Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 ARALIK 1995 CUMARTESİ 14 KULTUR Diyici'nin "Jesf'i Müzik çalışmalannı Fransa'da sür- düren Senenı Divki'nın yurtdışında 1993 yılında yayımladıgı Gesteadlı al- büm Türkiye'de Jest adıyla pıyasaya çıktı. Konservatuvarda eğitim gördükten sonra Anadolu'ya çıkıp geniş repertu- var toplavan ve Fato ısmiyle bir 45'lik (Nar HanımSen Yoksun) yapan Diyi- ci. 80'lerin başında Avrupa'da müzik yapmavabaşlamış... Dıyici ve Alain Blesıng (akustik gi- tar, cura). Philıppe Botta (saksofon. flüt). Ravy Magnifique'den (tablo. v ur- maIıçalgılar)oluşanQuartet.Jestalbü- münde Türk halk müzığınin özünden yola çıkarak caz normlannda yaptıkla- n denemelerini toplamış. Albumün bızce en çarpıcı yönü, Av- rupalıya Türk müzığini tanıtırken faz- la bölgesel tatlara eğilerek prim yapma yerine. onlan evrensel sounda taşıma- yı amaçlaması: bu çok önemli. Etnik caz etiketiyle her şey in Batılıya aktanl- dığı ortamda Jest gıbı çalışmalann an- lamı daha derın. Jest'ın parçalan şöyle sıralanıyor: Karadeniz, Börülce, Ay Beri Bah. Gfil Yüzünü(M.N.Selçuk), Sesler, Nar Ha- nım. Dolama) ı Dolamayı, (geleneksel), Elif, Oynak, Ala Pınar, Birden Bire. Morrissey'in rock devrimi lyi rock dinlemek ister misiniz? Ya- nıt olumluysa Morrissey'in yeni albü- mü Southpa>\ Grammar kaçınlmama- lı. Beaties, Rolling Stones, Pink FToyd, Sex Pistols'tan sonra tüm zamanlann en iyi Ingiliz gruplanndan biri kabul edilen Smiths'e sekiz yıl önce veda eden Stephen Patric Morrissey, aynı izi bu yedinci solo albümünde de sürüyor. Morrissey'in yeni çalışmasında orta- ya koyduğu düzenlemeler. yaratıcılık çok etkileyici. Özellikle de 11 dakika- lık ilk parça The Teachers Are Afraid ofthePupilsdaha ilk anda dinleyene ye- ni bir rock sounduyla karşılaşacağını müjdelıyor. Kaset ilerledikçe soundde- rinleşıyor ve zenginleşiyor. Vasat par- ça yok gibi albümde: ama Reader Me- ets Author ile on dakikahk gitar ve vur- malı çalgılar senfonısı Southpaw'ı ay- n bir yere koyuyoruz. Bu albüm Morrissey'in kariyerinde bir devrim bizce; Bntanyalı rockçının yaptıklan artık daha inandıncı. Tatlı Rüyalar Chris DeBurgh'ün Londra'da 8 gün- lük bir stüdyo çalışmasından sonra ha- zirladıği Beautiful Dreams adlı albüm Türkiye'de yayımlanıyor. De Burgh'ün albümünde konserden canlı kaydedilmiş 13 eski-yeni parça var. Önce yenileri sıze sıralayalım: In Love Forever, I'm Not Crying Over You, One More Mile To Go, üç bilmediğimiz De Burgh bestesi. Eskilerden Flying Colours albümünden Beautiful Colo- urs, Carry Me, Into The Light albü- münden Say Goodbye To It AIL The Lady In Red, Power oİTen albümünden ShineOn. bir Beaties klasıği GirL, Roy Orbison'dan In Dreams, The Snow of Nevv York \ e Ahvays on My Mind ve At The EndofPerfect albümünden Disco- very Da>''i seçmiş De Burgh. Sanatçının konserleriyle, yumuşak parçalanyla kazandığı Türk hayranla- nn sayısı azımsanamayacak kadar faz- la. Bu