Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
9 KASIM 1996 CUVAFTESİ CUMHURİYET SAYFA
KULTUR 15
Nedim Giirsel'in ilk şiir kitabı 'Uzun Bir Aynlık Için Kırk Kısa Şiir'de erotizm ön planda
^Edebiyatm kendisi erotiktir'ESRA \LİyAVlŞCĞLL'
Nedın Gırsel"ın ı k^ıırLıtabı "Lzun
Bir Aynhk İçn Kırk Kka Şir"de aşk -el-
bette cırfc>el a?k- veayn ık temalanm ko-
nu alan -jırle- \ar "Haı \etstek.temelin-
de süren her Jişki tutk»> a dönüşur. Son-
ra a> nlıl» gelir tabii. hall rürküJerinden de
biliyonu: Ölimden beer btr beladır a>-
nlık" di}or "Vdırr Gur>el
Bunla' aslnda, ya:?<mırın bir done-
mınde yızdıp. uçer dızeld kısa sıırler
Japon edsbıy .tının Haıiu tuiinde (Cıtap-
takı şiırlerle \dıl Salıhın çzdığıdesen-
lerbırbınerın tamamlporlar Gursel. şa-
ırlık ıddusıncadeğıl. ar şiırheveshsi de
Şıır uzenne >azıyor. o^kulennde şıırsel
bıratmo^feryırarmayacalısıvor Amane-
den sımcı >ıır bıçımını leçtı'
"Bu şiırlerhazdığım Jöıumde çok tut-
kul u bir ilişki i aşıy orduın. Çok zor bir îlîş-
khdi. Belki dt bu çözülfmeven guçlükle-
ri hafifletmekiçın cınsel eması ağır hasan
şiiıieri kaleme aldım. Vııa \a>imlamayı,
kitap halıne getırmeyı kiç duşunmedim.
l zun Bir Ayriık Için Kırk Kısa Şiir, biraz
da Sina Akvofun benı e^vık etmesı so-
nucu olu^tu /islında dana once dergıler-
de şiırlenm wyımlanmi}tı Bu şıırler. bu
kitabı yay ımlcmamdaa'acı oldu "
Her şe> birdenbire oldu
- L zun Bir A> nlık Için Kırk Kısa Şiir'de
ve Boğazkesen'de hep arsızın gelen kadın
teması işleni\(r. bu kadınlan bir verlerde
kesiştirebilir «iyiz?
GİRSEL-Evet. haklsinız Herıkıkı-
tapta da ansızn gelen ılı kadın \ar Bo-
gazkesen ın iadın kahrumanı Denız. bir
mılıtan Yazann yalisin,! ariMZin gelıyor
ve bir daha aMilamıyor AN ında bu bir
şarkıyadagonJerme bırmetafor ^enıbır
ınsana rastlarnak bırderbıre olur. ınsan
birdenbire aşı-, olur Orhan Neli'nın 51-
ınndekı gıbı herşey bırcenbreoldu Bı-
raz da aslında sunu \ urgulamak ıstedım
Karşı cınse du>ulan. cnsel bırlıktelığe
donuşebılecek istek birdenbire oluşur
Aslında bunur yıldınmaşkı ıle uzaktan
yakından bir ılgiM yok
- Kitabınızda. erotizm ön planda...
GLRSEL-E\et Izun Bir Aynlıkİçin
Kırk Kısa Şiir erotızmı on plana çıkaran
şıırler Nasil ın>anlar soyunur. bu anlam-
da. kıtaptakı şıırler de çolak nu Haıku.
dılınenaza ındırgendığuıırlerdır Bende
"Haz\e istek temelinde suren her ilişki tutkuv a donüşur. Sonra ayrılık gelir diyor Nedim Gursel. (KADERTUĞLA)
kıtapta Turkçe'nın ımkanlannı en aza ın-
dırgenmış bıçımı ıle kullandım
- Erotizm tüm kitaplanıuzda var. Hat-
ta "Kadınlar kitabı mustehcenlik iddi-
ası ile toplatıldı.
