Katalog

İİ9KASIM1996SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 TO Bosna'da olacak • BRL KSEL (AA) - NATO uyesı löulkenın daımı temsılcılennden oluşan NATO Konseyf nın. Bosna'da >enı bır guç oluşturulması ıçın ılke anlaşmasına vardığı bıldınldı Bosna"dakı durumia ılgılı olarak dun duzenlenen toplantıda suresı aralık ayında sona erecek NATO onculuğundekı çokuluslu banşı uvgulama gucunun (IFOR) yenne yenı bır guç oluşturulması .konusunda anlaşma sağlandı 30 ulkeden 31 bın askenn katılacağı guç. kısaca SFOR(ıstıkrargucu) olarak adlandınlacak ABD'de Rus casusu • WASHI1NGTON(\A)- ABD'de, Rusya yaranna çalıştığı one surulen bır Merkezı Hat>c Alma Teşkılatı (CIA) uyesının gozaltına alındıgı bıldmldı Ne\\ Vork Tımes Gazetesı'nın haberınde. kımlığı açıklanmayan CIA "gorev lısının. cumartesı 'gunu gozattına alındıgı ve mahkeme onune çıkarılacağı belırtıldı Resmı kaynaklann. bu ola\ ı. ABD'de son 4 yılda en onemlı casusluk olayı olarak nıteledıklerı kaydedılen haberde. yakalanan kışının, başka CIA gorev lılennı de eğtttığı ve yurtdışında gore\ •yaptığı ıfade edıldı. Moldova peçimleri K.İŞİNEV (XA)- Moldova'da oncekı gün yapılan cumhurbaşkanlığı seçımlennm ılk turunda, Cumhurbaşkanı Mırza Snegur'un onde gıttığı bıldınldı Seçım komısyonundan yapılan flçıklamaya gore kullanılan pylann yuzde 60'ının sayımı iamamlandı 8 adayın «atıldığı seçımde sayılan jpylann yuzde 38'mı alan Bnegur'u. yuzde 26'lık bır pranla Parlamento Başkanı petru Lucmskı ızlıvor JMakedonya'da yerel seçimler pUSktP(AA)- jMakedpmffi'da oncekı gun 5'apilan ıfk tur yerel Seçımlenn resmı olmayan ılk konuçlanna gore. ıktıdardakı Sosyal Demokratlar Bırhği'nm 13.VMRO- DPMNE Demokrat Partısı He Muhafazakâr Makedon tylem Partısı tarafından pluşturulan blokun 8. Sosyalıst Partı'nın4. Demokratık Refah Partısı'nın 3, \mavutlann Demokratık Retah Partisfnın 2 veTurk Demokratık Partısı'nın 1 beledıye başkanlığmı kazandığı kesınleştı Hutu-Tutsi çatışmasının etnik değil, sınıfsal kökenleri v a r H i H u t u sığmmacıian: Eve yoicuiuk Yok aslında birbirindenfarklarıDış Haberier Senisi - Bırbırlerınden "sovkırma" duzeyınde nefret eden Hutularla Tutsıler arasinda yaşananlar kabıle çatışması değıl etnık çatışma da değıl Bılımsel tanımlara gore bu ıkı topluluk. aynı topluma aıt Aynı dılı konuşuyorlar. aynı dıne mensuplar ve tek bır kulture sahıpler Yuz>ıllarca bırlıkte barış ıçınde yaşayan Hutularld Tutsilerm bırbınne duşmesınde Alman emperyalızmıyle Belçıka emperyalızmının payı var Ancak Hutularla Tutsılerın bugun boğazlaşmaldnnda tek neden emperyalızmın oyunları değıl Avrupalılargelene kadar Tutsıler suru sdhıbı arıstokrdtlardı. Hutular ıse yoksul koyluler \anı çatışmanın sınıfsal kokenlerı bulunuvor Bağımsızlıgın kazarıılmasından sonra ıktıdara gelen Hutuların Tutsılerle gırıstığı ekonomık rekabet de çatışma nedenlerınden bın Sınıfsal çatışma. polıtıkacıların 30 v ıldır koruklemesıvle ıkı topluluğun çatışmasına donuşmuş Oysa antropologlar, ıkı topluluk arasında etnık açıdan hıçbır farklılık bulunmadığmı belırtıyorlar Ikı toplum arasmdakı gozle gorulur tek fark, Tutsılerın daha uzun olması Ancak bılım adamları bunun beslenme yetersızlığmden kaynaklandığını kaydederek ortalama 12 cm'lık bu farkın geçen yuzyılda Avrupa'dakı zengın-yoksul boy farkıyla eşit oldugunu hatırlatıyorlar Masısı bölgesınde 