Katalog

26 AĞUSTOS1996PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 Eurimages'ın Türkiye temsilcisi Faruk Günaltay, Kültür Bakanlığı'nın borçlanru ödemesi için uğraşıyor gJJ ASAMADA 'Sinema durıırsa facia ohır'ZIY>EPSAYGI 1er vılüçdört kez Türkiye'vegelerek Kürür Bakanlığı \e vapımcılarla görü- şer. Eurimages'ınTürkhetemMİctsi Fa- ruk Günaltav, geçen hafta da olagan zi- yaret.ni yineledi. kültür Bakanı Ismail Kalıraman ile vaptığı görüşmede Euri- mazes'daki son gelışmeler hakkında bıl- ai verdiğini belirten Günaltaj. aynca Eu- rirrages'dan vardım alan ya da almak is- teyen yapımcılarla görüşrii. Fransa'nın en ıribarli nişanlanndan Edebiyat \ e Sa- nat Şövalyeliği'ne değer görülen ve Strasbourg Ünhersitesi Sınema Kürsü- sü'cde ders veren Günaltay ]a Beyoğ- lu'rdaki bürosunda görüşme olanağı bulcuk. "Avrupa Konsevi bünvesinde sinema- ya destek fonu olarak kurufan Eurima- ges'a herhangi bir alternatif henüz ger- çekleştirilmiş değil. \vrupa Birliği biin- yesinde oluşturulmaya çalışılan sinema ve'ajdio-\isuere>önelikbirvardımpla- nı var. Ancak Türkive birliğe üye olma- dığı için bu planuı dışında kalıvor." Medya 2 olarak adlandırılan bu plan. çıkan aksamalarsonucunda ancak buyı- Ijn sonunda vürurluğe girecek. Bu du- rumda. Avrupa'da rutarlı bırşekilde ış- leyen tek sinema vardım fonu. A\rupa Konsev i'nın kurduğu Eurimages oluv or. en azmdan bugün ve I996vılıbo_vunca... Işte bu yüzden kurunıun poîitikası \ e et- kinliklen. gerek A\ rupa, gerekse Türkı- ye için büyük önenı taşıvor. Av rupa konsevi-Kültür Bakanlığı'nın gözünde. sınemanın ne ölçüde önem ta- şıdığını ortava çıkarması bakımından. Günaltay bıze ekim a\ı sonlannda ılk kez gerçekleşecek bir konferanstan söz ediyor. Budapeşte'de. Avrupa Konsev i- Kültür Bakaniığı tarafından düzenlene- cek bu konferansın ana teması. •sinema'. "•Avrupa'da sinema. hcm külrürel ve artistik henı de diplomatik açıdan büyük öneme sahip. Bugün bilindiği gibi Ame- rikan sinemasının müthiş bir hegemon- 994 ren bu yana Türkiye'nin aidatlarının ödenmesinde gecikme olduğunu belirten Faruk Günaltay. Eurimages'ın altı aylık bir hak tanıdığını ve o borç ödeninceye kadar. o ülkeden gelen projelerin askıya alındığını anımsatıyor. Geçen hafta yeni Kültür Bakanf yla göriiştüğünü söyleyen Günaltay. Kültür Bakanlığı'nın birikmiş borcun ödenmesi için elinden geleni yapacağını unıuyor. >ası hüküm süriivor tüm dünvada. Ame- rika'nın en büvük iki ihracat gelirinden biri silah.öteki sinema ve'audio-vısuel'. Amerikan sinemasının gelirlerinin vüz- de ellisi iç pazardan değil. dış pazardan geliyor." Amerikan baskısına karşı Amerikan sirtemasinın uvguladıgı bu •zihinsel >e ruhsal' sömürgecıliğe karşı koyma amacıvla kurulan Eurimages'ın hedefleri ıki bölümden olus,u>or: ilki. A\ rupa stnema. sanat ve kültürsahnesin- de çesitlı ülkelerin vapımcı ve yönet- menlerı arasında bir isbirliğı saglanma- Sl. fkineı hedef ıse ortak vapımlann