albüm onlar için diskoteklerini zenginleştirecek bir çalışma;iyı müzik dinlemek isteyenlerde kaliteli vapıtlar bulacak şüphesız Beautiful Dreams'de. Bah, Afrika ıııiiziğhıi keşfetü CUMHUR CANBAZOGLU Ikı hafta süresince Italya'dakı mü- zik pazannı yakından inceleme ola- nağımız oldu. Çızme'de kasım ayı içerisinde en fazla konuşulan müzik olaylan Queen ve Beatiesın albüm- leri.BruceSpringsteen'ınyeniçalış- ması, Tom Grand diye birinin 4 Ni- san 1994'te ölen Nirvana'nın lideri Kurt Cobain'in cinayete kurban git- tiği ile ilgili Intemet'te açtığı sonış- turmaydı. Müzik markette dikkatçe- ken gelışmelerden biri de Afrika kö- kenli müziğın hatın sayılırsatış gra- fiğine ulaşmasıydı. Afrikah müzisyenlerin uzun ça- lışmalannın sonucunu aldıgını gör- dük. Batı derken bu pazann içıne ABD'yi katmak yanlış olacak. Av- rupa çıkışlı müziğin bile bir bölü- münü kabul eden Amerikalılar et- nik müziği daha yeni yeni keşfedi- yor. Farklı kültürlere merakın gıderek arttığı Batı Avrupa'da ise gerek göç- menlerın talebıyle gerek etnik ve *W>rld Musfc"e artan ilgivle Afri- kalılann yapıtlan büyük ılgi göru- yor. Guanada'kı büyük plakçılardan aldığımız satış rakamlanna göre ta- nıtım yapılmamasına karşın, Üçün- cü Dünya müziğinin haftalık satış- lanyüzde 15-20'lereulaşıyor. Plak- çıların aktardığı bilgilerden Paris. Marsilya. Cenova gıbi Afrikalı göç- menlenn yoğun yaşadığı kentlerde bu oranın yüzde 25'lere yükseldiği- nı ögrendik. Afnka müziğinin Batı ile ilişkisi- nın üzerinde durmak gerek. Ozel- likle müzik konusunda Batı'nın Af- PeterGabrid desteğini hk; bir zaman esirgemediği Youssou n'Dour ik Khaled rika'ya borcu büyük. Rıtmı belkı Af- rika kendı başına yaratmadı, ama na- sıl kullanılacağını Batı'ya öğrettı: onlar içın vücutla beynı birleştir- mekten öte biryaşam stıli haline ge- len ritimle Avrupalının müziğınde yeni kapılar açtı. l.ouis Armstrong ya da King Oli- vereminız ki ilettikleri müziğin Af- rika'da doğduğunu biliyorlardı. ama Eh/is Presley ve diğer rock'n rollcu- lann kökler konusunda fazla bılgisi yoktu. 50'lerin sonunda Art Blakey gıbi cazcılar Afnka'yı sokmaya başladı- lar. Gerisıni 60'îı yıllarda Colrrane, Archie Shepp ve Art Ensembte of Chicagogetirdi. Rock ise Afnka'yı bıraz geç fark ettı. Roiling Stones'un gitaristı Bri- an Jones'un Afrikalı müzikçilerle Avrupa ile Afnka'yı yakınlaştıran çalışmalannın dışında bu bırleşme tam anlamıyla TalkingHeads'ın do- ğuşunu bekledı. Ancak kanımızca Afrika'nın ata- ğı Batı dillenne hâkim olan Afrika- lı müzikçilerin daha kozmopolit bir sound aramalan ile gelıştı. \\brld music etıketı ile sunulan bu yeni so- und 90'lardan bu yana başta Peter Gabriel'ın yardımı ile birçok Afri- kalı yıldız yarattı. Örnegin şu anda Marjinal ilaheden 18 parça 1943'te Port Arthur'da başlayan yaşamöyküsü, ancak 27 yıl sürebildi "Beyaz Bhıes"un en yetenekli yorumculanndan Janis Joplin iki dostuyla birlikte büyümüştü: Müzik