Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmthaz Sahibi: Berin Nadi
Genel ^ a\ ın \ onetmenı Orhan Erınç 0
Genel \a\m Koordınatorıı Hikmet
Çetınkava 0 Yazıışlerı Mudurlerı
Ihrahım \ ıldız ıSorumlu) Dinç Tavanç
0 Haber Merkezı Muduru Hakan Kara
0 Gorsel \ onetmen Fıkret Eser
Pı> Haberler Şınası Danışoğlu 0 Ktıhbarat
Cengız V ıldırım 0 Ekonomı Bulent Kızanlık
0 kultur Handan Şenkoken 0 Spor
Abdulkadır V. ucelman 0 Makaleler Samı
Karaoren 0 Duzeltme Abdullah V. azıcı
0 Fotograf Erdoğan Koseoğlu 0 Bılgı BelgL
Edıbe Buğra 0 ^ urt Haberlen MehmetFaraç
>a\uı kurulu
Orhan Enırç Okta\ Kurtböko
Hikmet Çetınka\ a. Şükran Soner,
Ergun BalcL Dınç Ta\ anç. Ibrahun
V ıldız Orhan Bursalı Mustafa
Balbaı Hakan kara
\nkaraTemsilasi Mustafa Balba\ 9Haber Muduru Doğan
\kın ^taturk Bulvan No 12"> Kat 4 Bakanlıklar--\nkara
Tel 419^020 C hat) Faks 4191Û2"
1
• Izmır TemsıJcM
Serdarkızık.H Zı\aBI\ 13^2S 23Tel 4411220 Falo.
4419117# AdanaTemsılcısı Çetın Vığenoğlu, InonuCd
II9S \o I kat 1 Tel 363 12 II Faks 36' 12 I*
Muessese Muduru Erol Frkut 0
Koordınator Ahmet Korulsan 0
Muhasebe Buknl V. ener 0 Idare
Hüsevın Gürer 0 I^letme Onder
Çelik 0 Bılgı-Ulem \aıl İnal 0
Btlgisa\ar Sistem \furu\et Çder
MEDV A C • \onetim Kurulu
Ba^kanı Genel Mudur Gulbın
Erduran # koordınator Rehâ
Işitman # Genel Mudur >. ardımuM
Vlıne Akdağ Tel M4 ü
1
13
Vatımla\an 'e Basan: "*ı ent Gun Hab^r \janM Ba^ın \e > a\ıiKı!ik \ ^
Turx a . la <> 1] Ca.3h.li. 341 4 W PK 246 Ntanbul Tel (0 :12ı M2 ' ı 2 0 hat/ Faks IO 2121 •-!' ^^ ^ 23 ARMJK 1996 Imsak 5 4"" Guneş 7 20 Oğle 12 10 Ikındı 14 26 <\kşaml647 Vatsı 18 14
Mastroianni
topraga verildî
• ROMA(AA)-Pans'tekı
ev ınde don gun önce olen
unlu sınema sanatçısı
Marcello Mastroıannf nın
cenazesı. dun yakınlannın
v e hay ranlannın katılımıy la
duzenlener torenden sonra
Roma'dakı \erano
Mezarlığı'nda topraga
venldı Maitroıannı'nın.
Roma Beledıyesı
bınasındakı (Campıdoglıo).
Mıchelangelo tarafından
vapılan tanhı katafalka
konulan cenazesını yaklaşık
30 bın kışı zıyaret ettı
Cenaze torenınde. aktorun
kansı Flora Carabella ıle
bırçok fılmde beraber
oynadığı Sophıa Loren yan
>ana oturdular
Bepgama'da
çıplak eylem
• Haber Vlerkezi -
Sıyanurlu altına kan>ı çıplak
eylem bugun yapıhyor
Eurogold şirketının altın
madenı ıçın "'referandum"
>apıImaMnı ısteyen
İ3ergama halkı ve çevrealer.
