Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 14OCAK1997SALI
10 HABERLER
Refah Partisi, koalisyon için pazarlık konusu yapılan kuşkulu servetin sınavmda
6
Alılnksız ve vergisiz servet'
A\ŞESA\IN
\\KARA - RP'mn, TEDA$ \e TO-
FAŞ'ın ardından ıktıdar dıyetımn uçuncu
taksidını. hukumet onağı DYP'nın Genel
Başkanı. Ba^bakan Yardımcısı \e Dişişlen
Bakanı TansuÇiöer"ı. kuşkulu ser\etı ıle ıl-
gılı Meclis soruşturmasindan aklayarak ode-
yeceğısavı\tedıskuhs1enneya\ıldı RP'nm
muhalefetteyken. servetını "vergisinjödeme-
den. ahlaka aykırT bıçımde edındığı gerek-
çesiyle hakkında Meclıs soruşturması açtır-
dıği Çıller ıçın uçuneu yolsuzluk oylaması
bugunyapılacak
Çıller'ın kuşkulu servetı ıle ılgıh kurulan
TBMM \(al\arhğı Soruşturma Klomisyonu.
kararaşamasınageldı Muhaleferteykenver-
dığı onergelerle Çıller hakkında. TOFAŞ \e
TED\$ıhalelenndekı yolsuzluk veusulsuz-
luk ıddıalan uzenne Meclıs soruşturması aç-
tıran. ıktıdar onağı olduktan sonra da komıs-
yondaaklayan RP'nm. aynı tutumuTBMM
Malvarlığı Komısyonu'nda da sergılemeye
hazırlandığı savunuldu Kulıslerde. TB\1\1
Genel kurulu'nda RP'lı Çalışma \e Sosyal
Guvenlık Bakanı Necati Çelik hakkındakı
gensoru onergesının ongoruşmesının de bu-
ÜÇÜnCÜ takSİt Savi: Muhalefette\ken 'ahlaka aykın" yollardan ser\et edindiği gerekçesiyle şimdikı
hukumet ortağının genel başkanı Çıller hakkında Meclıs soruşturması açtıran RP'nin. TOFAŞ ve
TEDAŞ"ın ardından ıktıdar dryetinin üçüncü taksıtını kuşkulu ser\et soruşturmasıyla ödeveceğı savlan
Meclıs kulıslenne vayıldı.
RP'tiİn akll almami$tl: RP'nın. ANAP, DSP \e CHP desteğiyle 5 Haziran 1996'da kabul edilen
soruşturma önergesınde. "Doğru durüst vergi dahı ödemeyen Çıller aılesine aıt 17 şirketın kârı ıle \eya
zaman ıçınde almıp satıldığı soylenen gaynmenkullenn gehrlerı ıle boyle bır servete sahıp olmak aklın
alacağı bır ış değıldır" denılmıştı
gun yapılacağına dıkkat çekılırken. her ıkı
oylamadan çıkacak sonucun da "shasi" ola-
cağı yoramlan yapıldı Bu çerçevede. "\k>
danen rahat olamayacağT gerekçesiyle bu-
gunku karar toplantısına katılmama kararı
\erdığı belırtılen RP'lı komisyon uyesı Sıd-
dık \ka>'a. partı kurmaylarının bask: yaptı-
ğı bıldınldı Başta Genel Sekreter Oğuzhan
\siltürkolmaküzere. bazı RP'lılenn Altay ı
toplantıya gırnıe konusunda ıkna ettığı oğ-
renıidı
Komısyonun RP"lı Başkanı Naci Terzi
Çıller çıfiıne an Marsan Holdmg'ın detter-
lennı. komısyonun muhalefet partılenne
mensup uyelennden gızledı Komısvon top-
lantılanndakı tutumu sert tartışmalara neden
olan Terzı. komısyon toplantisinda defterle-
n ıncelemek ısteyen A\ AP'h uye \usuf \a-
moğluna "Bıı konulann soruiannı benim
gormem lazım. Ben defterlerin sorumlulu-
ğunu taşıyamam. \rkadaşlar burada bak-
sınlar. uzmanlara tesüm etsinler" dıye ıtıraz
ettı Terzı. "TBMM birtakım defterlere sa-
hip çıkamıyorsa o zaman da toplumun itima-
dı kalmaz bu muessese>e. Benim onerim.def-
terierin burada birka<; gün kalması \ öniınde-
dir"" dıyerek ınceleme yapnıak ısteven Na-
moglu'na. "Defterin heryerinebakma hak-
kınvok" dıye çıkis.tı Defterlenn ınceleneme-
yeceğını, anayasa hukukuna dayanarak sa-
Nunmaya çalışan D^ P'lı uye Mahmut Vü-
baş'ın sözlennın de Çtller'ın ^ırketlennden
gonderılen metınleredayandığı ortaya çıktı
Daha sonra. soz konusu metınlerın. komis-
yonun muhalefet partılerıne mensup uyele-
nnden gunlerce saklandığı belırlendı
Çıller'ın kuşkulu servetı ıle ılgılı Meclıs