ve içki şişesi. Özgür ve vahşi müziğin öncü kadınlanndan biriydi; konformizmin getirdiği tüm ölçittere alkol, • - uyuşturucu ve muzikle karşı durmayı denedi... Siyah yorumculan. Bessie Smith ve LeadueUy'i örnek alarak müziğe başlamıştı. Birkaç küçük gruptan sonra 1966'dakatıldığıBig Brother and the Holding Company'de kendinı gösterebildi. Bir yıl sonra Monterey Festivali'nde sonradan klasıkleşecek Pieceofmy Heart Balls of Chain gibi parçalarla gençleri yakalamıştı. Işler ıyi giderken 1968'de gruptan aynlıp farklı bir çizgi tuturmaya çalıştı. An arda Cosmic Blues Band, Kurt Boogie Band'le birlikte muzık yaptı. 1970 yılında Kanada turnesine çıktı ve dönüşte Los Angeles'ta bir otelde aşın dozda eroinden öldü (4 Ekim 1970). Me And Bobit Mc Gee adlı kırkbeşliğiyle ancak ölümünden sonra liste başı olabildi. Tüm zamanlann en iyi blues kadınlanndan biri unvanı da yine ölümünden sonra geldı. Ancak müzik endüstnsi bu marjinal ilaheyi fazla sevmemişti. Bir Joplin pazan oluşturulamadı bunca yıl. Türkiye'de birkaç ay öncesine kadar Joplin'in Very Best of albümünden başkasını bulmak güçtü. Bu günlerde Poly Gram etiketiyle yayımlanan Janis Joplin 18 Essential Songs adlı albüm zengin ıçenğıyle büyük bir boşluğu dolduracak... Meraklısına Joplin'in kısa kariyennden albüm için seçilen parçalan sıralayalım: Trouble In Mind. Down On Me, Bye Bye Bab>, Balls of Chain, Piece of >İy Heart, I Need a Man To Love, Summertime, Tr> (Just a Littie Bit Harder), One Good Man, Cosmic Blues, Raise Your Hand. Tell Mama, Move Over, Mercedes Benz, Get It \\TiUe You Can, Half Moon, Trust Me, Me And Bobie Mc Gee. Herbie Hancock'la çalışan Şoday Musa Susa, Nevv York'un en önem- li müzisyenlerinden biri. 50'lı yılla- nn sonunda Afrika ntımierinin ilk 'elektriklendiği' ülke Zaıre'den çı- kan Lokue Kanza ile Kamerunlu Henri Dikoncuede özgün çalgılann yenne akustik gıtarda çok ıy i perfor- mans veren ıki isim. Fazla dağılmadan bölge bölge Af- rika'dakı yıl- dızlan tanıta- lım; Mısır'ın başkenti Kahı- re, hâlâ Arap müziğinin kal- bi durumunda. Köylerden bu- raya akan mü- zik üstün tek- noloji ve me- gapol ruhuyla değerlendiri- lip modem ha- le getiriliyor ve özellikle Akdeniz bölgesinden büyük talep buluyor. Sudan da Arap formlanyla Afrika ritimlerinin usta- lıkla kanştınldığı önemli bir kaynak. Fas ve Cezayir'de köyden yankıla- nan müzikler, Endülüs-Arap gele- neği ve köktendincilen kızdıran 'dünyevi temalan'yla Raı müziğı çok gözde. 70"ıni aşan Cheikha Re- nitti El Fhilzania'nın önderlığınde gelışen Raı. son dönemde bu türe raggie. techno ve popu sokan Cheb Kader. elektronığı rai'ya getıren Hana Ma Il'lali uluslararası pazara girmeyi başaran Khaled'le ilerliyor. Angola ise savaş nedeniyle mü- zikte geri gelmiş durumda: Ango- la'nın Brezilya sambasına benzer özgün müzikleri ile ileride çok şey- ler yapması bekleniyor. Ticaret yol- lannın üzerinde bulunan Madagas- kar ise David Lindley