Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
20 ARALJK 1997 CUMAHTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Başbakanlık hukuk güvenliğitıin sağlanması amacıyla 'Idari Usul Yasa Tasansı' hazırladı
Yurttaş 'müşteıi' olacak
Yönetim, dayatmacı
tutumundan
vazgeçmiyor
yYurttaş, 'kolayca
tahakküm edilen
olarak görülüyor
yYurttaşların bilgi
edintne hakkı
gasp ediliyor
I Yönetim, yurttaşa
yj karşıyetkisini
kötüye kullanıyor
EMtNEKAPLAN
ANKARA-55 hükümet, yönetinnn ış-
fcyışı ve yönetnn - yurttaş ılışkılennın ryı-
leşünlmesı, hukukabaglı ve demokratik yö-
neümın gerçekleştınlmesı hukuk güven-
lığmın sağlanması ıçın "İdareUsulYasa Ta-
sua" hazıriıyor Tasannın ön raporunda,
yönetımın, otonter dayatmacı tavnndan
vazgeçmedığı, ışlemlerdekı gızhlığın dev-
lcbn güvenlığı konusunun dışmda anlam-
sız boyutlara ulaşnğı, yönetımm yetkısını
kötüye kullandığı saptamalanna yer venl-
dı Başbakanlık.-İdareL'sulYast TMMV
s"nm ön çalışmasını tamamladı Tasan,
17 Ocak 1998 tanhmde Başbakanlık ve
Gaa Üruversrtesı ışbırhğıyle düzenlene-
cek sempozyumun ardmdan son bıçımını
alacak. Tasan ıçm hazırlanan ön raporda,
Tûrkıye'cie yönetnnm kendını esrarperde-
sme buründürerek tûm ışlemlennı gızlılık
ıçensınde yapmayı ve ılgıhntn bılgı edın-
me hakkını gasp ederek surdürmeyı ılke
edındığı vurgulanarak şu sapıamalara yer
venldı
# Yönehm,hâlâ otonterdayatmacı tav-
nndan vazgecmemıştır Muhatabırn "kamı
Uzıneandta vararlaıuur değıl "idareedj-
lea ve kolavca tmhakköm edflen" olarak
görme eğılımındedır Bu durum, hukuk
devletı vc demokrasıteonsıylebagdaşma-
maktadiT
• Idan ışlemlerde gızlılik ön planda bu-
lunmaktadır Her ne kadar hükümet prog-
ramlannda devletın temel özelhğı "jeflaf
idan" olarak göstenlmekteyse de mevzu-
at, pek çok l
*&âT ıbarelı ışİem prosedürü
ıçermektedır Bu gızlılık devletm güvenlı-
ğı konusunun da dışmda anlamsız boyut-
lara ulaşmaktadır
# Yönetımm yaptığı tşlemıntarafi olan
kışıler, çogu zaman kendılen ıle ılgıli ış-
İem yapıldığından haberdar olmamakta,
olsalar bıle ışlemın yapılışına katılama-
maktadırlar
•Yönetim bılgı vermekten süreklı ka-
çmmaktadır Bu durum kışılenn anayasal
haklarmı kuUanmasma bıle engel olmak-
tadır Öyle kı yönetim bır yaptmm uygu-
lamak üzere harekete geçöğı dunmdarda
bıle dısıplın cezası venhnesme ılışkmpro-
sedür dışında ılgılıye yöneltılen suçlama-
yı ve uygulanması söz konusu olan yaptı-
nmı önceden bıldırmekgibı bırkaygıyı ta-
şonamaktadır
9 Yönetim takdır yetkısını kullanırken
hukuksal çerçeve ıçınde kalmamakta, ya-
sal olaraktanınanbuyeûayı kötüyekullan-
maktadır
