Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 KASIM 1995 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER Ulusal ve Evrensel Boyutlanyla Atatürk Devrimi PENCERE Prof. Dr. BEDİA AKARSU A taturk, devrımını -cunı hurıvetı- mçın gençlıge emanet etmı^tır1 Bu onun dunva gorusu ıle de\nmin telbetesi ıle bağlantılıdır Bunu tam olarak gosterebılmek içın v e gençlık konu- sunu Ataturk lebaglantılı olarak elealabıl mekıçın ılkın Ataturk devrınıımn \e Ata- turk dusuncesının anlamı \etemellen uze- nnde durınak gerekır Ataturk de\nmı bır \andan ısgal kuv- vetlenne karsi toplurnca avaklanma ote vandan toplumun \apısını degı^tırmedır Toplunıun vapisi dusunusu hukuk duze- nı vasamabıçımı-ozellıkleegıtımveeko- nomık duzenı açisindan- kokunden değış- meden u\ garlık \oluna adım atılamaz Ata- turk e gore Ozellıkle dusunı_ede devnm dusunuslerde devnm sozlen uzermde du- rur sık sik Dınamık de\rım ıdealıdır Ata- turk un onerdıgı Her zaman heı venıve açık olrriü durmadan kendını \enıleme ılerleme anlamınadır Tanhte \enı bır çag başlartığını so\ leven Ataturk un tarıhle ılgılenmesi de bo^una degıldır Tarıhın bır ılerleme oldugu goru- sunu temel alan tanh arastırmalaıı ıleTurk halkında tanh bılıncının de uvandırılması- nı saglamı^tır Gerçekanlamıvla ulusal bır tanh gorusu vetarıhbılıncı Ataturk lebaş- lamı^tır dıvebıhrız Ataturk geleeegevonelıkbırınsan ama bu onun tanh anlavişivlaçelısmez çunku o tanhı bır sureç olarak geçmisten gele- ceğe dogru uzanan ılerle\en bır sureç ola- rak gorur Ataturk un tarıhle ılgılenmesı dınamık de\ nm ıdealı ıle bağlantılı olarak tanhten hız alnıak ıçındı tarıhe saplanıp kalmak ıçın degıl Tarıhın bır ılerleme ol- dugu gonısu ıle bağlantılı olarak o gelece- ge vonelıvorduelbette Gelecege uzanma ılerleme jelismedusiınce-ı temeldeolan dınamık devnm ıdealı ıle her zaman her v e- nıve açık olma her \enılıgı alabıime va- ratabılme durmadan gelisip serpılme du- şuncesının geçerlılık kazanmasını sagla- vacak olan da gençlık olacaktır kuskusuz Ataturk un devrımını Turk gençlığıne emanet etmesı onun gençlıge \ erdıgı one mın gelecege ve ınsanlıga olan ınancının ne denlı bu>uk oldugunu gosterır Çunku gençlık gelecektır venıvı getırendır ıler- lemevı saglavandır Ataturk un dınamık de\rım ıdealı açık toplum ıdealını de kendısıv le bırlıkte getı- rır lnsanlığa vehervenıveherzamanaçık olan bır toplum ıdealı Ataturk devrımı son 200 vıllık dunva ta- nhınde uç bu\uk devnmden bın Fransız Devnmı(1789) RusDevnmıl 191") Turk Devrımı (1919dabaslavan devrım) Fran- sız Devnmıburjuvabinıfının devrımı Rus Dev nmı ı>çı sınıfmın Ov sa Ataturk un on derhğınde gerçekleşen Turk Devrımı bır sınıf devnmı değıl gerı,ek anlamıvla bır halkdevrımı bırınsanlıkdevrımıdır Isgal altında bulunan yurdumuzu bagımsızlıgı na kavuşturmak ıçın Turk halkının ısgal guçlerıne karşı avaklanmasıvla baslavan Turk Devnmı ıle bırlıkte Turk tanhınde v e dun\atanhınde>enıbırdönemaçılıvordu Ataturk devnmı bır ulusal egemenlık devnmı olması vanında bır ınsanlık devrı- mı olmustur