Katalog

SÂYFA CUMHURİYET 21 KASIM 1996 PERŞEMBE 14 KULTUR Türkiye'nin ilk 'grunge' konserini gerçekleştiren Pearl Jam salonu savaş alanına çevirdi IstanbuPclaSeatlle rııhu• Konserde bütün ilgi grubun lideri Eddie Vedder üzerinde. Vedder ardı ardına sıralıyor dillerde dolaşan .Pearl Jam parçalannı. Seyirciyle iletişim kurmadan sadece şarkılarınj söylüyor. Sahne önünde büyük bir izdiham var. Konser. kanlan "deli delT kaynavan gençliğın yeni ilahı, Eddie Vedder'in mikrofonu havaya kaldırıp yerden yere vurarak yaptığı 'klasik numara* ile sona eriyor. Kültiir Servisi - Koca hangarı dolduran 14-I5yaşlanndakibin- lerce insan. biraz sonra sahneye çıkacak grubu heyecanla bekli- yor. Yeşilköy Ticaret Merke- zi'nin önü tam bır ana baba gü- nü. Kapılarayığılan. kırmızı.ye- >il saçlı kızlar. gözleri boyalı er- kekler Türkıye'nin i!k •grunge' konseri için burada toplanmı^. Bırazdan, AbmetSan organızas- yonu ıle Türkıye'ye gelen Seatt- İc'lı rock grubu Pearl Jam. İstan- bul Yeşılköy Ticaret Merke- zi'nde sahneye çıkacak. De\ bir hangan andıran salonun hertara- ft kola kutulan v e pct şışe atıkla- rıyla dolu. Bınanın girışi tam bir savaş alanını andınyor. Yerler cnm siselerden. kuttı kolalardan geçilııııyor. Heyecanlı ve sabırsız kalaba- lık Pearl Jam'derı önce sahne alan Fast Backs adlı grubun sert söy- lenıı ile eoşuyor. Ses düzeninın yetersızliği. salonun bunaitıcı sı- cağı kiniscnin umurunda değıl. Kafalar sallanıyor. Tiz çığlıklar atılıyor. Daha ılk dakıkalarda kendılerinden geçenler. arkada*- larınm ellerinın üzerinde sahnc- ye ulasmaya çalısırken gü\enlik engelıne çarpıyorlar. Bırara ve nihavet Pearl Jam... Konserde bütün ılgi grubun ka- rizmatik lideri Eddie \edder üze- rinde. Vedder. herzanıanki sakın üslubuyla 'Vitalogj*. 'Ten' \e grubun son afbünıü 'No Co- de'dan ardı ardına sıralıyor dil- lerde dolaşan Pearl Jam parçala- nnı. Adeta •90'lanıı Jim Morri- son'u. Ama tek bir farkla. Ved- der'ın deri pantolonu. astragan kürkleri vok. Seyırciyle iletişim kurmadan sadece şarkılannı söy- lüyor. Sahneye fırlayan bir hay- ran ı n ı. 'seninle tanıştığınıa mem- nunoldum'esprİMV Ie selamlıyor. Gü\enlıkgöre\lılerı ilecoşku- lu kalabalıkarasinda vaşanan itı- şip kakışma konser boyunca sü- riiyor. Sahne önünde büyük bir ızdıham var. Konser. kanlan "de- li delP kaynayan kızların. erkek- lerııı yeni ilahı. Eddie Vedder'ın mikrofonu havaya kaldınp yer- den yere \ urarak yaptığı 'klasik nunıara'ile sona eriyor. Konser salonunun dışında ise başka türlü bir izdiham yaşanıyor gecenin sonunda. Meraklı anne- ler. babalar giriş kapısina yıgıl- nıış: ıçeriden çıkacak çoeukları- nı bekliyorlar. İçerıdeki sonsuz özgürlük atmosferiniıı büyüsü. e\e döniis yoluııda sona erıyor. Kültür Bakanlığı, özel tiyatrolara destek yönetmeliğinin bazı maddelerinde değişiklik yaptı Tîyatro örgüileri saf dışı bırakıldıANKARA (AA)- Kültiir Ba- kanlığı. özel tiyatrolara de\let desteğiııi düzenleyen yönetmelı- ğin bazı maddelerinde değişiklik yaptı. Buna görc. desteğı belırle- yen Değerlcndirme Kurulıf ndan tiyatro örgütJerinin temsjlcılen çı- kanldı. Yurtdısındaki tıyatrolara da destek \erilecek. Türk