ge- lismesiv le üretılen filnılerın en az üç ül- kededağıtılma.sı ıçmzemın hazırlanma- sı. Eurimages'ın sinemasalonları veda- ğıtıma vönelik bilınen vardım politıka- ları. Türkiye. Güney Kıbrıs. Slo\ak_\a. Çek Cumhun\eti. Po/oma. Bulgaristan. Macanstanl 1996'dansonraLetoına;ı.'i- bı. AB've ü\e olmavan ülkeleri de kap- sıv-or. Günaltav. Eurimages"ın vardımının. tek basina Türk sinemasının tüm sorun- larını çözmcve vetnıeveceğıni, ancak si- nema etkınliklerinın gelı^mesine hatın sa\ılır bir katkıda bulunduğunu \urgu- lavarak bu etkı\ ı şöv le açıklıvor: **Avru- pa filmlerinin. Amerikan baskısına kar- şın daha fa/la dağıtılması sonucunda. Türk se> ircisi ABD dışmda değişik ülke- lerin fifmlerini de sejretmeye alışı_\or. Y A Y I N E V L E R İ N İ N Y E N İ D Ö N E M Î . . . Bilim dizisinden Dünyanın En Güzel Öyküsü Telos \a\ıncılık'ın. 1996 97 ya\ın programı "Telif Kitaplar'. 'Edebijat", •Deneme ve Kuram', 'Tarih', 'Bilim' \ e 'Özel Dizi' başlıklan kapsamında yayımla- nacak 6O'ı aşkın kitaptan oluşuyor. Telos 'Vayıncılık'ın editörlüğünü üstlenen Özdemir tnce.\a>ıne\inin >e- nı sezon hedeflenne ılışltin görü^krini dile getirirken 'merak' duvgusunun \ayınevinin temel ilkelennden biri olduğunu \urguluyor: "Telos \a\ıncüık genç, araştırmacı. kaşif ve me- raklı bir vayınevidir. Edebiyat ve anlatı sanatlannda piyasanın \e tufucu okurun kemikleştirdiği beğeni çemberini kırmak istiutr. Bu nedenle araştırmacı ve "kaşıf'. Yavımladığımızyazarlann çogıınu ilk kez biz vavımlıv oruz, bizvayınılav a- cağız. Tutucu olmavan me- raklı okur kısa bir süre son- ra "Bu da kım' dhesorma- yacak, Telos yayımladığı- na göre bıınun bir hikmetı olmalf dhecekÖteyandan vetkın çe\ıri"nin garantisi olan bir çevirmen. redaktör ve editör kadromuz var. MerakTıvız. Türkive'de ve dünvada vazaıiann vaz- makta olduklan >apıtları düşündükçe uvkulanmız kaçıyor." Tarıh Dızisı'nin \anı sıra bir de Tarıhi Ro- man Dizisi oluşturduklarını belirten Özdemir İnce, bu dizinin Ispanya'dan Çin'e uzanan bir tarih. düşünce, inanç ve serü\en kuşağını kapsadığım eklıyor: "İnsa- nın ve dünyanın bir şorunu varsa, bunu safsata ve hurafenin değil. bilimin ve in- sanaklınınçözeceğineinandığımız için" Bilim" di/imi- rikurduk.Bununilkörneğiolarak'Dün\anın En Gü- zel Öv küsü" kjsa bir süre sonra okuria buluşacak. Bel- ki de yüzvılımızın en önemli. en vararlı kitabı." ^'a\ın programında \er alan vabancı \azarlar ıle 'bizim' yazarlanmız arasında denge kuaılması gerek- tiğini belinen Özdemir İnce. "Türkiye'nin mahşer manzaralannı. hazır ve zamanaşımına uğramış mo- dellerin güdüm ve çekiminden kurrularak yazacak olanların dünvanın en ilginç yazaıian olaeaklanna inanıyoruz" dıyerek bu nedenle bu türden bütün ya- zınsal yazarlara. tanhçilere. toplumbılimcılere kapı- lannın \e programiannın açık olduğunu belirtiyor. Telos Yayınlan'nın bu sezon •Telif Kitaplar' başiı- ğı altında yayımlavacağı >apıtlara gelınce... Beşir Fııad' Ahmet.