Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2ARAUK1998 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
KULTUR 13
Deneme, eleştiri, anı, incelemeyi içine alan 'düzyazı' türünde az sayıda kitap yayımlandı
Mîna Urgan'ın anıları ilgi gördüiühür Servisi - Her yıl olduğu gibi
198 'de de edebıyatımızda deneme. eleş-
tir. anı, incelemeyi içine alan "düzya-
nr
riiründe az sayıda kitap yayımlan-
maına karşın Mîna Urgan'ın "Bir Di-
maonııı Anüan" (Yapı Kredi Y.) adlı ki-
tab yüz bin adedi (kırk üç basım) aşa-
rakbir rekora imza atıyordu.
Nîna Urgan'ın çocukluğundan baş-
layırak günümüze kadar uzanan (çevre-
sinceki olaylarla, "ünlü" kişilerle ılgilı)
izleıimlerinden oluşan bu anı kitabı. içe-
riğuden çok, yazılışındaki içten ve sa-
mirri özellikleriyle okurun dikkatını çek-
mişı. Benzer bir şekilde "medya"nın
da igisini çeken kitap, çeşıtlı tartışma-
laranedenoldu.
Mna Urgan seksen iki yaşında kale-
me ıldığı kıtabında. özelhkle yaşama
olan bağlılığın ve yaşam sevincinin al-
tını çızerek, bizim gibi belleksız toplum-
lardaherkesin anılannın yazmasının (hız-
la degişen toplum yapısına bır anlamda
ayna tutacağından) çok ilginç \ e önem-
li olduğu tezini de gündeme getıriyordu.
Daha çok şıir ve estetik üzenne yaz-
dıklanyla bilinen, tanınan Mehmet H. Do-
ğ»n,bu yıl bir anı kitabıyla okurun kar-
şısına çıktı: Şimdi Uzaklardasın (Adam
Y.) Doğan, anılannı yazmaya 1990 yı-
lında başlamış ve yaklaşık yedi yıllık bir
süre sonra bitirmiş. Deneme ve eleştın-
Ierindeki kılı kırk yaran titızliği anılar-
da da görmek olanaklı. Şimdi Uzaklar-
dasm'da, çağdaş edebıyatımızda iz bırak-
mış ve artık yaşamda olmayan, Halikar-
aas Bahkçtsı, Aziz N'esin,SuatTaşer, Edip
Cansever, Onat Kutlar. Cemal Süreya,
Turgut Uyar, Bilgc Karasu gibi kişılik-
Jerin antlarla bezenmiş portreleri yer alı-
yor.
NâzrnıHikmet'in 1933-1950 yıllann-
da çeşitli cezaevlerinde yatarken eşi Pi-
raye'ye yazdığı mektuplann tamamı iki
cilt olarak yayımlandı: Piraye'ye Mek-
tuplar(Adam Y.). Pirayenin küçük bir
tahta bavulda yıllarca özenle sakladığı
mekruplan yayıma Memet Fuathazırla-
mış. Bir yanıyla, dönemin (edebiyat or-
tamırun da) tanıklığını içeren kısalı uzun-
lu altı yiize yakm bu mektuplar; büyük
bir aşkın. sevginin \e tutkunun tanıklı-
gı...
Cemal Süreya'nın eşi Ztıhal Tekka-
Mt'ın hastanede yattığı (1972) sürede
yazdığı mektuplardan oluşan On ÜçGü-
nün Mektuplan yeni bir basım yaptı
(Adam Y.) Ancak bu basımda, Süre-
ya'nın çeşitli dönemlerde. Zuhal Tek-
kanat'a yazdığı yirmi dört mektup daha
yer alıyor. Bu mektuplar da bir aşkın ta-
nıklığı...
Geçmişin Yaz Defterteri (Can Y.) HM-
miYavuz'un Ege ile Akdeniz arasında-
ki bir sahil kasabasında ıkı yaz boyunca
kaleme aldığı günceleri; ne var ki bun-
laraynı zamanda. anlara ilişkin şıirsel fel-
sefi metinler; ve de doğaya. kitaba, mü-
ziğe ilişkin edebi denemeler.
