Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 15KASIM1996CUMA
OLAYLAR VE GORUŞLER
Gene O Gün
MELİH CEVDET ANDAY
1
2 Kasım 1 996 salı gunu her
hatta olduğu gıbı dorduncu
sa\famızda çıkan koşe vazı-
tna Kavserı Buvukşehır Be
ledı>eBaşkanı nınkınveneî
ıet kıısansozlennı konuedın-
nns.tını adamın \taturk u anma tore-
nıne îçi kan ağclavarakgıtmesı benı >al-
nızca^ırtmaklakalmamiş. urpertmiş.-
tı de Bu ne duşmanlık bu ne nefret'
Gene o gunku gazetemızde bu ola> ın
uvandırdıgı vankılan okurken geneur-
pererek gordumkı Refah Partısı Ka>-
serı Buvukş,ehırBeledı\e Başkanı Ka-
ratepe nın sozlennı "Duşunce ozgur-
luğıı" kavramı ıçıne sokarak olağan
kars.ılamis
Demek 10 Kasım gunu Refah Partı-
sı nındeıçı kan ağ]ı>ormuş demekten
kendımı alamıvorum Bana "Duşunce
O7guriuğu başka. duşunce birliği baş-
kadır" denmes>ın Şerıatçıiar laık ına
nısji neden duşunce ozgurluğu ıçınde
gorup değerlendırmıyorlar' Laık duze-
ne neden kın netretduvuvorlar0
Neden
laık de\let verıne şerıat devletını getı-
receklerını artık saklamağa bıle gerek
gorrnuyorlar7
O konu\u tazelemek ıçın başjama
dım bu >azı\a
Gene o gunku gazetemızde RP mıl-
letvekılı HasanHusevinCejlan ın 1994
vılındaHollandada vaptıgı konus.mava
ıhşkınbırhabergundemegetınlnordu
an nın haber bultenınde Hasan Hu-
sevın Ce>lan ın 1994 >ılında Hollan-
da'dakı konuşması sırasında 1974 vı-
lında Ecevit lekurdukları koalisvon ko-
nusunda ımam-hatıp hsesinın o za
manda kuruldugunu sovlemış Ece-
vıt'ın oz Turkçe nıerakından vararian-
dıklannı sozlenne eklemış.
Nasıl mı7
Çunku "okuP Turkçe değılmis. "li-
se" ıse Turkçe ımıs Imam-hatıp okul-
lan Iıse olunca artık bu okulları bıttren
ler de harp okullarına alınabılecekler-
mış ama bu anlaşmava o zamankı
Cumhurbaşkanı Fahri Koruturk engel
olmuş
Bovlece -burava dıkkat edılsın- bır
devnm onlenmış, E\et vanlış okunıa
dınız Gene o gun at\ nın aks.am 20
bultenınde 41i Kırca nın duzenledığı
program bu konu\a avnntılı olarak \er
verdt
RP mılletvekılı Hasan Husevın Cev-
ian ola\a ıhşkın soruları \anıtladıktan
sonra konuşma sırası sayın Ece\ıt e
geldı Sayın Ecevıt o vakur o sakın o
telas.siz davranışı ıle Cevlan ın verdı-
ğı butun bılgılerın \anlış oldugunu
açıkladıveharpoküllannaınıam-hatıp-
lılerınalınıpalınmanıası vetkısınınGe-
nelkurma> Başkanlıgı nda oldugunu
\ urgulavarak sozlerıne son verdı
Ne\arbunda dıyeceksınız
Çok :>ev var
Gene o gun azız llhan Selçuk, Pen-
cere kos.esinde Ka> serı Buv uk^ehır Be-
ledıve Başkanı nın sozlennı konu edı-
nıvor ve vazısını sovle bıtırıvordu
"Ka>seri>a Ataturk'u sevivor.
Va da sevmivor...
Hallun çoğunluğu ne\i ister bileme-
yız.
Bildiğımiz. Şukru Bev, Refah Parti-
sf nındeğıi, Kavsen'nın Beledıve Başka-
nı'dır.
Voksa Kavserililerın çoğunluğu \ta-
turk'eduşman mı?
ka\seri'de CHP var. DSP var. D\ P
\ar, \\\P \ar. Eğer bu partiler Ata-
turk'u se\ı\orlarsa, Refahlı beledıye
başkanı ıçın gereğıni duşunurier.
Na duşunmezlerse?
Halkın bağrındaki ozlemlerin birikı-
mını kım daha m sezerse geleceğın lıde-
ri o olacak...
10 kasım'da ortava çıkan bu!
