Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
3 16MAYIS1996PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
£Define merakı
canaldı
• VAN(AA)-Van
Kalesi'ndeki bır kuyuya
define aramak için giren,
biri özel harekât şube
görev lisı 5 kişi gazdan
zehirJenerek öldü. 40 metre
derinlikteki kuyudan
cesetlen çıkaran üç özel
harekât şube göre\ lisi de
zehirlenme tehlikesi atlattı.
Yapılan bir ihban
degerlendiren Özel Harekât
Şubesı. Emniyet Müdürlüğü
ve Jtfaiye ekiplen. yaklaşık
6 saat süren çalışma
sonucu. define aramak için
kuyuya girerek gaz
zehırlenmesinden yaşamını
yitiren Özel Harekât
Şubesı "ndegörevli Nadir
Türkeli (35) ile Ahmet
Dargın (50). müteahhit Ali
Yılmaz (451. müteahhit
Mustafa Acar (40) ve
AbdülkadirÇapar'ın (60)
cesetleri çıkartıldı.
ABD'li komutan
geliyor
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu)-ABDHava
Kuv\etleri Bakanı Sheila E.
VVİdnall'in Ankara \e
Incirlık'te temaslarda
bulunmak üzere bugün
Türkıye'ye geleceği
bildirildi. ABD'nin Ankara
Büyükelçiliği'nden yapılan
açıklamada, ABD Savunma
Bakanlığı bünyesindeki
Hava Kuvvetleri
Bakanlıgfnın en üst
düzeydeki yetkilisi olan
Widnall"in. ziyareti
sırasında Genelkurmay 2.
Başkanı Orgeneral Çev ik
Bir \e Hava Kuvvetleri
Kurmay Başkanı
Korgeneral Ergin Celasin
başta olmak üzere askeri ve
siv il yetkililerle görüşmeler
yapacağı belirtildi.
'Çiller kaçacak'
iddiası
• fstanbul Haber Senisi-
DYP Genel Başkanı Tansu
Çiller'in yakında
Amerika'ya kaçacağı iddia
edildi. Sosyalist Iktidar
Partisi dün yaptığı >azılı
açıkiamada, Çiller'in
sonunun belli oldugunu
belirtirken diğer partilerin
de yaptıgı volsuzluklann
açığa çıkanlmasını istedi.
Açıklamada. "Çetenin diğer
örtafcfarrda bilet
rezervasyonlannı
yaptırsınlar" denildi.
Kasıtlı gözaltı
savı
• İstanbul Haber Sen isi-
Işçi Partisi. Merkez Komite
Üyesi Hüseyin Karabıyık'ın
10 gün gözaltında
tutulmasının kasıtlı
oldugunu öne siirdü. İP dün
yaptığı yazılı açıklamada.
Karabıyık'ın 1 Mayıs
olaylartgerekçe
gösterilerek gözaltına
alındıgını belirterek.
"Emniyetin kanunsuz
uygulamalannın sonuna
kadar takipçisi olacağız"
denildi.
Agar'ın kızının
durumu
• İstanbul Haber Senisi-
Adalet Bakanı Mehmet
Ağar'ın kızı Yasemin
Ağar'ın sağlık durumunun
iyi olduğu bildiriidi.
Yetkıliler, gribal enfeksiyon
tedavisi görmek üzere 10
mayıs günü International
Hospital'a yatırılan Ağar"ın
bır süre daha hastanede
kalacagını bildirdiler.
Yeni siyaset
anlayışı
• İstanbul Haber Servisi -
Demokratik Cumhuriyet
Programı'nın. Türkive'nin
temel sorunlarına ilişkin
önerilennı kamuoyuna
sunmak amacıyla
düzenlediği tartışma
toplantılannın 13.'sü olan
"Yeni Siyaset Anlayışı"
konulu toplantı 18 mayıs
. günü yapılıvor. İTÜ Vakfi
', Maçka Sosyal Tesisleri'nde
yapılacak olan toplantı saat
14.00'tebaşlayacak.
Dünya Süt Günü
• İstanbul Haber Servisi-
Tanm ve Köyişleri
Bakanlıgı tarafından 21
Mayıs "Dünya Süt Günü"
nedeni>le 19-24 mayıs
tarihleri arasında
lstanbul'da çeşitli
etkinlikler düzenlenecek.
Konuyia ilgiii olarak dün
bakanlığın sosyal
tesislerinde bir basın
toplantısı vapan Tanm ve
Köy lşleri İstanbul tl
Müdürü Ayhan Karazlı.
haftanın amacının. süf ve
süt mamullenni sevdirmek.
tüketımlerini arttırmak.
sağlıklı ve başarılı bir
toplum vetiştirmek
oldugunu söyledı.