avnı zamanda çunku o bu- tun - *mazlum''ulus]ara seslenıvordu Sa- vundugu -butunmazlummılletlenndava- sı" ıdı "Venibır tanh vapacağını" sovlu- vordu Ataturk 1922 de( Ataturk un Sovlev ve Demeçlen Ankara 19S9 s 40) Ger- çekten de dedığı olmıu; venı bır çağ açıl- mıştı vervuzunde Afnkadan Asva nınen uzak verlerıne kadar butun uluslar Turk devnmı ıle bırlıkte uvanma>a baslamışlar empen alıstlere baş kaldınlabıleceğını gor- muslerdı Ataturk un îstedıgı de kendı ulusunun oldugu kadar butun ulusların uvgarlık vo- lunda ılerlemesidır Sınıf ve ulus avnmı vapmadan tum ınsanlıga seslenisi ve bu seslenısin vankısız kalmavışı onun devrı- mını butun otekı devnmlerın ustune çıka- nr kanımca Ataturk butun halkmve tum ulusunkal- kınmasinı istevenbırulusçuıdı Bundahıç ku^ku vok Ama onun ulusçulugu benul bır ulusçuluk da degıldı Butun ınsanlıgı duşunen ınsanlık ıçındekendı ulusukadaı baska ulusların da hakkını tanıvan bır ulus- çu "Hodbınlık. şalısı olsun milli olsunda- ıma fena telakkı cdılmelidır" dıvordu Ro- manva Dişi^len Bakanı AntonescıTnun Turkıve vı zıvaretı sırasında( ]*)>"" Sovlev veDemeçler Ankara 19>9 C 11 s 282) Daha 19^1 de Balkan konteransı uvele rıvle vaptıgı konusmada sovledığı su soz- ler de Ataturk un ınsanlık barış ve kultur uzerıne dusunduklerını açık bır bıçımde dıle getırısor "Asırlardan bcrı zavallı ın- sanlığı mutlu kılmakrçıntutulan volların... ne derece gu> enılır oldugu ıncelenmeve de- ğerdeğıl mıdır' lnsanlarımutlu kılacağım dıveonlan bırbınne boğazlatmak ınsanlık dışıveuzulecekbırsıstemdır \rtıkınsaıı- lık kavramı vıcdanlanmızı rahat ettırecek kadarvukselmıştir Dunva barışı ııındıın- sanlıgın gerçek mutluluğu, ınsanları bırbı- nne sevdırerck maddı manevı ıhtıvaçlan- nı karşılavacak şekıkie hareket eden ıdeal vokulannın çoğalmasıv la ve başanlı olma- sıvlaolanaklıdır Balkan Bırlığı'nınteme- lı vc amacı. karşılıklı sıvası ba«ımsı/ vartı- ğa sa>gı ıle dıkkat edervk ekonomık alan- da, kultur ve uv gaıiık alanında ışbırtığı vap- mak olunca, bovk bır sonucun butun uv- gar ınsanlık tarafından takdırle karşılana- cagından şuphc edılemez. Bu gınşimımı- zındunva banşına hızmet edeceğıne .. ına- ımoruıtr (Sov lev veDemeçler C II •> 271) 1937 devıne Balkan Bırlıgı uzerıne vap- tıgı konu^mada Atıturk bu bırlıaın temel ta>ının kultur oldugunu vıneler "N uksek bır ıdealın esas temel taşu valnı/ geçıcı po- lıtıka esaslarında kalmaz. Bunun esas temel taşlan kultur ve ekonomı cevhtrı ıle dolu olmalıdır Çunku kultur ve ekonomı her turlu sıvasete von veren temellerdır" (s Bu^ozlerdeaçıkçadılegeldıgıgıbı Ata- turk un du^undugu ınsanlık kulturu \e onun îvindeveralan ulusal kulturlerdı Bır ulusu otekı uluslara baglavan otekı ulus- larla butunsellestııen kulturdur Ataturk tek bır uv garlık olduguna \ e bu- na da ancak bıhmle bılımsel du^unusle varılabılecegıne ınanıvordu Bu nedenle de devnmmın temelını du^unuslerde dev- nm olusturuvordu kulturu de iı.