Katalog

EttlM 1998 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMI /cumek(â turk.net 11 İBKETLERDEN V1ASTERCARD, ıtemationaTın nakit ırcama>ı minimuma dirmek amacıyla her îsiroe hitap eden rünlerine bir yenisini dedi. Hızk, güvenli ve kolay alışveriş sağlamak için sunulan u sonra öde" kart sisteminin on adımı Platinium oldu. HasterCard Goldcanl'ın izerinde (onunüandırüarak rnüşterUerine daha geniş tıizmet \e esneklik sunan Platinium, indirinüeriyle müşterilerini de ödüllendirhor. • P1NAR, zengın peynir çeşitlerine, yeni ürünü olan Trakya Kaşan'nı da ekledi. Üstün teknoloji ile doğal inek sütünden üretilen Pınar Trakya Kaşan, tam yağlı ve sert. eski tip kaşar yapısıyla tüketicilerin beğenisıne sunuldu. • BRITISH AIRVVAYS, topluma katkı faalhetleri kapsamında gerçekleştirdigi yardım çahşmalanna bir yenisini ekledL Sosyal Hizmetler Bahçelievler 0-6 Yaş Çocuk Yuvası'nda bir bireysel çauşma odası oluşturdu. Bireysel çauşma odasuıda, çocuklara yönelik zekâ geliştirici eğitim malzemeleri ve oyuncaklar yer aiıyor. • IPEK KÂGIT, Cumhunyetımizin 75. kuruluş yıldönümü kutlamalanna büyük bir coşku \ e heyecanla katılmaya hazırlanıyor. Büyük önder Atatürk'ün "Sağlam kafa sağlam vücuttabulunur" özdeyişi bağlamında "Sağlıklı bir beden için doğru temizlik alışkanhklan ne olmalıdır?" konulu bir kompozisyon yanşması düzenliyor. • MOTOROLA Türkiye'nin cep telefonlan bölümü yeni yönetim ile biriikte hız kazandı. Cep telefonu piyasasında bir numara olmayı hedefleyen ve bu konudaki çalışmalannı son aylarda hızlandıran Motorola Türk Cep Telefonlan Bölümü'nün Satış ve Pazarlama Müdürtüğü görevine Erdem Ertay atandı • COATS TÜRKİYE İPLİK SANAYti, kahtesini uluslararası standartlarda bir kez daha kanıtladı. Anchor (Çapa), Domino, Drima. Gun (Tüfekli) gıbı markalan taşıyan dantel, nakış, dikiş iplikleri ve fermuarlarla TSE-EN-1SO 9002 Uluslararası Kalite Sistemi Belgesi'ni Bursa'da düzenlenen bir törenle aldı. • 3COM CORPORATION, 3Com OfficeConnect networking setini duyurarak küçük kuruluşlara ve evden işkrini yürüten kullarucılara yönelik PC bağlantısında bir adım daha atn. Yeni set içerisinde iki veya daha fazlaPC'yibirbirine bağlamak için gerekli tüm araçkr var. İki adet Netvtork Arabirim Kartan (N1C). bir adet 4- port Hub ve Yerelleştirilnıiş Kullınıcı Yükleme Rehkeri bulunuyor. • SLPAK COILECTION. yeni des«ılermi"1997Selpak Colection Desen Yarvnasf" sonuçlanna gönbelirledi. Yanşmada finse kalan 20 desen arajnda. tüketici araîirmasında en çok beenılen desenler piysaya sunuldu. Selpak Co'ection serisinde iki ç e s desenli peçete ve bu de-snlere uyumlu iki çeşit düjrenk peçete bmnduruluyor. • :\PtTOL ALIŞVERİŞ V1EĞLENCE NCRKEZİ, 5. yilonümünü Capitol üst dfâev yetkilileri. mağaza yöetkileri ve çauanlannın katıldığı bir pstiyle kutladı. Delil olamayacak mali milat bildirimleri Maliye'nin incelemelerine yön çizecek w Mal denetimF sürprizıBANUSALMAN ANKARA - Mali milatta bankalara blo ke edilen değerler. memurlardan siyasilere, gazete sahiplennden dernek, vakıf yöneti- cilerine kadar uzanan. mal bildinminde bu- lunması gerekenler hakkında soruşturma açıldığında inceleme kapsamına alınabile- cek. Maliye Bakanı Zekeriya Temizel de mali milatla ilgili geriye yönelik vergi in- celemesı öngörmeyen düzenlemenin "rüş- vet, kara para, kaçakçüık" konulannda af getirmediğini vurgula\arak "Konusu suç teşkil eden veya savcılıklarca incelenen ko- nularda kimse affedümeyecek" uyansında bulundu. Yasaya göre. mal beyanlan, mali milattan 1 yıl sonra venılenecek. 3628 sayılı "Mal Bildiriminde Butunui- masu Rüşvet ve Yolsuzluklaria Mücadele • Maliye Bakanı Zekeriya Temizel, mali milatla ilgili geriye yönelik vergi incelemesi öngörmeyen düzenlemenin "rüşvet, kara para, kaçakçüık" konulannda af getirmediğini vurgulayarak "Konusu suç teşkil eden veya savcılıklarca incelenen konularda kimse affedümeyecek" uyansmda bulundu. Bildirimlerini 2000 yılında yenilemeleri gerekenbu kişılerhakkında soruşturma açıl- ması durumunda. mali milatta yaptıklan bildirimlerin de değerlendirmeye alınacağı- na dıkkat çekildi. Maliye BakanlığYnın, ye- ni Vergi Yasası'nın getirdiği düzenlemeye ilişkin tebliğınde, bankalara yatınlacak na- kıt para. döviz ve benzeri kıymetlerle, stok affı çerçevesinde gerçekleştirilecek bildi- rimlerin. Türk Ceza Kanunu, kaçakçıhgın men ve takibi, gümrük, Türkparasmın kıy- metini koruma. kara paranın aklanmasıra ön- Yasaa"na göre, "memurlar, miltetvekilleri, bekdiyebaşkanlan,dtşandanatananBakan- lar Kurulu üveleri, siyasi parti liderteri, va- krf-kooperaüf-kamu yarannasayılan dernek yöneticfleri gazete sahipleri ile yönetim, de- netim kurulu üyeleri ve sorumlu müdürler, başyazariar, köşeyazarian, yeminli mali mü- şavirler, noterier, Türk Hava Kurumu. K> zılay Derneği ve Türk Kuşu Genel Müdür- liiğü şube başkanlan da dahil olmak üzere üstdüzeyyöneticüer" mal beyanmda bulun- mak zorundalar. Maliye'nin, bloke edilen para tutannı açıklaması bekleniyor Ekononüde veııi dönem basladı HAZALATEŞÇAKIR Vergi reformunun en önemli dü- zenlemelerinden olan, kayıt dışı ekonomiyi kayda almak ve vergi tabanını yaygınlaştırmak amacıy- la getirilen "İOEjiühnaB milat'' uy- gulamasıyla ekonomık ha\ atımız- da dün yeni bir dönembaşladı. Ba- zı bankalarda beklenenin aksine bir yoğunluk yaşanmazken uzman- lar. "songündeciddibirişlem hac- minin oluşmadığınu yüksek meb- laglarda birparaakı^nınyaşanma- dığuu" söyledı. Bankalarda dün yaşanan yoğunluğun 3 a\lık faiz tahsilatından kaviıaklandığını be- lırten yetkılıler. kıymetlerin bıldi- rimine ilişkin görüşmelerin bir haf- ta önceden tamamlandıgını kay- deniler. De\ işletmelerden cebinde pa- rası olan yurttaşlara kadar geniş bir kesimı ılgılendıren mah mila- dın ardından kayda girenpara, dö- viz vekıymetlerinortalamatoplam reketle vergiye tabi gelirın tespıtı tutannın bugün açıklanması