Katalog

5 KASIM 1995 ÇARSAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER KLD€S(AA)-tsrait Dışişleri Bakanı Şimon Peres, ülkesinde gelecek yıl yapılacak genel seçimlere kadar, Suriye ve Lübnan ik banş, konusunda ikrkme saglatunası için elinden gekn her türlü çabayi sarfedeceğini söykdi. israil Başbakanı Izak Rabin'in öldürülmesinden sonra bu göreve de vekalet eden Peres, CNN'e verdiği demeçte. ülkesindeki seçimkrden sorvra Ortadoğu'da banşın sağlanması için en azvndan 4 yıla ihtiyaç olacağını düşündüğünü belirtti. Peres, "Benim için seçimi kazanmaktan çok banşı kazanmak önemli" diye konuştu. Peres. Suriye ve Lübnan ik bir diyaloga girmenin oldukça zor olduğunu. ancak bunun en kısa sürede gerçekkşmesi için elinden geleni yapacağını ve görüş aynhklannm gidenlmesine çalışacağmı kaydeni. Bulgaristan'da seçim soruşturması • SOFYA(AA)- Bulgaristan'da ilk turu 29 ekim tarihinde ikinci turu da pazar günü yapılan yerel seçimler sonunda Tûrklerin yoğuniukta yaşadığı Kırcaali şehrinde -belediye başkanhğını Hak ve Özgürlükkr Hareketı'nin (HÖH) kazanması ortalıgı karıştırdı. Iktidardaki eski Komünist Partisi'nin devamı Bulgaristan Sosyalist Partisı (.BSP) yönetimi Kırcaali'deki seçim sonuçlannın iptal edilmesi için yoğun bir kampanya başlattı. BSP yönetiminin baskısıyla polis, Kırcaali'de seçimlere hik kanşıp kanşmadığının tespiti için soruşturma açtı. Polisin soruşturma sırasında sadece Türk seçmenleri araştırması dikkati çekİyor. Ukrayna'dan bcmuhattı tekliti • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Enerji ve fabii Kaynaklar Bakanı Şinasi Altıner, Ukrayna Boru Hatlan Genel Müdürü lvan Dadıverin'i kabulünde yaptığı konuşmada, Ukrayna'nın Körfez ülkelerinden alacağı petrolün Türkiye üzerinden geçirilmesi için teklif verdigini bildirdi. Altıner, teklife göre, petrolün Ceyhan-Samsun boru hattıyla Karadeniz'e getirilerek tankerlerle Ukrayna'ya taşınacağını belirtti. Ntjerya'ya ambapgo • NEVVYORK(AA)- BM Genel Kurulu'nun, siyasi idamlarla dünya kamuoyunun tepkisini çeken Nijerya'yı kınama ve bu ülkeye ambargo uygulama hazırhğı içinde olduğu bildirildi. Bu amaçla ABD'nin BM Daimi Temsikisi Büyükelçi Madekine Albright'm. aTalannda AB ülkekri \e Yeni Zelanda'nın da bulunduğu bazı ülkekrin temsilcileriyle temaslar yaptığı belirtildi. Amerikan ka>Tiaklannın verdiği bilgiye göre konulması öngörülen ambargo, özellikk Nijerya'ya askeri malzeme satışının yasaklanmasmı içeriyor. Üzerinde anlaşmaya vanldığı takdirde ileri bir aşamada petrol ambargosunun gündeme gekbüeceği de ifade edildi. Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'nin kuruluş yıldönümü bugün törenlerle kutlanıyor KKTCdegergin yaşgünü• Rumlara çağnda bulunan Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş "Smnianmıza saldırmak yerine, gelin yan yana yaşayan iki komşu olahm" dedi. 10 gündür Rum öğrencilerin gösterilerine sahne olan Rum-Türk smınnda gerginliğin artması üzerine güvenlik önlemleri arttınldı. RESAT \KAR KKTC'nin 12. kuruluş yıldönümü do- LEFKOŞA - Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, sınır eykmknyk adada ger- ginlik yaratmaya çalışan Rum lider- lerine çağnda bulunarak "bu tür oyun- lardan" vazgeçmekrini istedı. Denk- taş. "Geliniz yan yana ve iyi komşular olarak yaşayakm. Bizim topraklannız- da gözümüz yoktur. Siz de bizim top- raklanmızla uğraşmaktan vazgeçin" dedi. Son 10 gündür Rum öğrencilerin gösterilerine sahne olan sınırda gergin- liğin artma egilimi göstermesi üzerine geniş güvenlik önlemleri alındı. Ada- daki BM askerleri alarma geçirilirken Rum polisi de sınırda barikat kurdu. 1 layısıyla dün saat 1l.OO'de Bayrak Rad- yosu'ndan halka hitaben bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, Kıbns Türkü'nün aydınhğımn. Türk as- kerinin koruması altındahür ve egemen yaşaması ve her şeyi daha güzel yapmak azmi olduğunu bildirdi. Denktaş, geçmişte çok güzel şeykr yapan, en önemlisi. onca sıkıntılı ve dış baskıya rağmen cumhuriyetini kurabi- len bir halkın, onu yaşatıp yüceltmey i de basaracak kabiliyet ve yüreklilikte oldu- ğuna inandığını vurguladı. Kıbns"m bir Yunan adası olmadığvnı, iki halkm bir arada yan yana yaşaması gereken bir ada olduğunu ancak bunu imkansız hak. adayı Yunanistan'a bağ- lamak için silaha sanlarak ortaklık cum- huriyetini bozan Rumlann getirdığini anlatan Denktaş. konuşmasını şöyk sürdürdü; "Biz şunu diyoruz. Bizim si- rin topraklannı/dagözümüz\oktur. Bir arada,yan yana.komşu olarakyaşamak istiyoroz. İyikomşu olahmdiyoruz. Tür- kiyeher ikimiz için debüyükfirsatlar ve- ren iyi bir komşudur.dürüst bir komşu- dur,ondankorkacağımıza onunla işbir- tiğinin VDİIanru arayınız, siz de yararla- mrsınız biz de yararianınz.*' Denktaş. Türk tarafının Avrupa'ya karşı olmadiğını. Avrupa'ya girmek ıs- teven Rumlann Türkkre karşı oldukla- nnı belirterek sözkrini şöyk sürdür- dü:**Avrupa'ya 0rmek isteyen Rum ta- rafı bize olan düşmanlığının bize karşt yürütmüş, olduğu bunca yıllık mücade- lenin son sayfasını yazmak için A\ ru- pa'ya girmek istiyor. Biz Avrupa'ya bu- nu anlatmaya çahşiyonız. Diyoruz ki "'Evvela kendikrinc söyleyin, masaya otursunlar, mesekyi halktsinler. BM Genel Sekreteri'nin önerdiği gibi iki toplum. kendi referandumlan ik ayn referandumlarla bu işe karar verecektir" Bunlan söyleyiniz\etoplumlararasıgö- rûşmekr masasıııa RumlanyoUayınız.