Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 KAStM 1996 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER O'nsuz O'nunla Yaşamak... M. SADIK ASLANKARA A tatürk nerede? Nerede A:atürk. söyleyın dağlar ta>lar... Söyleyin yağ- murlarbulutlar. söyleyin yıldmmlar fırtınalar .Atatürk nerede? Nerede Atatürk. söyleyın kuşlar. kanncalar. ba- lıklar.. Atatürk nerede? Nerede Atatürk. söyle Anafartalar! Söyle Bandırma Yapuru, Samsun! Söy- le Erzurum. Sı\as.' Söyle Ankara! Söyle Sakana! Soy le Kocatepe, Dumlupınar! SöyleIzmirKörfezi, Atatürk nerede 0 Atatürk, Selanik'te... Yirmi beşyıl ge^miş doğumunun üze- rinden Sanki bınlerce vıllık bıracıvı da- mıtıyoryüreğinde Bileniyor. bılenıyor... Sorıra başını uzatışoracıların orta yerın- de. bir kır çıçeğı gıbi boy veriyor. .MustafaKemaLbirbağımsızlık veöz- gürluk sımgesiartık... "*Bu bedbaht memlekete karşı mühim vazifelerimiz vardır. Onu kurtarmak ye- gâne hedefimizdir. (...) Memlekete ecne- bi niifuz ve hâkimiveti kıstnen ve fiilen girmiştir. Padişahzevkvesaltanatma diiş- kiin. her zilled irtikâp edecek (alçaklığı yapacak) menfıır(ığrenç) bir şahsiyettir. Millefzulümveistibdat(buyurganlık)al- tında mahvoluvor. Hürriyet olmayan bir memlekette öliim \e izmihlal (yokoluş) vardır. Her terakkinin (ilerlemenin) ve kurtuluşun anası hiirriyettir."( 1906 Atatürk'ünSöylev ve Demeçleri,cilt II. s. l) Sulanm Bandırma Vapuru'nun yardı- ğı Karadeniz,sularına saldırganın dökül- düğü Akdeniz. Atatürk nerede? Pu) pul sularında Ertuğrul Yatı'nı dolaştıran Bo- ğaz... Atatürk nerede.' Atatürk Samsun'da... "Türk'ün haysiyet ve izzetinefis ve ka- biliyeti çok v üksek ve bü> üktiir. Böv le bir millet esir yaşamaktansa mahvolsun ev- ladır.Binaenalev h, \a istiklal, va ölüm!" (1919 Nutuk."cilt"l, s. 12) Gökyüzü kaslannı çatmış, giineş başı- nı eğmiş önüne Toprak küsmüş ekilene. dıkilene. Ormanların, korulannomuzla- n çökmüş... Yine de toplamiş çe\resıne kızı kızanı Mustafa Kemal. geçmiş önle- nne. Gür sesiyle dimdik! Atatürk, Kurtuluş Savaşı'nda... "Efendiler, zavallı milletimizi esir et- mek isteyen düşmanlan behemahal mağ- lup edeceğimize dair olan emnhet ve iti- madım. bir dakika olsun sarsılmamıştır." (1921 Nutuk, cilt II. s 614) Kiın varsa ayaklannın üzerinde dura- bilen, takılmış ardına bu gür sesli kahra- manın. Sonra Sakarya... Soluğunu tutmuş herkes. Atatürk. Sakarya'da... "..."Her milletın kendı mukadderatına kendısinın lıâkım olması" hakkını biz yer- \ üzünde vasayan milletlerin cümlesi için tanıvoruz, bizim de bu hakkımızın bilâ kaydü şart tanınmasını talep ediyoruz." (1922 Atatürk"ün Söylev \e Demeçleri, cilt I. s. 236) Bir sel gibı köpürüp akan Atatürk Ko- catepe'de. Dumlupınar'da... Ardından, yanıklar içındeki İzmir'de Göndere çe- kilen bavraf ımızın se\ıncinde... Evet. Atatürk İzmir'de... "Yeni Türkive'nin eski Türkiye ile hiç- bir alâkası voktur. Osmanlı hiikiimeti ta- rihe