Turkne'nın 21'ıncı vuzvıla girerken
gundeminde karşı-dev nmi demokratik
ortamda venilgıve uğratmak binnci SH
rav lalıvor.
Chlevse neduruvoruz?"
llhan Selçuk un sorusu u\arıcıdır
llhan Selçuk un >ukanvasonparça-
sını aldığım \azısında "karşı-devnm"
sozunu kullanması <,ok onemlıdır
(Rastlantıva bakın kı RP mılletvekılı
Ce\ lan da ımam-hatıplılenn harp okul-
larına gırmelennı devrim dı\e nıtelen-
dırı>ordu)
Refah Partılıler Karatepe >ıde Cev-
lan ıda "Duşunce ozguriuğu" adına sa-
s unuvorlar Bız de karşı de\rımı onle-
mevı "Duşunce ozguriuğu" adına ıstı-
voruz
Onlardemokrasıvı kullanı>orlar bız
demokrasıvı koru\oruz
Karşı-devrımcıler ıçlerınden kı*. kıs
gulerek fakat sahtelıklerını sozum ona
bır mantıkla ortbas etmeğe çalışarak
"Halkın ıstedıği olur efendim. Demok-
rasi bu değil mıdir?*" dıyorlar
Ha\ır bu değıldır efendim
"Demokrasi. halkın, eşitlığin, ozgur-
luğun geüşmesi içindir."
Hıçbırılkel toplum u\ani!} \ea\dın-
lanma olmadan demokrasıye varamaz
L>anışa ve a>dınlanmaya duşman
olup "Demokrasi halkınistediğiniyap-
mak demekrir" dıye duşunenler > alan-
cı v e aldatıcıdırlar Demokratik duzene
varan toplumlann uyanı^ \e avdınlan-
madan geçtıklennı unutma>alım
Atatürk'ün Kurduğu Devlet Nerede?
CAHİT TANYOL
A
taturk'un kurduğu de\let nerede
\ebız nere\egıdı\,oruz7
tçerıgın-
de toplumsal kavgı toplumsal
kuşku \ e toplumsal korkunun yu-
valandıgı bu ^orunun gerısınde
acep ne var7
Turk toplumutarıhı-
nın en karanlık gıınlerınde bıle bo> le bır soru ıle
\uzvuze gelmemıştı Butun Osmanlı tarıhı bo-
vıınca >a^anan bu>uk çalkantılarda olsun \a da
ımparatorlugun çoktugu umutların vıtırıldıgı \e
Aıudolu mın par^alandığı yıllarda olsun kımse-
nm aklına "nereje gidiyoruz" dıve bır soru gel-
meım^tır
Gerek a\dınların ve gerekse devIet adamlarının
kalasmda sadece bır tek soru ı^aretı vardı Dev-
letı nasıl kurtarabılınz' Bu tarıhsel ortak sorunun
kar^isinda çeşıtlı vorumlar ve çozumler sıralanı-
voıdıı Once çokuşun nedenlerı ara^tınlıvor ona
gore çozumler onerılnordu
Devletı nasıl kurtarabılınz
0
Butun venılık ha-
reketlerının de\ Iet vapiMndadeğışme>ı amaçla-
van Tanzımat ın Bınncı ve Ikıncı Me^rutnetle-
rın \e Kanıın-ı Esası (Anayasa) kavgalarının ge-
ıısmde vatantek sorun "De\letıkurtarmak"ıçın
çozum aramaktı Her venıle^me ve duzeltme gı-
n^ııııının temelınde deneyımlerden gelen bırdu-
!>un bırıkımı vardı
Geıçı bızını anarsı ve karga^aları onlevecek
Thomas Hobbes va da dev letın mutlak otorıtesı-
nı sav unan Mak\a\ellı gıbı buv uk duşunurlerımız
yoktu \ma vıne de Makyavellı nın "Hukum-
dar™ adlı >apı!ında onerdıgı ve Hobbes un anar-
şı\ekar>ı ^erlennenehvenı olarak gorduğu "Le-
\iethan" adlı "dev devlef" ımgesının somut ome-
gını canlandıran Koprulu Mehmet Paşa gıbı ve-
zırlerımız Koçubcv, Kocasekbanbaşı gıbı dev-
nmcı \egozu pek vol gostencılenmız vardı Bu-
gun olduğu gıbı dev letın doğal otontesı ıle de-
mokratik laçkalığı bırıbırınden a>ırama^an şa^-
kınların ve sokak adamlarının elıne duşmemıştı
dev Iet
Tanzımat a kadar venılık hareketlerının çozu-
mu ve çokuntunun asılması dev letın kendı ıç dı