RP yöneticileri, Çiller hakkmdaki yolsuzluk dosyalannın kendilerine ANAP tarafından verildiğini belirttiler
RR, DYP'ye koafisyon önerdiOSMANAYDOĞAN
ANKARA-TOFAŞ ve TEDAŞ konusunda ANAP'ın des-
tegiyle Tansu Çiller hakkında Meclis soruşturmasıaçılma-
sını saglayarak ANAYOL azınlık hükümetini bozulma nok-
tasına getiren RP, Anayasa Mahkemesi'nin güvenoylama-
sını iptal karannın ardından harekete geçti. RP Grup Baş-
kanvekilleri NecatiÇelik, Abdullah Giil ve İsmail kahra-
man'ın. DYP'lilere, Çiller hakkmdaki yolsuzluk dosyala-
nnın ANAP tarafından kendilerine verildiğini belirterek.
"Ortağınız size sürekli kazık atıvor. Bırakın bu ortağı. Si-
zinle her konuda uzlaşmaya hazınz" dediklen öğrenildi.
DYP"liler, RP'nin kapatılmasınayoi açacagım savladık-
lan Süleyman Mervümek ve Bosna-Hersek'e yardım için
toplanan paralar ile RP bağlantısı konusunda IVfeclis araş-
tırmasının TBMM'de ele alındığı gün gelen önenye tem-
kınli yaklaşırken, "RP telaş içinde. Bu girişimle ÖVP'yle
koalisyon kurmayı ve Çiller hakkındaki dosv alara karsılık
Mercümek veservetaraştırmalarından vazgeçilmesini sağ-
• DYP lideri Tansu Çilîer hakkında ANAP'ın desteğiyJe açılan Meclis
soruşturmalanyla koaJisyonu bozulma noktasına getiren Refah Partisi, Anayasa
Mahkemesi'nin güvenoylamasıru iptal etmesinin hemen ardından DYP ile koalisyon
kurmak için harekete geçti. RP'li yöneticiler, "Ortağınızı bırakın. Sizinle her konuda
uzlaşmaya hazınz'
4
dediler.
lamaya çaltşıyortar" yorumu yapıldı.
Tansu Çiller hakkında açılan Meclis soruşturmalanyla
ANAP'la DYP'yi koalisyonu bozma noktasına getiren RP.
Anayasa Mahkemesi'nin güvenoylamasıyla ilgiii iptal ka-
rannın ardından DYP ile koalisyon temasına geçti. Soruş-
turma önergeleri ve hükümet içindekı tutumu nedeniyle
ANAP'tan yakınan DYP'de. Anayasa Mahkemesı kararı üze-
rine "koalisyonu bozalım*' isteklerinin dile getirilmesini de-
ğerlendiren RP'liler. DYP yönetıcilerine koalisyon öneri-
si götürdüler. RPgrup başkanvekilleri Abdullah Gül ve Ne-
cati Çelik ile İstanbul Milletvekili İsmail Kahraman tara-
fından yürütülen temaslar sırasında. DYP'lilere koalisyon
ortağı ANAP'ın şikâyet edildiği öğrenildi. Edinilen bilgi-
lere göre ANAP'lı bazı milletvekillerinin TOFAŞ'ın his-
selerinin satışıyla ilgiii ihale ve Tansu Çilier'in malvariı-
ğıyla ilgiii pek çok belgeye önerge yapmalannı isteyerek
ve destek sözü vererek kendilerine ulaştırdıgını söyleyen
RP kurmayları. görüştükleri DYP'lilere, "Bu ortağı bıra-
kın.Sizesürekli kaak atıyor" dediler. RP'li Çelik ve Gül'ün,
Necmetn'n Erbakan'ın bılgisi ve talebi doğrultusunda yap-
tıklannı ifade ettikleri görüşmelerde. DYP'ye bir komis-
yon kurmayı önererek, "Hükümet programından. başba-
kanlık konusuna. gümrük l»irliğinden çıkanlacak yasala-
ra kadar her konuda sizinle konuşup, anlaşmava ha/ırız"
dedikleri bildirildi.