\Iithatçe\: Parkan Özturan. Yılchzsu- yun ' Haldun Çubukçu (roman). 'Kayıp Harf ' Saduk KarİJ ı roman). 'Baştan Sona Yalmzhk ' Özcan Kara- bulut (ö>kü). Enk re Esıeıik Kuramlar .\ecla Arat. Bu \e Biçim Memleket' Özdemir İnce (eleştıre) de- neme). 'S'eAltın \c Giinıüş Özdemir İnce (sövleşı- ler). "Edebivaf dizisi Telos Yavıncılık ürünlerininönenı- lı bir bölümünü olu^turuvor. Budı- zidekı yenı kitaplar şöyle sıralanı- >or: Gıtbbii) Kapılaıı Daniek'Sall- naveçe\: Ece Korkut. 'Grı hıuın Yanıvor' Thor VülıjalınssoB çe\ Mükerrem Akdenız. Pupan a Bıi/ı- ç<.'\/'.Marv \\eslev çe\: Ulker İnce. 'Sıra Bozaıı '.Man VVesley çe\: Na- zan TanöAer. 'Tcne> Bıırnıı \'i$tın- lıları \enus-Khourv GhataÇe\: Faık Bav.sal. i 'lam, ' Hug«ClausÇe\. Esin Talıı Çelıkkan. 'DI/,M/,S Söylen- cclen ' Jim Harrison çe\: Nazan Tanöver. Zcno'mııı Peter Handke İtalo Sıvevo Makolm Bradburv Bi/ıııci' ftaloSvevoçev: NevireGül Işık. Ihtivarlık' Italo Svevo çe\; Nevjre Gül l>ık. 'lyı YiiıvÜi Ytij.li Aılamkı Güzel Kızııı ÖyAıhii' Italo Svevo çe\: Rekin Tekso\. 'DııvgıiMiIKi\cı )olcııluk ItaloSvevoçe\: Re- kın Teksov. Yukanda PierreSchoendoerfferÇe\: M. A. Ergınöz. Kesik Kafa İnencauo OneUo Juan Oc- tavio Prenz Çe\: Halil Bevtaş. Yaıı/i} /li^kilcr ' Ani- taBrooknerçe\. Alev BulufKerimoğlu. 'ÖzılBirBa- A;,\ ' Anita Brooknerçe%: Kann Karakaşlı . 'hidoıv' Jeremv Reed çev: Tuna Erdem Kırba^ İıuliğı Zunıaıı Jeremv Reed çe\: Ülker İnce. Aııicct ya da Panonı- ma ' Louis Aragon çe\: Atilla Tokatlı. '/zgara ' Philip KerrÇe\: CumhurOrancı. 'McrhameıSokağı Adol- fo C anıinha Çev: Necati Erkurt. 'Kuledeki Adunı ' Michael Kriiger çev: Mine Dal Bevaz Ar' Elsa Tri- oletcev: Atilla Tokatlı. 'Yürek Hayvanı' Hetta Mül- ler çe\: Çağlar Tanyeri. 'TilLı Daha O Zanıan Avcıv- dı' Hetta Müllerçe\: Nesrin Oral. 'Luııra 'nın Çevıv- sinde' Lara Cardella çe\: Esin Bakla Özeren. Paıı- tolon İstiyonlıım ' Lara Cardella çe\: Hilmı Tukur. 'BırKacluı' PeterEsterhazv çev: Berrak Yedek. 'Hnı- hal ın Romanı' Peter Esterhazv' çev: Kann Karaka^- lı-"5ıV/3,w)/<.7-'HoracioQuirogaçev: Hepa Çopurgil. ' \luldodor ıııı Şarkılan ' Lautreamont çev: Özdemir İnce 'Gasparddela Vtt/Y'AlovsiusBeıtrandçev: Öz- demir İnce. Scvgili Richani Gcre' Carmela Franta- tonio çev: Şemsa Gezgın. 'Kanınlık Luhvvnt' Law- rence Durrell çe\: Gülderen Tuğcu . Giindelik Hiç- lık 'Zoe\aldesçev; Yaman Aksu. 'Merkezktasyomt- ınm Onıya OııırupAgladım ElizabethSmartçev: As- lı Erdoğan. 'Scrsen'\vHergclelerın Amz/ıUc/rt' Eti- zabeth Smart çev Aslı Erdoğan, Şevtanııı Omspıı- \u CatherineClementçe\: Rıfat Madencı. Çark'Je- an Paul Sartre Çev Ela Güntekın. 7%s/A Bahçelvn Amin ıVJaatoufçev: Esin Talıı Çe- lıkkan. HasanSabhalı FreJdouneSahebjamçev: Fa- ık Bavsal , Kızıl Alfred Andersch çev: Burak Av - gün. 'Bmı>o Palace ' Loui- se Erdrich çe\: Banıı Tel- lioğlu A?ka llahi' Anne Wazemskv çev: Hüha \'ılmaz. 'Karatavuk ' An- ne-Marie Garat çev: Ece JCorkurt. 