bek- olanağını bulacak. Bu tarihten son- leniyor. Maliye Bakanlığı yetkili- leri, bankalarda bloke edilen para miktannın 6-12 milyar dolar ara- sında değişebileceği tahmininde bulunuyorlar. İlgili düzenleme ge- reği mali milat uygulamasından yararlanacaklar, yaurdıklanparave diğer kıymetleri bugün hesapla- nndançekebilecek, sözkonusu de- gerler için vadeli veya vadesiz ya- tınm ya da repo hesabı açabile- cekler. Özel çahşma birimleri blokaj için önceki gün bankalara yatın- lan pararun 2.34 milyardolara ulaş- tığını bildirirlerken lş Bankası'na 165 milyon dolann yatınldığı kay- dedildi. Maliye Bakanlığı, yatınlan de- ğerlerden 1 Ocak 1999tarihinden itibaren gelir ile harcama ve ser- vet artışı arasmdabağlantı kurula- rak harcama ve tasarruflardan ha- ra fıktif ışlem, borç alıp beyanda bulunanlann ortaya çıkanlması için Merkez Bankası ve Hazine'yle işbirhğı yapılarak özel bir çalış- ma bınmi oluşturulacak. Bankacılar, bloke işlemlennde ciddi bir yıgümanın olmadığını bıldinrken mükelleflerin özellik- le yastık altındakı hısse senetlen- ni getirdıklerine dıkkat çekiyorlar. Bankacılar, beklenildığı gibi aşın bir ilgının söz konusu olmadığını dile getınrken "Anormal rakam- larbankayabJokeedilmedl Kı\me- ti çok olan baa müşteriler de bu- nu aile fertlerine yayryoriar. Ban- kalardakiharekeüennıeayınsongü- nü olmasL,faiztoplamai^ierinede- nivle oluvor. Yoksa bu, mali milat yoğunlaşması değil" dedı. Zıraat Bankası \ etkilileri, ışlem hacminde gözle görülürbirarDij ya- şamadıklannı ıfade ederken "Bia uğraştıracak bir durumla karşı- laşmadık. Mali milada ilişkin yay- gın bir propagandaoldu. Insanlar paralanna el konulması endisesi taşıyorlar. Kendi müşterilerbnizi bö\le bir durumun obnadığı >ö- nünde iknayaçauşûk. Bloke edilen paralann çoğu da nitekun müşte- rilerimize ait"dıye konuştular. Kentbank Bireysel Pazarlama Müdürü Mesude Uygur, genelde yastık altındaki hisse senetlerinin bloke edildiğine dikkat çekerek u Biz dahaçok yoğunluk bektiyor- duk. Olağanüstü rakamlar yok. Bankadafaiztoplamaişkmleri ol- duğuiçinyoğunlukyaşandT dedi. Halkbank. Tekstılbank, Yapı K.redı Bankası'ndan yetkıliler de, mali miladailişkin görüşmelerinbir hafta önceden yapıldığını kayde- derken. son güne formalite işlem- lenn bırakıldığmı söylediler. Ban- kalar Birliği'nin bloke edilen oranı bugün bir açıklaması beklenıyor. leme hakkındaki yasalar gereği soruşturma ve incelemebaşlatılması için kullanılmaya- cak. Ancak butebliğde, yalmzca "bfldirim- lerin.inceleme başlatılnvasmda hareketnok- tasıoluşturmavacagı*' gü\encesi veriliyor. Bu nedenle, mal beyanında bulunmak zorunda olan kişiler hakkında açılan bir so- ruşturmada, mal beyanmın gerçekliğini de- netlemek için 30 Eylül 1998 tarihi itibany- la bankalara yaptıklan bildirimler kullanı- labilecek. Maliye Bakanlığı dabubildirim- leri yargı orgaruna iletmekle yükümlü. Türkiye Serbest Muhasebeci Mah Müşa- virler ve Yeminli