yazar- lanndjn Türk dıli ileeserovnayan yundisındakı yabancı tıyatrofara da yardını yapılabilecck. Ödeııe- ğın tümü tıyatroya peşin ödene- cek. Destek alan ti> atrolar. para- nın kullanım alanlarını gösteren belgelen bakanlığa verecek. Pro- je gerçekleştırilmedığı takdırde yapılan yardımlar yasal faizi ile birlikte geri alınacak. Salon tah- sisinde artık Değerlendırme Ku- rulıı yerıne Kültür Merkezlen Da- iresi Başkanlığı yetkıli olacak. Özel Tivatrolara De\ let Deste- ğı Yönetmelığı'nin Bazı Madde- lerinde Değıjıklık Yapılmasına lliskın Yönetmelık. Resmı Gaze- te'de y ay ımlaııarak y ürürlüğe gır- dı. Yeni yönetmeliğe göre yardı- mın kapsamı \ıındı^ındaki tiyat- roları da kapsa>acak şekılde ge- nisletildi. Yardını artık yurîiçi \e y urtdışında etkınlık gösteren pro- fesyonel tı\atrolara. çocuk tı\ at- rolarına. genclık tiyatrolanna. eğıtim matrolarına. özürlülerin tiyatrolanna ve geleneksel tivat- rolara da \erilecek. Destek isteyen tiyatrolar. ge- rekli \azılı belgeleri a\rı a>rı ha- zırlayıp bır dosya halınde dılek- çelcrine eMeyejek her vıl 15 ağustos mesai bıtimme dek ba- kanlığa \erecek. M'rleşik tişatro salonu olmayan \e turne ti\atro- sıı olarak çaîışmak isteyen tiyat- rolarda eıı az 25 o\un için turne • Yönetmelikte yapılan değişiklikle Değerlendirme KLirulu'ndan; Tiyatro Yapımeıları Derneği. Tiyatro Oyunculan Derneği, T\' \e Oyun Yazarlan Derneği. Milletlerarası Eleştirmenler Birliği \e Uluslararası Tiyatro Enstitüleri temsilcisinin yanı sıra YÖK. Tiyatro Bölümü ve YÖK Konservatuvar temsilcisi çıkarıldı. anlaşması \•apmış olına >irtı ara- nacak Değeriendirme kurulu \apılan yönetmelık değişikli- ğıne göre. desteklenecek tiyatro- ları belirlemek ve destek nıiktar- larını saptamak için olu^tunıla- cak Değerlendirme Kurulu; Ba- kanlık Müstesarı. ilgılı nıüstesar >ardımç,ı>ı, Dey|e( ,X'> a t r °l a r ' Genel Müdürü. Giizeİ Sanatlar Genel Müdürü ile kültür \e sanat alanında tanınmıs kı^ıler arasın- dan makanı onayı ile belırlene- cek üç kişıden oluyıcak. Desteklenmesı uyguıı görülen proıenın. uygulanmasına basla- nırken ödeneğın tümü tıyatroya peşin olarak ödenecek. Özel ti- yatrolara yapıkıcak salon tahsis- lerinde Değerlendirme Kurıı- lu'nun yerine. Kültür Merkezlen Dairesı Ba-kanlığı yetkıli olacak Desteklenmesi uyguıı görülen projenin uygulanmasına başlanır- ken \erilecek ödetıeğin tümü ti- yatroya peşin olarak ödenecek Bu ödeme sırasında toplulukla bakanlık arasında anlaşma ınıza- lanacak. Değerlendirme Kuru- lu'nca ııygun görüldüğü takdirde Türk yazarlarından Türk dilı ile eser oynayan yurtdı^ındaki ya- bancı tiyatrolara da yardım yapı- labilecek. Destek alan tivatrolar. paranııı kullanmı alanlarını belırterek yaptıklan gıderleri belgelerı ile birlikte en geç yardım aldıkları yılı ızleyen yılın tenınıuz ayının sonıına dek bakanlığa göndere- cekler. Gıder belgeleri Kültür Ba- kanlığı'nın görevlendıreceği üç kişiden olusan komisyonca ince- lenerek rapora bağlanacak. Yurtiçindeetkinlık gösteren ti- yatrolara de\ letçe yapılan deste- ğiıı yerinde ve amaçlarına uyguıı kullanılıp kullanılmadığifcailde- kı kültiir müdürlüklerin'derî bir temsılcı. kurul üyeleri \eya gö- revlendireceği ki$ilcrce izlenip denetlenecek. Yurtdışında etkin- lik gösteren \e bakanlıkça proje- si desteklenen tiy atrolar da büy ü- kelçiliklerce görevlendirilecek yetkılilerce izlenecek. 