geçmiştir. Şimdi veni bir Türkive doğmuştur." (1922 Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, cılt III. s. 51 > Atatürk nerede Keklikpmarı, nerede Atatürk seğmenler? Nerede Atatürk An- kara Kalesi, Çankava? Atatürk nerede Keçiören. Etlik bağlan. "Ankara Anka- ra, güzel Ankara", Atatürk nerede' 1 Tünı "mazlum" halkları ışıtan Ata- türk. Meclis kürsüsünde... Atatürk, Ankara 'da._ "Yeni Türkiye devleti bir halk devleti- dir, halkın devletkJir. Müessesat-ı mazhe (eski yapı) ise bir şahıs devleti idi, eşha- sın dev leti idi." (1923 Atatürk'ün Söv- lev ve Demeçleri, cilt I. s. 320) Nerede Atatürk. sırtında mermi taşı- >an analar. bacılar? Nerede Atatürk, la- boratuvarlarda bilim üreten üniversiteh kızlar' 1 Nerede Afatürk, un eleyip bebek beleven kadınlar? Atatürk nerede 1 Atatürk. yanlannda onlann... "Kadınlanmız da âlim ve mütefennin (bılgin) olacaklar ve erkeklerin geçtikJe- ri bütün derecat-ı tahsilden (öğretım aşa- malanndan) geçeceklerdir." (1923 Ata- türk'ün Söv lev ve Demeçleri, cilt II. s. 86) Atatürk nerede y urt topraği. kongreler- le ayağa kalkan Baiıkesir, Nazilti, Alaşe- hir anıtlan' 1 Atatürk nerede Ödemiş kı- vılcımj 0 Nerede Atatürk, onu karçılama- ya koşan Afyonlular, Adanalılar' Da\ul zurnayla bayram yapan Elazıglılar, Ma- latyalılar, Diyabakırlılar' 1 Bırbıriyle ya- rışırcasına öne çıkanlar. sinesıni açanlar. Atatürk nerede? Atatürk. anneciğinin ayak ucunda... "Validemin medfeni (mezarı) önünde (...) aht ve peyman edivorum (ant ıçıyo- rııın). hâkimiyet-i millive uğrunda canı- nı vermek, benim için vicdan ve nanıus boreu olsun." (1923 Atatürk'ün SövJev ve Demeçleri, cılt II. s. 76) Atatürk nerede sevgili vatan? Sen söy- le Anıtkabir, Atatürk nerede? Nerede Atatürk TB1M.M, nerede Atatürk millet- vekillen, bırde siz söyleyin hele... Atatürk Meclıs'te. Inansanız da ınan- masanız da Atatürk Ankara'da. yurt top- rağının her kan^ında. Egilip toprağı din- leyin... Ankara'yı dinleyin. Meclis"i... Vann gidin Anafartalar'ı, Arıburnuyar- lannı dinleyin. uçup Samsun'a \ann. Sı- vas'a. Erzurum'a... Yetmedi mi. bir ko- şu Sakarya'yı dolaşın. Kocatepe"den Dumlupınar"a atlayın, bir de oralarda dinleyin onu... "Cençler! Cesaretimizi takv i>e ve ida- me eden (sürdüren) sizsiniz. Siz almakta olduğunuz terbive ve irfan ile, insanlık meziyetinin, vatan muhabettinin, fikir hürrivetinin en kıvmetli timsali olacaksı- nız. Ey > ükselen yeni nesil. İstikbal sizin- dir. Cumhuriyeri biz tesis ettik. onu ilâ (yükseftecek) ve idame edecek sizsiniz." (1924 Atatürk'ün Dumlupınar Konuş- ması) Ba^ınızı kaldınn ha\alara. Sulara dalın... îzmir Körfezi'nden İstanbul'a ka- natlanın. llgaz'dan Toroslar'a kulaç atın. Hep onu duyacaksınız. her defasında onu... "Yeni Türkiye devletinin ruh-u bünyanı(asıl yapısı) hâkimiyet-imilliye- dir (ulusal egemenliktır). Milletin bilâ- kavdüşart(kayıtsızkoşulsuz)hâkimive- tid'ir." (1923 