Mali Müşavirler Odalan Birlıği (TÜRMOB)Genel Başkanı Musta- faÖzyürek de Vergi Yasası'nın mal beyan- lan açısından soruşturma yapıhnası duru- munda mali milatta yapüan bildirimlerin değerlendirme kapsamına alınmasını en- wmm_mmm gellemediğini vurguladı. Mal Bildırim Yasası, gerçeğe aykın bildirimde bulunanlarhak- kında "6 aydan 3 yda kadar ha- pis cezası >e ceza süresi kadar kamu hizmeti yasağı'" öngörü- yor Haksız mal ediniminin sap- tanması durumunda ceza 3 yıl- dan 5 yıla kadar hapis ve 5 mil- yon liradan 10 milyon liraya ka- dar ağırpara cezasınayükseliyor. Bu cezayı alanlar ise ömiir bo- yu kamu hizmetinden uzaklaş- tınhyor. Kuşkulu kişiye takip Tebliğde ve yasada "vergi ko- nusunda" geriye dönük incele- me olmayacağı hükmü yer al- masına karşın Maliye Bakanlı- ğı durumunukuşkulu gördügüki- şiler hakkında bu bildirimleri "ipucu* olarak değerlendirebi- lecek. Bildirimi yüksek boyutlarda olan ve bugüne kadar ödediği vergileri düşük kalan bir kişi "kuşku" uyandıracak ve Mali- ye Bakanlığı başka yönlerden yapacağı araştırmalarla kaçakçı- lık, kara para, gümrük gibi ya- sal düzenlemeleri işleterek bu kuşkuyu doğrulama yollarına gi- decek. Kapalıçarşı'da satışlar Esııaf altın bozdıırdu Ekonomi Servisi - Kapalıçarşı altın piyasasında yoğun satışlar yaşandı. Esnafın bir kısmı altınlannı dövize çevirme telaşını sürdürürken altın fiyatlannın dünya borsalanndakı fiyatlann altında işlem görmeye devam ettığı belirtıldi. Istanbul Altın Borsası'nın işlem hacminde ise üç günde üçüncü rekor kınldı. Kapalışçarşı esnafının bir kısmı mali milat nedeniyle pıyasaya düşük fiyattan da olsa altın sattı. Hareketli bir gün geçiren esnaflar, altının beyan dışında olmasına karşın ileride fatura almak için gelen vatandaşa gider pusulası ve altın karşılığı para verebilmek için kayıt dışında olan paralannm bir kısmını dövize çevirerek bankalara yatırdılar. Piyasada altının onsu 289 dolardan işlem görürken yurtdışında ve ÎAB'de fıyatın 295 dolar düzeyinde olduğu görüldü. Altın Borsası, işlem hacminde üç günde üç rekor kırdı. Mali milat nedeniyle insanlann bankalar aracılığıyla altına yönelmesinin altında işlem hacmini yükselttiği dile getiriliyor. Ancak bazı uzmanlar. hacım artışmın nedenini döv iz işlemlennden alınan BSMVnin bankalar arası piyasadaki kesintinin çok altında olması nedeniyle bankalann sağladığı vergı avantajından kaynaklı bir artış olduğunu ifade ediyorlar. Dolar 2 bin lira arttı Halkdö\ize yöneldi Ekonomi Servisi - Türk Lirası faizlerinin cazıp olmasına karşın dün bankalara para yatırmaya giden \atandasjar dövizi tercih erti. Dövizin tercih edilmesi, dolar ve markın prim yapmasını sağladı. Kapalıçarşı'da sabah 275.500 liradan açılan piyasa akşam saatlerinde 277.500-277.800 lira düzeyine yükseldi. Mali milat nedeniyle birkaç gundür yoğun çalışan bankalara genelde döviz tevdiat hesaplan açıldı. Halkın. parasını gelenekselleşen yannm aracı dolara ve marka