Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 MAYIS 1996 PERŞEMBE 12 DIZIYAZI Oylesine doğal ve yeşil birkent• Türk mahalleleri kent merkezinin hemen arkasında başlıyor. Zaten çarşıda Tuk dukkânlan dıkkatı çekıyor. Turkçe konuştuğunuzu anlayan Yunanlı dukkâncılar da sızı alıp Türk komşularına götürüyorlar. Yolda karşılaştığımız başı eşarplı bır kadının da aralarında bulunduğu insanlarla "Selamınaleykum" dıye selamlaşıyoruz. Onlar da gülerek karşılık veriyorlar. Temız pak, auleryuzlu ınsanlar. ' skeçe ıse bambaşka Burada hem ~ ~~ geçmışın çok belırgın. çok anlamlı ızlerıne rastlamak mumkun hem de bu ızlerı >aşatan ınsanlanna A.man kımse janlış aniamasın Ben ne Turkçuyum ne de fetıh ruhunu > ucelten bır Turk-İslameı Salt gozlemlenmı vazıvorum benı etkıleyen hususları sızlerle pa>laşmaya çalışıyorum İskeçe çok guzel. vemveşıl bır yer Bır kıyaslama vapmak gerekırse. akla Bursa nın adı gelıvor Fakat arada şo> le onemlı bır tark var Turk kentlennde hızlı vapılaşma sonueu geçmış hızla tahrıp olurken tskeçe geçmışı. Turk sıvıl mımarısinın ozellıklennı buvuk bır ozenle koruvor Boyle gıderse. gelecekte mıman oğrencılen Turk su ıl mımarısı hakkındakı araştırmaldrını tabıı yetkılılerden ızın alabılırlerse Iskeçe'de vapmak zorunda kalabılırler İskeçe oylesine güzel, oylesine doğal Turk mahallelen kent merkezinin hemen arkasında başlıvor Zaten çarşıda Tuk dukkânlan dıkkatı çekıvor Turkçe konuştuğunuzu anlavan Yunanlı dukkâncılar da sızı alıp Turk komşularına goturuyorlar >olda karşılaştığımız başı eşarplı bır kadının da aralannda bulunduğu insanlarla "Selamınalevkuiîi*" dıve selamlaşıyoruz Onlar da gulerek karşılık venjorlar Temız pak guleryuzlu ınsanlar Ajak uzerınde sohbet kovulaşıvor Bın "Ben futbolcu Hamza'nın dayısmm" dıverek kendını tanıtıvor Havadan sudan konuşuvoruz Yol bır arnavutkaldırımı ıle tepe>e doğru tırmanıvor Sokağın ıkı vanında bırbınnden güzel Turk ev len Rum ev len umeli Yollarında Bızı "ağır misafirler" olarak yönetim odasına buyur edıyorlar. Ikram edılen "Balkan çayfnı içerken, bırlik başkanı Sabrıye Delioğlu ve dığerlerı ile soyleşıyı koyulaştınyoruz. Duvarda Ataturk'un yanında sakallı bır adam var, "Kım" dıye soruyoruz, yuzumuze tuhaf tuhaf, tanımıyor musunuz dercesıne bakıp "Venızelos" karşılığım veriyorlar. Nâzıın ve Şeyh Bedrettin Destanı Iskeçe Turk Birliği Yenıden aşağı çarşi>a doğru ınıvoruz Çarşıda, leblebı-çekırdek satan kuçuk bırdukkânda tanıştıgımız Mehmet oğretmen " İskeçe Tıirk Birliği hemen şurada, sızi goture>im" dı\or Kabul edıvoruz Bıranda seferberolu>orlar Yolda karşılaştığımız eskı mılletvekılı Husnu Serdarzade Bey de bıze katılıyor ve hep bırlıkte >akındakı iskeçe Turk Bırlığı'negıdıyoruz Bırlık Turk ılkokulunun yanı başındakı ıkı katlı bırbınanın ıkıneı katında bulunuyor Gınşte eskıden "'İskeçe Turk Birliği'* tabelası \annış, vetkıhler sokmuşler yerı boşduruyor lkıncı kat. buv uk bır kahveyt andıran genış bır salondan ve bır