DYP yönetiminde, "seçiıtı koşuluyla DVP-RPkoalisyo-
nu" kur'ulmasını isteyen ba/ı millet\ekilleri bulunmasına
karşın RP'nin önerisi temkmli karşılandı. RP'nın koalis-
yon önensi getirdiğı gün, DYP'nin "RP'nin kapatılnıası-
na kadar gider" dediği Süleyman Mercümek. Bosna pa-
ralan ve RP baglantısına ilişkin Meclis araştırma önerge-
sınin görüşülmesine dikkat (.ekilirken. DYP'nın gündeme
getirdiği. Erbakan veailesinın malvarlığı. BeşirDarçın. İs-
lami Yardım Örgütü'nden Erbakan'a gönderılen 500 bın
dolarlık çek. Uluslararası İnsanı Yardım Örgütii (IHH) \c
uluslararası kurban yardımı ve uyuşturucu kaçakçıhğmdan
mahkûmolaneski MSPmilletvekilı Halit Kahraman d o -
yalannınRP'de"panige\olacnğı"belinıldı. RP'nın DYP'vle
koalisyon kurarak. Çiller hakkmdaki >olsuzluk iddialan-
na karsılık. bu dosyalan etkisız kılmayı amaçladıklan belir-
tildi.
Tasarruf
Hükümet
kemer
sıkıyor
.4NKARA (Cumhurivet
Bürosu) - Başbakan \İe-
sut Yılmaz. ANAYOL hü-
kümetinin icraatlanna ta-
sarrufla başladı. Yılmaz.
yayımladığı genelgeyle,
kamu kurum ve kuruluşla-
nnın bütçeden aktarılan
kaynağın üzerinde harca-
ma vapılmasını yasaklar-
ken, yatınmlardan da yal-
nızca yüzde 70'i tamamla-
nanlara kaynak aktanlma-
sı talimatı verdi. Genelge
uyannca, üst düzey bürok-
ratlann cep telefonu ve araç
telefonlan faturalanna sı-
nır geririlirken. kamu ku-
rumlanmn vapacaklan rek-
lamlar Başbakanlık iznine
bağlandı. Kamukurumla-
nna da başkanlar ve basın
danışmanlan dışuıdaki ma-
kamlar için günlük gazete
alımı yapılmayacak.
\'ılmaz'ın imzasıylaya-
yımlanan ve genel bütçeli
idareler, katma bütçeli ida-
reler. KİT'ler ile bağlı or-
taklıklan baglayan genel-
ge uyannca, kamu.kurum
ve kuruluşları bütçeden
kendilerine aynlan kaynak-
lann üzerinde harcama ya-
pamayacaklar. Genelgeye
göre, değerlendirmede va-
tınm programındakı önce-
liklerdikkate alınarak. ku-
ruluş ve sektör açısından
yaşamsal önem taşıyan
projeler ile dış kredisi sag-
lanan projeler öncelik kap-
samına alınacak.
Kamu kuruluşlanna, ye-
ni açılan okullar ve üİke
güvenliğini sağlamakla gö-
revli kurumlann gereksi-
nimleri dışında demirbaş
alımını yasaklavan genel-
ge. taşıt alımlanna da sınır
getirdi.
Genelge çerçevesinde,
kamu bankalan dahil, tüm
kamu kurum ve kuruluşla-
n. tanıtım veya diğer ne-
denlerle basın ve yayın or-
ganlanna venneyi planla-
dıklan her türül reklam için
konu proje aşamasınday-
ken. reklamın maliyetini
de belirterek Başbakan-
lık'tan izın alacaklar.
'Iffet' olgusu, bu kez de öğretmen olmak isteyen bayanlann karşısına dikildi
Kadın köşeye sıkıştırJıyortZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu)
-Milli Eğitim Bakanlığı'nca hazırlanan
Personel Yasa Taslağı'nda öğretmenler-
de •iffettiolma'koşulunun aranması. ka-
dtn örgütlerini ve eğirimcileri ayaga kal-
dırdı.
•İflTet* kavramı. kadınlann karşısına
bu kez çalışma yaşamlanndaçıktı. Mü-
dürlenn 'bekâret kontrollerine gerekçe
gösterdikleri'' Ortaöğretim Dısiplin Yö-
netmeliğı'y le okullarda. ana-babalık da-
valan sırasında da Medeni Kanun'un
aynmcı hükümleri ile •iffedrolupolma-
dıkları sorgulanan kadınlar. şimdi de
ögretmenlik mesleğınde v
iffet' olgusuv -
la karşılaştılar.