* Cumhuriyet Bayramı kutlamalan. dün saat 13.00'de Lefkoşa'da 21 pare top atışı ikbaşladı. Rauf Denktaş cum- hurbaşkanhğı ıkametgâhında bu sabah saat 09.00'da tebrikkri kabul etmeye başlayacak.Başkent Lefkoşa'daki ılk tö- ren Şchitkr Anttı'nda saat 09.15'de Anıt"a çeknkkrin konması ik başlaya- cak. Marş ve saygı duruşu ik buradaki tören tamamlanacak. Kıbns Türk toplumunun mücadek önderi Dr. Fazıl Küçük'ün Anıttepe'de- ki kabrinde yapılacak ikinci törende de çeknkkr konulacak. marşı ve saygı du- ruşunun ardından özel defter imzalana- cak. Cumhuriyet Meydanf ndakı tören- kr ise 10.45"de Atatürk Anttf na çelenk- lerin konulması ik başlayacak. Saygı dırruşu. Istiklal Marşı ik bayrakların göndere çekilmesinden sonra özel def- ter imzalanacak. KKTC'deki törenkri Türkiye Cum- hunyetı adına TBMM Başkanı İsmet Sezgin ıle Genelkurmay ikinci Başkanı Orgeneral Çevik Bir ik Mıllı Güvenlik Genel Sekreteri Hava Orgeneral İlhan KÜK; izkyecek. Lefkoşa'daki kutlama- lar Cumhurbaşkam Denktaş'ın saat 18.00'de Lefkoşa Fuar Alanı'nda vere- ceğe resepsiyonla sona erecek. Sınjrda olağanüstü önkm Rum gençlerinin taşh, sopah lanna karşılık Kıbnsh Türk ögrencıkr dün Lefkoşa'daki Ledra Palace barika- tına yürüyerek Rum öğrencikre Banş Gücü aracılığıyla çiçek gönderdikr. Türk öğrencikrin bu da\ranışı Banş Gücü'nü sevindirdi. Rum öğrencilerin son günkrde taşh. sopah sınır eykmknne girişmesi ve za- man zaman ara bölgeyi ihlal ederek Ba- nş Gücü askerleri ik Türk polisine taş, savurması üzerine KKTC'nin göster- miş olduğu sert tepki Rum liderkri kor- kutarak ciddı önkmkr almava zorladı. Rum gazeteleri neler yazıyor Rum gazeteleri meydana gekn durumu şu başlıklarla yansıtıyorlar: FitelefMıeros:" Çatışmayı önkmek ıçın polis çemben, barikatlar. dıkenli teller ve gerginlik, Atilla rastgek ateş açma tehdidinde bulunuyor, sahtedevktin 12'nci yıldönümünde yapılacak gösterikrin ölçülü olması için çağnlar." Agon: "Hükümet çok sıkı güvenlik önlemleri alırken Türkler bizi molotof kokteylknyk tehdit ediyorlar, Birkşmiş Milktkr askerleri ik çekıkbilecekleri uyansında bulunuyorlar." Malü: "Ankara ik Denktaş" ın planlannın uygulamalannı önkmek için çok sıkı önkmkr, bunalıma fren, Ankara ik Denktaş ortak savxınma doktrinine set çekme çabasında, Atillalar ateşe petrol döküyorlar, Türkler yann için işgal bölgekrinde tahrik edici gösterikr planhyorlar." Eleftherotipia: "Karotsakis hala Atilla'nın elinde rehine, sivasi Uderhk mücadekcılik. fakat aynı zamanda sağduyu tavsiye edıyor, yetkilı makamlar kararlı ve önkyicı tedbırkr ahyorlar, Atillalar karşı gösterikrk tahrik ediyorlar." Haravgi:" Siyasi partiler anti ışgal gösterikrinin banşçı olmasını istiyor, bir sözde mahkeme Karotsakis'in 8 gün tutuklu bulundurulmasını emretti." Vuna: "'Siyasi partiler önleyici tedbirkrin gerekliliği üzerinde birleştiler. anti işgal gösterikri sağduyu çerçevesinde ve tahriksiz olmalı." Simerini: "Dunım tam kontrol altında, siyasi Hderliğin oybirlığiyİe verdiği destekk çok sıkı güvenlik önlemleri ahnıyor. Konfrontasyon hattmdaki çatışmalann bir