ile Peter Gab- riel gibi araştırmacılar içın tam bir laboratuvar. Angola'dan Eduardo Pain. Madakasgar'dan Jusfine V'aU- ve Tarika Sammi. Batı'da tanınan ısimler. Kenya'da bluescu NetSanet Mellesse. Peter Gabnel'in ekıbinde yer alan büyük yeternek Eyub Oga- ba. bayan şarkıcı Zuhura Svtaleh de uluslararası müzik dünyasınm bıldı- ği sanatçılar. Afrika'nın batısında işler biraz kanşık; blues'u Afrikalılaştıran gi- tarist Ali Farka Toure de burada, electronic dance yapan Moriu Kan- tede, reggaeci Alpha Bkmdiede. caz- funky kanşımı müzik üreten Saüs Keita ve Youssou n'Dour da Burid- na Fazo'nun muhteşem orkestralan da. Kamerun'da Manu Dibango ve Francis Bebey gibi devler. Bach'la geleneksel müziğı kaynaştırmaya çalışan Gaon'lu Pierre Akendencue. dini müzik yapan Orta Afrika Cum- huriyetf nden Patience Dabayn. yıl- lardır süren baskıya karşı gospel'le, Zulu korolannı Batı ile bırleştirme- yi başaran Güney Afrikalı Hugh Masacela, Louis Moholo. Miriam Makeba. 'Svvoto Aslanf Mahlatini. Paul Simon'ın çok sevdiği Lady Smith Black Mambazo. hep muha- lefette kalan Sela Cuci, Capovar- de'den Cezare E\x>ra. kanın durma- dığı Ruanda'da Tutsı ve Hutu melo- dilerinin birarayagelebileceğinı ka- nıtlayan Cecile Kai>Tebwa. Afri- ka'nın Batı ritmindeki güçlü sanat- çılan. Müzikologlar. Afrika'nın bu- güne dek bir Jamaika gibi dünya ça- pında atılım yapamamasınm nedeni- nı müzıklerini felsefı temalarla sa- ramamalanna. Ingilizceyı fazla kul- lanamamalarına bağlıyor. Onlara göre Batı plak endüstrisi düşüncele- rıni ve müziğini birlikte vereceği Bob Marley "ler istiyor. Ikinci solo albümünü krallara adadı Fransa'da Noir Desir. Italya'da Lit- fiba. tspanya'da Heroes del Silencio adlı gruplar, yedi-sekiz yıldır kendi dillerinde rock yaparak Avrupa'da önemli başanlarelde etmeye başladı- lar. Heroes del Silencio. rock'a getirdi- ği yeni tatlarla diğerlerinden bir adım öne çıktı zamanla. Bir kere 70'lerin rockı'nda durmayıp punkı da aldılar müziklerine; aynca çeşitli söyleşiler- de 'pop,dans, worid musk'ten de ya- rarlanacaklannı ısrarla belirttiler. Heroes del Silencio (Sessizligin Kahramanları), 80'lerin ortasındaZa- ragoza'da kurulmuş. Avrupa'ya açıl- dıklan 1992 tarihli singie'lan Entre Dos Tierras'a kadar Heroes De Leyen- da (1987), El Mar No Cesa (1989), Senderos De Traicion (1990) albüm- leriyle tspanya'da büyük bir dinleyicı kitlesi toplamışlar... 1993 te El Espiritu Del VTno'yu yaptılar ve az da olsa Türkiye'de dik- kat çektiler. Grup şimdi Avalancha ad- lı yeni albümleriyle oky anus ötesinde ABD'de şanslannı deniyor. Bizde de çıkan yeni albümde Hero- es del Silencio, prodüktör olarak Bob Erzin'le çalışmış. Daha önce Pink Floyd, Kiss, Peter GabrieL, .