Atatürk' ün Sövlev ve De- meçleri, cılt I. s. 310); "Türk milletinin tabiat ve şianna en mutabık (uygun) ida- re cumhurivet idaresidir." (1924 "Ata- türk'ten Düşünceler". (Enver Ziya Ka- ral),s. 39) Çıkann kulaklanmzdaki tıkacı. çözüp alın gözlerinizdekı bağı! Görmüyormu- sunuz. Atatürk yaşıyor! O'nsuz O'nunla olmak bızırnkı. Tek başına, bir başına. çok başına Atatürk ol- mak vatan toprağında! Atatürk Atatürk olmak milyonlarca!.. O'nsuz O'nunla ya- şamak! Atatürk heryerde! Damar Sertliğinden Nasıl Korunalım? Prof. Dr. AHMET SALTIK Tmky, D ünkü yazımda "Damar Sertliği''ko- nusunu işlemış. temel ka\ ramlan ta- nımlamış ve konunun halk sağlığı açısından önenıinı \urgulamıştık. Bu bölümde ise korunma yollarını aktaracağız Öncelıkle. korunmanın olanaklı olduğunu bilmek gerekırönemli bir ko- runma yolu yeterii ve dengeli beslenmedir. Şişman- Iık damar sertligme zemın hazırlay an en önemlı ne- denlerdendir. O halde yaş. ve boyumuza uygun tar- tı sınırlan içinde kalmaya özen göstermelıy ız. Yağ- lı, hamurışi, tuzlu, şekerlt gıdalar\eyetersizbeden hareketlerı şışmanlamanın basjıca nedenlendır. Şiş- manlık'tan büyük bırdıkkatle kaçınmalıyız. Uygun egzersiz vapmalıvız. Yürüyüş, yüzme, bi- siklet. sabahlan evde kültür-fizik önerilen davranış- lardır. Dovmuş vağ asitlerinden zengın olan kuyruk ya- ğı. tereyağı.ıçyagı. hurmayağı.hindıstan ce\iziya- ğı olanak ölçüsünde az tüketılmelidır. Buna karşın. kolesterol içermeyen \e içlennde doymamış yag asitlen bulunan mısırözü yağı, soya fasulyesı yağı. pamuk çekırdeğı yağı. susanı yağı. zeytın yağı ve ayçiçek yağı gıbı bifkisel vağlar, damar sertliginın en önemli nedenlerinden olan y üksek kolesterol- den kaçınmak için seçilmesi gereken vağlardır. Et ve et ürünleri olarak yağsız dana ve sığır etı. az yağlı sucuk. salam. sosis ve diyet sucufu tüke- Lni.Tıp Fak. Halk Sağ Anabilim Dalı Başkanı tılmesineçalışılmalıdır. Dahadoğrusu4ayaklı hay- \an etlerı yerine 2 ayaklı ya da kanatlı hay van etle- n. yanı kümes hayvanlan (ta\uk. pılıç. hindi gibı) \e balık önenlnıektedir. Özellikle uskıımru, rınga balığı ve sonı balığı kolesterol düşünnek için dü- zenlenendiyetlerdeönerılmektedır.Bol me>-ve,seb- zetüketımi hem ^ışmanlıktan. hem yııksek koleste- rolden, hem bağırsak tembellığı \e bağırsak kanse- nnden.. koruy ucu olarak önem taşımaktadır. Şeker hastalıgı ve hipertansivon, damar sertliği için oldukça önemlı 2 risk etmenıdır. Bu 2 hastalık- tan da kaçınmak. yukanda sayılan önlemlere uya- rak. bir yere dek olanaklıdır. Yumurta sansı kolesterol bakımından oldukça zengındir. Akı ise tersınedır. Yemekpişirmedeyağda kızartma yerine fırın, ız- garalar \e daha iyısı nemlı ısıda basınçlı tencerede pışirme (düdüklü tencere. buharlı tencereler) veğ- lenmelıdır. Sigara içimide damar sertliği için başlıbaşına cid- dı bir rısk etmenıdır. Bundan da kaçınmak gerek- mektedir Özelliklekapalı alanlarda