Bilindiğı gibi Ortaöğretim Kurumla-
n Ödül ve Disiplin Yönetmeliği'nde yer
alan 'iffetsizlik' maddesine dayanılarak
kız öğrencilere bekâret kontrolü yapıl-
ması ve birkızöğrencinin intiharetme-
si, kamuoyunda tartışmalara yol açmış-
tı. Yine şarkıcı ve televizyon sunucusu
Sibei Tumagöl ün *ifletsiz' oldugu gerek-
çesiyle eski eşi tarafından çocuğunun ve-
kâletini almak üzere mahkemeye başvur-
ması da yasalardaki aynı aynmcılığın bir
başka örneğini oluşturmuştu.
Milli Eğitim Bakanlığı'nın hazırladı-
Sı. Personel Kanunu'nda deöisiklik ya-
pan 'Öğretmenlerin İstihdam ŞekB ve Ba-
zı Haklannın İvüeştirünıesi Hakkında Ya-
sa Tasarısı'nda ögretmenlik mesleğine
giriştearanacak koşullar arasında 'iffet'
maddesinin de >er alması, kadın örgüt-
leri ve eğitimcilerin tepkisine yol açtı.
Öğretmenlerin 'iffetsiz' olduklan gerek-
çesiyle görevlerinden alınabilmesi ve
aynı gerekçeyle öğretmenliğe başvuran-
Zor durumda kaldı
Yeşil kartlı
lıasta çaresiz
tstanbul Haber Servisi - Sağlık ala-
nında büyük umutiarla hayata geçıril-
meye çalışılan yeşi) kart uygulaması, çe-
şitti nedenlerotn dolayi, tedav i gören has-
talan zaman zaman zor durumda bıra-
kıyor. Bakırköy Devlet Hastanesi'nden
Çapa Tıp Fakültesi'ne sevk edılen Pem-
be Buyaıı adlı yeşil kart sahibi yurttaş
mılv onlarca lıra tutanndaki ilaç parası-
nı odeyemediği için ölümle burun bu-
runa.
İstanbul Oniversıtesi Çapa Tıp Fa-
kûltesi Hastanesi'nde yatan yeşil kart
sahibi Pembe Buyan, 10 mait akşamı
eşi tarafından kurşunlanarak ağıryara-
landı. 35 yaşındaki Pembe Buyan, kal-
dınldığı Bakırköy Devlet Hastanesi'nde
bir süre tedavi gördükten sonra, resmi
sevk işlemlen yapılarak I.Ü. Çapa Tıp
Fakültesı Hastanesf ne getirildi.
Kardeşiyle iigili olarak dün hastane
önünde açıklama yapan Pembe Bu-
yan'ın erkek kardeşi Nuri Yaiçm, yogun
bakımda olan kızkardeşinin solunum
aletine baglanmış kısmen felçli ve tra-
keastomili oJduğunu söyledı. Yalçın,
kardeşinin Bakırköy Devlet Hastane-
si'nden Çapa'ya sevk edilirken. sevkte
tüm tjbbi bakım ve hastanegiderlerinin
Bakırköy Deviet Hastanesi'nce karşı-
lanacagının belirtildıginı söyledi. Yal-
çın. "Ancak >e>il kardmızın kabul edil-
digi günden bugüne kadar ilaçtan ver-
mediler'* dedi.
Cç günlük tedavi için kullanılmak
üzere verdikleri reçetenin maliyetinin
150 milyon liranın üzerinde oldugunu
ve bu rakamı ödeyecek durumdaolma-
dıkiannı ifade eden Nuri Yalçın. kızkar-
deşinin adeta ölüme terk edildiğini an-
lattı.
İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Faküitesi Hastanesi'nde vatan ve^ı KUI ı saiubı Pem-
be Büyan'ın kardeşi Nuri Valçın, veşii kartı olduğu haide hastanenin bugüne ka-
dar flaç nıasraflannı kar>ıJamadığınj, verilen reçetenin nıalnetiniıı 150m3yon liranın
üstünde bulunduğunu söyledi.
lann başvurulannın kabul edilmemesi-
ne yönelik hükümler içeren taslağa tep-
ki gösteren tzmir Kadın Platformu. bu
maddeyi, 'çoğunluğu kadın olan eğitim
kadrolanndan kadınlan ayıkJama amac-
b bir art nivetlilik' olarak nitelendırdı.