Gl RSEL- "Kadıniar Kitabı" Turk
Ceza "Vasası nın 426 maddesı "Uzun
Sürmüş Bir Yaz" ıse 159 maddeden
De\let Gu\enlık Kuvvetlen nı tahkır \e
tezy ıften sansur edıldı Aslında bu ıkı san-
sur arasında pek bir fark gormuyomm
Her ıkı yapıtım da edebıyat eserıydı Do-
layısiyla. erotık edebıyat da aslında boy-
leanlaşılmalı yamtop'lumungetırdıgıku-
rallara karşı bir edebıvat olarak algılan-
malı Edebıyatın zaten kendiM erotiktir
Roland Barthes buna •ya/ınsal metnin
hazzı'dı\or
Erotik edebivat
\azar \aratma surecınde sozcuklerle
baş başadır. sozcukle bir haz ılışkisine gı-
rer Kıtap. yayımlandıktan sonra yazan-
na aıt değıîdır Okur kitabı kendı bakiş
açisi kendı yorumu ıle çoğaltır Okuuı-
cu da bunu bir haz ıliskiMne donu^turur
Erotık edebı\atın bence ıkı temel kokenı
vardır Bırıncısi. toplumsal vanı baskal-
Giirsel"in şiirierini Adil Salih desenledi.
dın nıtelıöınde olmaM. alısılmı^ ahlak ku-
rallannın. toplumun getırdığı \e davattı-
5ı bırtakım kurallara karsı çıkmasi Ote
\andan zaten edebıvatın bir parçası olan
haz ılişkısını on plana çıkarması \e daha
da cogaltması
- Boğazkesen'e dönersek. nasıl tepkiler
aldıntz?
GIRSEL- -Boğazkesen", Fransada
çok vankı u\andırdı.en fazlasatanroma-
nım oldu Oradakı ba^an ba^ka ulkeler-
de anla^ma ımzalamamı sağladı Boğaz-
kesen. Almaına ItaKa.'tunanistan. Hol-
landa \e Portekız'de >a\ımlanacak Por-
tekızce've çevnlme^ı benı çok hevecan-
landımor Çunku bılındıgı gıbı ben gezı
kıtaplanda olan bir \azanm Macellan ın
ulkesı Portekız bu v uzden benım ıçin çok
onemlı
Tepkılere dönersek. buradakı tepkılerı
ızle\emedım Fakat mıllıvetçı \e Llam-
cı basindan hıç de hoş olma\an. hakare-
te kadar \aran sazılar çıkmıs Nasıl olur
da Fatih'e dıl uzatab.lır. Fatıh'e uzanan
dıllen kopartınz gıbı Bunların arkasinda
çok \ahım olavlar \ar O da bugun Tur-
kı\e nın ıçındebulunduğudurum Yazar-
lar hakkında açılan da\alar \e hâlâ du-
sunce ozgurluğunun verleşmemn olması
oldukça tatsız Aralık a\ında Londra"da
bırantolojı \a\ımlanacak. bu kıtapta be-
nım de bir hıkavembulunuvor "Nazılma-
mış Kitaplar Mezarlığı" benım ~Sorgu-
da" adlı kıtabımda ver alan bir hıkaşe ve
antolojının ba^lığına da adını venvor Bu
ovku bir otosansur durumunu anlatır.
• "Nasıl insanlar so^ıınur,
bu anlamda, kitaptaki şiirler
de çıplak, nü" diyen Nedim
Gürsel. erotik edebiyatın
toplumun getirdiği kurallara
karşı bir edebiyat olarak
algılanması gerektiğini
vurguluyor. "Edebiyatın
zaten kendisi erotiktir.
Roland Barthes, buna
'yazınsal metnin hazzı'
diyor. Yazar yaratma
sürecınde sözcüklerle baş
başadır, sözcükle bir haz
ıhşkisine girer. Okur, kitabı
kendi bakış açısı, kendi
>orumu ıle çoğaltır, bir haz
ilişkisine dönüştürür."