120,000-150,000 ı Kahmdo'9tale , UGANDA Kıbumba Mugunga 1 ZAİREİ G-om / Gısenyı 700,000 Kuzey Ktvu'lu Hutu sığınmacısının çogu Ruandaya gerı donuyor 500,000 sığınmacı Güney Kıvu'da beklyor o 40 km Zaire'deki Hutu sığınmacılann geri dönmesi üzerine ABD, durumu yeniden gözden geçiriyor Aranan mazeret bııhındu• Washington ve Londra çokuluslu güce katılmakta kararsız. Oysa katliam korkusuyla ülkelennden kaçanlann geri dönmesi, aynı tehlıkeyle yeniden karşı karşıya kalmalan anlamına gelıyor. Dış Haberier Servisi - Hutu sığınmacılar Za- ıre'nın doğusundakı kamplardan Ruanda'ya doğru akın akın donuş y ü- ruyuşlennı surdururlerken Batılılarbolgeye çokulus- lu gucun gondenlmesı ka- rarını bır turlü kesınleştı- remıyor Ancak sığınma- cılann Ruanda'va gerı donmelerı ıle Batı'nıngo- züjıde. askerı yardımın gereklılıgı onemmı kay- betmış gıbı gozukuvor ABD. Zaıre-Ruanda sı- nınnda sıgınmacı knzın- de son değışıklıklen ızle- dıklerını. ancak bolgeye ABD askerı gonderıp gondermeme konusunda henuz karara varmadıgını açıklarken lngıltere'nın de VVashıngton'un çızgı- Sindebıryol ızledığı goz- lenıyor Batılılar bır yan- dan "yardım gerekli, an- cak niteliği değjşmeti" söz- lennı ısrarla tekrarlarken Doğu Zaıre'ye yardım bır turlu ulaşamıyor BM MultecılerYuksek K.omıserlığı(UNHCR)Zaıre'den donen Ruandalı Hutu sığınmacı- lann sayısının 500 bıne ulaştıgını bıldırdı' UNHCR sozcusu Rav \Vilkinson. 500 bın kışının sınırı geçtıgını belırtırken. Zaıre ıçınde hâlâ sınıra ulaşmaya çalışan bazı kuçuk grupların bulunduğunu soyledı Sözcü, Zaıre'nm Bukavu bol- Yüzbinlercemulteu AIIU-'M-geıı doneıkeııaçlıga,susu/luga vekolerayakar^ı sava^veııvuı. Lluslaıaıası>ardımın bölgeveulaşmaolasılığı ise her geçen gün bira/ daha azalıvor. Bu zoriu volculuk bazılan için bir tarlanın ortasında ve>a yol kenannda bitivor. Diğerieri \ola devam edivor. gesındekı 500 bın kışılık dığer bu- \uk Ruandalı sığınmacı grubun- da ıse gerı donuş konusunda bır hareket gozlenmedığını belırttı Ote yandan Uluslararası Kızıl- haç kuruluşu çatışmalann başla- masından sonra Zaıre'nın doğu- sunda kavbolan binlerce Hutu sı- ğınmacı veZaırelı sı\ ılın aranma- sı ıçın operasyon başlatmaya ka- rar verdığını duyurdu. Hutular milislere kızgın Bu arada. 1994 yılında Ruan- da'da çıkan ıç savaştan kaçarak Zaıre'ye sığınan ve son derece guç şartlar altında yaşamlarını surduren Hutu sığınmacılan, bır yandan eve donuşun mutluluğunu yaşarken zorlu yuruyuş sırasında yıtırdıklen yakınlan ıçın ûzülu- yorlar Hutular kendılerını Zaıre'ye goturdukten sonra gen donmele- nne ızın vermeyen. dönmeye kal- kanları ıse oldüren Hutu mılısle- nne de kızgınlar 2 5 yıllık goçe- be yaşamından sonra eve donen Hutuların bır dığer endışesı de Ruanda'dakı Tutsılerın kendıle- rınden öç almaya kalkışma olası- lığı Ote yandan Uganda-Zaıre sını- nndakı çatışmalar ıse hâlâ suru- yor Oncekı gün çıkan şıddetlı ça- tışmalarda Zaıre ordusundan 100, Uganda ordusunda da 30 askenn olmesı ıle bırlıkte bolgede 4 gun- den berı suren çatışmalarda olu sayısının 200'ü aştığı kaydedıldı ATİNA BORSASISKANOALININ PERDE ARKASI Uzmanlar değerlendirdi, biz açıklıyoruz İşte borsanın en riskli Balarısı 4 Kişisel Ihtiyaclarmız içpn bankaların Doğusan v? Söksa'nın akıbetitrflli oldu koşulları Paranıza yön veren dergi • M 1 E K O N O M I İ K TREND HER PAZAR BAYİNİZDEN ALMAYI UNUTMAYINIZ Zaıre 'de Tutsi isyanı yok Dış Haberler Servisi - Zaıre'vı bır aydan ben kana bulayan çatışmalarda taraflardan bın Banyamulenge dıye anılan Zaire'deki Tutsı azınlıklar Nesıller boyunca bolgede yaşayan, ancak Zaire'deki dıkta yonetımı altında ezılen Tutsıler bır gun gelır dayanamaz, başkaldmrlar Ulkedekı gozle gorulur ayınmcılık. 