Yaşayan denemeci ve eleştirmenleri-
mizin önde gelenlerinden Memet Fu-
at'ın da bu yıl bır deneme kitabı Adam
Yayınlan'ndan yayımlandı: Çogunluğun
Gİcii. Kitap, Memet Fuat'ın Cumhun-
yet gazetesindeki "Düşünceye Saygı"
başhkh köşesinde, 30 Eylüf 1995-18
Aralık 1996 tarihleri arasında yer alan ya-
zılanndan oluşuyor.
Memet Fuat bu yazılannda, edebiya-
tın çeşitli konulannı (sorunlannı) gün-
deme getirirken; bır yandan da güncel
(toplumsal) sorunlara etik açıdan yakla-
şıyor.
FeridunAndaç,inceleme. eleştiri alan-
lannda verimli biryazar. İki deneme ki-
tabıyla bu yıl okurlanyla buluşru. IşıkOİ
Günüme Ağ (Papirüs Y.) Andaç'ın ya-
zınsal denemelerinden oluşuyor. Yazı ile
yaşamın çakışması bir bakıma bu dene-
meler. Bir yandan yazann belleğinde iz
bırakan kentlerin üngesi, öte yandan yi-
ne bir iz olarak belleğe saplanan yazar-
lar ve kitaplar. Denemelerini, bir yol ız-
leği içinde olan Feridun Andaç, bir ma-
(1) Fethi Naci, (2) Ece Avhan, (3) Enis
sal anlatıcısının biçemiyle kaleme alıyor.
Cumhurivet Kitaplan'ndan çıkan Söz
Lçlan Yaa Burçlan'nda da Andaç. Ataç,
VedatGümol, Abidin Dino, Bedri Rah-
mi Eyuboğlu. Okta> AkbaL \ aşar KemaL
Memet Fuat, Adaiet Ağaogiu, Onat Kut-
lar,Yümaz Günev gibi yazarlar \ e sanat-
çılann. yaratıcı kişiliklerine ve yaşam-
lanna ilişkin denemelerini toplamış.
Batur, (4) Hüseyin Rahmi Gürpınar, (5) Mîna L rgan, (6) Memet Fuat
Enis Batur'un denemelennın yer aldı-
ğı bir başka kitap da Aciz Çağ, Faltaşla-
n (Yapı Kredı Y.) adını taşıvor. Bu de-
nemeler de yerli \e yabancı, şairler, res-
samlar ıle çeşitli yaratım alanındaki sa-
natçı ve sanatlar üzerine.
Asaf Halet Çelebinin (1907-1958).
ölümünün kırkıncı yılı dolayısıyla düz-
yazılan Biifün Yazılanbaşlığıyla yayım-
son romanı Cemil Şevket Bey, AynaJı Do-
laba İki El Ro\eher( 1997) adlı yapıtına
odaklanıyor.
Bu romanın yazınsal çözümlemesı-
nin yapıldıği birincı bölümün yanı sıra
kıtapta yer alan "Öteki Romanlan Cze-
rine" başlıklı ıkinci bölümde de Ok-
tay"ın daha önce çeşitli yayın organlann-
da çıkan. Selim llerı'nın romanlanyla
ina Urgan'ın 'Bir Dinozorun Anılan' adlı kitabı yüz bin adeti aşarak bir rekora
imza attı. Mehmet H.Doğan'ın bu yıl bir anı kitabı 'Şimdi Uzaklardasın' çıktı.
Memet Fuat, Nazım Hikmet'in 1933-1950 yıllannda Piraye'ye yazdığı mektuplan
iki cilt olarak yayımladı. Fethi Naci'nin ise beş kitabı yayımlandı.
Enis Batur, Issız Dönme Dolap (Yapı
Kredi Y.) adlı bu v ıl çıkan düzyazı kita-
bını "içbüke>"tanımıyla yayımladı. Ki-
tap, Ekım 1996-Nısan 1997 arasında ka-
leme aldığı, küçüklü büyüklü, deneme-
nin sınırlaruıı zorlayan iki yüze yakın par-
çalardan oluşuyor. Herzamanki gibi Ba-
tur'un ılgi alanı çok geniş bir yelpazeye
vavılıvor. *
landı. (Yapı Kredi Y.) Kitabı yayıma Ha-
kanSazyekhazırlamış. Yapıtta, Asaf Ha-
let Çelebi'nin Hint edebiyatından Mev-
levi kültürüne, şıirin sorunlanndan Istan-
bul kentine ilişkin görüşlerini içeren ya-
zılanna,yanı sıra kendisiyleyapılansö>-
leşilere yerverilmiş.