25 kez oynanma zoruıüuİuğu Yeni yönetmelıkle destek alan oyunun sahneye konulmasından sonra en az 25 kere oynanması zorunlu hale getirildi. Aksi tak- dirde destek alan topluluk bakan- lığa karşı y ükümlülüklerini yeri- ne getirmemi- sayılacak ve ge- rekli yasal işlem yapılacak. Pro- je gerçekleştırılmediği takdirde yapılan yardımlar yasal faizı ile birlikte geri alınacak. Geçerli ma- •4^r£tı olmadan bu duruın.ı düşen. ğidhr belgelerıni göndermeyen veya bu belgelere ait raporıı olumsuz sonuçlanan tiy atrolar, ı- ki yıl geçmedıkçe devlet des- teâinden vararlananıavacak. ANTHONY GORMLEY. ORDLSl ISU GALERİYE SIĞDIRDI 40 bin toprak adam AHL ANTMEN LONDRA - Bınlerce toprak adam. Galeriyı dııvardan duvara kaplıyorlar. Yüzleri izleyiciye dönük. Sonları gelmiyor. O kadar çoklar ki sankı du\ arlan ıttırıy or- lar. mekânı genisletiyorlar. ken- dilerine yer açıyorlar. büyüyor- lar. çoğalıyorlar. Gormlev'nin toprak adamları. Londra'daki Hayvvard Galeri'dekı sergisinde. bir kez daha kocaman bir galeri- y i bu toprak adamlara mekân ola- rak kullandı ünlü İngiliz heykel- tıras Anthony Gormle>. Tabii du- \arda, kendı ısınınin yanı sıra bu projede ona yardımcı olan onlar- ca insanın ismı de yer alıyordu. Bu çapta bir proıeyı tek başına kotarmak. kaç ay sürerdi kimbi- lir? 1994 yılında Tate Galerısı'nın heryıl düzenlediği Turner Ödü- lü"nükazanan Anthony Gormley. son yıllarda üzerinde çalıştığı "Field" (Saha) projeleriy le sana- tını pay laşıma açtı: Hay\\ard ser- gisindeki binlerce küçük toprak adamın yapımına İngiliz aileler katkıda bulunurken başka saha projelerine Amazon'da çocuklar. İsveç'te öğrenciler. Meksika'da tuğlacılaryardımcı olmuş. Buor- takla^alık. küçük küçük birleşe- rek dev boyutlara ulaşan bu işın izleyicide ııyandırdığı toplumsal bilincın olu^masında belki gızli biretken. Bu isin. tek bir adamın elinden kolay kolay çıkamayaca- ğının bilınci: birelinnesi var. iki elin sesi var türünden bir düşün- ce tarzı... O küçük toprak adamlar. marş marş geliyorlar izleyiciye doğru: Gözleri oyuk oyuk. meraklı ba- kışlan var. birbirlerineyapışmıs. tek vücut olmuş gibi görünüyor- lar. Eğilip. yanlannayatmak.on- lan bır de keııdi seviyelerinde görmek ya da Gormley'nin kur- dtığu o olağanüstü düzeııi boz- mak dürtüsü uyandırıyorlar: mü- dahale edilemeyecek denli mü- kemmel kurgusu izleyicide bir Ölçüde ürkeklik bıle yaratabilı- yor. Eleştırmen Adrian Searleın değindiğı gibi "ancak bakışlan- mıilagirebileceğimiz". bizzat gır- memizin mümkün olmadığı bir odada bulumıyorlar \e bizler. "ancak sınırda durup bakabili- vorıız unlara. iclerine girip arala- >UPPLETHORPE TLM YÖrVLERİYLE TAMTILIYOR Once bir sanat eseri • Ünlü İngiliz heykeltraş Anthony Gormley, bir kez daha kocaman bir galeriyi toprak adaml'anna mekan olarak kullandı. Son yıllarda üzerinde çahştığı "Field' projeleriyle sanatını payiaşıma açan sanatçının Hay\vard sergisindeki binlerce küçük toprak adamın yapımına İngiliz aileler katkıda bulundu. rındayiirüyem'noruz,çevTelerin- de gezenıiyoruz.'