yaran yok, siyasi Hderler öğrencikrimize soğukkanlılık tavsiye ediyorlar." Alithia: "Siyasi liderlik alarmda, sahte devktin yıldönümü dolayısıvla korkular ve önkmkr, Mihalis Papapetru *Karotsakis' in Türkler tarafmdan kaçınlmadığını' söyledi." Kuzey KıbnsTörk Cumhuriyeti'nin 12. kuruluş yıldönümü törenkri için tüm haztrhklar tamamlandı. Rum siyasi parti liderkrinin yapmış olduğu toplantıdan sonra, Rum polisi geniş güvenlik önlemleri almava davet edildi. Rum Yönetimi Başkanı Kkri- des'in ada dışında olması dolayısıyla önkmkrin koordinasyonu işin. VlMA gazete;>inin deyimiyk "kestaneleriatev tençıkarmaişini" Kkndes'e vekalet et- mekte olan Rum Temsilciler Meclisi Başkanı AleksisGatanosüstkndi. Alek- sis Galanos. Meclis'te sandalyesi olsun olmasın bütün siyasi partikrin liderk- riyk görüşerek ahnan önkmkre destek vermekrinı istedı ve hepsinden de olumlu yanıt aldı. Siyasi parti liderkri Galanas'la görüştükten sonra verdikk- ri demeçkrde, KKTC'yi protesto eder- ken sağduyu gösterilmesi ve ölçülü ha- reket edilmesi için çağnda bulundular. Resmi RİK radyosu dün sabahki ha- ber bühenkrinde hassas noktalara bir sıra daha dikenli teller yerleştirilmesi- ne ve göstericikrin ara bölgeye girme- krini ve BM Banş Gücü askerkriyk çatışmalannı önleyecek başka önkm- kr alınmasma kararverildiğini bildirdi. Rum yayın organlan. Rum polisi ik or- dusunun alarmdurumundabulundukla- rını belirttikr. Dün akşam saatlarinde sınırda duru- mun kntikkşmesi üzerine BM askerk- n alarma geçirildi. Bu arada Rum poli- sinin de barikat kurarak göstencikri en- gelkme çabasına girdiği gözkndi. Rum polisi, BM kontrolündekı "yeşil hat"% çevresindekı çeşitli noktalardatop- lanan öğrencikri tazyıkli su sıkarak da- ğıtmaya çahştı. 3 kasımda sının geçerek tutuklanan Rum askerinin geri verilmesini sağla- mak amacıyla lise öğrenciknnin sınır- daki eykmlerine üstü kapalı destek ve- ren Rum yönetimi. olaylann kontrolden çıkmasıyla güç durumda kaldı. KKTC'de tutuklu Rum askeri ıle gö- rüşen BM Banş Gücü yetkılikrı. "ken- di isteğiile KKTC yeg^tigjnisöylediği- m" açıkladılar. Rum siyası partikrinden ADt- SOKun Genel Başkanı Mihatis Papa- petru, vaptığı açıklamada, "Karot>akis kaçınlmadı, kendisi KKTC'ye geçti. Bu askenn kendi istegi ik KKTC'ye geç- tıği zaman. devktimizin nasıl korundu- ğunu sormak gerekir"dedi. Papapet- ru'nun, bu açıklamayı. Rum Yönetimi Başkanhâf na vekalet eden Meciıs Baş- kanı AleksisGalanos ik görüşme>inden ionra yapması dikkati çekti. Cezayir'de şeriatçı-laik seçimiCezayir'de yann yapılacak devlet başkanhğı seçimlerine katılacak 4 aday, son mesajlarmı iletti. Adaylar, dört yıldır ülkeyi kan gölüne çeviren şiddet olaylanna son verecekleri vaadinde bulundular Dış Haberlcr Servisi - Ceza- yir'de yaklaşık 16 miryon seçmen, yann yapılacak devkt başkanlığı