pasifiçicilik'ten ınsanlarımızı korumalıyız Lygar toplumlarda ka- palı alanlarda sigara ıçımı artık unutulmuştur. Stres,damar sertliği için doğrudan \e dolaylı ola- rak rısk etmeni okışturmaktadır. Bütün bu koruvucu önlemler veter mi? Önemlı oranda e\et... Bununia birlikte, özellikle 30'lu yaş- lann sonlanna doğru belli aralıklarla kontrol muaye- neleri'nden geçmek gerekir. Buyollaerkentanı konması şansıolmaktadır. Er- ken tanı konan damar sertliği hastalıgının istenme- yen bırçok sonuçlanndan yani komplikasyonların- dan korunmaolanağı vardır. Ay rıca,damar sertlığı- ne yol açabilecek yukarıdan berı incelediğimiz, bu hastalığa zemin hazırlayan etmenlerin varlığının da erken tanıvla anlaşılması ile korunma şansı sağla- nacaktır. Örneğın diyabetın. hipertansiyonun erken tanısı bir yığın cıddi gelışmenin önlenmesi anlamı- na geiir.Damar sertliği bir kez olu^tuktan sonra he- men hemen hıç gerı döndürülememektedir. Insan doğduğunda lastik birsu hortumugibi esnek ve yu- muşak olan atardamarların. zamanla adeta makar- na gibı sert \e kırılgan olmaları ve daralmalan, önemlı düzeyde sakınabileceğımız bir durumdur. Otopsı çalışmalan. atherosklerozis bıçıminde yani kolesterol plaklarının atardamarların iç duvarların- da bınkmeMyle olan damar sertliginın daha 2 yaş- larında başladığını göstermektedir! O halde düzenli ve uygun bir diyete daha bebek ıken başlamak gerekmektedır. Damak tadı eğitimi de böy lelıkle, yaşamın çok erken yıllanna çekilmiş olacaktır. Bugün için elde etkin sağaltım (tedavi) yöntem- leri olduğu söylenemez. jlaç ve cerrahi sağaltımın etkisi çoğu kez sınırlıdır. Üstelik bu sağaltımlar. pa- halıdır İlaç sağaltımı aynca uzun sürelidır; bazen yaşamboyu sürmesinı gerektirir.. - - - - Bu bakımdan damar sertliğinden kaçınmanın en etkili yolu ondan korunmaktır. Unutmayalım, bir Ingiliz atasözünde de vurgulandığı gıbi korunma her zaman ıçın sağaltımdan üstündür... Ve sağlığı- mızen büyük hazinemızdir... Onu korumak ıçın ça- ba göstermeye değer... 46 yıl saltanat sürerek 4 kı- tada at koşturan Osmanlı Padıjahı Kanuni Sultan Sülevman, 64 yıllık yaşamında sağlığını hiç aklına getirmemiştir. 1564'te Zigetvar Seferı sırasında Av usturya'da çadınnda sancılandıgında, o dayanıl- maz ıstırabın etkisiyle şu ünlü sözleragzından dö- külmüştür. "Halk içıncle muteber bir nesne yok Jevlet gibi Olmaya Jevlet cihanda bir nefes sıhhut gıbi..." Şanlı Kanuni, bu dızeleriyle halkın gözünde en ge- çerlı olanın saltanat devlet olduğunu bildığini; an- cak tek bir sağlıklı nefesten daha büyük saltanat olamayacağını çarpıcı birbıçimdedilegetırmekte- dir. Ne \ar ki sağlık yitirıldıkten sonra kolay kaza- nılabılen bırolgu değıldir. Ellerımızın avuçlanmı- zın arasından bir peri gibı uçup yıtmektedir. Nıte- kim o şiddetlı sancı da büyük padışahın sonu olmuş- tur Tek bir sağlıklı nefes ugruna saltanatı terk etme 'rüşveti' (!) de kendisıni kurtarmaya