yönlendirmesi ise piyasalarda fiyatlann yukan tırmanmasına neden oldu. Kapalıçarşı'da fiyatlar akşama kadar 2 bin lira kadar yükselirken Türk Lirası bulmakta zorlanan fiyatlar döviz fiyatlannı aşağıya çekti. Bankalarda döviz bolluğu ve TL sıkışıkhğı nedeniyle Merkez Bankası döviz satın alarak piyasaya TL verdi. Ancak yoğun talep nedeniyle yükselişı durmayan dolar serbest piyasada günü 278.000 liradan, mark 165.800 liradarı tamamladı. ergide Kimileri 8 saat boyunca işlemlerini tamamlamak için uzun kuyruklar oluştururken cezaödemeye raaolup beyatunı erteleyenkr de varth. (Fotoğraf: KUBILAY TÜNTÜL) NtLÜFERŞENSÖZ Emlak Vergisi genel beyan dönemi- nin son gününde halk, belediyelerde uzun kuyruklar oluşturdu. Emlak Vergi- si beyan döneminin iki defa birer aylık dönemler halinde uzatılmasına rağmen yurttaşlar, yasanın zor anlaşılır obna- sından dolayı son ana kadar beklediler. Kimileri 8 saat boyunca ışlemlerini tamamlamak için kuyruklar oluştururken kimileri de ceza ödemeye razı oldu ve beyanını erteledi. Emlakbeyannamesi ve- renler arasında işlemlerini yetiştireme- mekten endişelenenlerin yanı sıra ilk kez vergi ödeyenler de bulunuyordu. Emeİdi ticaret lisesi öğretmeni Ke- makttin Günaydın. yasanın karmaşık geldiğinı ifade ederek endışelerinı şöy- le dile getirdi: "Yeni vergi yasalan hal- kı emlak değerini dört kat üzerinde be- son gunyanazorluyor. Dolavısıyla bukanunu uy- gulavan memuriar da arsa ve bina rayiç değerteri bir milyar ise dört milyar lira üzerinden ödeme vapılmasını empoze edivor. Benim evimin değeri 2 milyar. Buraya geldiğimde 7 mihann altında be- yan etmemeniz lazım denildi. Bunun ge- rekçesini açıklamı\uriar." Günaydın, bu yıl binde bir olan em- lak vergisi değerinin gelecek yıl ne ka- dar olacağına ilişkin bir netlik bulun- mamasından şıkâyet erti. Bir diğer mükellef, nakışçı Kıymet Uygen ise şimdıye kadar ^ ergi ödeme- diğinı itiraf ederek "Küçücük dairemiz var.Vatandaş olarakbeyan edilmesmege- rek görmüvordum. 7 sene önce 200 mil- yona ahnmıstı. Şimdi mecbur kaldık" diye konuştu. Memur Ahmet kalamış. işlemlerini tamamlayamamaktan endişe- lendiğini söyleyerek *Yasanın vergi in- dirimi konusunda aldatmacadan başka bir şey olmadığı" görüşünü savundu. Ticaretle uğraşan Mustafa Kemal Kı- nay da işlemlerin çok yavaş ilerlediğin- den şikâyet ederek "21. yüzyüa getirkea bilgisavarteknolojisinden yoksun kahn- ca7-8dakikalık işiçin4-5saatsırada bek- lemek zorunda kaldık" açıklamasında bulundu. Kasap Muhsin Işık sekiz saat boyun- ca işlemleri için belediyede beklediğini ifade ederken emekli bir öğretmen ise be- yan vermek için son güne kalmasmı şöy- le açıklıyor: "Yasayiailgiliendişeterimiz vardı. Avdınlanmakiçin bekledik. Gaze- telerivebakanm konuş,malannıtakip et- tik" Çeşitli nedenleTİe beyanname verme- yenler 1 milyon lira usulsüzlük cezası öde- yerek 30 Kasım 1998 tarihine kadarolan ek süreden yararlanabilecekler. Dünya Bankası