mucadeleden vazgeçmıyor
\ ore halkı ve 17 koy
muhtannın bugun yapacağı
eylemde *.ortlarla kalıncaya
dek soyunacak olan
eylemcılerbıldın
dağıtacaklar
Motorlu kara
taşıtları
Turkıyedekı motorlu kara
taijitlannın savısı ekım a>ı
sonu ıtıbanyla 5 mılyon 241
bın 552've ulaştı Devlet
Istatıstık Enstıtusu (DlE)
venlenne gore Turkıye'dekı
motorlu kara ta^ıtlannın
yuzde 61 5"ını otomobıller
oluşturuyor Otomobılı
yuzde 16 1 ıle motosıklet,
vuzde 8 2 ıle kamyonet.
yuzde 6 3 ıle kamvon,
yuzde 7 9 ıle mınıbus.
otobus yol ve ış makınelen
ıle ozel amaclı taşıtlar
ızlıyor Turkıye'dekı
otomobıllenn y uzde 25'ı
Istanbul'da. vuzde 13 8'ı
Ankara'da vuzde 7 6"sı da
tzmır'de buİunuyor
Susupluk sergisi
• İstanbul Haber Servisi -
Anadolu Halk Kultur ve
Sanat Merkezı Fotograf ve
Sınema Emekçılen
(FOSEM) ar^ıv lennden
derlenen "Susurluk Şımd:
Her Şey Gozler Onunde"
konulu fotograf sergısı
Beyoğlu'ndakı Çagdaş
Gazetecıler Dernegı
İstanbul Şubesı salonunda
sergılenıyor Sergıde çeşıtlı
tanhlerde mevdana gelen
teror ve faılı meçhul
cınayetlere ılı^kın 95
fotograf veralı>or Sergı, 5
ocağa kadar surecek
Yasalara göre yüzde 6 olması gereken Saip Molla Ormanı'ndaki yapılaşma oranı yüzde 35'e ulaştı
Beykoz'da trflyonhik yağtnaOKTAY EKİNCİ
Susurluk'takı kaza Turkıve'mngun-
demıneyenıbırbovutgetırdı Artıkhe-
men herkes "dev let-maf> a-sı> aset uç-
genT olarak ozetlenen "kirii ilişkilerin"
bu ulkevı daha fazla kırletmemesı ıçın
çaba gObtenvor Bu ılışkılenn belge-
len ortava çıktıkça. temız toplum ıçın
umutlardaartı>or Çunku karanlıklar
avdınlanıjor
Ne var kı bu uçgene benzer ve hat-
ta uçgenı kuranlara çok daha vuksek
ınanılmaz "kara kazançlar" sağlavan
_v asadışı ılışkıler, v ı llardır herkesın go-
zu onunde ve ustelık "ruhsatluplanlı.
beigeli'' olarak suregelmıvor mu1
Dev -
letı soyan "mafya çeteleri" bır trafık
kazasının ardından anımsanırken > ıne
bu devletın koruması gereken ulusal
zengınlıklerı vağmalavan "imarçete-
leri" v ıllardır topluma aıt değerler uze-
nnden so>eunlarını surdurmuvorlar
mı9
Dılersenız bunlar arasında en unlu-
lerden bın oian \e > ağmaş ı gerçekle^-
tıren >a;>adı^ı ılışkıler uçgenındevıne
u
ıinlü isimlerin*' bulunduğu bır orne-
ğı venıden mercek altına alalım Aca-
ba, btanbuTun Bevkozılçesıne bağlı
Çavuşbaşı Kovü'ndekı "Saip Molla
Ormanlan"nda neleroluvor1
R^BITAT^tald vemekli da^eT
Geçen hazıran avında İstanbuTda
yapılan R4BITAT-II DumaKentZir-
vesPnın belkı de en pahalı etkınlıkle-
n, kımı projeler ıçın duzenlenen gos-
tenşlı "tanıtma" vemeklenvdı
Cumhurbaşkanı Süle>man Demi-
rel'ın de -HABITAT al'tın fırsattır"
^eklındekı u>ansına onem verılerek
• Bevkoz Konaklan. ulusal zengınlıklenn "ımar
çetelerınce" nasıl talan edıldığının en açık örneklennden
bın DYP Genel Başkan Yardımcısı \e eskı Orman Bakanı
Hasan Ekıncı ızınlenn ahnmasında "koordınator" olarak
görev almış \e ınşaatı yapan fırma]ar tarafından kendısıne
yüzde 11 pay \enlmıştı.