yonetım odasından oluşuyor Gençler \e oradakıler ekranda Star TVde gosterılen fılmı seyredıyorlar Bızı "ağjr misafirler" olarak vonetım odasına buvur edıyorlar Ikramedılen "Balkan çayTnı ıçerken bırlık başkanı Sabrive Delioğlu ve dığerlerı ıle soyleşıyı koyulaştınyoruz Duvarda Ataturk'un yanında sakallı bır adam var "Kim" dıye soruyoruz yuzumuze tuhaf tuhaf tanımıyor musunuz dercesıne bakıp "•Venizelos" karşılığım venyorlar Bıze İskeçe de çıkan daha doğrusu çıkardıklan bultenı (Yuvamız) gazetelen (llen) sanatve kulturdergılerını (Şafak) bırlığın yavımladığı bıldınlenvb getınyorlar "Bizesahipçıkın" dıvorlar "Kendisı himmete muhtaç bir dede, nerde kaldı başkasına hımmet ede!" Tabıı oyle Serez, bırovanın uzenne ın^a edılmış. dış gorunümu ıtıbanyla modern bır kent Temız. bakımlı caddelerden geçerek kent merkezıne ulaşıvoruz Merkezdeha\a değışıyor Muğla çarşısından bıldığımız eskı dukkânlan andıran dukkânlar, küçük eskı bınalar dıkkatı çekıyor Tam orta yerde bır park. parkın yanı başında Osmanlfdan kalan bır ımaret var. s erez ın adını ılk kez Nazım'dan duvdum Sonrı da tttıhatçılar \esıle oldu Manastır'dan başlavan ve dalga dalga Rumelf ve ulaşan "Hurrivet" kavgası Serez'den de geçmış tarıh kıtapları boyle vazıvor Serez-Drama Seıe: ın e$naf<,aı$ısında bu bakıiLi dukkaıunın kaı$ı\ındıı Bedıetunım bu üÇutcı usılı Turklerın ve Makedonlann Dovran >unanlılann ısebırekıvle Do\ranı adını verdıklen şırın golun vanındakı kapıdan Yunanıstan'a gınşvaptık Serez'e doğru ılerlıvoruz Solumuzda Bulgarıstan topraklannda kalan gorkemlı Rodop Dağları sağımızda ınlı ufaklı kui.uk goller Çevre>em>eşıl Gunlerden I Mavıs resmı tatıl gunu Yunanlılar arabalanna atlamış kırlara koşuvorlar ıp atlayan çocuklar vb Serez bırovanın uzenne ınşa edılmış dış gorunümu ıtıbanyla modern bır kent Temız bakımlı caddelerden geçerek kent merkezıne ulaşıvoruz Merkezde hava değışı>or Mugla çarşısından bıldığımız eskı dukkânlan andıran dukkânlar kuçük eskı bınalar dıkkatı çekı>or Tam orta >erde bır park parkın vanı başında Osmanlı'dan kalan bır ımaret \ar •\uiidnlilarbu ımaretı kaderıne terk etmemışler. değerlendırmışler Arkeolojı Muzesı olarak kullanıvorlar Serez ın çarşisı burası Serez'in içinden gev.cn Drama (, J\ı'nın üzerinde beiedi>e çok savıda tesis yaptırmış, halk buralarda dmlenıvor (iistte). Serez'in genel gorunuşu (altta).p olmalı Bedrettin burada asilmış olmalı Bakırcı dukkanı kalmamış. 0 ağaç da kalmamiştır ne de oisa 800 yıl geçmış aradan 1 Mayis Serez Çarşısı Serez kentı. her yer bomboş Resmıyet bayramda ınsanlar tatılde Tek canlı cıvıl cıvıl >er, ağaçlann altındakı bıraçıkhava lokantası Burada baharı kutlavan ınsanlar Serez'in bıraz ılerısınde Drama >er alıvor O da kulturumuze suvuyla, koprusuyle mahpusu ıledemır atmış Gınşı Serez'ı andmvor kentın merkezıne doğru yoneldıkçe tarıhsel kımlık oıta>a (.