Umanm Turkı\e'de vazarlar bu şartlarda
kendılenne otosansur uygulamazlar
- Geçenlerde bir gazetede medyayı çok
i\i kullandığınıza dair biryazı çıkü. Bu ko-
nuda ne duşunuvorsunuz?
GLRSEL-\azıvıokudum Ben bu tıp
şazıları ho^ karşılıvorum Eger bız \az-
dıklanmızı kendımız ıçin vazmıvorsak.
mumkun olduğu kadar çok fazla kışı oku-
sun istıvorsak. ama bunu ısterken kendı-
mızden tav ız vermıyorsak. bunun çok ay -
kırı bırsey olduğunu sanmıyorum Goz-
lemledığım çok onemlı bırsey var Geçen
ak^am TLYAP'ın balosunda. bızden da-
ha genç vazarlar vardı Hepsı kazulet gı-
bı oturuyorlar Bence Turk vazarlar ken-
dılerını çok cıddıve alıyorlar Yazarlann
artık sarsılması gerektiğini dusunuyorum
Kendını kentlen ve kadınlan anlatan
•"modern"" bir yazar olarak tanımlayan
Nedim Gursel. belkı yaşamında yenıden
bir sarsıntı yaşarsa yenı şıırler yazabılır
Ama şu anda Venedık ve Istanbul ekse-
nınde gelışen bir roman uzennde çalışı-
yor Aynca. VasarKemal uzenne dogru-
dan Fransızca yazdığı bir ınceleme kita-
bı var \e yenı şıırler yazacağını da pek
sanmıyorşımdılık
Ressam Mehmet Koyunoğlu 'nun sergisi 15 kasıma dek Istanbul Galeri Nev'desürüyor
'Dmnaüyüzjeylerdeoyun dünya'sı
Kanat Vtla.vanÇember
FNİS BATUR
"Bu bir bahk değildir" "Bu bir pipo
değildir" turu oııermelerle v uzle^tmvor
Mehmet Koyunoğlu nun gra\urlen bı-
'i "Aslında bu bir balıktır, uzenne ö>-
ledirdiy e ya/dığım için nıi, hay ır,onu öy-
le tasaıîadığım, sonra da öyle yaptığım
içia"
Leonardo'nun. Dürer'uı "çalışma'la-
nna donuyorum ılk Bir bırkaç form
araştırması Konu bahanedır Demek kı
balık" dıye bir şe\ vok gene de onu-
muzde Ardından. ıç vedı^ bılgının ılış-
tıklen. hem de beslendıklen yer'e Ko-
pernicus\eBergsonarası Zamandelıp
geçıyor. bırbınne kansan sonsuzsavıda
tık takı banndıran aravurlerı Bellı kı
galen. onlar sergılenırken hıçbır aynı
anı gostenne\en saatlarla dolu bir saat-
çı dukkanına donuşecek (\ akıt onanla-
bılırmı' Sorup yuruyorum )Ensonda.
geometrı gınyor ıçen Baştan ben her-
sevden once orada olduğu haide Lçla-
nndan voksun bırakılmı^ uzay ın neolur-
sa uçlannı arayı^ı Gorunen gorunme-
yen. goruneme\en. gorunmek ısteme-
\en gorunduğu sanılan. ıç-gorunen. gı-
bı-\apan gıbı-\apan once boyut çağı-
rıyor ora\J (Benı sıkıştmvor burası.
cendereyealıyorağırağır Bakarken. bı-
nnden otekıne geçerken. ıçıçe ıçlennden
geçerken "şimdi neredeyim, oylcyse?'
sancısı basiyor gozumu. zıhnımdekı
perdeyı. goğus kafesımı I Orası. ola kı.