'A^kın İ\- )üzü' Yasushi Inonue çe\: Av-şe Teksov. 'i^iımk'ki Şalıme- ran ' Luigi Malerba çev: Rekin Teksov. Birı Hıçbi- ri Bınknesi' Luigi Maler- ba çev: Şadan Karadenız . 'Son Dünya' Cristoph Ransmayr çev: Çağlar Tanveri. An Balı Torgnv Lindgren çev: Gürhan L'ç- kaıı 'Yıkının Yolıı' Torgny Lindgren çev: Gürhan Lç- kan. Bana Bundtın Sonra İlk Dokıınanııı...' Bodil, Mamstençev Gürhan Uçkan 'Piyunist' ElfriedeJe- linek çev: Nazire Akçav. Telos Yayınlan'nın "Deneme ve Kuram' dizisinin \enı kıtapları arasında ise Şıınn Paiikaları \e Yolla- n ' Paul Eluard çev: Sev ıın Akten. 'tlk<,ag Maddeci- k'ri'PaulNizançev: AfşarTimuçin. Kudınlar \eÖz- gürleşmc ' Marc Sautet çev: Selcan Serdaroğlu. Slı- \ıklama Jeremv Reed çev: Sürevv a Evren, Mcnson- gc ıın Pefinde Malcolm Bradburv çev: Mehmet H. Doğan. 'Tuna. Sata. \to?v\u uj Dnna\a Bir k'i) Yolcıduğu ' Peter Handke çev: Dürrin Tunç. 'Gorki' Henri Trovat çev: Özden Arıkan ver alacak. Tarih'dizisi..Amin.Maalourun'Araplar'ınGözüv- le Haçlılar'adlı kıtabından olu^uvor. Kitabı dilimize Mehmet Ali Kılıçbav kazandırdı. •Bilim'dizisi ise İs- met Birkan'ın çev ırilerini vaptığı 'Dünya 'ııııı En Gü- zel Öyküsü H. Reeves, J. de Rosnav. Y. Coppens ile Ortak\ asar (S\ mhiotiijue) Insan ' Joel de Rosnav' ad- lı kiraplan sıınuvor okurlara. \'iğıt Bener çevirısivle yavımlanacak AgnesMichaui'nun Kadın Düşmanı' adlı vapıtı ise "Özel Dizi'nın tek kitabı. MGM'yi alacak bir ortak aranıyor •Holl\-\vood'lu /apımcı Amon Milchan ünlü Amerikan film şirketi "Metro Goidv\yn Mayer'i(MGM) satın alabilmek için bir ortak anyor. Fransız hükümetinden istediği maddi destekleri alamadığını söyleyen Milchan. Fransa'da Hollyvvood'dakiler gibi bir stüdyo kurma teklifinde bulunarak, Fransız sinemasını \ rupa'nın iideri haline getirmek istediğini belirtiyor. Kültür Senisi- Hollvvvo- od'Iu v apımcı ,\rnon Milchan- ünlü Amerikan film şirketi "Metro Goldmn Mayer'i (MGMı satın alabilmek için bir ortak anyor. 'Bir Zamanlar Amerika". 'Brazil', Güllerin Savaşı". •Prettv \\oman'. 'JFK" fıjmîe- rının başarılı yapımcısı İsraıl asıllı Milchan. önümüzdeki günlerde Deauvılle'degerçek- leştırjJecek Amenkan Filmle- riFestıvali'nehazırlanırkenbir vandan da MGM'yi almanın vollarını araştırıyor. Amenka'da bir Fransız ola- rak kabul gören Miichan. Amerika'dakı _\a- pımcılar arasında. ortaklarıyadaiş arkadaş- lan Amenkalı olmavan az kişiden biri. Ame- rikan sistemi içınde çok rahat çalıştığını söy- Arnon .Milchan leyen ünlü vapımcı sadece Amerikan dağıtım şirketi \Varner Bros ıle bağlantısı- nı >ürdürinor. "İflas etme- ven vapımcı beninı için ba- şarılı birvapımcıdır" dı\ en Milchan. >apımcınııı eko- nomık nedenlerle her za- man bağlı kaldıgı sırketin baskılarıvla hareket etmek zorunda olduğunu belirti- vor. Fransız hükümetinden istediği maddı destekleri alamadığını sö> leven Milc- han. Fransa'da Hollvvvo- od'dakıler gibi bir stüdvo kurma teklifinde bulunarak. Fransız sine- masını