seçiminde 4 adaydan birini seçe- cek. Seçmenkre son mesajlannı dün ikten adaylar, dört yıldır de- vam eden şiddet olaylannı durdur- ma vaadinde bulundular. Secimin favorisi durumundaki Devkt Başkanı Liamin Zerval. bütün taraflarla diyalogdan yana olduğunu tekrarladı. Feshedikn tslami Selamet Cephesi (FIS) li- derkri ik son iki yıldadiyalogiçin anlaşmaya varamayan Zerval, "Ik- tidara gelmek için haikın y^nsını oMürmekistemekk " suçladığı si- lahh gruplan safdışı etmekte ka- rarlı olduğunu da belirtiyor. Adaylardan Şe>h Mahfud Nab- nah. İslamı Toplum Hareketi'nin (MS1) lideri. Politik görüşkrinin feshedikn FIS doğrultusunda ol- duğu gerekçesiyk şiddetle ekşti- rilen 53 yaşmdaki Nahnah, Ceza- yir'deki köktendinci akımlann tlımlı kanadını temsil ediyor. Bu- günkü iktidan. "tslam'ın ögretile- rini terketmekten dolayi" şiddetle ekştiren Nahnah. yasadışı örgüt- kre katılan gençkrk "teolojik di- yalog'*kurulması ik iç banşın sağ- lanacağını savunuyor. Seriatçılannoylannı almava ça- lışan Nureddin Bukruh Cezayir Yenihkçi Partisi'nin (PRA) lideri ve adaylann en genci. 45 yaşmda- ki Bukruh, kendisini uzlaşmacı ve yeniden yaptlanmanınöncüsüola- rak tanımlıvor. Bukruh. silahlı 4 yılda 50 bin ölü G Dış Haberter Servisi- En az 50.000 kişinin ölümüne yol açan son 4 yılın önemli olaylan şöyk: 1992- 12 ocak: Devkt BaşkanıÇadli Bendcedidin zorla ıstifa ettırilmesinden bir gün sonra genel secimkrin ikinci turu ıptal edildi. Aşın dinci Islami Selamet Cephesi (FIS), birinci turda çoğunluğu elde etmek üzereydi. Ülkenın bağımsızhğı için uzun yıllar mücadek veren Muhammed Budiaf Devlet Yüksek Komisyonu'nun (HCE) başına geçmesı ıçin sürgünden geri getirildi. 9 şubat Şu anda hâlâ yürürlükte olan sıkıyönetim ilan edildi. 4 mart: FIS yasaklandı. 29 haziran : Budiaf bir suikast sonucu öldürüldü. Yerine AB Kafi geçti. 8 temmuz. Başbakan Sid Ahmet Gozali istıfa ettı. Yerine BeUüd Abdesslam atandı. 15 temmuzda, yasaklanan FlS'ın hderi Abassi Madani ik örgütün ikinci yetkilisi AliBeUıaç 12"§er yıl hapis cezasına çarptınldı. 26 ağustos: Cezayir Havaalamnda bir bombanın patlaması sonucunda dokuzkişi öldü, 123 kişi yaralandı. 1-9 aralık: FlS'ın kontrolündekı 123 belediye ile 200 belediye meclisi lağvedildi. 1993- 26 mayıs: Ozan gazeteci Tahar Cavnt öldürüldü. Ağustos. Köktendincilere kars.ı sıkı önkmkr ahnmasını savunan Redha Malek, Btlaid Abdesslam"m yenne başbakanhğa getirildi. 21 eylül: İki Fransız'ın öldürülmesiyk yabancılara yönelik cınayetkr zınciri başladı. Sonrakı iki yıl içinde Cezayir'de 106 yabancı öldürüldü. 1994- 30 ocak: Emekli general Liamin ZervaH üç yıllık geçiş süreci için de\ let başkanlığına getirildi. 11 nisan Malek'in başbakanhğı sona erdırilerek yerine MokdadSifi getirildi. 13 eylül: FIS liderleri Madani ve Belhaç hapısten çıkanlarak evde göz hapsine ahndılar. 