ıne alan bır uv garlık anlav ısıv la ulusal kulturun ev - rensel kultur temelı uzerınde gelı^nıesi ve ona kitkıda bulunarak daha ılerı goturul- mesidır Ataturk un ereğı Bunu da ıntak ozgur dusunebılen bırevlerden olusan bır toplum gerçekle^tırebılır Du:şunus.lerde devrım de ancak laık egıtım ıçınde sagla- nabılırdı Bu demokrasıve geçıs iı,ın de gereklı ıdı Bılımsel dusunus ıçın ozgurluk bas kosul oldugu jıbı demokrasinın ısle vebılmeM ıçın de bırevlenn ozgur istenç lenvle ozgurce tavır alabılmelenvle top- lumsal olavlarda ver almaları gerekır Bu da laık duzenı ^erektırır Bırev olma da toplum ıçındeolanaklıdır l lusun egemen oldugu bır toplumda ın sanlar kul olmaktin çıkmıs bırer vurttas bırerbırev olmuslardır Bırev olmaksahıç bırotontevebaglıolmadankararlarını ken- dı verebılmektır kendı aklı kendı dene- vımlerıv le karar verebılen msanların olus- turdugu bır toplum varatmak ıstıvordu Ataturk de Batı kulturune voneh>ı de bu nunla baglı ıdı Batı kulturunun bellı bır duzeve gelmebinı sağlav ın Batı va temel olmus olan dusunus bıçımı ıdı O da aklın kılavuzlugunda bılııriiel du>unuştur Lv- garlıga varmanın baska volu voktu B ıtı da ozgurluk Dosıuda alınvazısı egemendı Bızbualınvazısinı silmek egemenlıgı elı mıze almak zorundav dık Bu da ınsanları mızın kul olmaktan çıkıp bırev olmasi v urtta^ olması daha kesın dev ısle ozgur bı- rer v urttaş olmasmı gerektınvordu Bu da ancak laık egıtımle gerçekle^ebılırdı Ataturk un kendı ulusu ıçın erek edın- dıgı laık bır duzen bagımsiz \e ozgur bı- levlerden olusan bagımsiz bır toplumdu Anı-ak bunu erek edınırken butun dunva ulublannın daaynı voldan geçmesinı ken- dı kulturlerını vıtırmeden evreıisel kultur ıçınde ver almasinı ıstıvordu \ ırmıncı vuzvılın başında empervalıstlenn ovunu- nu bozan Ataturk dun>ava venı bır model onerıvordu Turk Devrımı ıle ve daha 1920 lerdevenıbıı dunvaduzenınden soz edıvordu Ama onun "Venı Dunva Duzenı" bugununtek ulkenıngudumundeçokulus lu sirketler'n vonetımınde kurulmava çalı- silan "Venı Dunva Duzenı" degıldı Daha 1920 lerde "Bu dunva venı baştan duzen- lenmelıdır"'derken suvdu goz onunde tut- tuğu Butun uluslann eşıt haklarla ıçınde ver aldığı bır venı dunva duzenı ve ınsan- lık kulturu Ataturk devnmını tarıhın en bu- vuk devnmı vapan dunvada Avdınlanma \olunu açmis olan Batı nın da ustune çı- karan onun bu ılkelerı sov lemekle kalma- vıpuvgulamavakovmasidır "Vurttabanş, dunvada banş" ılkesını vurdumuzu işgal eden guçlen vener venmez onlara elını uzatarak uvgulamava kovmustur Bunun en çarpıcı orneğı \enızelos'la anlasması sonra da Balkan Bırlıgı nı kurmasıdır Bu nıtelıklenvle Ataturk devnmı 2000 lı vıl- lara model olacik durumdadır (*) (*) Bu )azı 10 kasım IV9î gunu fstanbul L mıer\ue\ı hen Fakulu\ıkonferan\ salonun- du '\luturk ıı tnnıu topluntı\tmlu ProJ Dr Bedtü -\kur\u rtuıt \uptıgı konuşmunııı \azı\u donıi}turulmuş ozertdır Oçtın emeklı felseje profesoru B Akarsu \a Rıktor Prof Dr Bu- lenl Berkardu turafındun umverstte ı onetım kurulıııtuıı karurlaştırdıiii I Ataturk Detrım \e tlkelerı ' odıılu de\erılnıı$tı ARADABİR YILDIZ SERTEL İlhan Selçuk'un İdeolojisi llhan Selçuk un