kendı ıkı lıöımın, ıkılemımın ıkızhalı-
mınlbırkezdaha Bendekı otekının ben-
lığınınlbana, ressamın verdığı ızduşum
\ahasindan vansıyan ayna ıklımı Ola
kı. orası yolcu olarak çıktığım go\ deye
(kımdır go\de. dahasi K.ımındır') yol-
cu çıkarken elıme sıkıştınlan. parçalan
dağınık. parçalan burada- ben onlan ta-
mamlayayımdıyedağınık-duran. yuzen.
venıden dagılan bir belırsız olçeklı ha-
nta Orası, kesınkes. besbellı. herhaide
ola kı. sanmıyorum ama. ıçınde kurdu-
ğu tuhafcan denklemlen ıle (ozel bota-
nık. tehlıkelı morfolojı. tedırgın anato-
mı) kendı ayn, ayrıksı Şen Bıîım'ını ta-
şıyoronumuze Yazarken. ondan. organ-
lanma da\ ranıy or kan. ozsu. murekkep
Orası. dupeduz, damalı yuzeylere bızı
ressamın yerleştırdığı Oyun-Dunya
Coca Cola ve
ordunun arasında
sıkışıp kaldı
Kultur Senisi - Coca Cola \ e fn-
gılız Ordusu sızde bir çağrı^ım ya-
ratıy ormu' Pekı y a. IVeil Jordan'ın.
Irlanda bağımsızlık savaşı lıden
MichaelCoIlins'ı konu alan fılmı'
Pek çoğumuza çok bılınmevenlı bir
denklem gıbı gelen bu ısımlen art
arda siralamamız bo^una değıl
Çunku. Neıl Jordan'ın trlandaCum-
hunvet Ordusu "nun lıden Collıns'ın
yaşamoykusunu gundeme getırdığı
fılm az kalsın çekılemıyordu
Nedenı defılmınyapımcıları ara-
sında va^anan \e Coca Cola \e In-
gılız Ordusu nun da ısın ıçınde ol-
duğu sorunlaryumağı Hıkâyekısa-
ca şoyle Fılmın Ingılız yapımcısı
Da\id Puttnam. 1986 yılında Neıl
Jordan'dan senaryoyu alıp Colom-
bıa Pıctures'ın ba^ında bulunan
Francis Mncent'a v erdı Colombıa o
tanhte Coca-Cola şirketının eğlen-
ce endustnsındekı onemlı bir kolu
olarak faalıyet gostermekteydı In-
gıltere'de Cadbury Sch\\eppes fır-
masının dağıtımcılığını ustlendığı
Coca Cola ay nı zamanda Ingılız Or-
dusu ıle de iş yapan bir fırma ozel-
lığı taşımaktaydı (hâlâ da oyle) ve
kurumlar arasında buyuk tıcan an-
laşmalar soz konusuydu
Dav ıd Putnam. gosterıme çok az
bir zaman kala. fılme ılı^kın negatıf
sıny allenn geldığını -\ e fılmın Coca
Cola fırmasının ımajını zedeleyebı-
leceğını Colombıa Pıctures \e Co-
ca Cola'nın başında bulunan Fran-
cis Yıncent'a ılettı Bu sirada ılgınç
bırhabergeldı. Ingılız ordusu Coca
Cola'yı bov kot etmektey dı Sozko-
nusu haber Atlanta'da gorev y apan
bir Ingılız ordusu tarafından gonde-
nlen resmı bir belgey le açıklandı
Davıd Putnam. bu gelışmeden
sonra yaptığı açıklamada "ortada
ciddi bir sorun var >e bu tahmin et-
tiğimizden de guç bir durum" dıye-
rek soz konusu durumun bir fılmın