yetmemiştır. Aynca sağlık hızmetlerinin çok pahalı oldugu, kaynakların dar ve sosyal güvenliğin sınırlı olduğu ülkemızde. sağlıklı olmak varken hastalanmaya da pek hakkımız yok galiba... Gerçekten de sağlıklı olmak varken hastalanmak birisraf,birlüksdeğil mi? •-•'• •" PENCERE Her Şey Açık Seçik... Tevfik Fikret, oğlu Haluk'a yazdığı "Sabah Olursa" başlıklı şiirinin son iki dizesinde umutlu- dur: Ümidimiz bu; ölürsek de biz, yaşar mutlak Vatan sizinle şu zindan karanlığından uzak Oysa Fikret'in bunca umut bağladığı Haluk Amerika'ya yerleşip papaz olmaz mı!.. Coşkulu insandır Fikret, 31 Mart ayaklanması- nı protesto amacıyla kendısini Galatasaray Lise- si'nin kapısına zincirte bağlatır. Ne bilsin o kapı- nın yüzyılın sonunda "Cumartesi Anneleri"nin toplantı yeri olacağını?.. Abdülhamit istibdadına karşı, dillerde dola- şan ünlü 'Sis' manzumesini yazar: Sarmış yine âfâkını bir dûd-i muannid Bir zulmet-i beyzâ ki peyapey mütezâyid Aradan kaçyılgeçti?.. İstanbul'da yine sis var... Arna Tevfik Fikret'in 'S/s'i geride kaldı; bu kez sis 'görüş mesafesi'ni etkilemiyor. Her şey açık seçik... • Bu ülkede devletin polis müdürü, Interpol'ün aradığı ülkücü mafya lideri. aşiret reisi milletve- kiliyle Mercedes arabaya binip bir semt-i meç- hule doğru yola çıkarlarsa anlamı nedir?.. Her şey açık seçik... Herşey meydanda... Tans Hanım'a bakın, saydam bir kadın... Devlet bakanıyken Amerika'da yatırımlar yapı- yor; her şey açık seçik... Evinde çalışan hizmetkârı adına Kuşadası'nda arazi kapatıyor, sonra Başbakanlık koltuğunda otururken, taşınmazın tapusunu üstüne yaptırı- yon her şey açık seçik... Vergi kaçırıyor; her şey açık seçik... Polis müdürünü bir koalisyonda Adalet Baka- nı yapıyor, öteki koalisyonda Içişleri Bakanı... Her şey açık seçik... Örtülü ödenekten bir kalemde yaklaşık yarım trilyon harcıyor; açık seçik... Yüce Divan'dan kaçmak için "ülkeyi felakete götürür" dediği Erbakan'a teslim oluyor; açık seçik... Mal bildiriminde gerçekleri gizliyor; açık seçik... Yalan söylüyor; açık seçik... • Sis, Tevfik Fikret'in zamanındaydı. Şimdi her şey açık seçik... Ankara'da sis yok... istanbul'u sis basınca martılar ne yapacakları- nı bilemedıler... Denizde balık çoktan tükendi... Martılar karaya vurdular, evlerin balkonlarına kondular, yiyecek diteniyorlar... Yurttaş, ekmeği aslanın ağzından alıp zavallı martılara mı yedırecek?.. 1^." tt" Cumhuriyet artık her pazartesi ekonomi eki veriyor. , "T" Biz... aydınlatıyoruz, kaynak oluyoruz, bilgi veriyoruz, haber veriyoruz. Biz; tencere, yemek takımı vermiyoruz. Çarşaf, televizyon, cep telefonu vermiyoruz. Biz; Gazete veriyoruz... Ek veriyoruz. Hayatın her alanında... Ve şimdi ekonomide. Çünkü hepimizin ekonomi konusunda doğru bir haber kaynağına ihtiyacı var. Evet, artık her pazartesi bağımsız, tarafsız bir ekonomi eki veriyoruz... Ve her gün, gazete veriyoruz. 'o I CÜNKÜ BİZ... CUMHl