onur torenınde Ataturk Kultur Merkezı nde (AKM) çok guzel bır gece geçırdık Sa- yın Emre Kongar, degerlı yazarımızın bugunku sos- yal ve sıyasal yapımız ıçındekı yerını lyı belırttı Top- lumların bunalım çokuş donemlerınde bazı onder- lerçıkar, ışıktutar yol gostenrler ışte llhan Selçuk bu- dur dedı Onun portresını çızerken de ideolojisi Ata- turkçuluk dedı ve burada noktaladı Kafamızda bır so- ru ışaretı beiırmıştı ya sosyalızm'' llhan Selçuk ken- dı konuşmasında bu soruyu da yanıtlayarak sosya- lıst oldugunu açıkladı Ataturkçu ve sosyalıst Bu ıkı duşunce sıstemının bırleştırıldığı tek ulke Tur- kıye dır Az gelışmış bır ulkenın bağımsız olarak kal- kınması kuramları (teorılerı) ılk once Turkıye de gelış- tırıJmıştır Devletçılık laıklık mıllıyetçılık, cumhurıyet- çılık halkçılık devrımcılık Bu bır devrımdı, yuzyılın başında başlamış olan meşrutıyet devnmmın deva- mıydı Sosyalızmie bır ılışkısı yoktu Arkaık mutlakı- yetçı şenatçı Osmanlı duzenınden kopmak ıstenıyor, hızlı kalkınmanın yolu aranıyordu Devletçılık 1923- 29 arasında devlet yardımlarıyla bır ulusal burjuvazı yaratmak ozel teşebbusu desteklemek şeklındeydı Ozel teşebbusun gucu buna yetmedı bır de dunya ekonomık bunalımı geldı Bu nedenlerle 1929'dan sonra devlet yatırımlarıyla ozel teşebbuse devlet desteğıyle kalkınma yolu tutuldu Bu karma eko- nomı sıstemının de sosyalızmie bır ılgısı yoktu Halk Partısı nın ıdaresı altında eşrafa toprak ağalarına tuccara dayanan bırtıp devlet kapıtalızmı gerçekleş- tırıldı Ne var kı ulusal ant (mısakı mıllı) sınırları ıçın- de tam bagımsiz Turkıye Cumhurıyetı nın sanayıleş- mesı ekonomık dengeyı bulması cumhurıyetın, la- ıklık aydınlıkçılık ılkelerının demokratık kurumların yerleşmesı umıt verıcıydı Kemalızm ıle sosyalızm arasındakı bağlantı alt- mışlıyıllardakuruldu Burada 27MayısAnayasası'nı ve Yon dergısını anımsamamak olası değıl Yon der- gısınde Kemalızmın gunun koşullarına gore yenı bır bıçım alması gerektıgı ılerı suruluyordu Bunun adı- na yenı devletçılık ya da Turk sosyalızmı denıyordu Yonculer 27MayısAnayasası nda ılerı surulen "sos- yal adalet", "sosyal refah devletı" gıbı kavramları Ingılız sosyalıstlerının "demokratik sosyalizm" fıkırlenyle bırleştırıyor bır tıp uçuncu dunya sosya- lızmı goruşune ulaşıyorlardı Henuz, koylu nufusun agır bastıgı ulkede, 27 Mayısçılann ılerı surdugu top- rak reformu gerçekleştırılmelı uretım kar degıl sos- yal yarar ıçın yapılmalı sosyalızme parlamenter yol- la gıdılmelı halka, ışçı ve emekçılere demokratık hak ve ozgurlukler tanınmalıydı Kemalızmle sosyalızm arasında boylece bır kop- ru kurulmasında Doğan Avcıoğlu, Şevket Surey- ya Aydemır, Mumtaz Soysal, Sadun Aren ve obur aydınlarımızın onemlı bır rollerı oldugunu da belırtmek gerekır Sosyalıstlerın hangı akımdan olurlarsa ol- sunlar Kemalızmın antı-emperyalıst laık cumhurı- yetçı, halkçı ve devrımcı ılkelerınden vazgeçmelen • ArhasıSa. 