1995- 8-13 ocak: 8 politik parti ve aralannda FlS'ın de bulunduğu diğer Örgütkr Roma'da "Ulusal Anlaşma*''yı ımzaladılar. Anlaşma. ıç savaşı önkmek amacıyla Cezavir hükümetıni görüşmelere zorlama amacını taşıyordu. 30 ocak: Cezayir'de bir polis karargâhmın dışındaki bir arabaya yerleştirikn bombanın patlaması sonucunda 42 kişi öldü. 286 kişi yaralandı. Olayı G1A üstkndi. 14 ekim: Devlet bas,kanlığı seçimlerinin 4 adayı belli oldu. BAGIMSIZL1GINIİLAN ETTIGİNDEN BU YANA CEZAYİR LİDERLERİ 1 9 6 2 Ben K e d • 'Seçıcı Hufcumet 19&3 Ben Bella > CumurOaşıan 1965 , • — — — DevrimMecfeıgörevden Albay ' aW. : Bumedryen , Devrım \ i Meclıst'nın \ , Başkanı \ ' • \ Tekaday%99 1976 - f \ oyla Cumhurbaşkanı \ seçiMi ! Cumhurbaşkanı \ ı \ 1978 ı % Bumedtyen'm olümü Albay Çadti ', Cumhurbaşkar» 1984-i - Çac&tekrarseçM 1988 -i xü^ '' Şetoriercfeayafdanmafar I m . \ b3Şted! 1 9 * -i ^ f e » . V (BSfefemi Selamet Cephesi'«1 ' ^ ^ ^ l Sk seçm başansı %54.1 ÇadRistifaetti 1393 |t SVK'/?1i'.'vy;.... % Sucfîyaf suikastta öWû. rerine <cxu ; K a f l f H S C ) geydalarakKafigeçirM. 1994 I > İ*~—Devlet fUısekkomistanu General Zeroual generat Zeroual'i geçiş - , ' ' dönemiiçin • r - . Cumhurtiaş/onlığt'na getirdi 16 Kasım 1995 perşembe gûnu Cumhurbaşkam seçılecek. Katılan 4 aday var AFPgra» mücadeleye yol açan nedenkrin ortadan kalktığını belirterek silah- lı gruplara silahlannı bırakmalan çağınsında bulundu. Cezayir or- dusunun iptal ettiği aralık 1992 se- çimkrinın ilk turunda PRA oyla- nn yüzde 86'sını almıştı. "Demokrat" kampın adayt Sa- id Sadi, Kültür ve Demokrasi Ha- reketi'nin (RC D) 1iden. 48 yaşın- daki Sadi kendisini tüm adaylann en laiki ve silahlı Müslüman ör- gütkrin baş düşmanı olarak ta- nımîıyor. Şeriatçılarla her türlü uz- laşmaya kesin olarak karşı olduğu- nu açıklayan Sadi. diğer adaylan da aynı tutumu benimsemeleri çağrısında bulundu. Tslamı gruptan tehdit FlS'ın müttefiki yedi muhalefet hareketi seçimi boykot ediyor. Ocak ayında îtalya'ntn başkenti Roma'da "UlusalİJzlaşma" anlaş- masını imzalayan bu partılere gö- re seçim. "sadece iktidara meşru- Ket kazandırma>i*'amaçlıyor. Si- lahlı Islami Grup. oy kullanacak seçmenleri öldüreceğinı açıkladı ve "seçim sandıklannı tabuta çe- \irmekle'" tehdit etti. Bonn konferansı Alman polisi, feshedilen Islami Selamet Partisi (FIS) yurtdışı irti- bat bürosu sorumlusu Rabah Ka- bir'in Bonn'daki bir konferansta yapacağı konuşmaya yasak koy- du. Polis, Kabir'in konuşma yap- maması koşuluyla konferansa ka- tılmasına izin verdi. Polis yetkiü- leri, Cezayir' in sol kanatta yer alan iki partisinin. Sosyalist Güçkr Cephesi ve Troçkist grubun kon- feransa katılmasmda herhangı bir sakmca görmedi. 