soruşturması. RP'n\n verdtğı onemenın 5
Haziran 19%'da RP. ANAP. DSP \e
CHP'nın kabul oylarıyla açılds RP nın da-
ha once verdığı TEDAŞ ve TOFAŞ ıhalele-
n ıle ılgılı soruşturma onergelerınde Ç ıller'e
sahıp çıkan DYP grubu da bu oylamada
onemlı olçude ftre verdı DYP'den 50 mıllet-
vekılı. soruşturma onergesının goruşmelerı-
ne katılmadı
De\let Bakanı Lütfü Esengün ve 62 arka-
da>ının verdığı ve konusu "Kanuna\«genel
ahlaka a\kın şekilde mal edinerek göreuni
kötüye kullanmak" şeklınde belırtılen oner-
gede. Çıller'ın kaynağını ve mıktannı açık-
layamadığı Nervetını kuçuk gosterebılmek
ıçın "mu>-azaair (gerçek ışlemı saklamak
ı*;ın gorunurde yapılan. hukukı gorunmeM-
ne kaı>ın sahte ve yasadişı olan ışlem) yol-
lara bayvurduğu behrtıldı
Çıller'ın gazetelerde her gun bır yenısı çı-
kan gaynmenkuilenne dıkkat çekılen RP
önergesınde. şu goruşlere y er \ en Idı "_ Ka-
muoyundaki genel kanaate gore ise akıllara
durgunluk\eren bu maharitğL Haziııe'yitrO-
yonlarca lira zarara sokarak batınlan ve
Ozer Çıl ler'in genel müdüru olduğu İstanbul
Bankası'ndan başlamak survny le bugune ka-
dar uzanan \e \ ine kamum u tarafından' \ a-
lı çeteM' dive adlandınlan bir ekinin perde
arkası organizas\onu ve Çiller'in bakanlık
ve başbakanlık nufu/unu kotuye kullanarak
öestek vermesi netkesinde haksı/ iktisap \o-
luyla elde edilmiştir. Doğru dürust vcrgi da-
hi ödemeyen ÇUIer ailesine ait 17 şirketin kâ-
n ile >eya zaman içinde alınıp satıldığı soyle-
nen gayrimenkuUerin gebrleri Ue böyie bir
servete sahip olmak aklın alacağı bir iş değü-
dir."
Bu malvarlığı oylanacakDOĞAN AK1N
\\KARA - DYP Genel Başkanı. Başbakan Yardını-
CIM veDı^ışlen Bakanı TansuÇiller. kuşkulu senetıne-
denıyle agır suçlamalara hedefolan. buyuk paralartrans-
ter ettığı yurtdışında y atırım y apan. çocuklannın gelece-
ğını yonettığı ulkede aramadığı eşı tarafından açıklanan
başbakanlık yaparken tahsib ertırdığı devlet arazısı uze-
rınde pansıyon ı^leten. \BD'den sıgorta numarası alan
eşi "sahtekârlık" kendısı de "*zimmetekatılmak'
<
la suç-
lanan holdıngı vergı kaçırdığı belgelenen eumhunyet ta-
nhındekı ılk lıderoldu
Çıller'ın senetındekı en buyûk kuşkulardan bınsını.
bozuk vergı Mcıhyarattı 198""de "beyanatabigeliribu-
lunmadığı" gerekçesıy !e Sany er Vergı Daıresı ndekı kay -
dını sıldıren Çıller. senetıne ılışkın vergılerını »ahıbı ol-
dugu şırketler aracılığıyla odedığı ızlenımı yarattı \n-
eak. Çıller'ın »ahıbıyadaortağıbulunduğu "• şirketın de
1995 y ılında de\ lete hıç kurumlar v ergısı odemedığı or-
taya çıkınca. yunıçı ve dışında tnlyonlarca lıralık serve-
tı bulunan aılenın "\ergiden vıllarca kaçtığı" kesınleştı
Çıtler'ın. ağır suçlamalar altmda bulunan senetıne ılış-
kın bazı onemlı noktalar. ana hatlarıyla şoyle
^ Tansu Çıller'ın eş~\ Özer Lçuran Çıller'ın 11 Ocak
1979 -19 Ekım 1982 tanhlen arasında y akla^ık 45 ay ge-
nel mudurluğunu yaptığı İstanbul Bankasfnvn taahyet-
lerı. 2
7
Ekım 1983 tanhınde. sahnelenen buyuk operas-
yonunun ardından Bakanlar K.urulu karanyla durdurul-
du MalıyeBakanlığı'nca. Çıllerhenuz genel mudurluk-
ten aynlmadan önce. 25 \ğustos 1982'de hazırianan ıa-
porda. "_. Bankanın eski genel miidürü Özer l. Çilter ile
murahhas ü>e Mete Ha>oğlu'mın 'menfaat rabıtasıyla
bağlı bulunduklan" şirketiere kredi açüdığı \e kullandı-
rıldığı saptanmı^tır" denıldı Bankalar Yemınlı Başmu-
rakıbı MustafaTosun taratından kaleme alınan raporda.