Ahmet Oktay, ހ\1an Melek, Sovtan
(Oğlak Y.) adh "kitabında SeBm lleri'nin
ilgılı eleştırilen\ar. Kıtabın üçüncübö-
lümünde de ("BirTartışmanın Metinle-
ri") yine fleri'nin romancılığına ilişkin
tartışma yazılan yer alıyor.
Fethi Naci, bu yıl beş kitabıyla okur-
lannın karşısına çıktı. Roman eleştırile-
nnin yer aldığı 60 Türk Romanı (Oğlak
Y); 12 Şubat 1994-29 Aralık 1997 ta-
rihleri arasında "Eleştiri GünlüğiT baş-
EDEB1YAT
lığıyla kaleme aldığı (bu dizinin beşin-
ci kitabı) Kıskanmak (Oğlak Y), şiır
eleştirilerinı topladığı Şiir Yazılan (Jyi
Şeyler Y); Adam Yayınlan'ndan çıkan
Sait Faik'in Hikâyeciliği ile Yaşar Ke-
mal'in Romancılığı.
Fethi Naci. Sait Faik'in Hikâyeciliği
adlı yapıtında, Türk edebiyatının/nikâ-
yesinin köşetaşlanndan olan Sait Faik'in
ılk yapıtlanndan sonunculara uzan her
kitabını tek tek ele alıyor. Sait Faik ya-
ratısını irdeleyerek; hıkâyeleri içerik, ko-
nu. tema, anlatım ve kişilik özellikleri açı-
sından çözümlüyor.
Benzer bir yolu, ünlüromancımız Ya-
şar Kemal için de ızliyor. YaşarKemal'in
Romancılığı adlı kitapta da Kemal'in
romancı dünyasını ele aldığı on bir ya-
zısı yer alıyor.
Nazan Bekiroğlu nun yazdığı, 1862-
1918 yıllannda yaşamış şaınmizı konu
alan. Şair Nigar Hanım adlı bır biyogra-
fi çalışması da Iletişim Yayınlan "ndan çık-
tı. Bekiroğlu, tamamı Aşiyan Müze-
si'nde bulunan şairin günlüklerinden yo-
la çikarak. sanatçının çevresini, sanat
çevresini, yapıtlannı ve şiir dünyasını
irdeliyor.
Bir başka biyografı denemesi de Meh-
met Sa>dur'un: Biz de Yaşadık-Dünden
Bugiine Rıfat Ilgaz. Saydur bu çalışma-
smı kronolojik olarak kaleme almış. Sı-
vas katliamının hemen sonrasında, 7
Temmuz 1993'te yitirdiğimiz Rıfat II-
gaz'ın. doğdugu 7 Mayıs 1911 'den ölüm
gününe. hatta daha sonrasına (8 Tem-
muz 1996) kadar uzanan bir çalışma.
Bır anlamda tarih düşülen bu günler Rı-
fat Ilgaz'ın yaşamına ışık tutuyor.
Azk Nesin'in kaleme aldığı. daha ön-
ce V
r
atan gazetesinde tefrika olan (1976)
Türkhe Şarkısı Nâzım (Adam Y.) Ali
Nesin tarafından kitaplaştınldı. Ali Ne-
sın kıtapta o dönemde yankı uyandıran
(Aziz Nesin'in hastalığı ileri sürülerek
yanda kalan) bu yazı dizisinin arkasın-
dan yazılara tepkilere (Tiyatro 76'dakı
soruşturma) yer vermiş.
Özgür Yayınlan Hüseyin Rahmi Gör-
pınar'ın (bütün yapıtlan dizisinden) iki
düzyazı kitabını yayımladı. Birincisi.
^üzyılın kültür ve edebiyat ortamına ay-
na tutan iki kitabınınbirliktebasımı. Da-
ha önce eski Türkçede ve ayn ayn ya-
yımlanan kıtaplarCadıÇarpıyor/Zaına-
ne Eleştirmenlerine Cevap ıle Şakavet-i
Edebiye (Edebiyat Haydutluğu) adlan-
nı taşıvor. Gürpınar'ın bu iki yapıtını
yayıma. ötekı yapıtlannı da yeni yazıya
çevirerek yalınlaştıran Kemal Bek ha-
zırlamış.