37 yaşındakı Kebir. Almanya'dan sığınma tak- binde bulunmuştuA'etkilikr kök- tendinci liderin takbint ıncelivor. Clinton, Kıbns için kaygılanıyor FUAT KOZLHKLU VVASMNGTON - ABD yönetimi. Türkiye ve KKTC'nin karşı çıkmasına rağmen Kıbns Rum yöneti- minin Avrupa Birliği'ne (AB) üyeliği sürecınin adada çözümü kolaylaştıracağı dü- şüncesini ilk ağızdan dik gc- tirdı ve "Türk ve Rum taraf- lan arasındaki mü/akerele- rin yeniden başlaması duru- mundaönemli«üııdenı mad- desinin Avrupa Birligi'ne üyeBk* olacaüının altını çiz- dl. Başkan Bill Clinton, ABD Kongresi'ne gönderdiği Kıb- ns raporunda, adadaki sonı- nunun çözümü yönündeki çabalarda bir ikrleme sağla- namamasından "ka\gı duy- duğunu" \urgulayarak Bir- leşmiş Milktkr Genel Sekre- ten ButrosGaU'nın"*ne\azık ki müzakere süreci tıkandı" dediğıni hatırlattı. Clinton'm Kıbns sorununa ihşkin gösterdiği çabalan sı- raiadığı tamamı altı say fadan oluşan 2 av lık raporunda açık bir şekilde adada çözümü AB'ye endekskdikkrini or- taya koyduğu dikkat çekti. Diplomatik gözkmcikr **ABD Başkanının raporu- nun bfltününe bakıldığında AB üyeliği >e bunun adadaki sorunun çözümüne katkısı- nin ne şekilde olacağt mesajı- nın bariz biçimde verildigL bundan böyle görüşmelerin en önemli gündem maddele- ri arasındaJKıbns Rum kesi- minin Avrupa Birirça'ne üye- liginin deyer alaca£ı gözükü- yor" yorumunu yaptılar. Raporunda. kilit konuiar- da Avrupa Birliği'nin Türk \e Rum toplumuyla "yoğun temaslardabulunması ıjervk- tiğinr vurgulayan Clinton. Kıbns"ın AB'ye üyelik süre- cınin sorunun çözümü için gösterikn çabalan olumlubi- çimde etkikyeceğine ilişkin inançlanna dikkat çekti ve -\ncak banşın yalnızea ta- raflann irade ve kararhlık göstermeleri sonucu gerçekle- sebUecef^ne inannvaktayım" dedi. Clinton. özel temsilcileri- nin ve dışişkribakanhğı ilgi- likrinin. Lefkoşa. Ankara, Atina. New York ve Brük- sel'de gerçekkştirdikkri te- maslan uzun uzun anlattı. Üç paragraflık bir önsöz içeren raporda. üstü kapalı olarak Rumlann adadaki si- lahlanma faaliyetlerine de değinen Bill Clinton, "ABD'nin Lelkoşa. Atina ve Ankara'daki büyükelclleri. adada silahlanma ve askeri faaüyetkr konulannda ihti- yatlı davTanılmasının gereğn ni dile getirdiler. Djplomatik temaslarta Kıbns Ozel Tem- sikim Richard Beattie'ningi- rişimi ü/erindeki baltalayıcı etkilerine işaret ettiler" dedi. Clinton'ın raporunu yo- rumlayan diplomatik göz- kmciler. "Clinton. müzake- relere başlandığı zaman Av- rupa Birligi üyeligi meselesi- nin görüşmelerin ciddibicim- de bir parçası olması gerekti- fjni a^ıkbirşekiWeortaya ko- yuyor. Raporun bütününe bakıldıgmda. bariz biçimde Avrupa Birligi üyeliğinin na- sıl «erçekleşebileceği, bunun adadaki sorunun çözümüne katkısının ne şekilde olacağı mesajının verildiği gözükü- vor" dedıkr. î ATAÖV Atrika'nın en büyük ülkesi Nijerya'daki iktidar. bazı muhalifleri idam etti