Çıller aılesine aıt Marsan Holdıng ıle Haboğlu aılesine
an Hasoğlu Holdıng \e bu ıkı kuruluşun ortakhğıyla
oluşturulan "Marhas Holding'ın de "usulsuz kredi ak-
tanlan" şırketler arasında olduğuna dıkkat çekıldı Ra-
porda. Marsan. Hasoğlu v e Marhas ıle bağlantılı olan. ba-
zılarına Tansu Çıller'ın de ortak olduğu ve çoğu ay nı ad-
reste gostenlen usulsüz kredi aktarılan dığer şırketler
-İTS întertrans Nakliyat \Ş. BMT Bevnelınilel Miihen-
dislik Taahhüt \Ş, Marmin Madcncilik \§. Mareks Gı-
da Dışsatım 4Ş, Serfuı Sermaye ve Finansman \raştır-
ma \Ş. Marmarin Denizcilik \Ş. Martur Turizm \Ş" bı -
çımınde sıralandı O sırada genel mudurluk gorev ını sur
duren Ozer Çıller'e ağır suçlamalar \oneh\len rapoı
"Bankalar Kanunu'na... aykın uygıılamalar hata ve ya-
nılmadan ziy ade kasten surdürülmektedir. Bu itıbarla ra-
porun ilgili bölümunde gostenlen sorumlular hakkında
Bankalar Kanunu'nun 80. maddesi uyarınca işlem yapıl-
ması gerekli gorülmektedir" ıstemıyle noktalandı
• btanbul Bankasi. 1983'te dev'lete yaklaşık 50 mıl-
yar hra borç bırakarak battıktan M3nra Malıye Bakanlı-
ğı'nca hazırianan ve Bankalar Yemınlı MurakıplarıOnur
ArvCemalettin \ üksel \ e İsmail H. karakava taratından
kaleme alınan 9 Ekım 1984 tanhlı ıkıncı raporda da
Ozer Çıller'e ağır suçlamalar yoneltıldı
• Bakanlar Kurulu'nun karan uy annca Utanbul Ban-
kası'nı tastıye etmekle gore\lendmlen Zıraat Bankası.
"sahtc çekleri de kabul ederek yapılan usulsuz sermaye
arttınmr nedenıyle açtığı davada Ozer Lçuran Çıller'ı
"sahtekârlık"'asuçladı Çıller çıftı. Tansu Çıller'ın sıya-
sete gırdığı 19 )\ sonundan ıtıbaren istanbul Bankası da-
valannın tam mının beraatle sonuçlandığını ıddıa ede-
rek kamuoyunu yanılttılar Çıller'ın, 5 yıl once beraatle
sonuçlanarak noktalandığını ıddıa ettığı davalardan ha-
yalı sermaye arttınmı ıle ılgılı olanı. 1996 başına değın
surdu ^a^gıta\ 11 Hukuk Daıresı. 1995 sonunda. Ozer
Çıller'ın de aralarında bulunduğu sanıklar lehınde \en-
len İstanbul Ashye 7 Tıcaret Mahkemesı'nın karannı
bondu Ay nı daıre. Ozer L Çıller'ın "karar düzeltme"
ıstemlennı de reddettı \ncak. Zıraat Bankası. 1996 ba-
şına sarkan bu aşamadan sonra. vıllarca suren davay ı. sa-
nıkların tazmınat odemesı karşılığında duşurdu 1995
sonlannda Zıraat Bankası Genel Mûdurü olan Cihan Pa-
çacıda DYP'den mılleuekılı olarak parlamentoya gırdı'
• Hurny et y azan Emin Çölaşan. 2 Ocak 1997 tanh-
lı yazısında. Ozer Çıller'ın. genel mudur olarak onayla-
dıgı bır ışlemle Oker Tıcarefe 25 Mart 1981'de lOmıl-
yon lıra kredi venldığını. aynı gun bu şirketın 1 mılyon
350 bın lıralık bır çekı Ozer Çıller'm bankadakı heiabı-
na geçırdığını ortaya çıkardı Çolaşan Ruşvet savlanna
neden olanbuçek ve dığer bazı çeklerın bedelının \>şe
Irmak Manioğlu tarafından çekıldığmı yazdı Colaşan.
Manıoğlu nun. Çıller çıftıne halen oturdukları Yenı-
koy 'dekı yalıyı satan kışı olduğuna da dıkkat çektı Ok-
er Tıcaret'ın sahıbı Ninıment Okten'ın. Özer Çıller'in
"masraf" adı altında kendılennden komısvon aldığını
ve İstanbul Bankası'nda "kara para aklandığını" ıçeren
sozlen de Çolaşan m 5 Ocak 199^ tanhlı yazısında va-
yımlandı
^ Çıller çıftmın taşmmaz \arlıklannda, Tansu Çıl-
ler'ın de "danışmanlık" yaptığı İstanbul Bankasf nın bat-
masinın ardından dıkkatı çeken bır artış gozlendı Çıl-
ler'ın 14 Temmuz 1994 tanhınde olağanustu toplanan
D\ P Grubu'nda dağıttığı dosy a. taşinmaz alımlannın ta-
mamına y akın bolumunun İstanbul Bankası'nın batı^ su-
recını de ıçeren 1980-1991 yıllanarasındayapıldığını or-
taya koydu Alıınlarınyapıldığı 11 yıllıkdonemm onem-
lı bolumunde Tansu Çıller'ın unıversıtede memur oldu-
ğuna dıkkat çekıldı Dosy a uzennde yapılan mceleme.