gosterımını engellemey e > onelık si-
radan bir çaba olmadığını. dıploma-
tık skandala dav et çıkardığmı soy le-
dı
'Michael Collins', yönetmen Neil Jordan için yepyeni bir arayışm simgesi
Sinemayı yazarlığa yeğlediKultur Ser\isi - Irlanda'nın bağımsızlı-
ğa ka\ uşmasmda onemlı bir \er oynayan
dın gore\ hsi Eamon de Valera'nın olduğu
gun aynı zamanda. \onetmen Neil Jor-
dan'ın yenı fılmıne adını \eren Michael
Collins ın. y aşa\ an en onemlı dostunun da
dunya uzennden sihndığı gundu Aslında
bundan tam 20 \ıl once gerçeklestırılmıs-
tı cenaze torenı Ancak bu defa simgesel
bir toren yapıhyordu '\Iichael Collins' fıl-
mının çekımlen ıçin Ingılızler ıçin Churc-
hiline denlı onemlı ıse Irlandahlar ıçin de
\alera aynı onemı taşı\ordu Jordan o bu-
v uk gorkemlı cenaze torenını yenıden kur-
gularken ozellıkie bu noktanm altını çız-
mek îstemıştı
Şımdı Irlandalılar devrım tarıhlerının
onemlı kahramanlarından bın olan Micha-
el Collins ı beyazperdede yenıden ızleye-
cekler Bir sure once ızledığımız 'Cesur
\ urek". Iskoçyalılar ıçin ne ıfade edıyor-
sa 'Michael Collins' de Irlandalılarda ben-
zerduygular uyandıracak kuşkusuz Ken-
disi de bir Kuzev Irlandalı olan aktor Li-
am Neeson'ın çızdığı oncelen de\rımcı.
daha sonra demokratık bir burokrat olan
Michael Collins tıpı. gunumuz Kuzev İr-
landasi'nın polıtık ko^ullanna tarklı bir
bovut getırecek
İrlandalılar iki>e bölündü ~
Irlandalılar fılm konusunda ıkıye bolun-
muş durumda Kımılen tılmın. Irlanda sı-
nemasını yenı bir çağın eşığıne goturece-
ğını soyluvor Çok da haksız sayılmazlar.
çunku fılm bir Irlandalı yonermenın ulke-
sinın yakın geçmışıne egıldığı ılk buyuk
butçelı yapım Irlanda Sansur kurulu Baı?-
kanı fılmdekı sicak çatışma sahnelenne
rağmen anne \ e babalann çocuklannı mut-
laka bu fılme goturmelerını ıstedı Adalet
Bakanı (Michael Collins ın uzak akraba-
larından bırı aynı zamandaI fılmı çok be-
ğendığını açıkiadı Ancak ı^ın bir başka
yonudaha\ar Tanhçılerveuzmanyazar-
lar fılmın bir teror orgutu olan IRA'nın
faaiıvetlerını 'se^imli' hatta teş\ik edicı"
bulan bir tav ır ıçınde olduğunu sa\ unuy or-
lar
Fılmın. yönetmen Neıl Jordan ıçın de
ıkılemlı yonlen var Ilk kez 15 yıl once
'•\ngel' ıle kamera arkasina geçen Jordan.
o v ıllarda bir gazetecıye şunlan soy lemı^-
tı "Sinemajı neden tercih ediyorum bili-
yor musunuz? Çunku bu oyle bir anlahm
>olu ki omuzlarınızda tarihin o ağır >uku-
nu taşımanız gerekmhor" Oysa \fıchae!