19, Su. Vde 'Kadmlar Hapishanesi!' \\ ŞE İLHAN Y azlan Akçav da ge- çırdığımız vıllarda Ankara dan once \alova va gıder hıç olmazsa ıkı haf- taorada mola verıp sonra Akçav a geçerdık Bırvakını mızın rıhtım (kordon gezıvolulbo- vunda siralı apartmanlardan bınnde kıdaıresındekalıvorduk Akrabamız o sıralar Turkıvede değıldı davalı doşelı daıre ıstedıgımız zaman ıste- dığımız kadar emnmızdevdı O dort bes katlı apartmanlann kı- vıvı duvar gıbı arka vanlara kapat- masi elbette vanlıstı ama gorunuıne dıvecek voktu Orneğın evınsalonu- na gırerken kendınızı denıze > uru^or sanırdinız her pencereden denızgo- runurdu ne aşın sicak ne de a^ın se- rınlık duvardınız Ta^ıtlara kapalı caddeden geçıp kı- vıdakı duzenlemelerden vararlanan herkes denıze atlavabılırdı Sandal lar kı>ı kıvı geçen satıcılar kımseve zorluk çıkarmazlardı Hava kararın- ca karsi vakada pırıl pırıl ışıklardan olusan upuzun bır kolve berıde ada lar belırırdı Bu keyıflı ortamda va- nıp sonen tener ıç ıçe geçmı^ va^am veolumuduijundurmese \alova vı oteden ben severdım vureğımı bır ıv ımserlık kaplardı orada çok zengın bır ulkenın bırevı sanıp kendımı kı- vanırdım Oralıbırkaç kisı ılekonuv tuğumda pek de bov le olmadıgını ba- na anlatmislardı hernevse 0 vıllarda< >-6 \ıl once) \alova vı Araplarbasmistı 'lazlıkgelenler su- reklı oturanlar ev arsa pesıne duşen ler Tum sjtis verlerınde hele enı lakvilarda suslu Arap jazılarıvla ha zırlanmıs tabelalar sallanıvordu Gunesın doguşu batısı her gun baijka bır gorkemle gozler onııne se rılırken gezı volu ınsanlarla dolup ta- sirdı Ara vollardan iskele me\da nından kopup gelen mıllet sabahla- rı batna dogru vuruverek ellerınde kaplarla Ataturk NumuneCıftl'^ı ne sut, >umuna \b alma>a kosardı Bu ko^uşturma ba!>lamadan oncekı ses- siz saatlerde doöa olağanustu guzel- lıklersunarkenvatmak uvumakola naksızdı balkona fırlamak varken tşte boyle sabahlardan bır sabah kıvıdakı kaldınmın bıze vakın bolu- mu uzcnnde çarşatlı uç genı, bavan gorunce gozlerım ralta^ı gıbı açılmıs tı Çunku onlar vuruvup geçmıvor lar durnıuş gulusup sovle^erek manzaranın kevtını çıkarıvorlardı kımseler voktu henuz kulagıma ge- len seslerden tıplerınden ve neden- se arap atlarını anımsatan ını_e avak bıleklerınden ^alova vı basanlardan olduklarını *,ıkardım Pırıl pırıl çar safları vuksek topuklu rugan a\ak- kabılan zengınlıklennı açıga vuru vordu Nerdevse koi?maca ovnava- cak neselerını dengelevemeveLek denlı genç ve çotuksu davranıslar ıçındevdıler Belkı de çarsata venı gırmi:)lerdı ortunmeyı bılemıvorlar- dı N uregımı bır terahlık ve avdınlık kapladı Bukızlar Ataturk Turkıvt sı nınozgurlugunuvasivorlardı Me- lıhCevdet Andav ın pek venndeben zetmesı ıle "kadmlar hapıshane- sı"nden kiçıp kurtulmus Libıvdıler Aradan vok zaman geçmedı L Ike- mızın her vtrındt. nc acavıp IK an- lanisız kılıklar turedı kidınl ırımız akıllarını baslanna toplavıp bu geç kalmısçasina telass ıçınde ko^turan gerıcılık sılgınından korıınm ızlırsi gıdıs bcrbat kolelıklerden kolelık de beğendırmezler ulkevı zındaneder- leradamı Ortunen kadın Invsivtt veonurunubırvana ıtıpeksık bır va ratıkolmavıkabullenerektoplumda- kı vucekonumuna kendını vakıstıra mıvor demektır Basını dık tutmak verıne suklum puklum kadınlıgın- danutanarakvaşamavıveglıvor ken- dı kendını hapıshaneve gıderek huı.