ABD'y e kadar uzanan genış bır taşinmaz v arlığı bulunan
Ç ıller aılesının. Ozer L çuran Çıller İstanbul Bankası Ge-
nel Mudüru olana kadar, veraseten kalanlar disında sa-
dece 4 taşinmaz alabıldığını de gozler onune scrdı
• Bankalar \emınlı Başmurakıbı Mustata Tosun un
25 Ağustos 1982 tanhlı raporunda. Çıller aılesının kuş-
kulu serv etınde "merkez össü" durumunda bulunan Mar-
san Marmara Holdıng'm, Özer Uçuran Çıller'm annesı
SunaAblaemanet
iadee
eğeri trilyona \aklaşan yatlar alan, ABD'de trilvonluk \atırımlar \apan
Marsan'ın, son 9 >ılda ödediği toplam kurumlar \ergisinin 30 mihon lira
bilc olmadığı ortava çıktı. Şirketin >ergi kaçırdığı da belgelendi.
E
ç
v kadını annesinden 570 bin dolar. 690 bin mark \e 880 adet
Cumhuriyet Altını miras kaldığını iddia etti.
iller, başbakanlığının son günlerinde örtülü ödenekten çektiği 500
milyar lira\ı nereye harcadığını açıkla\amadı.
İsmet L çuran taratından "para>an~ isimlerle kurulduğu
\e aynı yıl hisselenn yuzde 99
7
\ının Çıller çıttınedev-
redıldığı kaydedıldı
• Çıller aılesine aıt "President" ve "Denge" adlı >at-
lar ıle ABD'dekı yatınmlann sahıbı olarak gorunen Mar-
san Holdmg'ın. tnlyonlara ulasan ser\ete karşın. 198
7
.
1988. 1989 ve 1990 yıllanndadevlete tek kuruş kurum-
lar vergısı odemedığı ortaya çıktı Marsan'ın. Çıller'm
devlet bakanı ve başbakan oldueu sureçte. 1991 'de 10
mılyon 221 bın lıra 1992'de 8 mılyon 549 bın 16 lıra.
1993"te de 10 mılyon 839 bın 132 lıra düzevınde "sem-
bolik*" rakamlarda kurumlar vergısı odedığı saptandı
Marsan Holdmg'ın, 1993 yılı faalıyetlerı ıçın 1994'te ve-
nlen kurumlar v ergısı beyannamesınde "usulsüzistisna-
dan vararlanarak" vergı kaçırdığı da saptandı TBMM'de
kurulan soruşturma komısy onuna gondenlen belgeler de
Marsan'ın 1994 ve 1995 yıllannda da kurumlar vergisı
odemedığını ortaya koydu Yurtıçı vedı^ında buyuk ya-
tınmlar y apan \e uzerıne bu\uk bır ser\ et geçınlen Mar-
san'ın. son 9 yılda Turkıye'de odedığı kurumlar vergisı
toplamı bır ı^çmın 1 yılda verdığı gelır \ergismm bıle
gerısınde kalarak 30 mılyon lıray ı aşamadı Türkıve'de 9
y ılda odedığı kurumlar v ergısı toplamı 29 mıly on 609 bın
lıra olan Marsan'ın. ABD'de işlettığı Holıday lnn Ote-
h'nın sadece bınası ıçın 1993 ve 1994'te \erdığı 2yılhk
emlak v ergısı tutan y akla^ık 94 bın 500 dolara ulaştı \ er-
gı siLilındekı bozukluğa karşın Marsan. ABD'de. Çıl-
ler'ın açıklamasına göre 925 bın dolar ödeyerek GCD sir-
ketını aldı1
• Çıller aılesı. 1987 sonunda "beyana tabi gelirleri"
bulunmadığı gerekçesiyle Sanyer Vergı Daıresı'ndekı
"geürvergisimukellefıyeti kay dını" bır dılek^ey le sıldır-
dı Çıllerçıttı, bu ışlemle ucıetlerınden kendılığınden ke-
sılen gelır \ersisi dışında bır gelirleri bulunmadığını ıd-
dıa ederken. buyuk servetlenne ılışkın vergının ^ırketle-
n aracılığıyla odendığı ızlenımını verdı <\neak. TBMM
Soruşturma Komısy onu' na gelen belgeler. Çıller çıttmın
sahıbı ya da ortağı olduğu "Marsan, Aytaş, Mitaş, Mar-
kim. Sankim. Marso ve ^eşih-urt" şirketlennın hıçbırının
dev lete kurumlar v ergısı odemedığını onay a koydu Mar-
san Holdıng ın yaptığı alımlara karşın 1994'tezararbe-
\an etmesı dıkkat çektı Belgeler. Çıller çıftının ne "be-