Ikinci kitap da Hüseyin Rahmi'nin
Mektuplan ve Tiyatro Eleştirileri. Daha
önce kitaplaşmamış olan mektuplar ve
yazı lar. Abdullah-Gülcin Tanruımkulu
tarafından günümüz alfabesine çe\ rile-
rek derlenmiş. Her iki kitabın başma,
Kemal Bek'ın yazdığı. Hüseyin Rah-
mi'nin yaşamına, yapıtlanna ve sanatı-
na ilişkin geniş bir tanıtım'değerlendir-
me yazısı eklenmiş.
Özgür Yayınlan'ndan çıkan tiyatroya
ilişkin bır kitap da Özdemir Nutku'nun
Oyun,Çocuk,Tiyatro. Kitap yetişkjnler
için yazılmış. Yapıt. çocuklann tiyatro
dünyasıyla "nasıl yakuıbk kuracagma"
ilişkin bir el kitabı.
Dergâh Yayınlan da bu yıl şair \e oyun
yazarı Abdölhak Hâmid Tarhan'ın
(1852-1937) oyunlannı üç cilt halinde ya-
yımladı: Abdülhak Hâmid Tarhan'ınTi-
vatrolan. tnci Enginünün yayıma ha-
zırladığı kitaplann başında, yine Engi-
nün'ün kaleme aldığı oyunlarla ilgili de-
ğerlendirmeleri de yer alıyor.
ÖDÜLLER...ÖDÜLLER... ÖDÜLLER...
Cfiflial SÜPSya ŞİT OdÜtU'nü yayımlanmış kitap
dalında Ahmet Erhan'ın Çağdaş Yenilgiler
Ansiklopedisi, yayımlanmamış kitap dalında ise
Özlem Sezer'in Derin başlıklı dosyası kazandı.
Mülap OykU OdHhl 'Geleceğinı Biliyordum' adiı
dosyasıyla Yeşim Eyuboğlu "nun oldu.
Ctvdet Kudret EdeMyat (kttü- sokağa
Çıkma Yasağı' adlı oyunuvla Cı\an Canova aldı.
wnep Seyfettk Mkaye Yanşması'nda
bınnciliğe 'Git Dağlardan Kar Getır" isımli
yapıtıyla Nursel Saygınar layık görüldü.
3. 'Arfcadaş Z. Özger Şi* ÖdiAerf Hüseym
Köse'nin 'Czülmüş Evler Kralıçesf ve Serap
Erdoğan'ın 'Ana Tannça' adh yapıtlanna verildi.
Coşkun Yerli 'nin 'Yağmurun Direnişi" adlı yapıtı
ise Jün Özel Ödülü'ne değer bulundu.
HaMlin IMKP OykÜ OdÜfcl Erendiz Atasü'ı
oldu.
nun
Sait Faik Abasıyarak Hikaye YanşmasiV, ı,
Orhan Duru "Fırtına'. Erdal Öz ise 'Sular Ne
Güzelse" adlı yapıtlanyla ödüle değer bulundular.
AribUrilU ÖdÜlierİ Ustalara Saygı Ödülleri
Fazıl Hüsnü Dağlarca ve Metın Erksan'a verildi.
Cahit Külebı Jüri Özel Ödülü "40 Şiir ve Bir' adlı
şiir kitabıyla Haydar Ergülen'in oldu. Arıburnu
Şiir Ödülü'nü ise 'Zambak ve Yontu" adlı
kitabıyla Ergül Çetin aldı.
Yayımlanmamış Şiir Kitabı dalında ise ödül 'Kış
Günü Aşk Evi'nde" adlı dosyasıyla Çığdem Sezer
ve ' Yaşamak' adlı dosyasıyla Ze>nep Uzunbay'ın
oldu.
ŞaİP Haffl KOCa9ÖZ anısına her yıl düzenlencn
Şıır Ödülü. 'Aşk Benı Geçer' adlı şiir kitabıyla
Abdülkadir Budak'a verildi.