Platformun açıklamasında şöyle denil-
di:
"Dinsel temelli bir yönetim şeklinin si-
yasi savaşımcılan. insanı üreten sistem
olan eğitimi. kitlesel çağdaş eğitim yeri-
ne btrcv sel kulluk öğrttisine indirgemek-
tedir. Hiçbir çağdaş, demokratik, eşit-
likçi, laik eğitim sisteminde bir
cins" ıffet 1111k' lostasıyla göre> len-
dirilemez. Kul kimJikJL ümmet bi-
linçli yapılarca, bilinçli vurttaş
kadın oiarak onaylanmayan biz
kadınlar. var olan görece demok-
ratik yapılanmadan kesinlikle
ödün \erme>eceğiz. Siyasi kadro-
lann çıkar savaşımından yarar-
lanarak SJ\nlan. 0den.'k güçienen,
dinsel temelli sistcm. kadın bilin-
ci> le durdurulacaktır."
Türk Kadınlar Birliği Izmir
Şube Başkanı Şermin Akmanda
'bekâret kontrolüne* olduğu gi-
bi 'iffetlilik' kavramına da karşı
olduklannı vurguladı.
Erkegin iffetsid vok
Çağdaş Kadın Demeği Baş-
kanı Incisel Karşılayan. taslakta
iffetlı olma koşulunun 'kadın'
diye bir aynm koymadan bütün
•öğretmenler' için getirildiğine
dikkat çekerek şu açıklamayı yap-
tı: "Iffetli olma, ne yazık ki Tür-
kiye'de harta dünv anın her tara-
fında yalnız kadınlar için uygu-
lanan bir kavram. Açık olarak
kadın öğretmenier ibaresi olma-
sa da direkt kadın öğrermenleri
hedef alacak. Toplumumuzda er-
kegin iffetsizliği di>e hir kavram
voktur. Kadın öğretmenlere iffe-
tin belgesi nereden alınacak?"
Eğitim-Sen Genel Başkanı Ke-
mal Balıse ülkemizde nedense
hep başanlabılecek ışlerle değil
deneanlamageldiğı venasılbe-
lirlenebilecegi çok net olmayan
değerlerle ugraşıldığını belirtti.
Eğit-Der fzmir Şube Başkanı
Dursun L'tku da "Okullann,ög-
rencilerin.öğretmenlerin içinden
çıkılmaz onca sorunları varken
Milli Eğitim Bakanlığı'nın öğret-
menlerin özel \asamina eğilme-
si. 15. Milli Eğitim .Şûrası'ndan
ciddi sonuçlar beklemememiz
gerektiğini gösteriyor" görüşünü
savundu.
ORUŞ/Prof. Dr. BÜLENT TANÖR
Anayasa Mahkemesi'nden tarihi bir karar
Anayasa Mahkemesi'nin, 53. TC hüküme-
tinin güvenoylaması, OHAL uygulaması ve
Çekiç Güç'ün görev süresinin uzatılmasına
ilişkin TBMM kararlarını 2'ye karşı 9 oyla ip-
tal ettiği, önçeki gün (14.5.1996) Başkan Yek-
ta Güngö'r Özden tarafından açıklandı.
Henüz gerekçesi yazılmadığından, Resmi
Gazete'de yayımlanmamış bir karar hakkın-
da esasa ilişkin düşünce açıklamak zordur, pek
doğru da değildir. Bu yazı sadece karann ni-
teliği, sonuçlan ve anlamı üzerindeki ilk izle-
nimleri ve bazı olasılıkları işaretlemek için ya-
zılmıştır.
1) Karann konusu
Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu ka-
rarlann TBMM'nin salt çoğunluğuyla (276)
alınmamış olmasının anayasaya uygunluğu-
nu denetlemekte olduğu yazılmışsa da (Cum-
huriyet, 15.5.1996, s.7) bu doğru değildir. In-
celenen husus, alınan kararlann "toplantıya
katılanlann salt çoğunluğu" ile (Anayasa
md. 96) alınıp alınmadığı noktasında odaklan-
mıştır; bununla ilgiii bir "anayasaya uygun-
luk/aykınlık" sorunudur. Güvenoylamasında
bu sayı 273 olarak belirmişti.
iptal kararı birgazetede, "içtüzüğe aykın-
lık" biçiminde sunulmuştur (Milliyet, 15.5.1996).
Bunun doğrusu, "anayasaya aykınlık" ol-
maltdır. Hatta iptal edilen kararların içtüzük
hükümlerine zımnen uygun sayılmış olmalan
olasılığı bile vardır.
Anayasa Mahkemesi'nden bir yetkiliye at-
fen aktarılan "Karar, içtüzüğün anayasaya
aykırılığıyla ilgilidir"cümlesi de (aynı kaynak)
açıklanmaya muhtaçtır. İçtüzüğün konuyu dü-
zenleyen hükmü (md. 105/son) büyük olası-
lıkla anayasaya aykındır. Ancak mahkeme bu-
na değil, TBMM kararlarının anayasaya aykı-
nlığına hükmetmiştir. Dava konusu budur ve
mahkeme istemle bağlıdır; buna da bağlı kal-
mıştır.