yana tabi gelir" olarak ne de "şirketlerinin kazançları
üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisi" olarak vergı
odemedığını orta; a koydu
^ Çıller'm. ser\etınde zaman zaman gorulen bazı ar-
tışlar ıle kımı şırketlenm TBMM Ba^kanlığı'na suresı
ıçınde bıldırmeyerek 3628 sa\ılı Mal Büdınmınde Bu-
lunulması. Ruşvet\e Volsuzlukla Mucadele Yasasfm da
ıhlal ettığıne ılışkın bulgulara ula^ıldı Çıller'm. son ola-
rak "SankinT adlı sirketını servet beyanlarında goster-
meyerek yasayı çığnedığı, TBMM Soruşturma komis-
yonu'nun çalışmalan sırasinda belırlendı
^ Çıller çıftı Aytaş Turizm. ^atırım ve lşletnıecılık
AŞ nın çoğunluk hissesinı satın aldıktan sonra, Tansu Çıl-
ler'ın de\ let bakanı olmasinın ardından şırkete 23 Tem-
muz 1992de*tahsisbelgesi'*\enldı -\ytaş'takıhissedev-
n. nıevzuata aykın bıçımde Tunzm Bakanlığı'ndan sak-
landt Aytas. Çıller başbakan olduktan sonra 14-\rahk
1994'te -Ântalya-Beldıbı'nde tahsıs edilen devlet arazı-
sıne 9 oda ve İS yatak ıçeren pansıyon proıesinı 2 suıt
oda ve 18 y atak bıçımınde değı^tırdı 49 y ıllığına Çıller'e
aıtAyta^ a tahsıs edilen dev let arazısının y ıllık kırası 2 5
mılvon lıra olarak belırlendı1
• Çıller çıftının halen oturduğu Yenıkoy 'dekı yalının.
Başbakanlık TLRBAN Genel Mudurluğu nun Saıd Ha-
lım Paşa^ıalısrnınonarımı içinkıralananboyacılarabo-
yatıldıgı resmı raporLra geçtı
*/ Ozer Lçuran Çıller, basina yansıyan haberler uze-
rıne 13 Haziran 1996'da yaptığıaçıklamada. sahıbı oldu-
ğu y atlar v e dığer harcamalar nedenıy le TL'RBAN 'a hıç-
bır borcu bulunmadığını one surdu -\ncak 1 gun sonra.
13 hazıranda Başbakanlık TURBA.N Genel Mudurlu-
ğu'nden yapılan "yazıir açıklamada. Çıller'ın kuruma
odemedığı borç tutanmn 114 bın 66 marka ulaştığına
ışaretedıldı Çıller bu açıklama uzerıne. odedığını ıddıa
enığıborcuna ılışkınhıçbırbelge ortayakoyamadı TLR-
*A\. daha sonra Çıller hakkında ıcra takıbı başlattı
I L RBAVın suçlanan dönemdekı genel muduru Omer
BUgin. DN'P Kparta Mılletv ekılı olarak parlamentoya eır-
dı
• Çıller çıftı. 1993 y ılında. donemın TLRBAN Ku-
sadası Marınası Muduru IbrahimDemirıde dev reye so-
karak uluslararasi listclerde değen 385 bın dolar olarak
gorunen "President" adlı yatı. değennı 500 mılyon lıra
gostererek satın aldı Araı-ıhk yapan Demır. vatın gerçek
değerının en az 40 milyar lıra olduğunu. Çıller'ın marı-
nava olan bakım borçlarmı odemedığını one surdükten
^nra "Bunlar sahtekârlıktır" açıklamasını yaptı
*/ Çıller çıftı arkadaslarımn da uye olduğu Bı/ım \a-
N'apı Kooperatıtf ndekı voNuzluk ıddıalan üzenne açı-
ın dav ada da ağır suçlamalara hedef oldular 198
7
'de ku-
ıulan Bızım \adı Yapı k.ooperatıfVnın kurucuları olan
Tansu ve Ozer Çıller'ın. kooperatıfın kavnaklarını ken-
dı şırketlerıne usulsuz olarak aktardıkları dava sırasinda
savlandı Ozer Çıller'ın. sırket \onetim kurulu uvelerı-
nın ımzalannı taklıt ederek "ünza sahtekârlığı" vaptığı
suçlamasının da dıle getınldığı davada Tansu ve Ozer
Çıller, "usulsuz işlemlerle zimmetlerine para geçirmek-
te" de suçlandılar
^ Çıller £nle<îinde "aWa" dıye hıtapedilen 8 derece-
den emeklı beledıye memuru SunaGöniıl Pelister adj'na.