# Yönetim yetkı kullanımından kaç-
mak, böylece soiumluhık üstlenmemek ar-
zusundadır Bu durum, yapılan her ıdan
ışlemın yargı önünde hukuka uygunluğu-
nun denetlenmesı sonucunu dogurmakta,
bunedenleyargmınışyûküartmaktadır Ra-
porda, ıdan usulün yasa olarak düzenlen-
mesınm anayasanın 2 maddesı, Avnıpa
İnsan Haklan Sözleşmesı, Avrupa Konse-
yıBakanlarKomıtesı'nm28Eylül 1977 ta-
nhlı -Bireyin tşfemler KarşHmâa Konm-
mas" başlıkh karan gereğı Türkıye açtsın-
dan bır zonınluluk olduğuna dıkkat çekıl-
dı Raporda, tasannın yaşama geçınlmesi
dunımunda elde edılecek sonuçlar da şöy-
lesıralandı u
Y5netinımişk\işminiyleşü-
rtmea(fcırın«ittwinbasMeşüıDınesi,yÖPt-
tuenlerin bir muşten oUrakgörülmea), yö-
netim - yönetflen ifişküennin iyüeştirttme-
A, hukuka baglı ve demokratik vönetimhı
gerçekkşarimesi(kiarenmdemokratildeş-
tirinnesi, yöoeüme kablma. ıdarenın dene-
Itnk gfrvptıBğmiıı«gt»nm»q irfariy rgmm
ynkünû azattmak, kamn htzmetinin etkfi
w vprhnli yiirntiıhıygni
3 giin ek gözaltı
22 öğrenci
pazartesi günü
DGM'ye çıkacak
ANKARA (Cumhnriyet
Börosu)-Ankara Devlet Gü-
venhk Mahkemesı (DGM)
BaşsavcıhgL, gözaltmda bu-
lunan 22 öğrenci ıçm Anka-
ra Emnıyet Müdürlüğü'ne 3
gün ek gözaltı süresı verdı
Oğrencilenn pazartesi günü
savcılığaçıkanlması beklenı-
yor Berlın Teknık Cnrversı-
tesı Oğrencı Temsılcüığı adı-
na yargı ve eylem süreçlen-
nı ızlemek üzere Türkıye'ye
gelen heyet üyelen, yargıİa-
ma koşullannm uluslararası
hukuk normlanna avkın ol-
duğunu savundular •'ınkara
Valısı Erdoğan Şahinoğlu,
gpmÜiDda tutulan 22 oğren-
CTMB terör suçlulanna arka
çıkmak, yargıyı etkılemek
amacıyla eylem yaptıklannı
önesürdü
Kızılay Yüksel Cadde-
sı'rvdebırarayagelenbırgrup
öğrenci, arkadaşlannın, "râ-
gür üniversite talebiyle
TBMM'de pankart açüklan
ipo" tutuklanıpyargılandık-
larmı, bu arkadaşlanna des-
tek vertnek ıçın 17 Aralık'ta
Kazılay'da yapılan göstende
gözaltma alınan arkadaşlan-
nm da ışkencegördüğunü ıd-
dıa etöler Göstende halen
gözaltmda tutulan 22 öğren-
cının de serbest bırakılması
ıstendı
Kızılay'da 17 Aralık günü
gerçekleştınlen basın açık-
laması sırasında dövülerek
gözaltma alınan ögrencıler-
den 22 sı Terörle Mücadele
Şubesi'nde gözaltmda tutu-
luyor Oğrenaler hakkında
pohse mukavemet, resmı
araçlara zararve Terörle Mü-
cadele Yasası çerçevesınde
soruşturma yürütüldügü bıl-
dınldı Ankara DGM Baş-
savcıhğı, emnıyetm ıstemı
üzenne ögrenalerm gözaltı
süresım 21 Aralık'a kadar
uzatü Öğrencılenn pazarte-
si günü Ankara DGM Baş-
savcılığı'naçıkarılmalanbek-
lenıyor
ÇHDGendBaşkanıAydm
Erdoğan, pohsın "sage>îeın-