2) Karann sonuçlan
Yüksek Mahkeme, 1961 Anayasası döne-
minden beri süregelen anayasaya aykın bir uy-
gulamayı ve teamülü durdurmuş, bunu ana-
yasaya aykın ilanetmiştir (1961 md. 86,1982
md. 96). Bundan böyle benzeri kararlarda
"çekimser oy" işlevsızleşmtş olacak, "evet/ha-
yır^a dönüşecek ya da hesap dışı (ret oyu) sa-
yılacaktır. İçtüzüğün de bu yönde gözden ge-
çirilmesi gerekmektedir.
Tartışmalı noktalar bundan sonra başla-
maktadır. Önce iki kutup görüşe değinelim.
RP'nin "anayasa uzmanı" olarak tanıtılan
Kahramanmaraş Milletvekili Prof. Dr. Musta-
fa Kamalak'a atfen verilen bir habere göre,
Anayasa Mahkemesi karanyia hükumetin bü-
tün icraatı iptal olunmuştur: "Hükümet nisbi
butlan icraatlannda bulunmuştur, (bun-
dan) mağdur olan varsa, dava açsa kaza-
nır" (Cumhuriyet, 15.5.1996). Bu görüş isabet-
li değildir. İptal kararları yürüriüğe girene dek,
söz konusu üç işlem (güvenoylaması, OHAL,
Çekiç Güç) ve bunlara dayalı olarak yapılan
bütün işlemler, başka sakatltk sebepleri yok-
sa, hukuken geçerlidir ve öyle olmaya devam
ederler. "İptal karannın geriye yürümezli-
ği" kuralının anlamı budur. Bunun da nedeni.
hukuk düzeninde istikrar ve güveni sağlamak-
tır.
Buna tam zıt görüşler de ileri sürülmüştür.
Denmiştir ki iptal kararlan bundan sonrasını
bağlar: ıleriki güvenoylaması, OHAL ve görev
süresini uzatma kararları, mahkeme kararına
uygun olmak zorundadır. İptal kararlarının adı
üstünde "iptal edilen kararlan" etkilemeye-
ceğini ileri sürmek mantıksızlıktır: anayasa
yargısının varlık nedenini anlamamak demek-
tir. İptal karan, hukuka (anayasaya) aykırılığa
getirilen yaptınmdır. Bunun için vardır. "iptal
karannın geriye yürümezliği", iptal edilmış
ışlemin sonuç dogurmaya devam edeceği an-
lamına gelmez; yukarıda işaret ettiğim gibi. bu
işlemlere dayalı olarak yapılmış başka işlem-
lerin, kendiliğinden çökmeyeceği anlamına
gelir.
15 Mayıs 1996 tarihli günlük basmda bazı
yazarlar. Anayasa Mahkemesi'nin "yürürlüğün
durdurulması" ıstemini reddetmesini de ip-
tal karannın "geriye yürümeyeceği" tezine
kanıt olarak kullanmaktalar. Bu da yanlıştır.
Yüksek Mahkeme. gerekçeli iptal karan yazı-
lıp yayımlanana kadar bir "geçici önlem"e baş-
vurma gereğini duymadığını bildirmiştir. Hep-
si bu kadar. Bunda da haklıdır. Muhtemelen
OHAL ve Çekiç Güç statülerini hemen huku-
ki dayanaktan yoksun kılmak istememiştir.
Hatta umulur ki Yüksek Mahkeme, iptal ka-
rarının yürürlüğe girmesini bu iki konuda ileri
bir tarihe ertelesin. Anayasaya göre böyle bir
yetkisi vardır (md. 153/3). Yüksek Mahkeme,
TBMM'yemakul bir süre tanımak suretiyle bu
yumuşak geçişi de mümkün kılabilir. Aksi hal-
de. yani iptal karan derhal yürürlüğe girdiği tak-
dirde, Anayasa Mahkemesi'nin "kanun ko-
yucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya
yol açacak biçimde hüküm tesis edemez"
kuralı açısından (md. 153/2) bazı eleştinlere uğ-
raması olasılığı vardır.