Türkıve'de kent arsalannın en pahalı olduğu merkezler-
den bırısı olan Kuşadası'nda. 1994'te 90 bın 553 metre-
kare çıftlık arazısı alındı Lzerınc onemlı yatınmlar da
yapılan arazının aslında Çıller aılesının olduğu haberle-
rının doğru olmadığı. Ozer Lçuran Çıller tarafından de-
falarca yapılan vazılı açıklamalarla one suruldu Ancak
söz konusu arazı. 1996Nısanayında, 11 milyar lırayaÇıl-
ler aılesının uzenne geçtı
^ Çıller aılesı, sahıp oldukları vılla ve ış merkezı dı-
şindakı yatınmlann bu ulkede satın aldıklan GCD şirke-
tıne aıt olduğunu bıldırdıler Tansu Çıller. GCD ıçın
ABD'ye 925 bın dolar "sermaye transferi" yapıldığını
bıldırdı Ancak. ABD den gelen bılgılerGCD'nın toplam
sermayesınm 100 bın dolar olduğunu ortaya koydu Çıl-
ler'ın bıldırdığı sermave transfennın y undışına para gön-
dermede bıldınm zorunluluğu kapsamında bulunmadı-
ğı ancak yapılan ı^lemın bıldınm zorunluluğu kapsa-
mında bulunan "servet transferi" olduğu savunuldu
GC D'nın de Çıller çıttının Turkıve'dekı şırketlerı gıbı za-
rar ettığı. 1994'te "00 bın dolar zarar gosterdığı belırlen-
dı GCD'nın 199MC de zarar gosterdığı ortaya çıktı
• Ozer Ç ıller. ABD'ye gondenlen 925 bın doların 400
bındolannın.aıleyeyakınlığıvlabılınenHalitCıngılhoğ-
lu'na aıt Demırbank tan alınan kredıyle karşılandığını
bıldırdı Demırbank'a. Halk Bankasi'ndan 1995 sonu ıle
1996 başında açılan nakdı ve gayn nakdı kredi toplamı-
nın 6trılyon hra dolayında olduğuna ı^aretedıldı Demır-
bank ın Halk Bankası ıle kurduğu "Demir-Halkbank" or-
taklığını da Hazıne'nın Halk Bankası ıçın kârlı gorme-
dığıne ılışkın rapor hazırladığmın altı çızıldı
^ Çıller. "e> kaduu" olan ve sağlığında ev kıraiinı
ödeyemedığı ıçın ıcra takıbıne konu edıldığı savunulan
annesı Muazzez Hanım'ın olumunun ardından 5"Ü bın
dolar. 690 bın mark. 4^2 mılvon lıra ve 880 adet Cum-
hurıyet Altını mıras kaldığını one surerek yenı bır kuşku
yarattı Para aklandığı ıddıalan kuhslerde one suruldu
Çıller. annesinden kalan döv ızlcn \ ılla Dov ız de Turk Lı-
rası'naçeMrerekrepoyayattrdığını ve 14Mayıs 1996 ta-
nhı ıtıbarıyla 38 milyar 26
7
mılyon SS^bın lırarepoge-
lıntahsılettığınıbıidırdı Çıller'mrepoıçınseçtığı ABD
merkezlı Chemıcal Bank'ın daha sonra ortaklıkkurarak
"Chase Mannhattan"1
adı altında TUPR\$ \e Petrol
Ofısının ozelleştırılmelen işınde "danışmaniık" ışı aldı-
ğına dıkkat çekıldı
^ Tansu Çıller. askerken 950 mılyon lıralık Hazıne
bonosu varlığı gorunen oğlu Mert'ın servetının. sunne-
tınde gelen armağanlara davandığını one surdu
^ Komısyonda \apilan çalışmalarda. Çıller'ın mal-
varlığındakı artış da dıkkat çektı Çıller 1991 vıhndaver-
dığıbeyannamede malvarlığınınnakıtdeğerını 8 milyar
836 mılyon lıra olarak bıldırdı ABD'dekı \arhğın değe-
n de beyannamede 180 bın dolar olarak gostenldı Çıl-
ler'ın 15 Mayıs 1996'da verdığı beyannamede ıse Turkı-
ye'dekı senetın değen 255 mıly ariıra. ABD'dekı de 2^0
bın dolar olarak kaydedıldı Nakıtdeğerdekı artışmyanı
sıra. 1991'de 41 kalemden oluşan senetın unsurlarınm
1996"da 70 kaleme çıkması dıkkat çektı Komısyon. Çıl-
ler'ın 1995'tekıbeyanıyla 1996'dakıbeyanlarınıkarşılaş-
tırınca da 1 yılda senette ""3 milyar 983 mılyon lıralık
artış olduğunu belırledı
• Tansu Ç ıller. başbakanlığının son günlerinde ortu-
lu ödenekten 500 milyar lıra çektığı haberlennı yalanlar-
ken bu duyumu dıle getıren Adalet Bakanı Şevket Ka-
zan'ı "serefsizUk"le suçladı Kazan, daha sonra aynı hu-
kumette gorev aldığı Çıller'e tazmınat davası açtı An-
cak haberlenn doğTu olduğu. Çıller'ın. başbakanlığının
son günlerinde. 13 Şubat 1996'da Vakıflar Bankası An-
kara Merkez Şubesı'ndekı 8 No'lu ortulu odenek hesa-
bından 500 milyar lıra nakıt para çektiği. Hurnvet'ten
Muharrem Sarıkaya tarafından belgelerle ortay a çıkanl-
dı Çıller. 450 mıly an harcanan paranın nerede kullanıl-
dığını açıklayamazken "Açıklarsaminsanlıkbirbirinegi-
rer,Turki\e batar. dunya banşı bozulur" ıçerıklı sozler-
le Turkıye'yı zordurumda bıraktı
y/ Çıiler.TBMM Soruşturma komısvonu'nagonder-
dığı yanıtta. komısyonun. sıyasete gırmeden oncekı ve
ba>bakanlıktan a\nldıktan sonrakı doneme ılışkın ınce-
lemeyaparak yetkılerını aştığını onesurdü ve ^uceDi-
van'a gönderiimemesini" talep ettı
\/ Çıller aılesının servetı hakkında ortaya konulan
belgesel dosy alara karşın. Tansu Çıller'ın sıy asete gırdığı
1991 sonundan ben hıçbır savcılık harekete geçmedı
ANKARA NOTLARI
ML STAFA EK31EKÇİ
Besicilik mi? Güldürmeyin!