duzenlenen bu "pazarlama >emek)e-
rinden" en gorkemlısı ıse 4 Haziran
1996 Salı gecesı Bevkoz'dakı *Saip
Molla Ormanı"nda gerçekleştı Tepe
Grubu'nca bu ormanlık bolgede ınşa
edılen "Bevkoz Konaklan" adlı luks
vıllasıtesının "PazarlamaveSatışKo-
ordinatörlüğü'nce" vapılan basın du-
>urusunda başta donemın BM Genel
Sekreten ButrosGaliolnıak uzeretum
ustduzev H'\BIT'\Tkonuklannın,ya-
bancı ve verlı ışadamları>la bırlıkte
e^kı \OK Başkanı Prof Dr İhsan
Doğramacı tarafından "ağırianacak-
larTbıldınlıyordu Nıtekım, EmelSa-
jın'ın da şarkılarıvla eşlık ettıöı bu
'"H.\BITAT vemeğT (') kımı beledı-
ve başkanlan v e polıtıkacılann da ka-
tıhmıvla "orman içiviUainşaatlannın
arasında" geç saatlere kadar "doyası-
>a"devam ettı
Beykoz'dakı Saip Molla ozel orman-
hkalanınınvıllavapılaşmasınaaçılma-
sıyla ılgılı "resmi devlet izinlerT ve
"beledijeonajlannm" tanhı "1980"li
>iUara" uzanıyor
Yıne son gunlerdekı dev let-maf> a-
sıvasetsoylemlennekarşı "TansuÇil-
ler'i konunak" yonunde v aptığı cesur
çıkışlarla adını yenıden duyuran DYP
Genel Başkan Yardımcısı ve eskı Or-
man Bakanı Hasan Ekinci'nın de Sa-
ip Molla ormanıyla olan "profesvonel
ilişkilerT 1980"lı vıllara takvımlenı-
vor
Yüzde îriik pay
1993 v ılında Bev koz'dakı bu orman
yağmasına karşı yukselen tepkıler uze-
nne "Orman Bakanı** olarak basına
açıklama >apan Hasan Ekıncı, bolge-
dekı vılla yapılaşmasını gerçekleştı-
ren Dost AŞ ve Acariar -VŞ'nın 1981-
1987 yıllarında "genel koordinatöıiiı-
ğunu" vaptıgını belırtmıştı Bu gore-
137 bin metrckarelik inşaat hakkı veren imar olanağı. bugun toplam 732 bin metrekarelik bir inşaatla sürdüruluvor. Bu, '1000 villa fazla' inşa edildiği anlamına geliyor. Ortalama birkaç mil-
jara mal olan her villanın en az 50 nıihar lira>a pa/arlandığı goz onune alınırsa elde edilen \asadışı kazanç en az '1000 kere 50 mihar" olarak hesaplanabilir. (Fotograf L'ĞUR GLN YUZ)
Villalann 1000'i yasalara aykıntstanbul 3 Numaralı Koruma Kurulu kentın
kuzeymdekı ormanlık ve ve^ıl alanlan plansiz>a-
pılaşmabaskısındankurtarmakıçın 1995vılının
Kasırn ayında Be\koz ve Sarıjer ılçelennı 'do-
ğal SİT* ılan ettığınde. Çavuşbaşı'ndakı Saip
Molla Ormanı'nı yok eden 'J452 villanm" ınşa-
atı da hızla suru>ordu
Ashnda. kentın 1 50 000 olçeklı Nazım Pla-
nı'na da avkırı olan bu ınşaatlann SİT karann-
dan sonra devam edıp etmeyecegı vapımcı fır-
ma olan Dost 4Ş tarafından 24.11.1995 tanh ve
164sayıhyazıyla BevkozBeledijesi'ndensorul-