ıkıvor Kentın hemen gensındekı Rodoplar'dan kaynaklandığı anlaşılan su. Drama'nın merkezınden akıvor Beledıve teMsler vapmış ınsanlar buraldrda serınlısorlar Turkçe bıleıı bır \unanlıva v eskı kentı" î.orııvoruz Kentın merkczını ışdretettıkten sonra "Eski Drama kalmadf dıle ha>ıflanı>or bır ortamda so> lenecek şey mı bu yutkunup ıçıme atıvorum Kendı guçlennın bılıncınde olmalarını fılan konuşuvoruz Aslında bılıncındeler Ksantı'nın vanı Iskeçe nın Turk asıllı \unan vatandaşlan kendı kımlıklerını surdurmek dogdukları topraklarda koınşuları \unanlılarla dostı,d ve kardeşçeyaşamak ıstıvorlar Eh bo\le bır duvguvu pavlaşmamak Tarihi dokusunu kavbttmt.mis.eski ile veniv i kav naşhran bir kent Iskeçe \eş.ıller ıgndc kavbolmuşbu kentten bır bolum. mumkun mu' Bır ara bıraz dd laf olsun dıye. istanbul'da bır roplantıda muftu Mehmet Emin Aga ıle >an >ana oturduğumu muftunun çok babacan bır kışılığı olduğunu vb so\lu>orum Hemen atılıvorlar "Sizminegoturelim." Şaşirıp kalıvorum ama bu ınsanların ne kadar ıç ıçe ne kaddr dız dıze vd^adıklannı o zaman daha ıvı anlıvorıım )olcu oldugumuzu sovleverek ozur dıhvor ve "İnşallah bır başka sefere" dıyoruz Bırkat, gun sonra Muttu Mehmet Eının Aga nın ceza aldıgını duvunca ıçım cızzedıvor Keşke ba>ramda zıyaret edıversevdım muftuvu dıve ıçinden geçırıvorum Iskeçe'dekı dostlara veda edıyor ve aynlıvoruz Bu kez hedef "kurkçu dukkanı". Dedeağaç'ın çıkı^ında tabela Turquıja vazıvor Sonuç Değerlı okurlar tanh geçmış doğa sıvıl mıman Meşrutıvet Rumelı komşulan tanımak uzo reçıne (şarap) mastıkavb gıbı konular sızlerı ılgılendırıvorsa Balkanlar'ı mutlaka gormelısınız Merak etmev ın herkes kesesıne gore bır program vapabılır tatılı Turkıveden ddha ucuza mal edebılırsınız Yazıda belırttım verı geldı venılevevım Resne-Istanbul ıkı katlı guzel vepvenı bırotobusle 50 DM eder3 500 000 İstanbul'dan Bodrum a gıdıp gehş bıle bundan pahalı Turkıye dışarıdan daha guzel görunuyor, bu bır bır de şu var Orada Turk mucızesını kanıtlamak ıçın Mauntus e gıden "koşe dönmeci" Turklerle ve Mehmet Baıias'la salt bu bıle uzun bır volculuğa deger BITTI ÇALIŞANLARIN SORULARI / SORUNLARI Göçmenler ve askerlik borçlamnası SORL: Bulgaristan doğumluvum. \skerliğimi Bulgaristan'da 24 a> olarak >aptım. 1989'da Turki\e'\e goçmen olarak gel- dim. Bir fabrikada işçi olarak çalışnıaktav ım. Bir arkada- şım, goçmenlerin vabancı ulkelerde vaprıklan askerlik sü- relerini sigortamn kabul ettiğini so> ledi. Oğrenmek istedi- ğim. Bulgaristan'da vaptığım 24 avük askerlik suresını si- gorta kabul eder mi? (CM) VANIT: Sorunuzun yanıtını Yargıtaj 10 Hukuk Daıresı ıle Sos- yal Sıgortalar Kurumu Genel Mudurluğü"nun 12-18 sayılı genel- gesı verecektır (**)"Davacının 17.6.1971 tarihindemuhacir olarak Turkiveve geldiği, 23.9.1973 tarihindeTurk\atandaşlığına alındığı, 253. İ 94*5- 24.2.1947tarihleri arasında Bulgaristan'da askerlik hi/merini yap- tığı, 1924 doğumluolduğundan\eTurki\e'\e geldiği tarihte asker- lik çağı dışına çıktığından askere alınnıadıgı dosva ıçerığı ıle sabit- tir. Davacı Turk