cieri" destekleven bır tutum
sergjledığını belırterek. "Ay-
n poüs,işçieylemlenııde. me-
mur e\1emierinde sert aa-
taassL, adeta kinve döşman-
hk duygoian fle hantet et-
metedSr" dedı
Erdoğan söyle devam etn
da hazırlayacaklan rapora
kaydedeceklermı söyledıkT
Heyet üyelen, Yargıtay'da-
kı öğrencılerle dayamşmak
üzere Güvenpark'ta gerçek-
leştınlen basm açıklaması sı-
rasındayaşanan olavlann,ha-
zırlayacaklan raporda önem-
lı bır bölüm oluşturacağmı
belırterek şunlan soyledıler
«BerfmtiekiöğraKilerin d»-
yun^na tnesajtm fleteceği-
mp nnıfa a^ıltt»ımnın
det nygofamdL Arkada^tan-
tmzdağ*rknpoİBİersakfar-
ĞL Heyet öyesi Volfgang Re-
ınke, sivil poüslerm oon gös-
tennesnzerineieçrv&kııv-
vetgjörevfaitmfodantMİBk-
fandLFDtağrafn
Idl
Trabzon'da yaşanan olaylardan vali ve emniyet müdürü sorumlu tutuldu
Gazi avukatlarından suç duyurusu
btuıbal Habcr Servisi - Trab-
zon'da devam eden Gazı davasmı
ızlemek üzere 6 otobüsle şehre gır-
mek ısteyeıı müdahıller ve avu-
katlar, polıs taranndan gözaltma
alınmalan, beklehlmelen ve kım-
lığı behrsız kışılerce saldınya uğ-
ramalan nedenıyk aralannda va-
lı veemnıyetmüdürünündebulvnv-
duğu kışıler hakkında Istanbul
Cumhunyet SavcılığYnda suç du-
yurusunda bulundular
12-13 Mart 1995'te meydana
gelen ve 13 kışinm ölûmü, çok sa-
yıda kışinm yaralanmasıyla so-
nuçlanan Gazı olaylan nedenıyle
20 polıs memunmun Trabzon Ağır
Ceza Mahkemesrnde yargılamh-
ğı davada dunışma öncesı ve son-
rası yaşanan olaylar nedenıyle Çağ-
daş Hukukçular Demeğı (ÇHD) ıle
Gaa Ümranıye Hukuk K.omısyo-
nu suç duyurusunda bulundu. Çağ-
daş Hukukçular Derneğı Istanbul
Şubesı üyesı avukat Mnrat Çefik
yaptığı açıklamada, davayı ızle-
mek üzere Trabzon'a gıden 6 oto-
büste bulunanlann şehnn gınşın-
Hnknkçular, tstanbul Cumhunyet Savahğı'na düekçeJerini verdfler. (Fotoğraf KERKM ILGAZ)
de 2 saat bekleüldığını, bu bekle-
me nedenıyle duruşmaya geç gı-
dıldığını söyledı
Dunışma sonrasında ıse poh-
sın, yasal bır pankartm açılması-
nı gerekçe göslsrerek 20' ye yakın
kışıyı döverek gözaltma aldığını
vurgulayan Çelık, "Ancak ne bû-
yûk birceişkkMrkibH-pankart ne-
deniylebirçok kişiyiyanüayan gu-
venMkgüçleri,6otDbusüııadfiyebi-
nasmdan aynlışından hemen son-
radefalarrasatdırvyauğraınasına
engeiolmadıkian g^>isaknrganla-
THI hiçbirisini de yakabıyamaınış-
br" dedı Saldınlann daha önce
de gerçekleşmesıne karşın pohsın
hıçbır güvenlık önlemı almadığı-
nm altını çızen Çelık, müdahıl ta-^
rafın can güvenlığımn kalmadığı-
nıbelırttı
rin her turtu eylenu, sakhn-
tankarşsndapofisKsizkal-
nnş, baâendekanmn;VEkd-
tamışür. Bu anJsriş, gkkrek