muştu
Bevkoz Beledıye Başkanı \ ücelÇelikbilek'ın
kendı ımzasıyla ve ustelık "aynı gun* bu şırkete
verdığı 24.11.1995tanh ve 3801 savılı vazılı va-
nıtta ıse "söz konusu SİT karanndan önce imar
mevzuatina u\gun verilmiş ruhsatlara gore inşa-
ata dev am ediİmesindevasalengel bulunnıadığı"
belırtılıvordu Yazı a>nca "Çavuşbaşı Kovu, 1-
2 pafta. 6 parseldeki 1452 villa ile diğer sosval >e
ticari tesislerin (...) inşaatına devam edilerek ta-
mamlaıımasını"da ongoruyordu
Ov sa kı 1980"lı v ıllarda ılk inşaat ızınlen alın-
dığı zaman > uzde 11 pav la Hasan Ekinci'nın de
ortağı olduğu ve hatta proje koordınatorluğunu
vuruttuğu Dost AŞ've Bevkoz Beledıvesı'nın
verdığı bu •ivedi" vanıt >asal degıldı
Çunku daha SİT karanndan bıle once bu or-
manlık arazıdekı 1452 v ılla ve yan tesıslennden
oluşanyapılanmanın.Orman Yasası'ndakı 'jöz-
de 6' oranının çok uzennde ve vaklaşık 'vüzde
35' oranında gerçekleştıgı raporlarla tespıt edıl-
miştı Yant beledıvenın SİT karan olmasa bıle
bu ınşaatlan durdurması yasal göreviydl
Bunun dışında Koruma Kurulu'nun da
15.11.1995tanhındealdığı 7755savılıdogal SİT
karannda "Bolgedekivapılaşmanın nazım plan-
daki koruma ilkelerine uvgun gerçekleşmesi vo-
nunde koruma amaçlı imar planları yapılıp ku-
rulca onaylanmadan inşaata izin veriİemez" ku-
ralı getınlmiştı Bu nedenle nazım plana da ay-
kırı suren Saip Molla Ormanı ınşaatlanna "De-
vam edin*">eklınde birvazı vazmak. 2863 savı-
lı Koruma \a;>ası"na da açıkça avkınydı
Şımdıbualanda, BedrettinDalan'ın'l2 4 1988
tanhınde onayladıgı planlara dayanılarak başla-
tılan 1452 villanın ınşaatlan 'SıTkarannarağ-
men' tamamlanmak uzere
1987 yılındakı 137 bin metrekarelik inşaat
hakkı veren yuzde 6'lık ımar olanağı. bugun top-
lam 732 biıi metrekarelik bır inşaatla sürdürülü-
vor Bu da yaklaşık 2 nıilvon 300 bin metrekare-
lik Saip Molla Ormanı "nda sadece 450 v ılla ıçın
Orman Bakanlığf ndan ızın alındıktan sonra. ya-
salara aykın olarak '1000 villa fazla' ınşaedıldı-
Sı anlamına gelı>or
Ortalama birkaç mılvara mal olan her v ıllanın
en az'50 mihar lirava'(500 bın dolar) pazarlan-
dığı goz onune alınırsa lstanbul'dakı bu "orga-
nizeormanyağmasından' elde edılen v asadışı ka-
zancın mıktan ıse en az'1000kere50 mihar'ola-
rak hesaplanabilir Bu rakamlar, HABIT^T gun-
lennde Prof Dr İhsan Doğramacrmn daveti ola-
rak gerçekleşen 'Saip Molla Ormanı'ndaki Bev-
koz Konaklan'nı Pazarlama Yemeği'ne harcanan