Yaşar Nabi Nayr Gençlik Ödüleri'nde şür
ödülü Tarkan Çeper'ın. o\ku ödulü de Karin
Karakaşlfnırı oldu.
2. Ankara Öykii Günleri ,, onur ödüiü
Demir Özlü'ye verildi.
Orhan Kemal Roman Ödülü Kemai Bekire
\enldı
Orhan Kemal Öykü Yanışması ÖdüNi AÜ
Balkız \e Dıdem Lblu arasında paylaşıldı.
Sedat Simavi Ödülleri
sahiplerinı buldu. Edebiyat Ödülü'ne Nezihe
Meriç 'Yandırma' adlı eseriyle layık görüldü.
YlinUS Nadİ ÖdÜllePİ'ni Şiir Dalında Nazmı Ağıl
ve Mehmet Kâzım Kumpasoğlu. Öykü Ödülünü
Gülseren Engın ve Osman Şahın, Roman
Ödülünü ise Demır Özlü ve Hakan Akdoğan
almaya hak kazandı.
YİTİRDİKLERİMİZ... YİTİRDİK|LERİMİZ..
Edebiyatımızın önemlı ismı ve gazetemiz
yazan Mehmed Kemal yaşamını yitirdi. '40
Kuşağı şairlen arasında anılan Kemal'in
şairliğı gazeteciliğinin gölgesınde kalmasına
karşın yazılarnı hep şıirlerlenyle. şairliğivle
besledi. "Dünya güzel olmalı' diyordu Kemal.
ömrünü de güzel bir dün> a yaratmak için şiire
adadı. Mehmet Kemal Ankara'da örgütlediği
gazeteciler sendikasının ılk başkanıydı.
Japon yazar Tamiyo Kagayema
aramızdan aynldı.
Fransız şair. romancı ve eleştırmen Alain
Basquet öldü Fransa'nın tüm büyük edebiyat
ödüllerini alan sanatçının en ünlü yapıtı "Bir
Rus Kadını' adh otobiyografik yapıtı. Son
olarak 'Mutsuz Bir Milyarderin Portresi '
adıyla geçen yıl bir yapıtı yayımlanan sanatçı
L'academic France ödülünü de almıştı.
Nobel Ödülü Sahibi ünlü Meksikalı ozan.
oyun yazan, denemeci ve eleştırmen Octavio
Paz, 19 Nisan'da hastalığına yenik düşerek
yaşamını yitirdi. 84 yaşındaki Paz.
Meksika'nın en önemlı şair ve politik
yazarlanndan binydi 1990 yılında Isveç
Akademisi tarafından "hümanist onuru ve
duyarlı zekânın belirlediği, geniş ufuklu, tutku
dolu yazınf nedenivle yazan Nobel Edebiyat
Ödülü'ne değer görüldü. American Academy
de Arts and Letters'ın onur üyesi olan Paz.
Grand Pri.x Şiir Ödülü'nün de sahıbiydı.
Öykü ve roman yazan Bekir Yüdız geçirdiği
kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi. Yıidız
yapıtlannda kırsal kesim insanının kapitalizm
ve töreler kıskacındaki dramını anlatıyordu.
Toplumsal acılardan yola çıkan yazann güçlü
ve yalın biranlatımı vardı.
Amerikan asıllı yazar Julien Green
97 yaşında öldü.
İngiltere'nin en büyük edebiyat ödülü sayılan
"Poet Laurerte' (Saray Şairliği) ünvanının
sahibi Ted Hughes 68 yaşında kansere yenik
düştü. Hughes 30 yıl boyunca İngiltere'nin
hem en çok sevilen şairi hem de en çok nefret
edilen kişısi olmuşru. Kendisi gibi şair olan
Sylv ia Plath ile olan fırtınalı evliliğinin
ardından Plath'in intahar etmesi Hughes'un
ağır eleştirilere uğramasma neden olmuştu.
Kendisine yöneltilen eleştinler karşısında
uzun yıllar sessiz kalmayı yeğleyen şair bu
yılın başında yayınladığı ve Sylvia Plath'la
olan ilişkisini anlatan 'Birthday Letters" adh
şiir kitabıyla sessizliğini bozmuştu.