yasadışı suç ceteİeri kurma-
ya yönelnuştir. ÇatlıTar bu
an^ytşia korunmuş koDan-
DDŞBlf
Oğrencılenn Yargıtay'dakı
temyız duruşmalannı ızle-
mek üzere Türkıye'ye gelen
Berlın Teknık Unrversıtesı
Öğrenci Bırlığı Heyetı dün
Almanya'ya döndü Heyet,
Yanptay'dakı oturumun ulus-
lararası hukuk normlanna ay-
kın gerçekleşttnldığı görü-
şüne vararak, sanıklarm otu-
rumda hazır bulundurulma-
masını eleştrrdı Heyet üye-
len, sanık öğrencılenn avu-
katlanmn. duruşmada savun-
malannda temel olarak vur-
guladıklan *T»fis knmptosu"
ıddıasına dıkkat çekerek ye-
rel mahkemenın bu savun-
malan dıkkate almamasını
Sevdiklerinize Yeni Yılda
"Kitap Kurdu"
Üyeliği
Armağan Edin
Kitaplar Edinin
Türkıye'nm ilk kitap kutütHj "Cumhunyet Kitap Kulübü"r«jen dosttannm,
sevdıklenruzı de yararlandınn "Krtap Kurdu" uyelığı armağan edın.
Ve 5 krtap kazanın.
Armağan Krtaplanmız:
Bir hnparatortuğun ÖKimü (1906-1923) Paui Dumont/Francoıs Georgeon
Devrim Harekeferi Içinde AtatûrkçûJûk Tank Zafer Tunaya
Atatûrk'ün izmit Basm Toplantet Ismaıl Arar
200 Yıttr Neden Bocahyoruz (1) Nıyazı Berkes
200 Yıkhr Neden Bocahyoruz (2) Nıyazı Beıtes
Aşağıdakı adı yazıtı kışrye "Krtap Kurdu"
uyelığt armağan etmek ıstıyorum. Krtaplanmt
adresıme gondennız
Adım Soyadım:
Adres
Postakodu: Kent:
Ulke:
Tel:.
ÖYE OLACAK KlŞlNlN
Adı Soyadı:
Adresi:
Postakodu: Kent:
Telefon/Faks:
Cınsıyetı:
Doğum tarihi: Medenı durumu:
Eğıtım durumu: Mesleği:
(Oğrencı ya da Öğretmen ıse)
Okuladı:
(Lütfen ışaretteyıraz)
ÜYE
ÖĞRETMEN/ÖĞRENCİ
YENİÜYE
5.000.000 TL
2.500.000 TL
YENİLEME
3.000.000 TL
1.500.000 TL
* Işaretledtğım tutan kredı karta hesabımdan ahnız.
•VISA
Kartno:
I I | I
•MASTERCARD
Son kuHanma tarihi:
* Işarettediğım tutarm banka dekontunu adnasmtze/faksıruza göndereceğm.
Çağ Pazartama A.Ş.'nın:
• tş Bankası Cağaloğlu Şb.405543
D Akbank Nuruosmantye Şb 1571801
G Yapı Kredı Bankası Çemberfitaş Şb. 32529
D Halkbank Cağaloğlu Şb. 39035380
* Işaretledığım tutan posta çekı hesabma gönderdım
PTT Çek No:
D 666322 Çağ Pazarlama A.Ş. Hesabi
Cumhunyet Kitap Kulübü
Çağ Pazarlama A.Ş Türkocağı Cad. No:39/41
(34334)Cağaloğlu-lstanbul Teh(0212) 512 05 05 Faks:(212)514 01 95
TÜRKİYE'DE ÖRGÜTLENME ORANI DÜŞÜK
Semlikal harekette kaduıuı
yeri isteııilen düzeyde değîl
• Uluslararası Hür
tşçı Sendıkalan
Konfederasyonu
tarafindan 1990'da
yapılan araştırmada,
1986yıhndayuzde30
olan kadın üye
sayısmın 1990'da
yüzde 34'e yûkseldığı
belırtıldı Buoranın
Avrupalı ûlkelerde
yüzde 39 olduğu ve
kadın üyeler ıçın
istatıstık tutan örgüt
sayısının da 1986'da
yüzde 50 ıken 1990'da
yüzde 65 olduğu
vurgulandı.