* Dışandakıler. bırden yabancı olııveriyor. lzleyici. zaten farklı boyutlarda ve renk nüanslarıyla yaratılan yanılsamayla hareket îıalindey miş gibi görünen bu bin- lerce el kadar figür karsısmda kendini küçülmüş; hissediyor. Ne zaman. nerede. neden. ne gibi dü- şüncelerle. böyle. bu toprak adamlar gibi ba^ka insanlarla o- nıuz omuza. bu denli yakın. ne- redey se nefes nefese durdum.- dı- şarı'ya baktım? Gormlev'nin ya- pıtıyla. her ızley icı bıraz kendine dönüyor. Antliony Gormley. "Field"ın ilkini 150'figürle. 1989 yılında asistanlanyla tamamlamış, o iş Nevv York'ta gösterilmi^. İkinci- si. 1100 figürle Sydney'de. der- ken Amerika'nın farklı kentlerin- de. Montreal'de. Rio'da, Berlin'de sergilenmis. Avrupa'nın çeşitli kentlenndegösierılen I99jtarih- li "A\rupa Saha"sı, 35 bin hey- kelciktenolusuyor. HayvvardGa- leri'deki 40 bin heykeîcikli ~İn- gili/Sahası" ise en 'kalabalığı*. GO.NL'LDO.VMEZ- COLIN "Bugünartıkyontuyla uğraş- manın ınodası gevmiştir. Çağ- daş toplumda hicbir anlamı kal madı. Ben kameravı yeğliyo- runı.~ "Vaşadığım anı ve yeri -ki bu da \ev» ^brk- kavda geçrrmek istiyorum. Çılgınlığıelealıpona birdiizen vermek istiyomm." "Bugün \aroluşun çılgmlığı üzerine bir şcvler diyebilmek için fotoğraf sanatı en iistün araç gibi gelijor bana." "Fotoğrafçekmek ve cinsellik arasında bir benzerlik \ardir. Her ikisi de bilinmeven şeyler- dir. İşte beni devindinen de bu." "İnsarılar yapıtlarıma önee bir sanat eseri olarak baksınlar \e sonra bir fotoğraf." 1946 yılında Long Island'da koyu Katolik bir aileye doğ- muştu Robert Mapplethorpe. 1989"da AIDS'ten öldü. Ame- rikan toplumunun gizli saklı köşeîerinı açığa v uran fotoğraf- lannı göklere çıkaranlann yanı sıra töre dışı olarak yargılayan- larda çoktu. Ölümünden az önce Ameri- ka'yı dolaşan son retrospektıfi kiliseler tarafından aforozlan- dı: açık saçıklık davalarına. önemlı bır galerı yöneticisinin işinden ayrılmasına. tartışma- lara neden oldu \ e ay nı zaman- da ızley ici rekoru kırdı. 2(KTü aşkm yapıt Londra'daki Hayvvard Galen. yüksek sosyete portrelerinden alımiı çiçek çalışmalarına. bı- çınıci figiirlere. ününü sağlayan cinsel boyutu kesin imgelere dek 200'ü aşkın yapıt ile Ame- rikan kurumlarının kara koyu- nu sayılan bu sanatçıyı. izleyi- ciye tüm yönleriyle tanıtmayı amaçlamış. Bir açıdan liberal 1960'ların çocuğuydu Mapplethorpe. In- san hakları. kara panterler. ka- dm hakları. eşcinsel özgürlük. Vietnam sav aşına karşı gösteri- ler... Bu ortamın etkıleri Mapplet- horpe'un sanatını hiç bırakma- dı. Gerçı yapıtlarındaki cinsel enerji çoğunluk Fransız yontu- cu Rodin ile karşılaştırılır. Ken- disi ise her zaman konudan ön- • Londra'da Hayvvard Galeri, yüksek sosyete portrelerinden alımiı çiçek çahşmalarına, biçimci figürlere. ününü sağlayan cinsel boyutu kesin imgelere dek 200'ü aşkın yapıt ile Amerikan kurumlarının kara koyunu sayılan bu sanatçıyı izleyiciye tüm yönleriyle tanıtmayı amaçlıyor. ce biçeme önem verdiğını v ur- gulamıştır. Kadın ve erkek arasında cin- sel durumlar böyle durumların