onca paranın ashnda ne denlı "devedekulak"kal-
dığını da gostermıyor mu
1
vını bır "orman muhendisi" olarak
yaptıgını soyleven Ekıncı. aynı basın
açıklamasında soz konusu şirketler-
den kendısıne "vuzde 11 "pav venldı-
ğını de dıle getırmıştı
Işte bu şirketlere 1987 vılında Orman
Bakanlığı tarafından ılk. "imar izni"
venldı Avnı donemlerde vıne Hasan
Ekıncı nın voğun çabalarıv la > ururlu-
ğe gıren Orman YasaM'ntn 52 mad-
desındekı değışıklığe gore yaklaşık 2
mılvon 300 bın metrekarelik Saip Mol-
la Ormanfnda "vüzdeö"oranında ya-
pılaşma olacak şekılde venlen bu ımar
ıznı. tum vıllalar ve van tesıslen ıçın
toplam I37.476merrekarelık inşaat ız-
nı anlamına gehvordu
22.12.1987 tanhlı bu Orman Bakan-
lığı ıznıne davanılarak 12.4.1988 tan-
hınde donemın istanbul Buyukşehır
Beledıye Başkanı Bedrettin Dalan ta-
rafından "şahsen"onaylananyerleşme
planında ıse inşaat alanlan toplamı 137
bın metrekare y enne 732 bin metreka-
re olarak ruhsata bağlandı Yanı "Sa-
ip Molla üçgeninin" bır koşesındekı
"Dalan onavı", vuzde 6"lık ımar hak-
kını yasayaaykın olarak yuzde 35'le-
re çıkartırken, aynı zamanda nazım
plana da aykırı bır yapılaşma ıznıyle
ımar vasasına karşı da "suç" anlamı-
na gelı>ordu
'Yanıtlanmayan' rapor
Saip Molla Ormanfndakı bu trıl-
yonluk vağmanın durdurulması yo-
nunde ılk gınşım ıse ınşa edılen vılla
sayısının 600'e yaklaştığı 1993 vılın-
da gozlendı "\raadekidurumun'"ko-
ca ormanda "vuzde 6'y.a pek benze-
medigini" fark eden donemın CHP'lı
Bevkoz Beledıye Başkan Vekılı Mu-
ammerÇav, resmı bıryazıv la Mimar-
larOdası'na başvurarak "proje veva-
püaşmamn orman ve imar mevzuatı-
na uvgunluğunu inceteven" bır rapor is-
tedı Odanın oluşturduğu bılırkışıler-
ce hazırlanan vebugunedek "v-anrtlan-
ma\an"24 Evlul 1993 tanhlı ayrıntı-
lı rapor ıse "Saip Molla Ormanı'nda
vaklaşık 20 bin kişilik bir kent kurul-
duğunu" belgelıvordu Rapora gore
vuksek ımar voğunluğu kullanılarak
ınşa edılmekte olan 1452 villanın >a-
nı sıra yıne orman ve ımaryasalanna
ay kın olarak toplam 188 bin metreka-
relik de av nca "sosjaLkültürel \e tica-
ri tesisler" ıçın 1993 vılında da ruhsat
verjlmıştı
Istanbul'un ormanlanndakı v ılla yağ-
masının hıç kuşkusuz en gorkemlısı
olan bu v asadışı. fakat "ruhsatlı" >a-
pılaşma son aylarda bırçok gazete ve
dergıde vıne Istanbul'un *en prestijli
konaklan" olarak parlak reklamlarla
pazarlanıvor Koca bır orman yokolur-
ken trılyonlar yagmacılara akıyor
Vled>a ıse gozler onundekı bu "iıçge-