Collins hıç ^uphesız bir'donemfılmi' An-
la^ılan Jordan. ıkılemlerle uğraşmaktan
hoşlanıyor
Oncelen kendısını tamamen yazmaya
veren ancak anı bir kararla sinemay la uğ-
rasmaya ba^layan Neıl Jordan katıksız bir
Irlandalı 1951 Slıgo doğumlu yönetmen
Batı trlanda'nın romantık atmosferınde
\eats, Synge okuvarak buyumus Ogret-
men bir babanın çocugu olan Jordan'ın an-
nesı ıse ressammış Kisacası yasam kav ga-
sına bir y azar olarak atılmay a karar v errne-
sı ıçin butun ko^ullar hazırmış Jordan aı-
lesınde Lnıversıte vıllannda bol bol Fel-
lini ve Bergman fılmlerı ızlemıs Neıl Jor-
dan tdealıst y azarlık du^lerı. ışte bu y ıllar-
da yerını sınemactlığa bırakmış Zamanı-
nın buvuk bolumunu sonrakı y ıllarda 'Sol
Ayağım" ve 'Babam tçin' adlı fılmlerıyle
tannacağımız JimSheridanlabırlıktege-
çıren Jordan Sherıdan'ın ardından Ame-
nka ya gıderek Chıcago*da yasayan Irlan-
da kokenlı AmenkalılaraBeckettveO'Ca-
sey'nın ovunlarını sergılemıs
Kültürierüstü birvönetmen
Shendan ıle bırlıkte çocuklar ıçın bir tı-
yatro kuran Jordan. Irlandalı >aır Veats'ın
oyunlarını okullarda. parklarda. plajlarda
sahnelemı> Ilk kısa oykulerı 'NightinTu-
ııisia' adı altında 1979:
da kendı yay ınev ı ta-
rafından yayımlanan Jordan. 'Guardian'
oyku odulunun de sahıbı
Jordan ın yazarlıkgeçmışındeanılması
gereken ıkı onemlı romanı var 'ThePast'
Neil Jordan. Irlandalı
kimliği ile 'kulturlerus-
tu' bir yönetmen olmak
arasında gidip geliyor.
\merika için fazla ağır-
baslı. Irlanda içinse deli
dolu bir 'çiçek çocuk*.
Irlanda halkı onu bağrı-
na basıuır. çtınkıi Jordan
bir 'yenilik sembolu'. \e
bilinen o ki tum eleştiri-
ler ve olumlu goruşlere
rağmen 'Michael Col-
lins', Jordan'ın \onet-
menlik kariverinde yep-
yeni bir arayışın simgesi.
v e 'Dream ofa Beast'. "N'ight in Tunisia' ad-
lı oykusu vonetmen Jon Boorman'ı oyle
etkılemiş kı Jordan'a kendı fılmlerınde
asıstan olmasını teklıfetmış 'E\calibur'un
(1981) çekımlennde bırlıkte çalışan ıkılı-
nm arasında sıkı bir dostluk bağı olusun-
ca Boorman'dan odunç aldığı parayla ılk
belgesel fılmını çekmış \eıl Jordan
Jordan ıçın bugun terazının kefelerı kı-
mı zaman Irlanda kımı zamansa HolKvvo-
od ıçın agır basiyor Bu vuzden de Irlan-
dalı kımhğı ıle 'kulturlerüshi' bir yönet-
men olmak arasında gıdıp geliyor Amerı-
ka ıçın fazla ağırbaşlı Irlanda ıçınse delı
dolu bir -çiçek çocuk' trlanda halkı onu
bagrına basivor. çunku Jordan bir "ycnilik
sembolu' \ebılınenokı tumeleştırılerve
olumlu goruşlere rağmen "Michael Col-
lins', Jordan'ın yonetmenlık karıyerınde
yepyeni bir arayışın simgesi
DUŞUNCEYE SAYGI
MEMET FUAT
Arkadaki İnsan...