raporunda Asya'dakimali kriz değerlendirildi 'Küreselekonomi tehditaltında y W\SHINGTON / BRASILIA (AA) - Asya'da yaşanan mali krizin daha da kö- tüleşebileceğı ve küresel ekonomide gö- rülen gelişmeyi tehdit eder hale gelebi- leceğibildirildi. Dünya Bankası-IMF or- tak toplantılan Washington'da devam ederken Dünya Bankası tarafından dün yayımlanan '"Doğu Asya: Ekonomik İ>i- 'Mali milat'ta son oyunlarANK4RA (Cumhuriyet Bürosu) - 'Mali mi- lafta bankalarayatınlması gereken menkul kıy- metlerde yoğunluğu döviz oluşturdu. Bankalar, mevduaüarda ve döviz hesaplannda beklenen büyüklükte artış olmadığını bildirdiler. Özel bankalann bazılannın 'off-shore' hesaplan 1 gün için normal hesaba donüştürdülderi betir- tildL Bir gün sonra yine •off-shore' sisteme ge- çirilerek karapara aiklaması yapılacağı ileri sü- rüldü. Alacak senetlerinin bankalarayaurmazorun- luluğu dışındabulunması nedeniyle de kafalar- da soruişaretleri uyandı. Birbankacı, alacak se- netlerinin de normal sistem anlayış.ı içinde çek- ler gibi beyan edilmesi gerektiğine dikkat çe- kerek "Çekfcr kapsamda,alacaksenederideğH. Amaalacaksenetkrinevik^riv'or,omechuLBorç aldm. senet verdin; çek gibi değü mi" diye ko- nuştu. 'Malimilat'' kapsamında yer almayan al- tınlanru bankaya yatrrmak icin gelen yurttaşlar da oldu. Bankalar, 'mali milat'tan değil, büyük ölçüde ay sonu olmasmdan, şirketlerin tasarruf teşvik fonu yatmmlanndan, gecikme işlemle- rinden kaynaklananbir yoğunluk yaşadıkiaran belirttiler. "Hatır senederi" olarakbilinen vadeli senet- lerin bankalara iskonto ettirilerek avans kredi- si almdığına dikkat çekildi. Böylece 'fiktif he- sap'oluşturulduğu kaydedildi. Bankanın bu şe- kildeki senetlerin yüzde 75'ini ödediği ve özel- likle bazı şirketlerin müdürlerine senet verdik- leri belirtildi. leşme Yohı" isimli raporda, Asya'da ya- şanan mali kriz değerlendirildi. Raporda, Asya'da yaşanan mali krizin milyonlarca insanı yoksullaştırabileceği vurgulanırken krizin olum- suz etkisinin yoğun bir bi- çimde göriildüğü Tayland, Güney Kore, Endonezyave Malezya'da ekonominin durgunluk içinde olduğu ve bu durumun daha da kötü- leşebileceği uyansındabu- lunuldu. Yahnmcılann, As- ya krizinin Latin Ameri- ka'yı da oTumsuzyönde et- kilemesinden endişe ettik- leri belirtilen raporda, kri- zin "en dip noktasmın" he- nüz sona ermediği ifade edildi. Bu arada Latin Ame- rika ülkeleri, Dünya Banka- sı ve IMF toplantılannda, global krizden olumsuz et- kilenen Brezilya'nın içinde bulunduğu mali krizin de ele alınmasını istiyor. İŞÇENİNEVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Zorakî Vatandaş Eskiden döviz kaynağı olarak gördüğümüz için galiba hiç değüse ilgiliydik. Sınır kapılarında kuy- ruk oluşturan arabalann hediye dolu yükleri ho- şumuza giderdi. Almanya'da çalışarak para kazanıp Türkiye'ye dönme düşü içindeki birinci kuşağın koşullannın değişmesi, Almanya'da yaşama kararının veril- mesi