ni" oluşturan ımar çetelerını bır kena-
ra bırakıp sadece Susurluk'takı kazay-
lavetınerek "temiz toplum" savaşı ve-
rıvor Ovsa. kamvona çarpan Merce-
des'tekı kırlı ılışkılenn de asıl "finans
kaynağı*" ıştebuturımartalanlande-
5ıl mıdır
1
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Tayyip Erdoğan'a tepki
^Gazhane kiiltür merkezi olsun'
İstanbul Haber Servisi - Ha->anpaşa
sakınlen. Gazhane'yı bır kukurve sa-
nat merkezı halıne getırmek ıçın çalı-
şıyor MımarOkta>EkinciGazhane"yı
yaşatmanın sadece kentsel bır degere sa-
hıp çıkmak değıl. Istanbul'un unuttu-
gu belleğmı yaşatma anlamına geldığı-
nı vurgularken mımar Besim Çeçener,
"Bir sanayi vapısı örneği olarak burası
mutlaka vaşatilmalı" dedı
Gazhane Çevre Gonullulen. "Kent-
li Bilinci ve Hasanpaşa Gazhanesi" ko-
nulu panelı dun Kadıkov Evlendırme
Daıresi'nde vaptı Panelın başkanlığı-
nı yapan gazetemız vazarlanndan O~k-
tavEkıncK H AJ3ITAT-II gıbı bır kent zır-
vesine ev sahıplığı yapmış olan Istan-
bul'un bu fırsatı vetennce değerlendı-
remedığını belırttı Bu konferansta alı-
nan kararlann vaşamageçınlmesının hu-
kumet veyerel vonetımlenn benımse-
mesıvleolacağını kavdeden Ekıncı İs-
tanbul Buvukşehır Beledıve Başkanı
RecepTav>ip Erdoğan ve ÎETT yetkı-
lılennın bu konuda goruşmek ısteven
mahalle sakınlerını kabul etmemesını
eleştırdı Hasanpaşa Muhtan Necmet-
tin karakaş. doğalgaza geçıldıkten >on-
ra buranın parCve kultur merkezı ya-
pılması ıçın beledıve ba^kanından soz
aldıklannı belırterek "Şimdi de bunun
için sonuna kadarçabalav acağız" dedı
Gazhane'yı kurtarma çalışmalarının
1994 y ılında başladığını kavdeden mı-
mar Levent Ersun. buyukşehır beledı-
yesının burayamarketvapmayıduşun-
di'ğunu ve y ıkıma başlandığını. ancak
y ıkımın şımdılık durduruiduğunu soy -
ledı Çeşıtlı gazhanelerde ıncelemeler
yapan mımarZakaryanMildanoğluda
yıkılan Gazhane'yle geçmışımızın y ok
edılmeye çalışıldığmı vurgulayarak
"\ma bizim çabalanmızla bunu başa-
ramavacaklar" dıye konuştu
Daha sonra buyukşehır beledıye baş-
kanlanna her konuda tam yetkı verecek
olan ve Mechs'te kabul e'dılmeyı bek-
leyen yasa tasarısına değınen Oktay
Ekıncı. boyle bırtasarının Batı ulkele-
nnde gundeme gelmesının bıle mum-
kun olmayacağını »oyledı
/ ^ 7
SÖYLEŞİ ATTİLA İLHAN
Demokrasi'ye 'Geçilmişti', Ama.• •
2 / J2 V E L £ /
e-posta : tan «ı vol. com. tr
' v ^ f% m i l v a r RusResimveSanatEserleriMu-
j a o ı ı u ı y a ı a^,^-,^sat,^s u n u
ian a n
.