namızmı ıçınde aranıvordu Tanzımatla bırhkte
dev Iet kendısıne dı^arıdan ornek aramak gereğı-
ni ve zorunluluğıınu duvdu KendiMnı evrenın
merkezı gıbı goren >abancı devletlere elçı gon-
dermevı bıle devlet havsi>etı ıle bağdaı^tırama-
yan bır Osmanlı devlet geleneğı yerını sıyasal bır
>.aş,kınlıga bırakmıs,tı
(, unku dev Iet artık dı> polıtıkada bağımsızlıgı-
nı vıtırmışvekendisinı Rustehkkesınekarşı Ba
tı nın "himave"polıtıkasına terketmıstı Bundan
sonra vapılan butun venılık hareketlerı Mustafa
Kemal'ın devısıvle Kanun-ı Esası de dahıl hep
Batı nın telkını \e baskısıvla vapılmı^tı Mithat
Paşa'nın hazırlatnji!} olduğu 1876 tarıhh ılk Ana-
vasa (Kanun-ı Esası) Batı dev letlerme sınn go-
runmek amacını ta^ır
Bır tur "şirinlık muskası"na benzeven bu ılk
ana>asa toplumsal amaun dısında olmayı ken-
dısıne abes bır tartis.ma geleneğı halıne getırerek
gunumuze kadar etkısını surdurmuştur Guçluye
karsi korkak guç^uze karv acımasizlığı huy edın-
mış ışte bovle bır ana>asa dın laıklık gibı somu-
ru aracı olarak sokak polıtıkamızın vazgeçılmez
bır oğesi olmu^tur
Içuncu Selim'den ımparatorluğun çokuşune
kadar butun avdınlar \e devlet adamları Musta-
fa Keınal de dahıl dev letın nasıl kurtarılacağına
çozum aramaktabırle^ırler Kımısı Batı nınsıva-
sal kurumlarını almav ı vegler kımısı emperval'tz-
me ^ırın gorunmek volunu tutar Kımısı de Sul-
tan Vahdettin, Damat Ferit Paşa takımından oldu-
ğu gıbı kurtuluşu Batı nın merhametıne sığın-
makta arar Mıllı \lucadele ve kar^ı cephe alan
\li Kemal'lerden Refit Halit'lere kadar hepsı
umutsuzluğun mantığına saplanmı^ ıv ı nı>etlı ın-
sanlardı
Hıçbırpadısah bılerek kendı ulkesıne ıhanetet
mez Bır Osmanlı avdını olan Mustafa Kemal de
dev letın nasıl kuıtarılatagınavanıt aramak ıçın 19
Mavısta Anadolu va çıkar Dev letın baskaları-
nın merhametıne sıgınarak kurtarılamavacağını
onun ancak halkla kurtarılabılecegıne ınanır Ve
Turkı^eBuvuk Mıllet Meclısı buamaçlakurulur
19süden sonra çok partılı vas.am dev letın na-
MI kurtula».agı sorusu verıne demokrasiv ı nasıl
kurtarabılınz kavgısını getırdı Ne var kı ve ı^ın
garıbı devletı demokrasi ıçın en buvuk tehlıke
olarak gordu Dev letı fsmet Inonu temsıl edı>or-
du Belkı devlet amau dışında kotu bır devlet
gorunumu almı^tı ama vıne de dev lettı 19^0de
Tsrnet Inonu nıın kı^ılığınde devlet muhalefete
geçtı
Demoktat Partı ıktıdar oldu ama bır turlu dev -
Iet olamadı O gunden bu vana sı>asal partı kav-
galan arasında devlet vıtırıldı ve sıvasal arena>ı
dev letsızle^tırılmiş bırdemokrasi anlayı^ı doldur-
SCOTCH VVH1SKY
du Nesnelolmasıgerekendevietkurumlan veul-
kenın >onetım s.eması ıktıdar partılerının emrıne
gırdı polıtızeoldu Demokrasınınamacımumkun
olduğu kadar devletı kuçultmek anlamına geldı
Devletı ekonomık vuklerden kurtarayım derken
dev letın toplum uzenndekı etkınlığı sarsıldı ka-
nunlar ıslemez oldu Bovlece teror \e anarşı ıçın
ıvı bır ortam hazırlandı Hırsızlara devlet so>-
gunctılarına gun doğdu Dağlar gıbı suçlar bır ta-
rafta suçlu ortada >ok' 37 kış.ı Sıvas'ta ca>ır ea-
vıryakılıyor
Yargı urkutulmuş suçlularsaldırgan onlan sa-