A\ rupa'nın lıderi haline getirmek is- tediğini belirtiyor. "MGM'ji Fransa'va taşımak için öncelik- le Fransız hükümetinin bizi desteklemesi ge- rekivor. Vâklaşık bir milvar dolar tutarında parava ihthaç \ar. Eğer Fransa bu işe vönel- mezse, kendimiz bir Amerikan stüdvosunun sahibi olacağız. Ben de kendimi bundan böv - le Fransa'va karşı daha az sorumlu hissede- ceğim" îeklındekı sözlernle. tavnnı açıkça ortaya kovan Milchan. Amerikan vapımla- rma karşı adeta cephe alan Fransa'nın böv- le bir fırsatı değerlendirmesı görüşünde. Teknik ekibinden oyunculara. senanstin- den v apımcısına kadar Hollvvvood tam bir si- nema endüstrısinin merkezi konumundav- ken, Fransa'nın hâlâ sinemavı Kültür Ba- kanlığı'nın bünvesindetutuvorolmasını teh- likeli bulduğunu ıfade eden Milchan. War- ner Bros gibi vapımcı sirketîerin kârdan bü- yük paylaraldığı sürecevapımcıların hiçbır zaman malı rahatlığa kav uşamavacağmı. bu vüzden veni çözümler bulunması gerektiğı- nı savunuvor. Böylelikle kısmen de olsa Türk sintnıası da ilgi çekivor. Amerikan sinemasının ekonomik baskısının varafhğı bir estetik sonucu var:Sevircinin bir görsel' bom- bardımanarutulması.'VanigenellikleAv- rupa ya da Türk filmi 500-700 plandan oluşuvorsa Amerikan filmi 2 bin plandan oluşuvor. Amerikan filmi izlemeve gitti- ğinde film ne kadar ticari, sıradan. kötii olursa olsun sevirci bilivor ki vatırdığı pa- ranın karşılığında. duygusal olmasa da görsel bir tatmin garantisi söz konusu. Bu, tamamen bir standartlaşhrma. este- tik açıdan sahnenin 'çöledönüstürülmc- M" demek. İşte Eurimages bu standart- laştırmava karşı kovaıvor." 1995 ve 1996 villârında Türkive'de dörder filme destek veren Eurimages. ev lül ve kasım aylannda Türk Kültür Ba- kanlığı 'yla ıki toplantı daha v apacak. Bu toplantılar sonucunda. destek verilen projelereErdenKıral'ın ve başka vöııet- menlerin projelerinin de eklenmesi bek- leniyor. Ancak tüm bu olumlu gelışmeler. Türk Kültür Bakanlığı'nın. 1994 yılın- dan bu yana birıken borçlarını ödeme- nıesi vüzünden riskegirebilır. Özellikle yardımı almalanna karşın filmlerinı çek- meven vapımcıların varlığına ılı^kın sövlentiler, sinemamızın geçirdığı ağır dönemdcn sonra veniden canlanmasını sağlavan Eurimages ortaklığına gölge düşüriirken... Bu sövlentilenn asılsız olduğunu be- lirten Günaltaj. Eurimages'ın vardım karan aldığı filmlerde. film çekümeve ba^landıktan sonra karan \ ürürlüğe sok- tuklannı söylüvor. Buna göre. genellikle film çekimi bas- ladıktan sonra ilk aşamada vardımın vüzde kırkı verilivor. Filmın ılk kopvası çıktıktan sonra vüzde kırklık bir vardım daha gönderılıvor. Kültürel sömürge olmavaJım Peki Eunmages. Türkive'nin binkmi^ borçları için ne düşünüvor'.' ~1994yılından beri Türkive'nin aidat- larının ödenmesinde gecikme oldu.Pren- sipolarak Eurimages. ilk v ılın sonunda ai- datın ödenmemcsi halinde. altı av lık bir hak tanıvor ve o borç ödeninceve kadar, o ülkeden gelen