gızliliğıne alışmiş izleyiciy i ^a- şırtabılir; oysa imgenin dingin- liği. nesnelliği onu tüm por- nografik öğelerden arındıra- caktır. Tartışmalı imgeler Ününü daha tartışmalı imge- lere borçlu olsa da duygulu ve usta bir portre sanatçısıydı Mapplethorpe. Bu fotoğraflann bazıları bü- yük para karşılığında gerçek- îeşmiş. bazıları ise salt keyif için yapılmıştı. Sergıde izlediğimiz David Hockne>, And> VNarhol, Laurie Anderson portreleri dışj görü- nümün ötesinde zaman zaman hiciv Ii öğeler getirmiş konuya. Kadınsı bir yüz ile erkekçe omuzlarvegövdeyı karşılaştır- dığı kendı portrelerınde de er- keklik \e erkek olma gibi katı kav ramlarla dalga geçergibi bir hava sezilivor. IŞILDAK VE YELPAZE ATİLLA BİRKİY E Elinde Kızılcık Dalı Bu cumartesı. 23 Kasım 1996. Sonbaharın son günleri. Pastırma yazı kentin üzerinde, sis de. Bir öğle vapuruyla adaya. Burgaz'a uzanmalı, hava yağışlı olsa da. Doğru Kalpazankaya'ya. Geçerken "müze"yebır selam çakmalı. Kalpazankaya "sevgi"rim simgesidir. Kalpazan- kaya, gittiğinızde sizi sevgi ve huzurla kucaklayan doğa parçasının adıdır... Sevgiye her zamankınden daha çok ihtiyacımız var. Bu sözcüğün anlamını bir türlü öğrenemedık. Giderek de bu sözcükten nefret eder olduk: artık, sevgisiz bir toplumuz. insanlarım/z sevgiden, sevmekten uzaklaştı, şid- det en yakınımız oldu. Oysa. güzel yaşamak için sevginin merkezde olduğunu bir türlü fark edeme- dık. Doğayı sevmiyoruz, hayvanlan sevmiyoruz, in- sanlan, kendi cinsimizi sevmiyoruz. Edebiyatı sev- miyoruz, sanatı sevmiyoruz... • Kimi yazarlar. "sevgi"y'\: bu yüceliği bize kutsal bir emanet olarak bırakmışlardı. Gözümüz gibi ko- runması gereken kutsal bir emanet olarak... Üstelik, sevgıyi yürekten duyarak, ucu yontul- muş kızılcık dalıyla ak kâğıtlara yazmışlardı. Iskeleden Kalpazankaya'ya doğru yol alırken, o yeşiUerie bezenmiş yolda yürekten. dostane bır hişt sesi duyar ve denizin maviliğıni sonsuzluğa uzanan bir huzur olarak içinize çekerken. uzaklardan -bel- ki de sisın ıçınde. belkı de pusun ıçınde. belli belir- siz, bir- Istanbul görünür. Güzellikler yok oluyor mu Burgaz'da. Kalpazan- kaya'da? İşte "Son Kuşlar" öyküsünün sonu: "Kuşları boğdular, çimenleri söktüler, yollar ça- mur içinde kaldı. Dünya değişiyor dostlanm. Günün birinde gök- yüzünde, güz mevsıminde artık esmer lekeler gö- remeyeceksinız. Günün birinde yol kenarlannda, toprak anamızın koyuyeşil saçlannı da göremeye- ceksiniz. Bizim için değil ama, çocuklar, sizin için kötü olacak. Biz kuşları ve yeşillikleri çok gördük. Sizin için kötü olacak. Benden hikâyesi." • Çocuklarımız sevgisiz bir dünyada büyüyor. Ede-. biyatın unutulduğu, bir öykünün tadına varılmadı- ğı bir dünyaya gözlerinı açıyor. Oysa, dedim ya kimi yazarlar bize güzelliği, sev- ; gıyi, dostluğu, hayal kurmanın güzelliklerini, balığa çıkmanın keyfini. namusluca yaşamanın peşinden sonuna kadar gıtmeyı, değerı. aşkı. kısaca insana uygun yaşanabilırlığı göstermişlerdi. Bu değerleri giderek yıtıriyoruz (yitirdik)... Özcesi, çocuklarımızın, duyarlılığını kızılcık dalıy- la toprağın sıcaklığına ışleyen gerçek bir yazarı ta- nımasını, sevmesıni, onun