ile biriikte çok şey değişti. Her şeyden önce ikinci-üçüncü kuşaklar bütün tatıllerini Türkiye'de geçirmek üzere koşturmuyorlar. Çoğunlukla uçak- lar kullanılınca, kalabalık kuyruklar ortalıkta gözük- müyor. Türkiye'de mülk edinme, para biriktirme tutku- su, Almanya'yayönelmiş bulunuyor. Almanya'da- ki işçilerimizin işçi olma nitelikleri de değişiyor. Katıksız işçi birinci kuşağın önemli büyük çoğun- luğu emekli. Almanya'nın eğitim olanaklanndan ya- rarlanmada en kötü konumdaTürkler olsa da ikin- ci-üçüncü kuşaklarda hız.lı bir farklılaşma yaşanı- yor... Eğitim görebilen azınlık, Almanların arasında toplumsal yaşamdaki yerini almış konumda. Üni- versite ya da ciddi bir meslek okulunu bitirebilmiş, ikinci-üçüncü kuşağın sorunları, iş yaşamında, toplumsal yaşamda, siyasette, örgütlenmelerde var olabilmek için Almanlardan çok daha çalışkan, çok daha başanlı olmak, kendilerini kanıtlamak zo- runda bırakılmalan. Almanlar arasında var olmak için onlardan daha iyi Almanca bilmek de yetmi- yor. Demokrasi, gelişmiş ekonomik yapı. kültüre rağmen görünmeyen, tek kültüriü toplum yapısın- dan kaynaklanan dışlama, bir yerlerde var olabil- mek ıçin çok büyük bir çabayı zorunlu kılıyor. Görünen aynmcılık, başta eğitim olanaklann- daki farklılıkta, iş bulabilmede, mesleki eğitimde, yaşamın her aianında, iyi eğitim görememiş Türk- ler için en ağırboyutlan ileyaşanıyor. Almanya'nın genel işsizlik oranından hep daha yüksek oran- lardaki Türklerin işsizliği, gençlerde yüzde 50 gi- bi ürkütücü bir orana ulaşınca, beraberinde çok büyük sosyal, toplumsal sorunları getiriyor. tşsiz, kahvelerde, sokaklarda dolaşan gençler, "tem- bel" damgasını yerlerken suça eğilim oranının art- ması ile propagandanın çakışması, "suçlu, kötü" imajını yerieştiriyor. Türk kamuoyu bihaber amaTürkiye'den giden- lerin Almanya'da kalma kararlılığına rağmen ya- şanan zorluklar, kitlesel olmasa da önemli sayılar- da Türkiye'ye dönüş ile noktalanıyor. Bir yandan da, artık sınırlar Almanlar tarafından çok sıkı tu- tulsa da, en azından evlilik, çocuk götürme ya da sızmalar yolu ile yeni gidenler oluyor. Sonuç ola- rak toplam 2 milyon civanndaki sayı yıllardır de- ğişmeden duruyor. Çünkü bu arada Aiman vatan- daşhğına geçip yeniden Türk vatandaşlığını yasa dışı yollardan denemeyenlerle de sayısa) bir azal- ma yaşanıyor. Almanya'da yaşayan Türk vatandaşlan, para biriktirip Türkiye'de iyi bir yaşam kurabilme yolun- daki acı deneyimlerin ardından, Almanya'ya yer- leşmeye karar verdikten sonra, iki taraflı bir "zo- raki vatandaş" olgusu ile karşı karşıyalar. Alman- ya, nüfusunun büyük çoğunluğu ile farklı bir kül- tür ve yaşam biçiminde direnen, hele de Müslü- man ve bunu da radikal çizgilerde yaşam biçimi haline getiren insanları istemiyor. Apaçık, Almanya'nın her yerinde camiler yapıl- masından hele de minare dikilmek istenmesin- den, Türklerin kendilerine kapalı yaşamalarından. giyimlerinden, Almanca