vunan avukat Adalet Bakanı oluvor Pın devletı
kuracağından korkulan bır sı>asal partı şu anda
ıktidarda \e bu ıktıdarını dev letın ortulü ode-
neklerını vağma ettığı ıddıa edılen bır kadına aıt
suçlamaları ortbas etmeve borçlu Devlet malını
vetım malı savan Islaın şerıatına bundan daha
buvuk ıhanet olur mu ' Şerıatın mahkum ettıgı bır
sı>asal partılı ^erıatçı savmak hem ^erıata hem
ahlaka ve hem v ıcdana bır hakarettır
Iktıdara gelmek ıçın ^erıatı a>aklar altına alan
bovle bır sıvasal partı kar^ısındabasjtaDıvanet I>-
lerı Ba^kanlıgı ve ılahıvat takultelerı olmak uze-
re dınsel kurum ve kurulu^ların susması ve en
ufak bır tepkı gostermemesi onları "Sukut ik-
rardangelır"Hadıs-ı Şenfı jlebağlarvesuça or-
tak sa>ar
"Nerevegıdivoruz" sorusu ulkenın ve dev letın
bır uçurumdan a^ağı doğru kavdığının umutsuz-
luğunu dıle getırır Bu umutsuzluğun ıçerığınde
devletı ve ulkevı nasıl kurtarabılınz sorusunun
reddedıldığı bır anlam gızlı Mustafa Kemal ın
"Halkla beraber halk için" kurduğu dev letın >e-
rınde ıse şımdı veller esıyor
PENCERE
Şeriatçıya Zulüm!..
Zavallı şerıatçı'
Istırap çekıyor
Ruhsal gerılımın pençesınde kıvrım kıvrım kıv-
ranıyor, moda deyışle 'stres' ıçınde
Hazret bunalıyor Cumhurıyet Bayramı bır so-
run, 10 Kasım bır sorun, 23 Nısan bır sorun,
çunku her resmı torende karşısına Atatürk çı-
kıyor
Hazret "nefret edıyor" Ataturk'ten
Ne kı Hazret, devletın resmı makamında otu-
ruyor, odasında Ataturk un resmı var
Başbakan, bakan genel mudur, musteşar,
beledıye başkanının odalarına Ataturk'un fotoğ-
rafını kımler asmış"? Ataturk duvardakı portre-
sınden mavı gozlerını açmış Hazret'ı sankı goz-
luyor, ızlıyor, denetlıyor
Zulum bu1
Zorla guzellık olmaz kı1
Hazret Ataturk'un
yuzunu gormek ıstemıyor, resmı torenlerde sı-
nırlerı bozuluyor, dışlerını gıcırdatıyor terleyen el-
lerını ovuşturuyor ıçınden ya sabır çekıyor, dı-
şından çevreye gulumseyerek bakınıyor, ama,
bu gıdışle sağlığı bozulacak
Zavallı şerıatçı1
Arada patlıyor
"- Ey Muslumanlar* Zulum bu, ama, sız ıçı-
nızdekı hırsı, kını, nefretı saklayın1
"
•
Pekı, ne yapmalı?
Yapılacak ış bellı
Ataturk'un fotoğraflarını resmı daırelerden kal-
dırmalı, heykellerını yok etmelı, adını resmı to-
renlerde anmaktan kaçınmalı, okul kıtaplannda
Mustafa Kemal'e ıhşkın ne varsa sılmelı, kazıma-
h
Oğretımde, ımam okullarındakı gıbı, oğrencı-
lere Ataturk duşmanlığı aşılamalı
Şerıatçıyı zulumden kurtarmanın reçetesı, Ata-
turk'u Turkıye'nın yaşamından sılıp yok etmek
Yoksa Hazret, Hırıstıyan Avrupa'nın \nsan
Hakları Mahkemesı'ne başvurup dıyecek kı
- Yetîı bu zulum' Ben Bakan oluyorum, Baş-
bakan oluyorum, Beledıye Başkanı oluyorum,
putsaydığım heykellenn onunde saygı duruşu-
na zorlanıyorum
Avrupalı ne yanıt verır
- Hukumetını kurmuşsun, ıktıdar olmuşsun,
sen zulumden nasıl soz açarsın ? Turkıye de fı-
kır suçlulan cezaevlenndeyken, ışkenceler su-
rerken, sen ıktıdar koltuğunda oturup zulum
gorduğunden nasıl yakınırsın?
•
Hey benım Turkıyem
1
Sevgılı ulkem
Senın havanı koklayan ya da suyunu ıçen, ak-
lını mı yıtırıyor'' Yoksa bu yaşadıklarımız bırduş
I K