3) Hükümet sorunu
Hükumetin durumu şimdi nedir? Asıl büyük
sorun budur. İptal kararı iki türiü görüşe yol aç-
mıştır. Birinci görüşe göre karann geriye yü-
rüyemeyeceği gerekçesiyle, ıstıfa hukuken ve
siyaseten gerekli değildir; ya da hukuken ge-
rekli değil ama ahlaken gereklidir (Konumuz
hukuk olduğundan biz işin sadece bu yönüy-
le ilgiliyiz). Ikincı görüşe göreyse hukuken ya-
pılması gereken bir işlem vardır. Kimine göre
bu "istifa". kımıne göre ise "yeni oylama" ya
da "güven tazeleme"dır.
Bize göre doğru şık "istifa"dır. iptal karan,
güvenoylaması işlemini iptal etmekle, hüku-
metin "güvenoyu alamamış bir bakanlar
kurulu" olduğuna hükmetmiştir. Bu durum-
daki bir hükumetin başkanınm oylama erte-
sinde o gün ya da mahkemenin iptal karan-
nın yürürlüğe gireceği tarihte yapacağı tek iş
vardır: İstifa ya da görevi lade. Güvenoyu ala-
mamış bir hükümet nasıl ikinci bir oylamaya
gidemezse, güvenoyu alamamış sayılan bir hü-
kümet de ikinci bır oylamaya gıdemez. Kaldı
ki böyle bir oylama ya da güven tazeleme gi-
rişimi, anayasanın öngördüğü "görev sırasın-
da güvenoyu" istemiyle (md. 111) iyice karı-
şır; bu anayasal mekanizmanın öngördüğü
oy yetersayısı da göreve başlarken aranan ni-
saplardan farklıdır.
İstifa eden başbakanm ve bakanlar kurulu-
nun, yenileri atanana kadar göreve devam
edecekleri açıktır. istifa eden başbakanm ye-
ni kabineyi kurmakla görevlendirilmesinde de
anayasal bir engel yoktur. Hatta aynı başba-
kan, aynı bakanlar ve programla da yeniden
Meclis önüne çıkılabilir. Yeter ki bu defa Ana-
yasa Mahkemesi'nin karan doğrultusunda bir
nisap elde edilebilsin.
Fakat cumhurbaşkanının, yeni siyasal ve
anayasal veriler karşısında. hükümetı kurma
görevini bir başka kişiye vermesi de mümkün-
dür: bu da bu makama ait bir takdir yetkisi-
nin kullanılması demek olur.
Sonuç
Kanımca, Anayasa Mahkemesi cesur bir
kararla hukuka aykın bir uygulamayı sona er-
dırmiştir. Bu, hukuk sistemimiz ve hukuk dev-
leti ilkesi açısından olumlu bir olaydır. Şistem
iptalle doğacak sorunları çözme gücüne de
sahiptir ve bunu kanrtlamakla yükümlüdür.
istediği sonucu aldı
Refah Partisi
ANAYOUu
7kezsarstı
Haber Merkezi - RP. ANANOL hükii-
metını 2 avda 7 kezsarstı. TBMM'vc \L-
DAŞ ve TOFAŞ ıçın .loru^tuniu önergesi.
1 Mayıs olayları ıçın dc ara.?tırma önerge-
sı veren RP. hükumetin güvenovlamaMvLı
Çekiç Güç'ün görev süresinin \eOHAL ıı>-
gulamasının uzatılmabina ılı>kııı ovlama-
ların ıptalı için Anayasa MahkemeNi'ne
başvurdu. RP. bu gırişınılerının tüpıiındcn
de istediği sonucu aldı. Refah Partisf nın
Tansu Çiller'in "kuşkulu mabarhgı"na ılı>-
kın verdiğı önerge ise önümüzdckı hafta
TBM VI Genel Kurulunda ele alıııacak.
ANAYOL hükümetının kumlmaMnın ar-
dından "Elimizde 52. hükümet dönemine
ait 12 \olsuzlukdos\ası \ar. Buıılann birt«ı-
nesi bileÇiller'i Y üce Di\an'a«dtürür" dı-
yen RP (ıderı Necnıetft'n Erbakan. bu dos-
yalardan üçünü açtı.
2 nisanda Türkıve Elektrik Dagıtım A.S-
(TEDAŞ) dosvasını Meciis'e getiren RP.