2 yıl once sayılan ıkı mılyonu aşkın Hutu sığınmacının komşu Ruanda'dan gelmesıyle gıderek tırmanır 1994 vılında Ruanda'da yaşanan yuzyılın en kanlı soykınmında 800 bın Tutsı'yı katleden Hutu mılısler taşkın ırkçı hareketlennı bu kez de Banyamulengelere yansıtırken bır yandan da ulke ekonomısı ınanılmaz bır ınışe geçmektedır Ortamdan cesaret alan bolgedekı Zaırelı sıyasetçılenn Banyamulengelere baskılannı arttırarak u Va doğu Zaire'yi terk et va da ol tehdıtlennı savurmasıyla ısyanpatlak venr Yınede Zaıre'de yaşanan. bır Banyamulenge isyanı değıl Banyamulengeler. Kongo- Zaıre'nm kurtuluşu ıçın Demokratık Guçler Bırlığı'nı oluşturan 4 sıyası grubun yalnızca bır tanesı Orgutun amacı, son derece karışık etnık bır mozaığı olan Zaıre'de uluslann yeniden doğuşunu sağlamak Yoksa Zaıre POLİTİKADA SORLTVLAR^ ERGUN BALCI Zaire Zaıre'de multecı kamplarındakı Hutuların cuma gunu Ruanda'ya gerı aonmeye başlamaları ıle dun- ya rahat bır nefes aldı Cumadan bu yana yaklaşık 500 bın multecının Ruanda'ya donduğu bıldınldı Multecıler, 1994 yılında Ruanda'da ıktıdara gelen Tutsılerın, kendılerınden ıntıkam alacağından kor- karak Zaıre'ye kaçmışlardı Ancak Ruanda'da 1 mılyon Tutsıyı katleden bin- lerce sılahlı Hutu mılısı ıle soykırım emrını veren lı- derler de multecılerın arasına karışarak Zaıre'ye geçmıştı Tepeden tırnağa sılahlı bu grup, kamplarda ege- menhk kurarak yuz binlerce multecıyı rehın durumu- na soktu, uç hafta once Zaıre yonetımıne karşı ıs- yan ederek hızla ılerleyen Tutsı gerıllalarına karşı multecılen kalkan olarak kullandı Ancak geçen haf- ta perşembe gunu, en buyuk multecı kampına bas- kın duzenleyen Tutsı gerıllaları, Hutu mılıslerını kaç- mak zorunda bıraktı Sılahlı Hutu mılıslerının kamp- lardan kaçması uzerıne serbest kalan yuz binlerce multecı de Ruanda'ya donmeye başladı • • • Multecılerın Ruanda'ya donmeye başlaması uzerıne ABD ıle Ingıltere, Zaıre'ye yapılması ka- rarlaştırılan askerı operasyondan yan çızmeye başladı VVashıngton ve Londra bu konuda za- ten ısteksızdıler Fransa ıse operasyonun plan- landığı gıbı gerçekleştırıleceğını açıkladı ABD ıle Fransa, Orta Afrıka'da bırbırlerı ıle açık bır rekabet ıçındeler ABD, Ruanda ve Burundı'de ık- tıdarda olan Tutsılerı desteklıyor Fransa ıse Hutu- ların geleneksel dostu Ne var kı, Ruanda'da 1994 yılında ıktıdarda olan Hutu yonetımının 1 mılyon Tutsıyı katletmesı, Fransa'nın prestıjıne ağır darbe ındırırken ABD'nın bolgede yıldızı parlamaya baş- ladı ABD, zengın maden yataklarına sahıp bolgeye uzun suredır goz dıkmıştı 1964 te Zaıre ordusun- da eskı onbaşı Joseph Mobırtu, CIA'nın yardımıy- la ıktıdara el koydu Dunyanın en buyuk hırsızlarından bırı olan Mo- butu, bır yandan ulkesının zengın maden yatakla- rını Amerıkan şırketlerıne açarken ote yandan go- rulmemış bır hızla ceplerını doldurdu Halen Fran- sa'da vıllasında kalan ve kansertedavısı goren Mo- butu'nun Isvıçre bankalarında 4 mılyar doları oldu- ğu bıldırılıyor Bu servete Mobutu'nun Zaıre ve