İstanbul Haber Servisi -
Dünya sendıkal hareketmde
kadınlann sendıkal hareke-
te katılımmm ülkelenn eko-
nomık gelışme düzeyme,
sosyal, kûltürel yapılanna ve sendıkal ör-
gütlenmeye ıhşkın yasal smıriamalann var
olup olmamasına göre değıştığı belırlendı
Özellıkle sanayıleşmış ülkelerle, gelışmek-
te olan ülkeler arasında önemJı farklar ol-
duğu, kadınlann sendıkalara katıhmınm
ıstenen oranda gerçekleşmedığı kaydedıl-
dı
Türk-lş'ın venlenne göre, özellıkle ge-
lışmekte olan ülkelerde sendıka venlen
sağlıksız, kadın üyelere üışkın ıstattstıkler
tutuhnuyor Çauşmada, Uluslararası Hür tş-
çı Sendücalan KDnfederasyonu (ICFTU) ta-
rafindan 1990 yılında yapılan araştırmada,
ICFTU'nun 1986 yılında yûzde 30 olan
kadın üye sayısının 1990'da yüzde 34'e
yûkseldığı belırtıldı Buoranın Avrupalı ül-
kelerde yüzde 39 olduğu ve kadın üyeler
ıçm istatıstıktutan örgüt sayısınm da 1986'da
yüzde 50 ıken 1990'da yüzde 65 olduğu vur-
gulandı Avrupa ve Kuzey Amenka'da bu
oranın yüzde 39, Asya'da ıse yüzde 25 ol-
duğu kâydedıldı Genel örgütlenme oranı-
nın düşük olduğu Türkrye'de ıse Türk-lş'te
kadın üye oranmın yaklaşık yüzde 10 ol-
duğuanımsatıldı Türk-tşKadmBûrosuuz-
manlanndan SakineUygur, Turk- lş'm ka-
dmlann sendıkal örgutlerde bütünleşmesı-
nı, sendıkal faalıyetlere ve karar alma or-
ganlanna katılımmı temel hedef aldığını,
ancak ıstemlen sonucun gerçekleştınleme-
dığmı söyledı Uygur, kadın ışçılenn gö-
rev almaktan kaçmmalannda, evde ve ış-
yenndekı sonımluluklarmm da etkılı oldu-
ğunu öne sürdü
Araştırmada, Avrupa Sendıkalar Kon-
ETUC'a baglı bazı konfederasyonlarda
kadın uyelerin temsili
m
FGTB (Belçtka)
LO(Darcmaka)
DGB (Aknanya)
CCOO (tepanya}
UGT (tspanya)
CFDT (Fransa)
QSEE(Yunanstan)
FO (Fransa)
CISL(ttalya)
FNV (Hollanda)
TUC (Ingıltere)
ÛGB(AvusturyaJ
LO(Norveç)
UOflsveç)
SAK(Rnlanaya)
Türk-^
Kaynafc Braıthwafte,
Sm
Betırsa
49
32
42
29
Befirsız
Behrscz
Befirec
40
22
36
31
42
45
45
10
7994
DıMMrtl
25'teO
23*te2
16'da1
BeHrse
32'de2
42'de6
172'<*î15
131'de 7
Betirsız
19'da4
69
f
da14
14te 1
Befırsc
22'de2
24te 6
32te 0
Befirss
3Q
22
15
Befirsc
21
4
35
18
20
22