projeler askıva alınıvor. Bu borç konusunu Eurimages'da tartış- tığımızda reddedilemevecek iki gerçeği açıkça ortav a kovduk. Öncelikk* Türkive, Batı dünyasıv la davanışma halinde olnıa- sından dolayı birçok ekonomik sıkıntı v a- şadı. Irak'a vönelik ambargodan ötürü Türkiye her gün iki milyon dolar kav be- diyor. Avnca Avrupa Konsevi'ne üye ül- keler arasında üç rakamlı enflasvon va- şavan tek ülke de Türkive. İkinci gerçek- se Türkive'nin Doğu ve Batı arasında bir köprü olduğu. Bu konuda Türkive bir diplomatik inisiyatife sahip olduğu tak- dirdehemTürkive'dekizenginlikleribes- lemiş oluru/ henı de Türkive ilev akın iliş- kiler potansiveline sahip Makcdonya, .4zerba>can. Arnav utluk gibi ülkelere de vardım etmiş oluruz.** Günaltav "ın. Türk Kültür Bakanlı- ğı'nın ıki yıldır biriken borçlanyla ilgili tutumu konusundakı sorumuza verdiği vanıt ise oldukça iv ımser "Geçen hafta veni Kültür Bakanf.vla görüştüm. Bu perspektifler kendisine anlatıldı. l ma- nm bu doğrultuda güzel gelişmeler olur. Bildiğiniz gibi politika dışında. Kültür Bakanlığı. Malive Bakanlığı gözünde ağıriık taşıyan bir bakanlık değildir. En azından Fransa'da bu bövle. Türkive'de farkiı olduğunu hiç sanmıvorum, Kültür Bakanlığı iki yıldan rari biriken İMircun ödenmesi için elinden geleni vapacakrır sanıvorum." - Vedir Türkhe için sinemavı bu denli önemiikılan? Eğer Türkive'de hıçbır sinema etkinli- ği olmazsa o zaman ülkemiz gerçek an- lamda bir kültürel sömürgeve döniişür. Sinema durursa facia olur. Çünkü sine- ma. bir sanatsaletkinlık olduğu kadarbır iletişimaracı. Irangibi bir ülke bıie sıne- masıııa vesinemacısınabüvük destek ve- riyor. Ve bugün İran'la ilgili az da olsa olumlu bir imaj varsa bu Makbalbaf. Kiorastamigibı uluslararası sinemacıla- n savesindedir. Hafizasız toplum robotiaşır - Türkive icin bugiine kadar ne kadar destek sağlandı? Her ülkenin temsilcfsinin görev i. des- teğin kendi ülkesindeki sinemacılara ya- rarlı olmasinı sağlamak. 1990-96 arasın- da Türkiye'yi ılgilendıren destek. 34 mil- >on FF. 1996 vılında Türkive'nin teorik olarak ödemiş ol/nası gereken miktar ise 26.5 milyon FF. Bu mikrann 6 milvonu henüz ödenmemıştir. Aynca eklemek is- tenm ki. bu destegi almak pek de kolay değil. Eurimages'a ba^v uran bazı proje- ler. örneğin Jean-LucGodard'ın birpro- jesi reddedildı. - Nedir bunun ölçütü? Projenin ekonomik açıdan sağlam bir şeküde hazırlanmış olması, artistik açı- dan ilginç olup olmaması. ilginç ortak- lıkların kurulması... Örneğin varın Türkive ve İzlanda ara- sında bir ortaklık kurulursabu çok güzel ve önemli olur. Çünkü İzlanda ve Türki- ye arasında kültürel işbiriıği kurulması en kola\ sev değil. - Bu noktada Türkive'nin sineması için ne gibi bir vol belirlemesi gerekhor? Sinema sırf varatıcılık açısından de- ğil. avnı zaman'da pedagojık ve kültürel açıdan da önem taşıvan bir etkinlikîır. Bugün bir toplum hafizasız bir şekilde gelişirse o toplumun fertleri robota dö- niişür. Bu bıraz sablon gıbı gelebilir. ancak bazı gerçekleri hatırlatmaktavarargörü- yorum: Türkive'nin zengin kültürel geç- miş;i var. mevcudu var ve geleceği hazırlamak. bugünü beslemek için geç- mişe vönelik >a da geçmiş zenginlikleri canlandıran politikaların teşv ık edilmesi cerekivor. ŞUKR4N KURDAKUL Okunan/Okunmayan . . .