BUAŞAMADA
ŞÜKRAN KURDAKUL
Şairce Kimlik Derken..
Cemal Süreya, nerdeyse kırk yıl önce Mal-
larme'ye öykünerek "Şiir geldi kelimeye dayan-
dı" demişti. Benden sorarsanız o yıllarda da "şiir
çoktan şairin kendisine dayanmıştı".
Tevfik Fikret'in "Osmanlı müneweri"nden son-
ra gelen okumuşlann da belleğinde yaşayan şiir-
lerini anımsayalım.
Birind özelliği geleneksel şiir yapısını kırmasıy-
sa bu şiirlerin, ikinci özelliği o tarihe kadar yapıt-
larda karşılaşmadığımız bir insanın iç dünyasından
ipuçları vermesidir bize.
Can Yücel'in "Bin dereden bir kendimi getir-
dim" dizesinde duyumsattığı şairce kimlik, bu ipuç-
lannın ardındaki dünyada gizli olmalı.
Evet, mizacını, okuduklarını, etkisinde kaldığı
şairleri, geleneksel kalıplara başkaldırısını, söz-
cüklerle hesaplaşmalarını kavramaya çalıştığımız
bir şair Fikret.
Ahmet Muhip gibi -Cemal 'i de etkileyen- bir us-
tanın, Fikret'in şiirini, aynı aruz kalıplarıyla günü-
müz diline kazandırma isteğini yaratan bu şairce
kimlikti belki.
Şairin kimliğini kazanmasındaki belirleyici et-
kenlerden söz ediyoaız.
Tanzimat öncesi şiirimizde kimliğini kazanmış
kaç şair adı sayabiliriz?
Yolu açan, aydınlanma. Demokratikleşme sava-
şımı.
Toplumsal etkileşim de bu sürecin ürünü, şiirın
şairle birlikte özgürieşmesi de.
1940 kuşağının edebiyatımıza armağan ettiği
yapıtlara baktığımız zaman bu belirgin özelliği gö-
rüyoruz.
Ama özgürlük her şey demek değil şiirde.
Örneğin Hasan Izzettin Dinamo'nun Ankara ce-
zaevinde uzun süre yatarken kendini özgür olarak
duyması ne katmıştır şiirine?
Bu dönemin toplumcu gerçekçilerinden kalan
ürünleri yeniden tek tek okuyunca eksik olanı da-
ha iyi kavrayabiliyoruz:
Dil beğenisi..
Bu eksikliği Arapça-Farsça sözcüklerden kurtul-
ma hareketine bağlamak yanhş elbet. Sorun, şı-
irin istediği sözcüğü bulmak, ıstemediğıne yüz
vermemek.
Nâzım'ın şairce düşünürlüğünü ortaya koyan
Şoför Ahmet, Ölüme Dair, Çankırı Cezaevi'nden
Mektuplar vb. yapıtlannı anımsayalım.
Şiir gelip sözcüğe dayanmamış mıdır...
Rrfat Ilgaz, özellikle Oluş dergısınde (*) yayım-
ladığı dörtlülere dayanan coşumcu dönem şiirle-
rinde Ahmet Haşim ve Ahmet Hamdi tamlama-
lanna düşkünlüğüne karşın, sözcük beğenisinden
yoksun değildi. Dünya görüşüyle birlikte şiirini de-
ğiştirdiği iki üç yıl sonrasında da kopmadı bu özel-
liğinden.
Bu nedenle Yarenlik'in (1943) edebiyatımızda
ayn bir yeri olduğu tartışılmıyor.
Neden sonra ayırdına vardık: Doğruluk, toplum-
sal duyarlılık da her şey demek değil şiirde.
Böyle olduğu için Can Yücel, Seçilmiş Hikâye-
lermi, Dost mtı hangisinde anımsamıyorum, top-'
lumcu gerçekçi sayddığı döneminde de Ömer Fa-
ruk Toprak'ın uzunca bir şiirini oluşturan dizele-
rin yerlerini değiştirerekyayımlamış, değişen bir şey
olmadığını göstermişti.
Bir de Orhan Veli ve arkadaşlarının sözcük be-
ğenilerini ve şiirlerinin yapısal bütünlüğünü düşü-
nelim.
Şairce kimlik derken yazmadan edemediğim
anımsamalar bunlar.