vatandaşı bulunduğuna göre, \atandaşlara tanınan tüm Sosval Sigorta haklanndan ve bu arada askerlik borçlanma- sından vararlandınlması doğal karşılanmalıdır. \nılan 60. mad- denın (F) fikrası. amacına u>gun biçımde vorumlandığında, mu- hacir olarak gelip Turk >atandaşlığına -alınanların geldikleri u(- kedeki askerlik hi/metlerinın kabul edılerek \eniden askerlik \ap- tınlmaması olgusu da gozonunde tutulduğunda- \ urtdışındaki as- kerlik suresıni borçlanabilecekleri sonucuna varmak gerekir. Ter- si bir duşuncenin kabulunun ise av nı ulkenin vatandaşlan arasın- da eşitsizliğe neden olacağı açıktır. Multecilerin hukuk durumuna aıt sozleşmenin onavlaııma- sı hakkındakı 29.8.1961 tarih \e359sa\ılıvasanın 23. madde- si vatandaşlara vapılan sosval vardımların multecilere de va- pılacağını, 24. maddcsı. İş Kanunu \e Sosval Sigortalar Ka- nunu'ndan doğan birçok hakların kendilerine verileceğinı hukme bağlamaktadır. \nılan sozleşmede, askerlik borçlanması ile ılgilı açık bır hu- kum voksa da, askerlikte geçen surenin borçlanılması hakkı- nm. sosval guvenlik haklanndan bulunduğu tartışmasızdır. Multecilere tanınan hakların lurk vatandaşlığını kazan- mış Turk asıllı muhacirlere tdnınmamasının hukuk mantığı ıle açıklanması mumkun dığıldıı (...)" (\argitav 10 Hukuk Daıresı 19 11 1995 gün, 1985 6086 esas \e 1985 6359 karar) Sosyal Sıgortalar Kurumu Genel Mudurlu- gu nun 2 11 1987 gun ve 12-18 savılı genelgesınde uvgulamava jçıklık getırılmıştır "1- L'lkemize geldikleri tarihte 22 vaşını doldurmuş olmalan se- bebıvle askeriiklerini vapmış kabul edilen, fakat Bulgaristan dev- letinden askerlik vaphklanna dair belge temin edemeyen Bulga- ristatı goçmenı vatandaşlannıı/ın. askeriiklerini vapmış savıldık- lanna dair Turkıve'de bağlı bufunduklan askerlik şubelerinden ala- cakJarı belge ile muracaat etmelen halınde. taleplerinin kabul edı- lerek askerlik surelerinın 2 \ ıl uzerinden borçlandırılmaJarı, Lvgun gorulnıuştur." ^drgı kaıaıı ıle genelge uvarınca Bulgar^tanda geçen 24 avlık a-^kerlık suresi borçlanıldığında. sıgortalı geçen sureler gıbı de- gerlendırılır (*J ')Kavnak: l)\argıta\ Kararları Dergisı,Şubat 1986,sa>- fa230 2) \asa Hukuk Dergısı, Mart 1986 sa\fa 399/146 ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ Bir Avuç Aydın Asıye Elıçın 1942 lerde Eskışehır'de yargılanırken Nâzım Hıkmet ın savunmanlanndan irfan Emın (Kose- mıhal) gelır Asıye yı savunmaya İrfan Emın - Buradan bır savunman bulmak daha lyı olur, der Ancak, hıçbır savunman almaz davayı uzenne, kımse, adı komunıste çıkmış bır ogretmenı savunmak ısteme- mektedır Bırını onerırler, 'Alırss o alır" derier, ancak oda alamaz Asıye Elıçın, savunmasını hazırlayabılmek ıçın dosyalardan notlar alır, İrfan Emın le bırlıkte mahkeme- ye gıdıp çafışmalar yapar Başyazmanla yazmanlarta 'ahbap' olmuştur Kapının yanından saçlan hafıf dokul- muş bır adam gırer ıçerı, saçlannın kalanlarını duzelte- rek - Kım bu hanımefendı hangı