Çağdaş Klasiklerimiz Yirmi dört yıl olmuş. Bilgi Yayınevi Çingeneler'i dö- nemin beğenisine sunduğu zaman Sait Faik'ten kal- ma bir tümce belleğimde seslenmişti: "Osman Ce- mal'in Çingeneler'i muhakkak bir şaheserdır." Ne var ki. dönemin beğenisı aldırmadı dünyadaki mısafirliği 1945'te biten o eski kenar rnahalle tutku- nunun romanına. 1958'deAtaç Kıtabevi'ni kurmuştuk. Once kitabe- vinin rafları kitap istiyordu. Hüseyin Rahmi'den ka- lanları almak için Hilmi Kitabevi'ne uğramak aklımız- dan bile geçmedi. Yaşar Nabi Nayır, o yıllarAbdülhak Şinasi'nin ya- pıtlarının ikinci, üçüncü basımlannı yayınlamaya baş- lamıştı. Fehim Bey'le Çamlıca'daki Enıştemiz'i teknık ünı- versitenın sanatçı öğrencılerıne. Günay Akarsu ve arkadaşlanna bıle, okutamadım. Abdülhak Şinasi yaş/yor ve Varlık Dergısı'nde ya- zıyordu. Sabahattin Ali'nin kımi öykü kitaplarıyla roman- larını Remzi ve Akba kitabevlerı yayınlıyordu 194O'lı yıllarda. Sabahattin Ali, Peyami Safa'nın Marksçı dünya görüşünü boşladığı yıllarda bıle okuyacağımız satır- larla övgüsünü esirgemediği iki öncüden bırıncısi. "Bizden sonraki edebiyat gençliği, Sabahattin Ali ile Sait Faik gibi iki yaman hikâyeci peydahladı. Hiç şupheyok ki. bu ikiisim, yeni Türk hikâyecılığının baş sedirinde oturuyor." (Cumhuriyet. 9 Mayıs 1939) Öldürülüşünden on altı, on yedi yıl sonra, Sabahat- tin Ali'yı Yaşar Nabi yeniden çıkardı gün yüzüne. Onca yazının. anma toplantısının dönemin beğe- nisinde ne denli dalgalanma yarattığını hüzünle anım- sıyorum. Nedir bu.. Soruna II. Cumhuriyetçi mantığıyla yaklaşanlar ara- sında kestirip atanlar çıkıyor. "Kopukluk!.." Osmanlı ile köprüler atılmış da. boşlukta kalmış ye- ni kuşaklar. Sankı edebiyat derslerinde divan şiiri okutulmamış. aruz ölçüsü öğretılmemiş, Fuzuli, Zâti, Bâki, Şeyh Galib, Nedim vb. şaırlerin dıvanları yeni abece ıle ya- yınlanmamış gibi. Edebiyat derş kitaplarının sayfalan Halit Ziya, Hü- seyin Rahmi, Ömer Seyfettin, Halide Edib, Yakup Kadri, Memduh Şevket, Abdülhak Şinasi ve öte- kı çağdaş klasiklerimıze kapalı tutulmuş gibi. Nedir bu.. Bir dönemde 'Şâiri Âzam' ılan edilen Abdülhak Hâmid'ın şiirleri üzerinden zaman silindir gıbı geçip gitmışse, bir nedeni olmalı. Tarihe, en azından neden-sonuç ilişkilerinı göz önünde tutarak bakmayanlann yanıtları hazır: - Dil değişmesı! Ya Ahmet Hâşim? Hâşım şıirındeki sözcükler pek mi yakın gunümüz Türkçesine... Bir dönemde 'Tanrı Şair' olarak nıtelenen Yahya Kemal'in başyapıtı, Kendi Gökkubbemız, ne sayıda ulaştı okura. Nâzım Hikmet'in zincirlerinden kopanlan kitapla- rı ne sayıda ulaştı. Nedir