O Oluş, 1 Ocak 1939-Eyiül 1939. Haftalık ede-
biyat ve fikir mecmuası, 36 sayı çıktı Çıkaranlar
Halil Vedat Fıratlı, Mustafa Nihat Özön. Başlı-
ca yazaıian: Mustafa Nihat Özön, Pertev Naili Bo-
ratav, Ahmet Hamdi Tanpınar, Orhan Şaik Gök-
yay, Sabahattin Ali (Ayran, sayı 1;Asfalt Yol, sa-
yı 6), Melih Cevdet Anday, Necip Fazıl Kısakü-
rek, Ahmet Kutsi Tecer, Ahmet Muhip Dıranas,
Kemalettin Kamu, Oktay Rifat, Sabahattin
Kudret Aksal, Behçet Necatigil, vb.
Aziz Nesin'in kendi sesinden kendi
şHrieri 'Şiirin Tam Zamamdır'
• Kültür Servisi - Azız Nesın'in kendi şurlerini
okuduğu albümü 'Şiirin Tam Zamamdır', 84. doğum
yıldönümünde kaset olarak yeniden yayımlandı. Nesin
Vakfı ve Yeni Dünya Müzik Yayıncılık şirketinin ortak
olarak çıkardıklan bu kasetın müzığini Nurettın Özşuca
hazırladı. Nesin'ın 1990'da kendi şiirlennden seçerek
oluşturduğu kasettnde 27 şiir yer alıyor. Yeni bir kapak
tasanmı ile yeniden sunulan albüm pıyasaya ilk
çıktığında çok az sayıda dağıtılmtştı. Yeni Dünya Müzik
Yayıncılık ile Nesin Vakfı'nın önümüzdeki dönemde
Azız Nesin'in sağlığında kaydettiği şurlerini yeni bir
albüm olarak kaset ve CD şeklınde ya\ ımlaması da
düşünülüyor.
İclal Uca'nın resim sergisi
• Kültür Senisi - İclal Uca kişısel resım sergisini The
Marmara Oteli Sanat Kondoru'nda4-2l Ocak 1999
tarihleri arasında açıyor. Sanatçının kendi yarattığı
mekânlarda değişik formlaria ölümsüz Iznik çinilerini
bütünleştirerek oluşturduğu resimlerini içeren serginin
adı "Door'. Geçmişten bugüne aralanan kapıyı
simgeleyen yapıtlarda iclal Uca, çinılerle bütünleşen
objeleri canlı renklerle birleştirerek görmüş. bazı
eserlerinde ise bunlan demir parmaklıklar arkasından
sevretmeyi tercih etmış.
AFM sinemalarında 'Akıllı Karf
B Kültür Senisi - AFM Cınema Group ve Fınansbank,
Türkıye'de ılk kez uygulanacak olan bir sistemle
dünyada bırçok alanda kullanılan "akıllı kart" sistemini
sinema sektörüne de taşıyor. AFM Gold Card ismini
taşıyan kartla yüzde 50'ye varan öğrenci
indirimlerinden, çeşitli sinemalarda rezarvasyon
öncelıği hakkından ve çekilişlerle venlecek sürpriz
hediyeler kazanma şansından faydalanmak mümkün
olacak. Kart üyeleri aynı zamanda Anne Çocuk Eğitim
Vakfı, Kızılay, TEMA Vakfı, Çağdaş Eğitim Vakfı ve
TİNA Araştırma Enstıtüsü'ne bağış vapmış olacaklar.
İstanbul Büyükşehip Belediyesi
Kapikatür ve Sanat Müzesi
• Kültür Servisi -10 > ıldır hızmet veren Karikatür ve
Mızah Müzesi, 99'un ılk ayında da etkınlıklerine devam
ediyor. Müzede 1-31 Ocak tarihleri arasında Aziz Nesin
Portrelen Sergisi >er alıyor. Herkesin kullanabileceği
özgün baskı atölyesi pazar günleri dışında her gün açık.
Müzenın bir başka etkinliği ise Türk Karikatürü başlıklı
sürekli sergi. Mizah Kıtaplığı-Arşi\ de pazar, pazartesi
günleri dışında her gün ziyaret edilebilir. (521 12 64)