"Çüler'in ülkenin en bü)Tİkvaonmlannı > ü-
rüten TEK'le ilgiii 10 trilvon liralık ihale-
nin önceden belirtenen firmalara çok kâr-
lı fıvatlarla verilmesini sağladtğı" iddıala-
nnın araştınlması ıçın önerge \ erdi. TEDAŞ
önergesi 24 nisanda TBNIM'de üörüşüle-
rek kabul edıldı. RP. TEDAŞ'tan sonra TO-
FAŞ önergesınıgündemegetırdı. 11 nisan-
da TBMM Başkanlığı'na verdıfiı önerge-
de. Çıller'ın TOFAŞ'ın kamu hjsselcnnın
satışındadanışmanlıgını üstlenecek fırnıa-
nmseçimı içıngerçekleştirilenıhaledeosul-
süzlükyaparakdevletı I mlvon lıradanfaz-
la zarara ugrattığı belirtildi. Bu önerge de
9 mayısta TBMM'de görüsülerek f40"a
karşı 373 oyla kabul edıldı.
TEDAŞ' ve TOF\Ş önergelerinde
ANAP'tan da destek gören RP'nm. Çıl-
ler'i ve ANAYOL'un geleceğmı sarvın iiçün-
cü önergesı de "Çiller'in kuşkulu malvar-
lığı''na ilişkin oldu.
26nısanda venlenönergedeÇıller'e "Ne-
reden buldun" sorusunım vöneltılmesı ve
ABD'dekı mal varlığının kavnağının araş-
tınlması istendi. Önümüzdekı hafta Mec-
lıs'te görüşülecek olan bu önergenın de ka-
bul edilmesi beklenıvor.
RP. bıryandanÇıller'e yönelik soruöuct-
gelerivle ANAYOL hükümetini sarsarken
diğer yandan da Anavasa Mahkeme^ınc
"gü\eno> laması, ÇeldçGüç'ün görev süre-
sinin ve OHAL u> gulamasının uzatılnıası-
na ilişkin ojlamalann anavasanın 96. mad-
desinde öngöriilen esaslara u> nıadığı"ge-
rekçesıvle iptal edilmesi ıçın ba^vuruda
bulundu. Anayasa Mahkemesi. her üç o>-
lamavı da iptal etti.
12 nısanda yaptığı ılk başvunısu "usul
eksikliği" nedenıvle gerı çe\rıldi. RP bu-
nun üzerıne UMII eksikiiğını tanıamlavarak
17 nısanda başv uriKunu v ıneledı
RP'nın \erdıgı bırdığerönerge ise I Ma-
yıs'ta meydana gelen olav lara ıliskin oldu.
Geçen salı günü TBMM genel kurulun-
da ele alınan önerge RP.DSP'veCHP'lı mil-
letvekillerinin o>lanyla kabul edıldı.
TEBden tepki
îlaçfiyatına
yüzde 40zam
VUSUFÖZKAN
ANKAR.A- Sağlık Bakanlığı. I Eylül.
1995'teçıkanlan ilaç Fıvat KaramameM'ne
aykın olarak ilaç fiyatlannı ortalama v üz-
de 40 oranında arttırdı. ilaç Fı>ar Tespıt
Komisyonu toplanmadan yapılan zam.
Sağlık Bakanı Yüdınm Aktuna'nın ona-
yıyla yürürlüğe gırdi Kararname. ilaç
hammaddesine gelen zamlar doğrultusun-
da fiyat artışı öngörmesine karşın Sağlık
Bakanlığı. hazıran ayı zam oranını da be-
lirledi. Türk Eczacıla'n Birliği (TEB) Baş-
kanı Mehmet Domaç. zam yapılırken ka-
rarnameye ıı\ ulmamasının doğru bır dav -
ranışolmadığmı söyledi.
Sağlık Bakanlığf nın aldığı zam kara-
n. geçen hafta sonunda yaşama geçiril-
dı.Yürürlüğe giren artışa göre vcni zam
oranları şöyle belırlendi:
0-200 bin lıra arasındaki ilaçlar: Mayıs
aymda >üzde20, haziran a\ında yüzde
20: 200-500 bin lira arasındaki ilaçlar:
Mayıs ayında yüzde 20. haziran aymda yüz-
de 15: 500 bin-l .5 miKon lira arasındaki
ilaçlar: Mayıs ayında yüzde 20. haziran
ayında yüzde ]0^ i .5 mjlyon lira ve yuka-
nsındaki ilaçlar: Mayıs ayında yüzde 20.
haziran ayında yüzde 5.
TEB Başkanı Mehmet Domaç. Cum-
hurivet'e yaptıjı açıklamada kararnanıe-
nin. ilaçlann hammaddelerine gelen zam
oranı doğrultuîunda ilaç fivatlannın art-
tınlmasını öngi5rdüğünü belirtti. Domaç.
" Mayıs tamamda haziran a>ı zamlannın
belirlenmesi, brarnanueye uv ulmadığını
gösteri>t)r" dedı.