1989 yılı sonlarına doğru, Aydın'ın Çakırbeylı koyun-
dekı çıftlıklerden bınne, Aydın Tarım II Muduru Musa
Demirci ıle, yanında bır dolu uzman gelırter
II muduru Musa Demırcı ıle yanındakıler, bakanlığıa
Itaiya'dan sut venmı yuksek kultur ırkı ınek getıreceği-
nı bu ıneklenn ılk doğumda en az 35 kg. sut verme ye-
tenegınde olduğunu, ıkıncı. uçuncu doğumdan sonra
bu oranın 60 kg'a çıkacağmı faız oranlarının ıse çok
duşuk tutulacağını belırtırier
- Bu projeden sızien de yararlandırmak ıstıyoruz.
Hem Turk hayvanalığı hem de memleket ekonomısı
ıçın çok hayırlı olan bu ışe katılın, destek venn deyın-
ce çıftçıler; kendılenne Tarım Bakanlığı'nın daha once,
gerek Amerıka'dan, gerekse Almanya dan getırdığr
hastalıklı, verımsız hayvanlar yuzunden evlerını, tarla-
larını. traktoriennı kaybeden, bunun sonunda kendını
asan ınsanların durumlannı anımsatarak, bu projeye
katılamayacaklannı soylerler Onlarda "Işteesasama-
cımız bu yanlış ıthalatın kotu ızlenımlerını sılmek. ulke
ve bolge hayvanctlığına katkıda bulunmaktır''dıyerek
hayvanlan kendılennın gorduklennı. namus ve şerefle-
rı uzenne ant ıçerek, bu projenın oburierınden çok ay-
n olacağını anlatıriar Oburlennde. ıthalatı firmaîar ger-
çekleştırırken bunda ıse başlangıçtan sonuna değın her
şeyın devlet denetımınde olacağını, hayvanlara vete-
rıner hızmetlennın kesıntısız uygutanacağını, bunun ya-
nında on adet gebe duve alan herkese, bır de sut sa-
ğım makınesınm venleceğını soyleyınce çıftçıler ına-
nırlar. Oyle ya. ne de olsa, gelen devlettır Bır dılekçe
yazarak, alt sınırı on olan duvelerden on kadannın ve-;
rılmesını ısterler •
Çıftçıler, 1990 yılının Mayıs ayında ıneklerı beklerkea
1990'ın Ocak ayı başında 12 ınek. bır gece yansı çıft-',
lığe bırakılıp gıdılır Sayının neden çok olduğu soruldu-'
ğunda
- Bu venmlı ıneklerden ne kadar fazla alırsan o ka-
dar senın yaranna1
yanıtı verılır Gecenın yarısı olduğu
ıçın de bır şey dıyemezler. ;
Sabah olunca. gorduklerı karşısında şaşkına doner-^
ler Ineklenn her yanı yara bere ıçınde sayrıdırlar Be-
reket yenı gelenlerı, kendı kultur ırkı ıneklennden ayn
yere koymuşlardır. Durumu, bakanlık yetkılılenne bıldı-
nrier.
- Hayvanlar çok uzun yo/dan geldığı ıçın stresten
boyle olmalarının doğal olduğu. yanıtını alıriar Ancak,
ıncelettıklerı kendı vetennerlen, hayvanlann ılen dere-
cede şap sayrılığı (hastalığı) duzeyınde olduğunu soy-
lerler Gunlerce bır bakanlık yetkılısıne ulaşamazlar.
Hayvanları lyıleştırmek ıçın uğraşır dururlar.
Hayvanlar, gostenlen bakım, ozen sonucunda lyıleş-
meye başlamışlardır; nasıl lyıleşmesınler kı. tunstık plaj-
larda bıle bulunmayan kumla doldurulmuş kum yatak-
lannda yatyor şampuanlarla yıkanıyor, doyabıldıklenn-
ce ot, yonca, yoğun yemle beslenıyorlar Kendılenne
gelmelenne karşı kılo almıyorlar
Artık Tanm Bakanlığı yetkılılerı de ortaya çıkmaya
başlamıştır Yanlarında gettrdıklerı sozde Italyan uz-
manlarla bırlıkte ahırda bulunan. her bırı ortalama 35
kg sut veren kultur ıneklerını kesmelerı ıçın baskı ya-
parlar. Gostenlen gerekçe de Italya dan getınlen ınek-
lenn daha çok sut vereceğıdır
1
Inekler buzağılamaya (doğurmaya) başlayınca. son
yeteneklerı de ortaya çıkar En az 35 kg sut vermesı
beklenen ınekler, bır ya da bır buçuk kg sutu ancak
verebılmekteler Dağlarda yetışen keçıler bıle bunlar-
dan uç dort kat fazla sut verebılıyor oysa Sozde Ital-
yan uzmanlar
- Sız ınek bakmasını bılmıyorsunuz dıye açıklarlar bu-
nu.