14
35
26
49
1
federasyonu (ETUC) tarafindan 1994 yı-
lında ETUC'a bağlı konfederasyonlar ara-
sında yapılan çalışmaya da yer venldı ve
anketeyanıtveren31 konfederasyondanöla-
nm kadın üyelere ılışkm anket tutmadığı-
na dıkkat çelaldı Çalışma sonrasında top-
lam ETUC üyelermın yüzde 40'ımn kadın
olduğu, kadın üye oranmın lsvıçre'de yüz-
de 13 ıken Isveç ve Malta'da yüzde 60 ol-
duğu belırlendı
Avrupa Bırhğı'ne (AB) üye devletlerde
sendıkalar arasında farklılıklar olmakla
buiıkte, kadınlann sendıka üyehğının or-
talama yüzde 40'ını oluşturduklan vurgu-
lanan çalışmada, Avnıpa düzeymde yürü-
tûlen sosyal dıyalogda sendıka delegasyo-
nundakı kadın oranının 1996 yılı venlen-
ne göre yüzde 5 ıle yüzde 20 arasında de-
ğıştığı kâydedıldı
Çalışmada sosyal dıyalogda da delegas-
yonun statüsü yükseldıkçe ve dı>alog res-
mıleştıkçe kadın karılımının azaldığı belır-
ülerek şö>le denıldı
"Sosyal diyaiog en üst düzeyde yüda bir
kez topİanan mesJekler arası topiantıdayn-
rûtûlür. Bu toplanbya ETUC,özel vekanm
kesnni işveren konfederas>r>nian UMCEVE
CEEP'den deiegas>'onlar katıhr. Sosyvl di-
yalog sürecinde kurulan cahşma grupb-
nnda kadın saytsı bh~az daha vükscbnekle
birfikte ABUe sektörel düze>de yürütülen
sosyal dıyalogda da sendika konfederas-
yoalan kadmlara çok az yer vermektedir.
Avrupa çapında faaliyet gösteren Avrupa
İşyeri Konsc->leri'ndc de avnı eşitsizfik soz
konosodur.
7
'
ARAYIŞ
TOKTAMIŞ ATEŞ
Hade ve Yayımlama
Özgürlüğü (2)
B<r öncekı yazımda, TUYAP16 Krtap Fuan çerçe-
vesmde Turkıye Yazariar Sendıkası'nın duzenledığı ve
Emin Karaca'nm yonetımmde Ismail Göldaş, Ra-
gıp Zarakoğlu ve Koray Düzgören'ın katıldığı ~!f?-
de ve Yayımlama Özgurfuğunun Neresındeyız7
" ko-
nulu panelde yaptığım konuşmanın bınncı boiumu-
nü sunmuştum
Bugun konuşmamın gen kalan bolumlennı sunu-
yorum. J
Değerlı arkadaşlanm, özguriuk bıreysel ve
toplumsal olarak ıkı ayn kategon ıçınde ele alınabılır
dıyedûşûnüyorum Bıreysel olarak özgühük, bır baş-
kasmn ozgüriüğüne tecavuzetmeksızın, yadabır baş-
kasının özgürtüğüne tehdıt oluşturmaksızın, ınsanın
tstedığı her şeyı yapması demek.