bu.. Kemal Tahir ki, 12 Eylül karanlığında bile TV kanal- larının baş tacıdır, Abdülhamıd hayranlarından yük- selen değerler düşkünlerıne kadar nice âhır zaman düşünürünün dilinden düşmez. Dönemin beğenısi. ortada! Tank Buğra'nın romanlan. dünya görüşü koşullan- malannı bile aşıp gidiyor. Yaşadıklan yıllar bilinen ödüllerin hemen tümünü alan öykü yazarlanmız, romancılarımız var. Kemal Bilbaşar, Samim Kocagöz, Mehmet Sayda... Kaç yıldır yenı basım görmüyor kıtapları. F. Celalettin yok muydu edebiyatımızda. Osman Cemal, Reşit Enis, Sadrr Ertem, Samet Ağaoğlu, İlhan Tarus, Bekir Sıtkı yok muydu... içimden başlığı yeniden yazmak geliyor. "Okunan/okunmayan çağdaş klasiklerimiz..." Müjdat Gezen, Trabzon Devlet Tiyatrosu'nda • Kültür Senisi - Trabzon Dev let Tivatrosu. veni sezonu. Haldun Taner'ın "Sersem Kocanın Kurnaz Karısı' adlı oyunuvla açmanın voğun hazırlığı içinde. Ovunu. tivatro oyuncusu ve eğitmeni Müjdat Gezen vönetivor. Î5 ağustosta provalarına başlanan ovıın 10 ekimde perde açacak. Gezen'in vönettiği ovunda. TDT oyunculanndan Burak Karaman. Halıl Âvan. Arzu Gündüz, \olkan Ünsal. Engın Özsavın. Öktav Gözpınar. Ünsal Goşar. Hülya Kalebavır. Ç'anberk L'çucu. Ekin Tunçav Turan ovnuvorlar. Dokuz vıldır perde açan Trabzon Devlet Tivatrosu. 10. vılını vine ekim ayı içerisinde düzenleyeceği birbalo ıle kutla>acak. Evrensel Kültür'de Anabeskteki Değişim' • Kültür Senisi - Evrense! Kültür dergisinin ağustos savısında. "Yeni Politık Entegrasvon Sürecınde Arabesk' konusu irdeleniyor. Nura> Sancar'ın kaleme aldığt vazı. son dönemde arabesk şarkıcılarm. 'insan haklan' ve Kürt sorunu gibi toplumsal olavlara ilıskin yaptıklan şarkılan ve bunların nedenlenni konu ediniyor. Brecht'in sahne tasarımını. 'Sezuan'ın Ivi İnsanı" adlı ovununu eksen alarak inceleven A. C'an Özcan ise Brecht'in mekânsa! kurguva bakışı üzerınde duruvor. Derginin bu savısında vavımlanan övkü. "Bir Fotoğrafın Öyküsü' başiığıvla Sevda "V'üksel'e aıt. İstanbul Caz Festivali'nde de bir konser veren Kanadalı şarkıcı Loreena McKennıth'i ise "Mistisizm ve Loreena McKennıth' başlıklı vazısında Tevfik Taş' konu almış. Taş. sanatçının >ararlandığı mistik kaynaklann nıtelığinden yola çıkarak kalıteli bir miizıkledini öğelenn taşıvıcisi olduğuna vurgu vapıvor. Sağlıklı Beslenme Karikatüp Yarışması • Kültür Senisi - Abbott Laboratuvarları AŞ. "Sağlıklı Beslenme Karikatür Yarışması' düzenledı. Bütün çizerlere açık olan varışmanın konusu. sağlıklı beslenmeııin insan sağlığı üzerindeki önemi. Jürisını Mustafa Eremektar, AlperKazanoğlu. Erdoğan Bozok. Ferhat Esemen. Ferit Avcı. Dr. Kadir Doğruer. Kamıl "Vavuz. N'eeatı Abacı ve Mahmut Akgün'ün olusrurduğu varısına. Karikatürcüler Derneği ve Natıırel Sağlıklı S'aşanı Dergısi tarafından da desteklenivor. Son katılım tarıhinin 1 ekim olarak belıriendiğı yanşmanın büvük ödülü 50 milvon TL. Ayrıntılı bilgi. 0 212 521 12 64 no'lu telefondan öörenılebilir.