\lke Co- oper'la albümler üreten Erzin, eski çalışmalann prodüktörü Phil Manze- ra'ya göre grubu fazla serbest bırak- mamış. Bu nedenle Avalancha daha yalın ve soundu daha belirgin bir ça- lışma. Etnik özelliklen abartmadan karannda kullanarak ortaya hayli ba- şanlı albüm çıkarmış Erzin. Solist Enrique Bunbury, gitarist Ivan Valdivia, basçı Joaquin Cardiel, davulcu Pedro Andreu'dan oluşan grup. bu albüm için gitarist Alan Bo- guslavsky'den yardım almış. Rueda Fortuna ve Dias De Borras- ca albumün sevilen parçalan... Dedesı Arjantınli. ninesi 'Bask'lıydı. Ona göre adı Raoul olmalıydı: annesi ve babası Ingıltere'de fazla sorun yaşamasın dive Ingilız ısmi Roland'ı seçmışlerdi. Roland Orzabal büyüdü. Ingiliz müzik piyasasının çok ciddiye aldığı bir müzisyen haline geldi. 14 yıldır her yaptığı dikkatle izlendi ve ekol olma yönünde dev adımlar attı. Tears For Fears grubunu birlikte yürüttüğü bas gitarist Curt Smith'in 1991de aynlmasından sonra müzik endüstrisi Roland Orzabal'ın faz ileriye gidemeyeceğını düşünmüştü. Tears For Fears imzası devam ediyordu ama. müzıkal kalitede düşüşe geçeceğini tahmin ediyordu patronlar. Tek başına albüm yapması iki yıl sürdü. 1993 te 'Press It Down Again" adlı 'singleının sürüklediği Elemental adlı albümle biraz daha piyasa ışı bir sound yaratarak iki milyona ulaşan bir satış rakamı yakaladı. Müzik endüstrisinin güvenını yeniden kazanmıştı. Ikinci "özgür" albümünü daha rahat düşünebilirdi. Ailesinin köklerine inip yer yer Latin kokulu bir albüm planladı. Raoul and The Kings of Spain'in soundu Orzabal'ın yapıtlannın devamı olacaktı. Bize göre Beatles'ı anımsatan melodılerie electronic dance arası düzenlemeler dizisı Orzobal'ın 95 albümü Raoul and the Kings of Spaın. 11 parça arasında Secrets, Sketches of Pain, Me and M> Big Ideas adlı baladlarla Tears For Fears'ı anımsatan Don't Drink The Water ilgimizi çekti. Albumün tek eksik yanı Orzabal'ın o beklenen dönüşünü fazla yapamaması olarak gösterilebilır Ancak 1995 model popun çok sıradışı şeylere tahammül edemediğini de unutmamak gerek. G O R U S ÎE N L D M A ', İstanbut Kültür ye Kongre Merkezi Türkiye'nin başlıca kültür ve sanat etkinliklerinin toplandığı kent sayılan IstanbuFda, ileriye ışık tutan 'yılın olayı'; bence 'istanbul Kültür ve Kongre Merkezi' temel atma töre- nıyle İstanbul Kültür ve Sanat Vak- f/'nın '2000'li yıllara doğru' kapsa- mında ülkemize kazandırma girişi- midir. Kültür ve sanatın olmadığı yerde hayat yok demektir. Kültürsüz ve sa- natsız bir toplumda, insanlar: duy- gudan, düşünceden ve yaratıcılıktan yoksun, adeta robotlaşmış yaratık- lara benzerler... Kültürün ve sanatın da kuşkusuz ekonomı ile sıkı bağ- lantısı vardır. Bir ülkenın ekonomık durumu ve olanakları. o toplumun hem yaratıcılık hem teknoloji yönün- den ya ileriye gıtmesıne ya da yerin- de saymasına ve gerilemesine yol açar. Bu konuda, günümüz dünya- sında kültüre ve sanata destek ve- ren büyük kuruluşlar, vakıflar ve çok kullanılan deyimlerle 'Sponsor' ve 'medya 'lar etkın rol oynamaktadır- lar. 1973 yılında Dr. Nejat Eczacıba- şı'nın öncülüğünde kurulan 'İstan- bul Kültür ve Sanat