- Pekı, o zaman ahınmızda kendı yetıştırdığımız obur
kultur ırkı ıneklerden aldığımız 35-45 kg sutu nasıl
açıklayacaksınız^
Bu soru karşısında Italyanlar, kıpkırmızı kesılmekten
başkaşeyyapamazlar Şaşkınlıklanndan.ahırdakıyon-
cadan, kepeklerden ornekler alarak oyalama yollanna
gıderler Bakanlık ılerı gelenlerı, yalan da soylemekte,
şoyle dıyebılmekteydıler
- Yaptığımız denetımlerde ahırda yonca, saman, o-
ta rastlamadığımız gıbı, yem de yo/rtu'
Pekı, ahırda bunlar yoksa, o kultur ırkı ınekler nasıl
beslenıyorlardı
7
35-45 kg sutu nasıl venyotiardı
7
Bır
uretıcı şoyle dıyordu:
- Ortalıkta dolaşan bu kuş beymlılen gorvnce, hay-
vancılığımızın geleceğını oldukça karanlık goruyorum'
Aydın ılındekı olaylar basina yansıyınca bakanlık
yetkılılen yanlışlannı duzelteceklerıne, gozdağı verme
yoluna gıtmeye başlamışlardı Haksız yere, çıftçılen ıc-
raya vermekle korkutuyorlardı
Oysa gerçek ortadaydı Hayvanlar geldığınde. vete-,
rınenn koyduğu şap saynsı tanısı (teşhısı) lyıce gerçe-
ğı ortaya çıkarıyordu Ilen derecede şap saynlığına tu-
tulan hayvanın sut kanallan tıkandığı ıçın sut verımlerı
ya tumuyle kesılıyor ya da azalıyordu Meğer. şaplı
ınekler, Itaiya'dan yasalara aykın bıçımde sayn olarak-
getırılmış, once Izmır'e, oradan Manısa'ya Beydere
Çıftlığı'ne goturulerek lyıleştırılmek ıstenmış, sayrılık-,
lar artınca, ;
- Uretıcılen elınde olsun! dıyerek, Aydın'a getmlıp da-'
ğıtılmış.
Olaylar daha uzun, bunların bır bolumunu ben, eskr
MSP'lı, yazarErgûn Poyraz'ın. "Refah'ın Gerçek Yu-\
zu-/"adlıyapıtındanaldım Okuyun daha neler var Ye-'
rım kalmadığt ıçın kısa kesıyorum 148, Ağn'da, "Bu yıf
hayvancılıkta besıcılıkte altın yıl olacağını, hayvan dış-
satımı yapılacağını" soyledı Ankara'dakı domuz çrft-
lığını. 148 mı kapattırmıştı? Bu bır dın somurusuydu
Başbakanlık Konutu'nda verdığı ıftar da dın somuru-
sudur Polıtıkacı ıftarveremez, yemek venr, bunlann he
sabı sorulur bır gun
Aydın'ın eskı ıl tarım muduru Musa Demirci ıse ŞIITH
dı Tarım Bakanı! Buyurun, burdan yakın1
BULMACA
1/ Sıkıntı. uzuntu
keder 2/ Karak-
ter Trafığı yoğun
yol 3/ Kırptk bo-
yası Keklığın
boynundakı sıyah
haİka 4/Hatay yo-
resınde kadın er-
kek bırlıkte oyna-
nan halay turu bır
halk oyunu Gu-
muşun simgesı 5/
Sos\oloıide bır 8
boyun bolunduğu g
ıkı ve daha çok
parçadan her bırı Beste-
lenmış her tur şiıre Batı'da
verılen ad 6/ Sakızla tat-
landırılmiş rakı 7/llenme,
beddua Eskı Mısir'da gu- 3
neş tanrisi Japonya'nın 4
para bınmı 8/ İkı derenm c
ya dı ıkı yolun bırleştığı „
yer C ennet 9/ Bılim ku-
rumlarının çalışmalanyla
ılgılıyazıvehaberlennya- 8
yımlandısı dergı q
VL'KARID\N " ^ " *
3
1 2 3 4
Ş
1/ Kabuğu alacalı san renkte olan bırtur kavun 2/Vedı vıl-
dızdan oluşan bır takımyıldız Eskı dılde uyku 3/lnsanetı
yıvenkımse Bır cetvel turu 4/'Sakıya câmında tıedıı bu
Kıldı bır katresı mestâne benı ' (Dertli) 5/ Inleme,
ınıltı Dılencı 6/Turkıye'nın plaka ışaretı Motoriu taşıt-
lardadıreksiyon ıle tekerlek arasındakı bağlantıyı sağlayan
mıl Bırnota 7/Japonhalkturkulerıne venlenad Perhız
8/Bır aoz rengı Buyuk siçan 9/Tanıtma fılmı