öğrenmemelerınden çok rahatsız oiduklannı söylüyorlar. En büyük çeiişki sağ partiler ile ırkçı, tutucu, Hıristiyan Almanlar ile tarikatlar, milli görüş etrafında toplanan Islama- lar ile Türk-lslam sentezinin gruplan arasında ya- şanıyor. Bu gruptaki Almanlar ideolojileri ve Türkiye'ye yönelik politikalan nedeni ite söz konusu akımla- nn gelişmesini bir yandan beslerken diğer yandan ortaya çıkan sonuçtan yakınıyor, yabancı düş- manlığınaaraç olarak da kullanılıyorlar. Seçimler- de ve sürekli Hıristiyan partilerle işbirliği yapma- ya çalışan Milli Görüş grubunun, seçim kampan- yalan boyunca sadece bu partilerin söyledikleri- ne nasıl katlandıklarını anlamak çok güç. Seçimleri Sosyal Demokratlann kazandığı, he- le de Yeşiller'le iktidar koalisyonunda, Almanya'da yaşayan yabancılar ve Türklerin durumunda olum- lu çok şeyin değişebileceği söylenebilir. Kimi ya- sal haklar ve düzenlemeler bakımından belki. An- cak iş bulabilmede, toplumsal kabul görmede, okullaşma oranında, olanaklardan eşit yararlan- mada çok şeyin değişebileceğine inanmak, ger- çek bir düş görmek olur. Türkiye'nin kendi sorunları ne olursa olsun. Al- manya'da yaşayan, ülkesinden gitmiş vatandaş- ların durumları, sorunları ile ilgilenmesi zamanı gelmiş ve geçmıştir. Türkiye'nin gereken ilgıyı gös- terememesi, sağlıklı politikalar, çözümler üreteme- mesi halinde, eski işçilerimiz, şimdi bir bölümü iş- çi, bir bölümü işsiz, bir bölümü de işveren ve özel- likle küçük esnaf olmuş Türkiye'den gidenlerin sorunları giderek ağıriaşacaktır. Çünkü Almanlar- la, her iki taraf için de zorakı vatandaş olan bizım- kiler arasındaki uçurum giderek derinleşmektedir. Arçelik'ten üç yd garanti Ekonomi Servisi - Koç'un "Amiral gemisi" Arçelik, tüketıcilerine bun- dan sonra üç yıl garanti vermeye başlayacak. Ar- çelikbuzdolabı, derin don- durucu, çamaşır makine- si. çamaşırkurutmamaki- nesi, bulaşık makinesi, fı- nn, renkli TV ve bilgisa- yarlarbundanböyleüç yıl tam garantili olarak satı- lacak. 1 Temmuz 1998 ta- rihinden itibarenbuürün- leri almış olan herkes üç yıl garanti imkanından ya- rarlanabilecek. Arçelik Genel Müdürü MehmetAB Berkmaa dün düzenlenen basm toplan- tısında, Arçelik'in artık müşteri mutluluğu kavTa- mının ötesine geçip, "Müştericoşkusu" yarat- mayı istedıklerini belirtti. Piyasaya her yıl üç mil- yon ûriin sunan Arçelik Genel Müdürü Berkman, Tunus'taki yatınmların- dan bahsederek, "Özbe- kstan'da 250bin adet buz- dolabı üretecekfabrika an- laşmasuu hükümedeyap- ük. Doğu Avrupa'yı da ih- mal etmiyoruz" dedi. Po- lonya'da şirket kuracakla- nnı belirten Berkman, Ar- çelik'in Avrnupa'da dapa- zar payını arttırdığını ifa- de ederek, lngiltere'de ikinci marka konumunda bulunduğunu söyledi. Müşterilerin "Bugun be- nim için ne yaptın sonısu- nu" her gün kendilerine sorduklannı belirten Berk- man, küçük ev aletleri ve minifinnlanngaranti kap- sarru dışında olduğunu di- le getirdi.