barodani dıye sorar ya- nındakıne Asıye taşı gedığıne koyar karşılık venr - Hapıshane barosundan1 Hanı şu, davasını savun- manlann almadığı - Oyle mı eiendım'* Öyle mı efendım0 der, çıkar gıder adam O da belkı de Asıye ye kur yapmaya hazırtanıyor- du kımbılır'? Asıye Elıçın anlatıyor 'Oyle muthış bır şohret kazanmıştım kı davamı kım- se almıyor Yargılamalardan sonra 1 5 yıl hapıs gıydım Kararı temyız ettım Temyız layıhasında zamanaşımını da saptamıştık " Asıye Elıçın eyuklenensuç ÇıftelerKoyEnstıtusu'nde komunızm propagandası yapmak Ancak Asıye Elıçın mahkemenın verüığı bu hapıs cezasını çekmez Bu -saç- ma- davanın kapanıp rafa kaldınlmasında Cumhurbaş- kanı ismet inonu nun de etkısı olduğu o zaman kulak- tan kulaga dolaşır Asıye Elıçın ın eşı ogretmenı Emın Turk Elıçın ışe konservatuvardakı gorevınden uzaklaş- tırılır, Hasan Âlı Yucel ıle Emın Turk o zamankı Turk Dıl Kurumu ndan yakın arkadaşmışlar Hasan Alı Yucel'ın de o donemde başı dertten kurtulmamıştır Bakanlıktan ay- rıldıktan sonra bır gece karşılaşırtar -Emın dıyesanlırboynuna benıyalnızbırakma* Hasan Âlı Yucel'ın mufertışlık donemlerınde Emın Turk'e, "dâhı çocuk dahıgenç "derlermış Emın Turk Elı- çın ılkokul oğretmenıyken Resımlı Ay "da yazdığı ya- zılardan sonra gorevınden uzaklaştınlır Ataturk'un Mıl- lı Eğıtım Bakanlarından Dr Reşıt Galıpın (1893-1934) zorla odasına gıren Emın Turk bakana şoyle der - Ben haydut değılım dağdan ınmedım Ben fıkırte- rıyle savaşım veren bırgencım Nıye benı kabul etmıyor- sunuz? Emın Turk'un bu biçımde konuşması Reşıt Galıp ın hoşuna gıder Reşıt Galıp, ona Turk Dıl Kurumu nda go- rev venr Reşıt Galıp - Yeteneklı koylu çocuklârını Ankara ya getınp okuta- lım> der Bunu bırlıkte kararlaştınrtar Koylerden 3-4 ço- cuğun bulunup getınlmesı sağlanır Suat Taşer (1919- 1982) yeteneklı goruldugunden ortaokula yazdırılır Su- at Taşer sonra, konservatuvara geçerek unlu bır tıyatro- cu, sanatçı olur Emın Turk un koyu Genezın den getın- lıp okutulan Ibrahım Erden de ortaokula yazdınlmıştır Daha sonra DTCF'ye gıren Ibrahım Erden DTCF de Muzaffer Şerrf, Behıce Boran, Nıyazı Berkes leıie ya- kın dostluk kurar ilencı Gençler Derneğı nın kuruculan arasındadır DTCF yı bıtırmeden memurluk yaşamma başlar sonra emeklı olur Koyden getınlıp yetıştırılenler arasındakı gençlerden Şakır Buyuk ıle Velı Baş, Inşa- at Usta Okulu"na yerleştırılmışlerdır Şakır Buyuk, halen yuklenıcılık (muteahhıtlık) yapmaktadır Velı Baş ıse Ma- kıne Kımya Endustnsı Kurumu ndan emeklı olmuştur Emın Turk Elıçın, Turk Dıl Kurumu nda hızlı çalışır Ana- dolu'dan derledığı 800'u aşkın yenı sozcuk Derleme Sozluğu'nde yer alır Besım Atalay, Nurullah Ataç ya kın dostlan arasındadır Arkadaşları Emın Turk e - Bızım soyleyemedıgımızı sen soyluyorsun başına bela gelıyor dıye takılırlarmış Asıye Elıçın anlatıyor "Bır gun Nurullah Ataç ın bır konuşmasına gıtmıştık, hayran olmuştum Çok on/ınal (ozgun) duşuncelen var- dı Eskı Grekçeye çok