tika eserierarasında 1908-1917 vülanndayapılmış iızcri clmas taşlarla süslü Çar Cçiin-
cii Ale\andre'a ait "Faberge Kutu", 6 mihar lirayla en viiksek fivata abcı bulan eser
oldu. Koleksivon Müzavede Organizasyonİarı tarafından Bevoğlu'ndaki Rusva Fede-
rasyonu Başkonsolosluğu'nda duzenlenen müzavededen önce, "Shlager" adlı Rus
Dans ve Bale Grubu bir gösteri sundu. Gösterinin ardından satışa sunulan eski ve çağ-
daş Rus sanatçüarına ait eserlerden unlü gıimüş ustası Karl Faberge'nin atölyesinden
çıkma 19. vüzyil sonuna ait altın mekrupluk ise 5 mihara satıldı. Müzavedede satılan
eserlerden bazılannın geliri Türkive Güçsıizier ve Kimsesizlere \ardım Nakfı'na ba-
ğışlanırken 750 miivon liradan satışa sunulan 19. v üzş ıla ait "Dede ve Torun" adlı >ağ-
lıboya tablonun alıcı bulamaması dikkat çekti. (Fotograf İPEK YEZD^Nİ)
Sonraları adı bır halk deyımıne donuşecek olan
'Kurtlar Sofrası'nı yazdığım yıllarda (1954-1957)
değerlendırmem kesınleşmıştr Müdafaa-i Hukuk,
Anadolu Ihtılâli'nı başarmış, Halk Fırkası, Anado-
lu inkılâbı'nı yarıda bırakmıştı Türkıye, ulusal de-
mokratık devrım surecını, Kemalıst duzeyde, son ne-
tıcelerıne ulaştırmak zorundaydı, oysa, burokratık
merkezıyetçı dupeduz totalıter bır devlet kapıtalıst-
lığı çerçevesınde donup kalmıştık
Boyle bır kesınlığe varabılmek ıçın o devrı yaşamış
olmak gerekır ya, Gâzi'nın yakın çevresınden, ger-
çekten ınkılâpçı yazarlann tanıklığı da çarpıcı ıpuç-
lan verır En çok da Falih Rıfkı ve Yakup Kadri bey-
lerın soyledıklerı
1
'Kurtlar Sofrası'nı yazarken, soz-
gelışı Yakup Kadri'nın 'Kadro' seruvenı yıllarında
kaleme aldığı 'Büyük Inkılâp ve Küçük Politika'
başlıklı eserınden haberım bıle yoktu, seneler sonra
Milliyet'te yayımlanan (13/22 Aralık 1976) bu ılgınç
çalışmasında, yazar oyle değerlendırmeler yapmış-
tır kı, ınkılâbın yarıda kalmış olduğuna, hıç şuphe bı-
rakmaz
Ona gore, 'Tanzimat bitmemiştır', Gâzi'nın çev-
resınde 'Osmanlı hanedanının sadık kullan, halı-
feliğtn cezbeye tutuimuş âşıklan, manda dilenci-
len ve paralı bir devletın sömürge halkından ol-
maya can atanlar vardır3
; Gâzi, 'okullu softalarla
('aydınlar' demek ister) medreseli softalardan da-
ha çok uğraşmıştır'; asıl en onemlısı 'saltanatı ve
halifeliği bir çırpıda söküp atan Gâzi, Bâbıâli\ i ka-
bul etmek zorunda kalmıştır': burokrası, 'mkılâbı'
engellemıştı1
Ne denılmıştır aklın yolu bır'
Aksini savunmak mümkün mti?
Okadar bır kı, 27 Mayıs sonrasının 'ılencıtığınde'
onemlı bır rol oynamış olan Doğan Avcıoğlu da
aynı fîkre katıfacak, ınkılâbın burokrasıyle ıç ıçe ge-
çırılıp nasıl 'dondurulmuş' olduğuna parmak basa-
caktı
"...1936yılında İçişleri Bakanı Parti Genel Sek-
reterliği'ne getırildi. Başbakan esasen Parti Ge-
nel Başkan Vekili idi. Valiler ise il başkanı yapıl-
dı. Böylece parti tamamen bürokrasinin kontro-
lü altına alınmaktaydı. 'Memurin Kanunu' me-
muriann siyasetie uğraşmasını yasaklamakla bir-
likte, yüksek memurlar parti yöneticileri oluyor-
lardı..."