Sevgılı Ş
Soyledıklerın bellı bir şıır anlayıştna gore doğru
Oysa bir yargı verırken butune bakmak obur anla-
yışları da goz onunde tutmak gerekır
"Şaınn ışı şıır yazmaktır, kendını sergılemek de-
ğıl, " dıyorsun
Şaırın ışı elbette şıır yazmaktır, ama yazdığı şıır-
lerde kendını sergılıyorsa ne olacak''
"Bu şıırler kotu, çunku kendını sergılemışsın'"
denebılır mı9
Geçen mektubumda da soyledım, şıırın arkasın-
dakı msanın, şaırın gorunmesı şıırın bırozellığıdır. nı-
telığını belııiemez
Herhangı bir okur oylesınden hoşlanır ya da hoş-
lanmazsa. bu ozellık salt o okur ıçın bir nıtefık olçu-
sune donuşur
Şaır adları vererek anlatmaya çalışay ım ne demek
ıstedığtmı
Ahmet Haşim ıle Nâzım Hikmet'ı duşun
ikısı de değışık anlayışların buyuk şaırlerı Turk şı-
ırındekı yerierı bellı Bir okur Ahmet Haşım'ı sevıp
Nâzım Hikmet'ı sevmeyebılır. ya da tersı O okurun
bu seçımı yapmasınm nedenı bırının şıırlerınde ken-
dını sergılemesı, oburunun sergılememesı de ola-
bılır Şoyle ya da boyle, Ahmet Haşım de Nâzım
Hıkmet de bu yuzden nıtelık yıtımıne uğramazlar
Sorun okurun kendı eğılımı. beğenısı sorunudur
Okur şaırın bir ozellığını değerlendırmıştır
Bılıyorsun, ben ınsansız şıırlerden pek hoşlan-
mam, ama ınsansız şıırlerın ıyı şıır olamayacağını da
soyleyemem Çunku, tıpkı Melih CevdetAnday gı-
bı, şıırın nerede, nasıl karşıma çıkacagını bılmıyo-
rum
Şıırın arkasındakı ınsan deyınce mektubunda
yaptığın gıbı, sozu şaırın kendısını sergılemesıne
getırmek çok yanlış
Şaır ıkı turlu gorunur şıırının arkasinda Bir doğ-
rudan kendını anlatır Dıyelım başından bir olay geç-
mıştır. onu anlatır, bırıne âşık olmuştur aşkını dıle
getırır, çeşıtlı duygularını. duşuncelerını aktarır
Ornekse Nâzım Hıkmet'ın şıırlerınden yaşamını
çıkarabılınz
Ama kendını boyle oykuleyerek ortaya koyma-
yan, başkalanndan soz eden bir şaırın yazdığı şıır-
ler de o şaırı yansıtır Onların arkasında da şaırı go-
rebılırız Hıçbır somut ıpucu vermess bıçemı yeter
Ne var kı sureklı sozcuklerle oynayan. herşeyı or-
ten, belırsızlıklere yaslanan şaırlerde arkadaki ınsa-
nı gormek daha guçtur
Gıderek ınsansızlaşabılır şıır
Dınlersın, okursun, bakarsm. ne dedığını çıkara-
maz, bir ınsana dokunamaz hele tadına varabıldı-
ğın bir muzığı de yoksa. bırakırsın
Başka bırsoru Şıırın arkasındakı ınsan her zaman
şaırın kendısı mıdır'?
Oykulenenı değıl de, yansıy/şı bıçeme kadar ış-
leyen kışılığı duşunursek, elbette kendısıdır
Ama şaır başkalarını da oykuler dahasi en onem-
lısı başkalannın ağzından konuşur Başkalannın ha-
vasına burunur
Orhan Veli'yı duşun Bir bakarsın. kuçuk bir ço-
cuktur. bir bakarsın az gelırlı bir memur derken bıç-
kın bir kabadayı derken evlı barklı bir adam, der-
ken ışsız guçsuz bir şaır
Onun şıırlerınden yaşamını çıkarmaya kalkarsa
çok yanılır ınsan
Orhan Velı konumuz ıçın çok guzel bir omek
Pekı, onun şıırıne kışılığının yansımadıgı soylene-
bılırmı"?
insansız değıl, tersıne, çok ınsanlı bir şıır yazıyor,
başkalarının ağzından da konuşuyor ama kışılığı-
nın bıçemıne yansıyışı da çok guçlu
Bir tıyatro oyuncusu gıbı oykuledığı ınsanları ya-
şıyor. kışılığını onlara taşıyor Orhan Velı çocuk ol-
sa oyle bir çocuk, memur olsa oyle bir memur ka-
badayı olsa oyle bir kabadayı olurdu dıye duşunu-
yor ınsan
Ozetlersek, şıırın arkasındakı ınsan konusu şaırın
kendını sergılemesınden çok daha kapsamlı bir ko-
nu
Bu noktada şu soru geliyor akla
Kımı şaırler kendılerını sergılemekten yaşamla-
rıyla ılgılı ıpuçları vermekten neden kaçınırlar"?