duşkundu " (Içımden "Bıra vuç ay- dın ' dıye geçırıyorum 'Ancak namuslu aydınlar ") Asıye Elıçın o zamankı yonetımı eleştırıyor - Emın Turk u baştan sona aç bırakmak ıçın ellenn- den gelenıyaptılar Emın Turk 1966 nın Martı nda 59 ya- şında oldu Aramızda 16yaş farkımız vardı ben 74 ume gırdım Asıye Elıçın ın annesı Istanbulluydu, hatta Kafkaslı Çerkezdı annesı Dağıstanlı Babası ıse Nevşehır'ın Ge- nezın Koyu'nden Asıye Elıçın e sordum - Sız Çıfteler'den aynldıktan sonra, oğrencılerın ıfade- lennı alıyorlar Bunlar mahkemede okundu mu? - Tabıı bır ıfade ıçın Ankara ya gıttım geldım Yazılı- yor, yetışmıyor, yenıden gondenlıyor Onun ıçın 1 5 yıl surdu dava - Kaç oğrencı ıfade venyor? - Vallahı anımsamıyorum, ama en azından bır 30 oğ- rencı var - Bunlar aleyhınıze mı ıfade venyorlar 1 ? - Aleyhıme verdınlıyor 30 polıs enstıtuyu basıyor Bunlann canlı tanığı oğrencılerden Bekır Semercı dır Keşke Bekır Semercı de burada olsa da o da konuşsa Velı Demıroz7e ıkımızyanyana sanık olarakyargılandık • • • 25 Mayıs Cumartesı Sumeyra Çakır'ın 50 yaş gunu kutlanıyor Sumeyra 5 Şubat 1990 da yurtdışında sur- gunde oldu Sumeyra nın yaş gunu ıçın cumartesı gunu saat 16 00'da Istanbul da Mımarlar Odası, Yıldız Sarayı Dış Karakol bınasında -Mımarlar Odası orada- bır top- lantı duzenlıyor Buraya Ruhı Su Korosu ıle Sıdıka Su da gelecek Ankara dakı TUYAP 3 Kıtap Şenlığı suruyor Bır "Gul- geç"\e "Domuzuna Yazılar"\ bır "Umıt Yayıncılık 'ta, 'Çanklılar ı yenı kıtaplanmı ımzalıyorum Okurlaria soy- leşıyorum Çok kalabalık değılmış olsun çok keyıflıyım 1 BLLMACA 1/ Dı\an edebıva tında kendı arasın- da uvaklı bevıtler- den oluşan nazım bıçımı 2/Ku\ruk- sokumu kemıâı Kaba orgulu buv uk çuvai 3/Tutsuvle kurtulmuşu olduk- ı,a surumJıı olan uskumru ınlığınde bır balık L^tun bırvetkının gucunu sımgeleven deg nek 4/Işaret olarak vere dıkılen i,u- buk Ikı anlamı olan bır sozcugun akla en az gelen anlamının anıa(,lanarak kul lanılmasısanatı 5/tpekten sanmtırak dallı nakı^larla ışlenmış bır tur beyaz ku- ınaş 6/ Buvuk pılıc Bır renk 7/Ltanvduvma v,a zılı kağıt 8/ V apı^ına ^ır dığı sozcuge vakı^ırşekıl- de anlamı katan bır 5o- nek Duvu organlannın dıstan algıladıgı bır nesne- 9 | nın bılınce \ansı\an benze rı 9/Japon\a da bırkem > ıgit \ ıgıdın \ olda^ı --vıgıdın o/ karda^ı l karataog_lan) MKVRIDAN AŞAGIV 4 1/ Dı\an edebıvatında dorder dızelık bentlerden oluşan bır nazım bıı,ımı 2/Lcret Dıl devnmının ılk vıllarında bele- dıve anlamındakullanılaniozı.uk 31 KeresieM sen \e koku- lıı bır agaç Japon lınk draıııı 4/Anla\ ı^^zlık kdlın katalı- lık 5/\ unan abecesınde bır hart Surova Duru'nun >o- netırken oldugu son rllm! 6/ Bır ha^laı, Fınlandıva da bu- vuk bır jol II Tekke edebıvatı sıır turkrınden bırı Oozlerı gormeven 8/Bırpesgamber Aşık \o bıKeoMinljrındakul- lanılan ı*_ı ovulup kur^un akıtılarak agırla^lırılıııı^ bosalı kemık 9/Ceiitlı malzemenın \adaa\rı ı ara>a getınldıgı uv bovuılu vap/i ınsten nebnelerın bıf