Şımdı dıkkat edılırse, bvrada bır sınır söz konusu
Başkalanntn ozgurlüğu Bıreysel olarak ele aldığımız
zaman sınırsız bır ozgüriuk yoktur Sınır, başkalannın
özgühûğüdür Aynı sının, sıyasal ve toplumsal öz-
gûriüklerde de buluyoruz Sıyasal vetoplumsalöz-
gûrlükier, başka topluluklann özgüriüklenne tecavuz
etmeksızın ya da başka topluluklann özgurlukienne
tehdıt oluşturmaksızın ınsanlann ıstedığı gıbı yaşa-
masıdır
Ancak, özgurlukler genelde sınırlı olmasına karşı-
lık, düşûnce ozgurtuğü sınırsız olmahdır Duşunce
özgüriüğüne sınır getıremezsınız Neden'' Her şey-
den önce, düşûnmeyı tanımlamak lazım Duşunmek;
öyle Nasrettin Hoca'nın hındısı gıbı, bır kenara çe-
kılıp zıhın )imnastığı yapmak değıldır Duşunmek, bır
ınsanın kendısıyle ve çağıyla ılgılı sorunlan görmesı,
bu sorunlar uzenne çozum onenien uretmesı ve ge-
lışbrmesıdtr Düşunmek bu demektır
Şımdı şunun da altını çızelım Hıçbır düşüncenın,
doğrusu ya da yanlışı, haklısı ya da haksızı, meşrusu
ya da gayn meşrusu, ıyıs> ya da kötusu o/maz Her
düşûnce, ona gönül veren ınsan açısından, ona ına-
nan ınsan açısından doğrudur, hakltdır, meşrudur, gü-
zeldır Ben, benım dışımdakı ınsanın düşuncesını an-
cak kendımce değertendırebılınm Ve benım, benım
dışımdakı ınsanın duşüncesını kendımce değerien-
dnebrimem ıçın herşeyden önce o duşûnceyı bılmem,
okumuş o/mam, tartışrrnş olmam gerekır
Zaten düşûnce ozgurlüğu dıye soyut bır ozgüriuk
yoktur Düşûnce ozgüriüğü demek, o duşûnceyı dı-
te getırme ozgurlüğu demektır O duşûnceyı ıfade et-
me özguhûğu, o duşûnceyı yayma, yayımlama ve
dağrtma özgüriuğû demektır Işte benım başkalan-
ntn dûşûncesını değerlendırebılmem ıçın bıle, gere-
ken koşul o düşüncenın ozgur, sınırsızbırbıçımde dı-
te getınlmesıdır
Ancak, temel sorun şurada Ne zamana kadar bır
duşûnceyı dıle getırmek düşûnce adına savunulabı-
\\f> Ne zaman bu, düşûnce ozgurlüğu adına savunu-
lamayacak bır eylemın zemınını oluşturur Şımdı bu
çok kntık bırkonu Dığer dunya ulkelennde de bu so-
ruyu net bırbıçımde cevaplamak mumkün olamıyor
En son Iskoçya 'da, uluslararası bır topiantıda düşûn-
ce özgurtüğunün sınıhan tartşılmış Ve şöyle bır ta-
rnma ulaşmışlar 'Mevcut bır çatışrna ya da mevcut
bır teror hareketını desteklıyor ve teşvık edıyorsa, bu-
nun dıle getınlmesı duşunce ozgurlüğu adına savu-
nulamaz.' Işte bu nıspeten tutartı olabılecek bır ta-
nım
Buradadaobıektıfkıstasmaalesefyok Ancak şu-
nu söyleyebılınz. Bır demokrasıde düşûnce özgühü-
ğü, yanı ıfade ve yayımlama özguhuğû eyleme dö-
nüşene kadar kısıtlanamamalı Mese/a, islamcı radı-
kaller, 'Yahu, bu memlekerte ramazanda oruç yıyen-
len dovmeir dıyebılmelı ama, bunu okuyup, elıne so-
payı alan bın çıktı mı, devlet onun yakasına yapışma-
lı Veyahut ne bıleyım bır kızımız, ya da oğlumuz 'Ku-
rulu duzenı vıkmak lazım, her yere bomba koymak la-
znn' dıye düşûnüp yazabılmelı ama bombayı alıp
evtnden çıkbğı anda, devlet yakasına yapışabılmelı
Kanun devietı böyle oluyor Hukuk devletmden vaz-
geçbk, kanun devietı kurulsa ona da razı olacağız
