et- mekle suçladı. BM Genel Sekreteri Kofi Annan, bu hafta başında, Irak'ın "gıda karşılığı petrol" anlaşması çerçevesinde ihraç ettiği petrol tutannın 6 aylık dönemde 2 milyar dolardan 5,2 milyar dolara yükseltilmesini önermişti. BM Genel Sekreteri, Irak'ın6,2 mil- yar dolarlık gelirinin üçte ikisini (3.55 milyar dolar) insani ıhtiyaçlan için kul- lanmasını, kalanının ıse Kuveyt için oluşturulan tazminat fonu ve BM kuru- luşlanna aktanlmasım önermişti. Irak Ulusal Meclisı Uluslararası Ko- mite Başkanı Said Kasım Hammudi bu- nun üzerine" ABD, Irak'ın yiyecek ve übbi malzeme saun almasını geciktir- mekten vazgeçmediği sürece Bağdat'm gıda karşılığı satacağı petrol miktannın artnrdmasuun bir anlamı otmayacağı- nı" söylemişti. Hammudi "Önemüola- nın, sadece Irak'm satacağı petrol mik- tannın artnnlması değiL Irak'ın insani malzemderi saün alnıasıyla ilgili sözleş- meterin onaylanması sürecinin htdandı- nlması oMuğunu" ifade etmişti. Önen Bağdat'ın 6 aylık dönemlerde satacağı petrolü 2.1 milyar dolardan 5.25 milyar dolara yükseltiyor. İsrail karşılık vermekte kararlı ÖZLEMYÜZAK İSTANBUL - TBMM Başkanı Hik- metÇetin'in resmi davetlısi olarak Tür- kiye'ye gelen tsra.il Meclıs (Knesset) Başkanı DanTkhonJrak'ın Israil'i vur- ma olasılığını çok düşük olarak gördük- lerini, ancak saldın gerçekleştiği taktir- de karşılık vermekten kaçınmayacakla- nnı söyledi. Irak'ın İsrail'esalduması- na 1991 yılındaki Körfez Savaşı'ndada düşük bir olasılık olarak bakıldığını, an- cak İsrail'e 40'a yakın Scud füzesi düş- tüğünü kaydeden Tichon, o dönemde karşılık vermeyen Israil'in hem artık da- ha güçlü olduğunu hem de gerekli ders- leri çıkardığmı, saldınya saldın ile kar- şılık vereceklerini belirtti. Knesset'in farklı görüşlerdeki temsilcilerinden olu- şan bir heyet ile Türkiye'deki temasla- nnı sürdüren meclis başkanı, Israil'in de elinde konvansiyonel ve biyoİojik si- lahlar bulundurduğu iddialanna şu şe- kilde yanıt verdi: "tsrafl'ineHndeki her türlü silah demokratik bir devletin ettn- dedir. Komşularunızda ise durum çok farkü. Tek bir kişi >alnız bir karar ala- raktüm boJgevi bir anda mah vedebifir." 'Kimseye söz vertnedik' İsrail Başbakanı BenyaminNetanya- hu, Irak'ın lsrail'e saldırması duru- munda misilleme yapmayacaklanna dair kimseye söz vermediğini yineledi. ABD ile Irak arasındaki kriz hakkında tsrail'de yayımlanan Yediot Aharonot gazetesine demeç veren Netanyahu " israil kendini saMinma hakkına sahip- tir ve kendi güvenlik çıkarlanna göre hareket edecektir" dedi. Netanyahu dün yabancı büyükelçilerle yaptığı gö- rüşmede, Iran'ın kitle imha silahlan ge- liştirdiğini söyleyerek acil eylem çağ- nsında bulundu. Netanyahu, tran'm Irak kadar büyük bir tehdit oluşturdu- ğunu belirtti. İngiltere Başbakanı Blair'in "Irak'a karşı başlanlacak bir askeri harekât" için son noktaya gelinme- den önce Ingiliz kamuoyunun bunun "kacınıhnazhğuıa ve gerekliliğine'' ikna edilmesi için kabinesine talimat verdiği belirtildi. Ingiltere'de yayımlanan The Ti- mes gazetesinin politika yazarlann- dan Peter RiddeU'ın konuyla ilgili haberınde. Başbakan Tony Blair'in "son adun anbnadan önce" kamu- oyunun bunun gerekliliğine ikan edilmesine büyükrâıemverdiği kay- dedildi. Blair'in, tngiliz halkınin özellikle bütün diplomatik yollarm kullanıldığı konusunda bilgilendiril- mesi ve eğer yapılırsa askeri müda- halenin bir "son adım olarak" gün- deme geldiğinden haberdar edilme- sini istediği bildiriliyor. Blair ve ya- kın çalışma arkadaşlannın, gelecek iki-üç haftanın bu konuda yapılacak güçlü bir kampanyaya aynlması konusunda hemfikir ol- duklan ifade ediliyor. Basra Körfezi'nde üç uçak gemisi bulunan ABD, bölgeye 2 bin 200 deniz piyadesinin yanı sı- ra bir deniz amfibi birliği göndererek, askeri gücünü artırmaya devam ediyor. ABD Savunma Bakan- hğı (Pentagon) kaynakla- n, Körfez'e gönderilecek 2 bin 200 deniz piyadesi- nin yanı sıra, olası bir as- keri müdahalede görev ya- pacak deniz amfibi birli- ğinin, birisi saldın heli- kopteri taşıyan 4 gemiden oluştuğunu belirttiler. Öte yandan, Körfez'de bir uçak gemisi bulunan İngiltere dün de 8 Tomado savaş uçağını Kuveyt'e göndereceğini açıkladı. In- giliz Savunma Bakanı Ge- orge Robertson tarafindan yapılan açıklamada "Ku- veythükümetinin izniahn- dı. Tomadolarönümüzde- ki birkaç gün içinde konuş- landınlacaklar" denildi. Beyaz Saray Sözcüsü Michael McCurry, Çin ve Rusya'nın olası bir askeri müdahaleye muhalefetle- rini önemsemediklerinî belirterek "Bu ülketerin hiçbirinin yapaklan açık- lamalaıia, Irak'a destek verme amacı taşıdıklannı sanmıyorum" dedi. Sözcü McCurry, Çin ve Rus- ya'nın açıklamalanyla ba- nşçı bir çözümü kastettik- lerini tahmin ettiğinı söy- leyerek "Zaten biz de ba- nşçı biryöntemiterdhedi- yonız"dedi. ABD ve İngiltere, Kör- fez'deki askeri güçlerini sürekli arttmrken askeri müdahaleye karşı olan ül- kelerin diplomatik giri- şimleri de sürüyor. Fransa Dışişleri Bakanı Hubert Vedrine'nın dün Rus meslektaşı Yevgeni Primakov'la telefonda gö- rüştüğü bildirildi. lran, ABD'nin herhangi bir operasyonuna bahane oluşturmaması için Irak'm BM kararlanna uymasını istedi. lran Anayası Koru- yucular Konseyi Genel Sekreteri Ayetullah Ah- med Cenneti, dün Tahran Üniversitesi'nde verdiği cuma hutbesinde ABD'- nin Irak'a karşı tutumunu eleştirerek "Irak'm kom- şulannın, Bağdat'a saldı- nlmasma izin vermeyecek- lerini" söyledi. Rus parlamenterlerin Bağdat'ın başkanlık saray- lannı ziyaret etmelen için yaptığı davetı kabul ettiği ve yann yola çıkacağı bil- dirildi. Bu arada, Kuzey Irak'- taki rakip Kürt gruplardan Mesut Barzani liderliğin- deki Irak Kürdistan De- mokratik Partisi (IKDP), Irak ve BM arasındaki kri- zin banşçı yollardan çö- zülmesinden yana olduğu- nu bildirdi. Harekâttan önce 10 günlük diplomasi atağı LONDRA (Reuters) - Rusya, ABD, Irak ve Birleşmiş Milletler (BM) yetkilıleri, Irak'a yönelik bir askeri müdahale karan almadan önce 10 günlük bir diplomasi atağı başlatıyorlar. ABD, Körfez'e yeni birliklerle savaş uçaklan gönderip bölgedeki askeri gücünü pekiştirirken siyasal çözüm arayışı içındeki diplomatlar ve bakanlar New York, Bağdat ve Ortadoğu ülkelerinde çeşitli temaslarda bulunacaklar. Irak için geri sayım başlarken önümüzdeki günlerde gerçekleşmesi beklenen önemli buluşmalar şöyle sıralanıyor: 7 şubat: Münih, Almanya - ABD Savunma Bakanı V\ ilüam Cohen, bir savunma konferasında NATO Genel Sekreteri Javier Solana ve üst düzey Avrupalı yetkililerle bir araya gelecek. 8 şubat: Kuveyt - Cohen ile ABD Merkez Komutanlığı'nın Ortadoğu masasından sorumlu olan Deniz Piyadeleri Kolordu Komutanı Anrhony Zinni Kuveyt, Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Oman ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni ziyaret ederek Irak'a yönelik olası bir askeri harekat konusunda görüşmeler yapacaklar. Bağdat-Rusya parlamentosundan bir heyet, Iraklı yetkililerle BM bunalımı ve BM yaptınmlan üzerine görüşecek. New York-ABD'nin BM nezdindeki Büyükelçisi Bill Richardson, BM Güvenlik Konseyi'nin geçici üyelerini oluşturan 10 ülkeyi kapsayan bir destek gezisine çıkacak. 9 şubat: New York - BM Güvenlik Konseyi, Irak'ın gıda ve ilaç karşılığı petrol satışının arttınlmasına yönelik bir yasa tasansını tartışacak. 10 şubat: Londra - Ingiltere Dışişleri Bakanı Robin Cook. parlamentoda Irak bunalımına ilişkin bir açıklama yapacak. İngiltere Dışişleri Bakan Yardımcısı Derek Fatchett Oman, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır'ı ziyaret edecek. 11 şubat: Moskova - Cohen, Rusya Savunma Bakanı Igor Sergeyev ile Irak bunalımı üzerine bir görüşme yapacak. Kahire-BM Genel Sekreteri Kofi Annan Mısır, Lübnan, Ürdün, İsrail ve Suriye'yi kapsayan bir geziye çıkacak. 13 şubat: VVashington - Cohen. Körfez ülkeleri ve Rusya gezisini tamamlayarak ABD'ye dönecek. Beyrut - Annan Lübnan'ı ziyaret edecek. 14/15 şubat: ABD'ye ait ve 2200 askerden oluşan 24. Piyade Birliği'ni taşıyan Guam helikopter gemisi Körfez'e ulaşacak. 16 şubat: Kudüs - Annan lsrail'e gidecek. tncirük harekeffl BM ile Irak arasındaki gerginlik nedeniyle gün- demdeki yerini koruyan lncirlik Hava Üssü'nde ha- reketlilik sürüyor. Üste saat 07.30 ile 12.00 arasında 18 adet F-16, F- 15, Tornado ve Prowlers uçaklan iniş yaptı. Aynca bir Awacks ve bir nakliye uçağı da piste indi. Aynı sürede 16 adet savaş uçağı ise kalkış yaptı. Bu arada. Körfez'deki George VVashington uçak gemisinden kalkan İki ABD FA-18 savaş uçağı havada çarpıştı. Pi- lotlardan birinin öldüğü bildirildi.