- reve sokmak istıvor Nalovada o sabah neredevse çar saflardan sivrılıverecek gıbı canlı gordııgum genç kadınlara bunu vap salardı balkondin sessızlıgı v ırtan al kıs,lar sunardım Dilgın dalgın de- nızı suzerken baska bır gonınum can- landıbelleğımde \ ıvanadabırgece gunduzgıbı avdınlıkbırgece Tanı- dıklaıdın pansıvonumuza donuvor- duk tatlı sovlesilerden sonra Ara- balarıv la goturmek ıstemıslerdı bızı te^ekkur ederek tramvavı veöledığı- mızı sovlevıpdvdınlıkgeceve terte mız Vıvana «okaklarına dalmı^tık esımle bırlıkte onun elını tutarak da- ha guzele gıttıgıme guvenıvordum Semtımıze ıkı asamada gıdetek- tık llkını bıtırıp bır orta durakta şı- rın bır dar kaldırım ustunde bekler- ken çok genç bır çıft (lıse oğrenusı gıbıvdıler)çıkageldı Beklerken bos durnıavı o kıpır kıpırvucutlanna va- kistıram ımı^ olacakhr kı o anda ıç- lerındtn geldıgı gıbı raksa ıdansa) basladıhr dar kaldınm sanatla sus- lennor genıslıvordusankı Bızıgor- muvorlardı bıle Zarıt vuruvuslerle kar>ılıklı vonlerdegıdıpgelerek bır bırlerıne rastladıkça baslannı dık tu- tup bakısarak ovnuvorlardı vucutla- rından ddımlarından se\gı ta^ıvor- du Ne sarılma ne opusme ama bu ondan ote bır sevgı gosterisivdı De- lıkanlı hatıf bır ıslıkla ovunu vonetı- vordu "Ahtram\a> gecıkse'"dıvor- dum ıçımden Ne yazıkkı guzel olav- ların ->onu daha çabuk gelıvordu Gozlerımdesaklavarak'onTan ıkıncı tramvavımızabındım Tum pevgamberler Isa ve YIu- hammctdedoğallıkla eşanlamh ^ey- ler sov ledıklen gıbı farklı buv ruklar da ıletmisler ınsanlara Dınsel ınançların baskı ve tenderesinden kurtulup aklın ozgurlugune ulasmak hiçbırdınde kolav olmamı^ Ama ls- lamıvetınkorku vedehşet salarak ın sanları bılım ve sanattan uzakla^tı- ran vanı agır basip duruyor Ataturk kımsenın elınden Muslu manlığını almadan aklı baskıdan ka- dınlan hapıshaneden (akıl dışı baskı- lardan) kurtararak topluma soluk al- dırmis Ama neden beyınsızlık aldı yurudu acınası ulkemızde Oğretmenin Ozel Tarihi... Ogretmenın Turkıye Cumhurıyetı ndekı tanhçesı bır başka ulkeye benzemez Ozeldır 29Ekım 1923Cumhurıyet devrımı 'Aydınlanma'yı ıçerıyordu yenı bır ınsan yaratılacaktı Mustafa Kemal, Cumhurıyet devrımınden bır yıl once 27 Ekım 1922 de Bursa da oğretmenlere ses- lenırken devnmın altını çızmıştı "Akla uygun hıçbırnedene dayanmayan bırtakım geleneklenn ınanışlann korunmasında dırenıp du- ran uluslann ılerlemesı çok guç olur Belkı hıç olmaz ilerlemek yolunda baglan ve koşulları aşamayan uluslar, çaga uygun akla uygun bır yaşam ıçınde olamazlar genel yaşamda goruşu genış olan ulus- lann ellerıne duşup onlara tutsak olmaktan kurtu- lamazlar ( ) Butun bu gerçeklerın ulusça tyı anla- şılması ve ıçe sındınlmesı ıçın her şeyden once bıl- gısızlıgın gıderılmesı gerekır Bunun ıçın ogretım programımızın ve egıtım davranışımızın temel taşı bılgısızlığı gıdermek olmalıdır Bu bılgısızlık gıdenl- medıkçe