Bır demokratik devlet haklı yasalara dayanıyorsa,
nete kı o yasalan hukuka uygunsa, güçlü ve gücunü
göstermekten çekınmeyen bır devlettır "
Toplantının 2 bolumunde de şunlan dıle getırdım
'Dığerarkadaşlanmın benımle ılgılı dıle getrdığı hu-
suslan da yanrtlayacağım
Olağanustu hal bolgesınde gazetecı bulunduruia-
madığını söyledı Ragıp Elınızı vıcdanınıza koyun, Al-
lah aşkınıza, oraiarda gazetelenyasaklayan kmdP Ga-
zete bürolannı kım basto? 'Bu gazeteler buralara gı-
remez' dıyen kjmdûNe çabuk unutuyorsunuz? Şım-
dı şunun daaftınıçtzmek ıstıyorum BenÇath'/anşe-
rehı ılan eden bır devlet savunamam, savunmam da
Bütûn variığımla buna karşryım Ama ona karşı olmam
bırtakım şeylere de gözümü kapatmamı gerekbrmez
Kürtsorununuaşmak, dıyoruz. BızRagıp'la20yıl-
dır tartışınz bunu Sılahlı çatışma var orada ve şu an-
da PKK saflannda çabşan Sunye uyruklu Kurtköken-
h ınsanlann sayısıyüzde 20'yı buluyor Sunye, Türkı-
ye'ye karşı PKK saflannda çatışan bu ınsanlann htz-
metlennı askerlıklenne sayıyor Yunanıstan bunlan
eğıtıyor Iran yergostenyor Guney Kıbns Rum Kesı-
mı bunlann eğrtımıne yer tahsıs edıyor Yanı bu bır ıç
sorun, bır duşûnceyı dıle getınne ya da getırmeme,
bır düşûnce uzennde baskı yapma sorununun çok
ötesınde Madem bır çatışma var, o çatışmanın ta-
raHanndan bın kalkıp öbur tarafın başkentınde, obür
taraftn herhangı bır kentınde bunun savunmasını ya-
pamaz
Ingıttere ıle Fransa savaşsa, Fransızlara Londra'da
gösten yapma ıznı venrier mP Veya Ingılızlere, Pa-
ns'tegösten yapma ıznı venriermı? 'Vayefendım du-
şunce ozguriuğunu engelİFyorsunuz', denırmı bura-
da? Bu bızım yaramız, bır şekılde bunu çözeceğız
Ama bugünkû konumuz o değıl, tartşmamız o de-
9»,
Ismaflarkadaşduygusalbırçtkjştabulundu 1923te-
fe dünyaya tyı bakmak lazım, dedı Elbette lazım Ben
araştırdığım ıçın söylüyorum Ama bılmem kım, Ata-
tûrk, Ahmet Emin'e kufrettı dıye soyleyınce, bunu
doğrukabuledyoruz Yurttaşlık veya uluslararası ılış-
kılerkonusundabırazmürekkepyaiayan bırınsan elı-
ne bır hanta alıp düşünsûn 1900'lenn, 1930'lann
dûnyasmdatotalıterreıımierebakalım Almanya, ital-
ya, (spanya, Portekız, Bulganstan, Romanya, Yugos-
lavya, Çekoslovakya, Polonya, bır başka anlayış çer-
çevesınde Sovyetler Bırlığı Bunlann hepsı totalıter
rejımler aslında.
O gunlerde ABD'de zencılen ınsandan saymıyor-
lardı, aynı sınıfta çocuklanyla okutmuyoriardı Turkı-
ye'den daha mı demokrat davranıyorlardı'? En demok-
rat ulkeler arasmda saydığımız Fransa'da kadınlar
seçme ve seçılme hakkına 1947'de sahıp oldular
1947'ye kadar nufusun yansı sjyasal surecın dışınday-
dı dıye, Fransa'da demokrası yoktur, Fransa şovenıst
bır ülkedır mı dıyoruz? Bunca femınıst arkadaşımız
var, bunu soyleyen çıktı mı? O gunu o gunun dunya-
smda değerlendırmek lazım Ben bunu vurgulamaya
çalıştım
Her türlü düşüncenın dıle getınlmesınden, her tur-
lü düşüncenın, düşûnce sınıhan çerçevesınde yaşa-
masından yanayım Ama yıkıcıysa, ırkçıysa eyleme
geçildığı anda demokrasının gorevı, onu engellemek-
tır, onu durdurmaktır'