Bu soruya değışık yanıtlar verılebılır Hem sanat.
hem de yaşam yonunden
Senın yanıtını aşagı yukarı bılıyorum
Benı daha çok genç şaırler duşunduruyor Yaz-
dıkları şıırlerın arkasinda duruşlarının çeşıtlılığıne
bakıp tavırlarına anlam vermeye çalışıyorum Boy-
le bir seyı hıç duşunmemış olanlar da var gıbı ara-
larında
Gençlerın şıırlerıne hıç bu açıdan baktın mı'' On-
ları şıırlerınden tanıyabılıyor musun'?
Haydı hoşça kal
Mektubunu beklıyorum
Sevgıler, selamlar
Swissoterde Antika
ve Sanat Fuan
Kültür Senisi - Kultur
ve Sanat Varlıklannı koru-
maveTanıtma Vakfı (K.LJ-
SAV) tarafından duzenle-
nen tstanbul Antika v e De-
koratıf Sanat Fuarı kapsa-
mında. Svv ıssotel'de bugun
saat 15 00'te geleneksel
antika \ e sanat eserlen mu-
zayedesı duzenlenecek
227 parçanın sunulacağı
muzayede de. 10-11 yuz-
yıl fıguratıf ve buyuk bo-
yutlu Selçuklu eserler "'S
parçalık II. Abdtilhamid
tuğralı gumuş çatal-kasık
takımı. 16 yuzyıl Iznık ta-
bak, II Abdulhamıd'e aıt
ıçgıyım. NazmiZi\a,Ziya
Kullar. Cemal Tollu ve dı-
ğer Turk ressamlara aıt tab-
lolar satışa sunulacaklar
Fuar pazar gunune dek
Sv\ıssoteldesurecek Kul-
tur v e sanat v arlıklarını ko-
ruma. sergıleme ve kolek-
sıyonculuğun yaygınlaştı-
nlması amacı ıle duzenle-
nen fiıar çok say ıda sanat-
çı. bılım adamı. koleksıyo-
ner ve sanatseven bir ara-
ya getırmeyı amaçlıyor
Turkıye. Ingıltere. Al-
manya. îsvıçre ve Sun-
ye'den bırçok kuruluşun
katıldığı fuarda. gelenek-
sel antika v e sanat eserlerı
muzayedesının yanı sıra
ozel koleksıvonlar da ser-
gılenecek Turkıye dısın-
dakı en onemlı Osmanlı
Saray Nışanlan Koleksiyo-
nu. Sultan Resattaratından
10 Mart 19ü8'de Istan-
bul'da Bulgar Kralı Ferdi-
nand'ahedı\eedılen "Ha-
nedan-ı Ali Osman Nişa-
m", Sultan II. Abdulhamit
tarafından Prusya Kralı
Kayzer V\ilhem'e hedıye
edıîdığı nvayetedılen "NH
şan-ı \li İmtiya/ın Şemse-
si" ( Altın ve mıne uzenne
elmas, zumrut ve sitroniar-
labezelı) MeelıngGravur-
lerı. Levvıs Lıtogratları,
Dupre Lıtograflan. Luıgı
Mayer onjınal sulu boya-
Iar('l925) 1
7
yuzyıleloy-
ması elle renklendırılmış
Turkıye Harıtası Osmanlı
Rus mucevherlerı 1500-
1800 tanhlerı arasmdakı
antika harıta ve gravurler.
Osmanlı madaly a \ e nışan-
lar. antika mob'ılya ornek-
lerı. halı ve kılımler gu-
muş. porselen ve seranıık-
ler Anadolu'dan otantık
gıysıler fuarda ılk kez ser-
gılenıyor
Fuaretkınlıklen progıa-
mındaayrıca. "Hoşgöruve
Mevlana" belgesel tılnı
Turkıye promıyerı İsmail
Acarresım sergısı, Vhmet
Saral ebru sergısı ve kon-
feranslar da ızlenebılecek