"...yüksek memurlann yönetiminde eşraf tem-
silcilerinden kurulu bir parti, bu huviyetiyle, bü-
rokrasinin bir parçası halıne gelmişti. Burokrasi
ile ya da burokrasının uydusu olmuş bir kuruluş
ile devrımlen sonuna kadar gotürmenin zorluğu
ortadadır. Bürokrasinin özelliği, her yerde tutu-
culuğa yöneliktir. ilericı partiler, köklü toplumsal
devrimlere giriştikleri zaman, karşıiaştıklan en
önemli sorunlardan birini, bürokrasinin devrim-
ci atılışı köstekleyici bir engel olmaktan çıkanl-
ması teşkil etmiştir..." ('Turkıye'nın Duzenı', 1 ba-
sım, s 176, Bılgı Yayınevı, 1968)
En vahım hatası, asken burokrasının de aynı tu-
tucu ozellıklere sahıp olduğunu unutmak olan Doğan
Avcıoğlu'nun 'tesbıtı' hıç kuşkusuz doğrudur, o yuz-
den de, II. Dünya Savaşı sonrasında 'demokrasıye
geçmeye'mecburbtrakılan 'tekpartı', Müdafaa-ı Hu-
kuk, hatta Halk Fırkası donemıne aıt butun 'sıvıl' ozel-
lıklennı kaybetmış, tamamıyla burokratık merkezıyet-
çı bır 'aygıt 'tı
Aksını savunmak mumkun m u '
Eğer ruh aynı kalırsa...
Sonradan Soğuk Savaş'ın hedefi halıne gelecek
SSCB parantezı bıryana bırakılırsa II. Dünya Sa-
vaşı, o kadar hor gorulen demokrasılerın zafenyle so-
na ermıştı, otekı ulkelerın, Birleşmiş Milletler'ın ku-
ruluşu sayılabılecek San Francisco Konferansı'na
katılabılmesı, o tarıhte 'demokrası' olması şartına
bağlanıyor Duşunebılıyor musunuz' 1945'te hâlâ
'totalıter' tek parti duzenınde olan Avrupa'lı uç ulke
var Franco'nun ispanya'sı, Salazar'ın Portekiz'ı,
İnönü'nun Türkiye'sı
1
Dığer ıkısı duzenlerını değış-
tırmeyı reddetmışlerdı, demokrası, 'halkçılık'adıyla ba-
şından berı Türkiye Cumhuriyeti'nın programınday-
dı Türkiye, demokrasıye geçmeyı kabul ettı
Ama nasıl
9
'Führer' anlamına gelen 'önder'lı 'ebe-
dî şef'lı ve 'millî şef'lı 'değişmez genel başkan'lı
bır 'aygrt'ın yonetımınde olarak
1
'Aygrt'ın zamanla 'ör-
güt'e donuşebılmesı ıçın çok çaba harcanmışsa da,
neyazık kı, sıyası partılenmızın bırçoğunda -başta 'tek
partı'nm bır turevı olarak ortaya çıkan Demokrat
Parti olmak uzere- 'yukandan aşağıya ve otonter' or-
gutlenme bıçımı ve 'otonterparti' ruhu aynı kalmış,
bunların ustune bınen 'Soğuk Savaş' koşullan da,
hemen hemen kurulan her yenı partının 'aygıtlaş-
masını' daha da pekıştırmıştır
Ne dersınız, yanlış mıyım?
http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN
http://www.ada.com.tr./-bilgiyay/yazar/ailhan.html