yazdıklannı okumaktan keyif almasını; edebiyatı sevmesıni, insanları sev- mesini. özgür bir kişi olmasını istiyorum. istiyorum ki çocuklarımız güzelliklerden, değer- den, erdemden yoksun kalmasm. Çocuklarımız yoksun kalmasm: Sait Faik'ten... • 23 Kasım ,190Ş,, Saıt Faik'in doğduğu gün. Cumartesı, Burgaz'a gitmelı, doğru Kalpazan- • kaya'ya; geçerken "rnüze"ye bir selam çakmalı. . Kalpazankaya'dakı kır lokantasında oturup ıçki- mizi yudumlarken, Adapazan'na doğru. denizin hu- ; zurunu doyasıya içine çekıp sevgiyı. bir dokunuşu, • bır gülüşü, bir dostluğu yazan Sait Faik'e el salla- malı... Sergi bugün açılıyor Sığınma, kaçış, sürgün ve geri dönüşün fotoğraflan Kültiir Servisi - İstanbul BM Çağdas Sanat Merkezi'nde bueün saat 18.00'deBırleşmiş Mılletler Mülteciler Yüksek Komıserlıörnın (BMMYK)-SIĞINMA (Reftıge): - Sığınma, Kaçış, Siirgiin, Geri Döniiş" başlıklı fotoğraf sergisi açılıyor. BMMYK'nin bütün dünyayı dolaşmak üzere düzenlenen v e bu güne kadar İsviçre. Mozambik. Polonya'da sergilenen "Sığınma". 5 aralık tarihıne kadar görülebileeek. Yankı uyandırdı Sergınin amacı savaş. zulüm ve yaygın insan haklan ihlalîeri nedeniyle 27 milyon insanın ülkesini terk etmek zorunda kaldığı günümüzde mülteci harekeklerıni ve onların acılannı gündeme getirmek ve her gecen gün. dünya barışını tehdit eder şekılde boyutları giderek artan sorunun çözümünde kamuo,unun desteğini sağlamak Türkiye'den sonra \unanistan ve Meksika'da sergilenecek olan kriz bölgesindeki serbest fotoğrafçılar \e BMMYK görev lilerince çekilen 27 fotoğraf bugüne kadar sergilendikleri ülke erde büyük yankı uyandırdı. Sergi öncelikle BMMKY'nindünyi çapında bakıp koruıjU ğu 27 milyonu aşkın mültecinin durumuiiu incelerken. BMMKVnin daima yardıma hazı- olan kaçış sırasında acil naddi yardım sağlayan inyni yardım kuruluşlarırm etkinlikleri. sığınılaı ülkelerde meydaııa ^clen çevre hasarlarını en aza indirgeme çalışmalan ve ev lerine dönen mültecilere yönelik yardım çalışmaları konularında da bilgi v eriyor. ~Sığınma*'da A. Hollmann. P. Maourtıfis. K. Gaugler, P. Jambor. HJ. Da\ ios, R. LeMoy ne. B. Press. L. Taylor, D. Bregnard. K. Gool gibi sanatçıların fotoğraflan sergileniyor. Serginin en dıkkat çeken fotoğraflarının konuları ise Zaire'nin Goma bölgesindeki Kibumba kampında yer alan bir Ruandalı mültecinin evi. Etnik siddetten kaçan 250 bin Ruandalı mültecinin 24 saatlik bir süre içerisinde Tanzaya'ya girişi. gemıleri kıy ıva birkaç metre ileride batan Vietnamlı mülteciler. Kamboçya kampından kaçan mülteciler. Zaire içıne girebilmek için Ruizzi Nehri'ndeki köprüde izin bekleyen Ruandalı mülteciler. Banja Luka bölgesinden sürülmüş olan Hınat ve Müslüman mültecilerin Hırvatıstan Krajina'ya tekrarele geçirdikten sonra varışlan. mültecilerin yakacak odun jhriyaçlan nedeniy le doğal bitki örtüsü ve ağaçlara verdiklen zarar. Tacik mültecilerin Afganistan'dan gönüllü dönüşleri. yıllarca Meksika'da sürgünde kaldıktan sonra köylerine dönen Guatemalalı mülteciler, Somali'de mültecilerin Kenya'dan dönüşünü kolaylaştırmak ve teşv jk etmek için rehabilitasyonunu BMMYK'nin finanse ettiğı Bardera Hastanesi.