Vakfı'run çağ- daş, ıleri ve evrensel görüş ve uygu- lamalar doğrultusunda, Türkıye Cumhuriyeti'nde Atatürk'ün kültür ve sanat devrimi yolunda, tüm sa- nat dallarında kazandırdığı etkinlik- lerönemlidir. Istanbul'u sanat aracı- lığıyla uluslararası ve çağdaş bir 'dünya kültür başkenti' durumuna getirmeyi amaç edınen İstanbul Kül- tür ve Sanat Vakfı, günümüzde beş uluslararası festival düzenleyerek hizmet vermektedir. İstanbul Festı- valleri, bu amacın güzel örneklerıdır. Müzik, klasik ve modem bale. ope- ra, tiyatro, sinema. caz. pop müzi- ği. folklor, plastık sanatlar vb. dallar- da gerek ülkemizin, gerek dış ülke- lerın etkinlikleri İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nın repertuvarında yer almaktadır. Doğu ile Batı'nın köprüsü olan ve uluslararası bir nitelik taşıyan Istan- bul'dagerçekleştirılme yolunda olan 'İstanbul Kültür ve Kongre Merke- zi', Ayazağa'da 66 dönümlük bir alanda 5400 kişılık bir kapasiteyle konserler, kongreler. tiyatro, sinema, sergı. konferans, TV ve radyo yayın- ları ve diğer olanakları, en ileri tek- nolojı ile sağlayacaktır. Temel atma törenıne Cumhurbaş- kanı Süleyman DemireTin. Kültür Bakanı Fikri Sağlar'ın, Şışli Beledi- ye Başkanı Gülay Atığ'ın gelerek yaptıklan konuşmalar. bu olayın önemini belirledi. Vakıf yönetim ku- rulu başkanı Şakir Eczacıbaşı, bu- güne kadar yapılan çalışmaları, an- lamlı açıklamalarıyla değerlendirdi. numara Yerli popta Harun Kolçak. Yanımda Kal adlı albümüyle bınnci sıraya vük- seldi. Burak Kut, Nereden Geldim Ne- relereGideceğim'leikıncılıgeındı Ra- fet El Roman, GençUgin Gözyaşı'yla üçüncü sırada. Türk sanat muziğinde sıralama de- ğışmedi: ^'ümazMorgüLEIvedatstan- bul'la bırincı. Zeki Müren, Yorgu- num'la ıkinci. Ebru Gündeş. Ben Da- ha Büyümedim'le üçüncü. Türk halk muziğinde Güler Duman, Bu Devran'la yıne binnci. Yabancı popta Shagg> p , Boombas- tic'le geçen hafta da 1 numaravdı. Ma- riah Carey, Da\dream adlı son çalışma- sıyla Shaggj'ı ızlıyor. Adiemus'un, kendi adını taşıyan albüm üçüncü Klasik Batı müziğınde Pavarotti'nin dostlanyla birlikte yaptığı Pavarotti and Friendsadlı albüm venıden I nu- mara -GypsySwing-The RosenbergTrio (CD)" - Quest ofThe Dream VN'arrior - Da- v id Arkenstone (CD) - Notes From The Tree of Lne - N an - cv Rumbel(CD) J - VVild Earth - Büdi Siebert (CD) - Piano \Mth A Wiew - Jonathan Ca- in(CD) - Beloved - David Lanz (CD) - Greatest Hits- Vangelıs (CD) - Ambient Joumey -I'ath (CD) - That Secret Place - Patti Austin (CD) - The Collection - Ricchi e Poveri (CD) - LicenceTo Kill-O.S.T. (CD) -ViiamiVice-O.S.T. (CD) - VVorld of Dreams - Perrv Como (CD) - Naste - Roy Ayers (CD) -Then&Now-Asıa(CD) - Greatest Hits - Vv hodını (CD) - Back 2 Back - Aretha Franklın (CD) -BlueChip-Acoustic Alcemv (CD) -The Battle Rages On_. - Deep Purp- le(CD) - GnY Lies - Guns N'Roses (CD) - Insomniac - Green Day -Ballbreaker-AC DC - Tut Beni Düşmeden - Kesmeşeker.