yenmızde sayacağız Yerınde duran bır şey ıse gerıye gıdıyor demektır ( ) Gozlenmızı ka- payıp herkesten ayn ve dunyadan uzak yaşadıgımı- zı duşunemeyız Ulkemızı bır sınır ıçıne alıp dunya ıle ılgısız yaşayamayız Ilerı ve uygar bır ulus olarak çağdaş uygarhk alanı ıçınde yaşayacağız Bu yaşa- ma da ancak bılgı ıle teknık ıle olur Bılgı ve teknık nerede ıse oradan alacağız ve ulusun her bır ınsa- nının kafasına koyacağız Bılgı ve teknık ıçın başka bağ ve başka koşulyoktur (Soylev ve Demeçler II) Bu sozler ne zaman soylenryor'? 9 Eylul'de em- peryalızmın sılahlı gucu Izmır de denıze dokulmuş altı hafta sonra Mustafa Kemal oğretmenlere yol gosterıyor bılgı dıyor teknık'dıyor bualanda 'sı- nırlar kalkacak dıyor çagdaş uygarhk alanı ıçınde yaşayacağız dıyor Sankı bu sozler bugun soylenmış gıbı 'Bılgı toplumu başka nasıl olur'' • 1923 ten once Turkıye'de medrese oğretımı ge- çerlıydı aklın egemenlığınde bılımsel ogretım ıçın 1924'te Ogretım Bırlıgı Devnmı yururluge gırdı Okuması yazması kıt bır toplumda Cumhurıyet dev- rımı laıklık temelınde bır devlet kuruyor çağdaşlığın oğretısını egıtım seferberlığınde 'oğretmenler or- dusu çocuklara ve gençlere aşılıyordu coşku ve- rıcı bır seferberlıktı bu yazı ve dıl devrımını de ıçerı- yordu oğretmenler yenıınsanınyoğrulmasındaba- şı çekıyorlardı Kısasurede Aydınlanma Devnmı 'Anadolu dato- humlandı • Ancak çok partılı rejıme doğru sıyasal yelpaze açı- lınca tutucu ve gencı guçler, devnmın oğretmenle- rıne karşı acımasız bır savaş yurutmeye başladılar Öğretmen dovuldu suruldu, aç bırakıldı hapıslere atıldı 12 Eylul bu yolda gerıcılenn zafer ı gıbıydı 'ogretım Bırlıgı Devrımı yıkıldı zorunlu dın dersle- rıanayasayakondu medrese egıtımı hortlatıldı dev- let devletın oğretmenıne duşmanlaştı oğretmenin onuru ayaklar altında çığnendı • Pekı bugun durum nedır? Öğretmen olum-kalım savaşındadır oğretmenı destekleyen devrımcı devlet çoktan tarıhe karıştı, ama demokratık devlet kurulamadı Bugun öğret- men sendıkasını kurarak demokrası savaşımında- kı yerını alıyor Oğretmenin 20 ncı yuzyılın ılk yansındakı gorevı ve ışlevı 21'ıncı yuzyılın eşığınde değıştı öğretmen onurunu orgutlenerek kurtaracak demokrasının ku- rulmasında toplumun başını çekecek Kadınlara yönelik şiddeti kınıyoruz. MOR ÇATI KADIN SIĞINAĞI VAKFI TUHAF BIR GECE Bu gece, acayip eğlence! r akşam 19:40 KAYGISIZLAR Muhteşem skecler, muhteşem 'Reaüty Shovv'lar. Ekranınız eğlenceyle dopdolu! Böyle ikramiye düşman basına! rimeşru çocuğu da mı var? HABITAT IPye doğru Forum 1 Ayış Konuşması OSıız SO> DAN (TLRkkENT Genel Baskanı) \ oneten Prof Dr Rusen kELES Sunuş Konuşması Prof Dr CevatGERA\ Prot Dr llhan TEkELI Konuşmacılar Sıvıl Toplum Orgutlen Sendıkalar Meslek Orgutlen SıyaM Partıler Yerel ^ onetımler, Lnıversiteler Basın-\a\ın kunıluşlan Duzenleyen TLRkKENT E\ sahıbı kONLTBIRLIk 25 KASIM 1995 CUMARTESİ SAAT 13.30 KILTLR MERKEZI (Ali Sami \en Stadvumu vanı, katlı otopark ustu) KENTSEL YAŞAMA DÜYARLI HERKES DAVETLİDİR. ^\ \ -if/â Kanal 6 "Türkiye Ekranı"