çe- şıtlı Avrupa ulkelerındekı vıllalarla dığer gayrımen- kullerını de eklemek gerekıyor Onbaşı Mobutu, CIA'nın yardımıyla ıktıdara gel- dıkten sonra kendı kendını mareşallığe terfı ettıre- rek "en buyuk horoz" anlamına gelen "Sese Seko" adını aldı "En buyuk horoz" Mobutu'nun 300 do- layında çocuğu var ABD'nın desteğındekı bu rezıl adam 30 yıldır vıl- la ve çocuk yapmaktan başka bır şeyle uğraşma- dığından Zaıre buyuk bır sefalet ve kanşıklık ıçın- de ' * • • • •'*' . - ' Her an parçalanıp kaosa yuvarlanmaTtehlıkesj.ıle karşı karşıya olan Zaıre'den multecılerın Ruanda'ya donmesı, aslında bunalımın sona ermesı ıçın yeter- lı değıl Çunku uç hafta once çatışmalar başladığın- da, 100-120 bın dolayında multecı, kamplardan kaçmayı başarıp ulkenın ıçlerınde ormanlık bolge- ye sığınmıştı Geçen hafta Tutsı gerıllalarından ka- çan binlerce Hutu mılısı de ormanlık bolgelerde mevzılendı Tutsı gerıllalan tarafından yenılgıye uğ- ratılan başıbozuk Zaıre askerlerı ıse onlerıne gelen koylerı yağmalıyor Bu durumda bolgede rahatlıkla bır kan banyosu meydana gelebılır Yenı bır felaketı engellemek ıçın Hutu mılıslennın sılahlarını almak ve ormanlık bol- geye sığınan 100-120 bın multecıye acıl gıda yar- dımı yapmak gerekıyor Bunu da ancak uluslararası guç gerçekleştırebılır İnterahamwe dehseti Zaire'deki çatısnıalaı da en fazla ezilenler vine kadın ve ^ocuklar oluvor. Devlet Başkanı Mobutu'nun ıddıa ettığı gıbı doğu Zaıre vı Ruanda'ya ekleyerek Tutsı egemenlığı yaratmak değıl Bunun en somut orneğı ıse aynlıkçıların lıderlennden bın olan Laurent Desire Kabila'nın bır Tutsı değıl Zaıre nın eyaletlennden bın olan $aba bolgesmden bır Marksıst oluşu Hutular, Nazigibi 'çalıştı' Dış Haberier Servisı - Ruanda'da 1994 \ılında 800 bin Tutsi"nın katledilmesi, ıktıdardaki Hutular'ın onceden ha7iriadığı bır sov kınnıdı. Sov kınnıın buvıık bolumu. Turkçe karşıİığı ~Omuz omuza duranlar" anlamına gelen lnterahamv\e milisleri tarafından «erçekleştirildı. Tutsi sovkınmı sırasında ıki halkın bıriikte Naşamasını isteven banşçı Hutular da olduruldu. Sivil bir mılıs orgutu olan lnteraham\\e. Ruanda'nın Hutu voneticileri tarafından. sovkınmdan once oluşturuldu. Önlan sovkınm sırasında Zaıre"dekı Huhj sığınmacı kamplannda gorenler, Nazilerden farklan olmadığını sövlüvor. Gerçekten de vontemlerinın Nazilerin, ^ahudi karşıtı propagandasından farkı \oktu. Belçika somurgesı olduğu sıralarda Ruanda'da Tutsiler vonetimdevdi. Bağımsızlıktan sonra iktıdara gelen Hutular, on binlerce Tutsi'yi öldurduler. Şanslı olan Tutsiler Lganda'ya kaçtu kalanlarsa katlıamlara maruz kaldılar. Tutsiler 1990'da Ruanda ^urtseverCephesi'nı kurdular. 1994'te hukumet anlaşmak istivormuş gıbi vaptı, ovsa a\nı dönentde lnteraham>\e gûçlenKordu. Radvoda vavimlannda •'hamam boceklerinın" (Tutsiler'ın) Hutıılar'ı veniden köle vapmava hazuiandığı \olunda vorumlar vavımlanma\a başlandı. Sovkınmın arifesinde bir radvo ıstasvonunda "Tutsiler'in olduıiılmesı gerektıği" sövlendi. Ertesi gün Interaham we milisleri, Ruanda'dan kactıktan sonra Zaire'de 2 mihon Hutu'jıı haraca bağladüar. İ Ikelenne geri donerek Tutsiler'k vaşamak ısteven Humlar'ı linç ettiler. Bılgı çağındayız Uygarlığı yakalamak ıçın en az 8 yıllık bır temel eğıtım zorunlu olmalıdır ÇYDD tNSÜLINDEN KORKMAYIN YAŞAMI KURTAR1R Tiirkije Diyabet Tedavi ve Eğjtim Vakfi