ve geleneksel olarak Britanya'nın öncülük yaptığı Uluş- larTopluluğu'ndaki üyetiği bu yüzden iki yıllığına askıya alındı. Ül- kemizin henüz emekliye aynlmış olan ünlü başsavcısı da en iaz- la on- on beş yıl hapiscezası verilen bazı eski milletvekillerinin ise aslında tdam edilmeleri gerektiğine ilişkin bir açıklamayaptı. Fe- deral bir cumhuriyet olan Nijerya'nın nüfusu, elli ülkelik Atrika'nın tüm insanlannın neredeyse beşte birini oluştuaıyor. Bu nedenle ve petrot gibi bazı doöal zenginliklere de sahip olmasından ötü- rü Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu'nun sürekli üyeleri arasına alınması da söz konusuydu. Idamlardan ötürü bu imajı lekelen- di. İdam cezasının, ne yazık ki hâlâ var olmasına karşın yıllardır uygulanmadığı ülkemizde başsavctlık gibi çok yüksek bir görev- de bulunmuş olan bir hukuk adamının idam olasılığını gündeme bile getirmesi çağdaşlıkla bağdaşmayan üzücü bir olaydır. Dünya, ölüm cezasını kaldırma yanlıstdır. 35 ülkede zaten ya- saktır. 30 kadan fıilen artık kimseyi idam etmiyor. Bunlara ek ola- rak 18"i dahasavaş zamanı işlenen suçlar dışında, geri kalan suç- lar için ölüm cezasını kaldırdı. Türkiye'de de idamiara özenmek DevletÖldüremez! bir yana, toptan kaldınlması gerekli ve yararlıdır. Önce, temel bir insan hakkının çignenmesidir. Devlet yurttaşını bilinçli olarak kat- ledemez. Üsteliktüm "ulus adına "uygulanma iddiasında olduğu için hepimizi ilgilendirir. İdam cezası herkesi zalimleştirmektedir. Ayncaçeşitli ülKelerde yapılan araştırmalaridamın suçu veşid - dett kendi başınaönlemediğini gösteriyor. Idamlar güyatoplumu korumak içindir. Ne var ki toplum onu korumaya değer ölçüleri ortadan kaldırarak korunmaz. Kişiyi ortadan kaldırdığı için aynı ki- şinin aynı suçu işlemesini önler. Ancak o kişinin degişmesi olası- lığı da ilelebet ortadan kalkmıştır. Öte yandan, bir Birleşmiş Mil- letler raporunun da gösterdiği gibi idamların hapisten daha fazla durdurucu etkisiyoktur. Hertoplum kendini suçtan anndırmak is- ter. Ancak Amerikan ceza hukukçulan J. Bovvers ve G. L. Pier- ce'in belirttikleri gibi Amerika'daki idamlarsuçlan azaltmamış, art- tırmtştır. Suçun nedeni, aslında başka yerdedir. idamlan sürdür- mekle bu nedenleri yok etme çabası gitgide zayrflar. İdamın ken- disi çözüm değildir, ilgiyi asıl gerekli ve somut önlemlerden baş- ka yere çeker. o kadar. Üstelik. örnekler bu tıp cezanın dağıtımı- nın da adil olmadığını gösteriyor. Savunmasız olana, yani yoksu- la ve çeşitli biçimde azınlık durumunda olanlara daha fazla ve da- ha acımasızca uygulanıyor. Bazen. siyasal bir baskı aracıdır. Ame- rikan Yüce Mahkemesi ünlü yargıçlanndan T. Marshall diyor ki: İdamın yükü fakirin, cahilin ve toplumdan nasibini aiamayanla- nn sırtındadır". Bazen, devlet kişiyi inançlanndan ötürü tutuklar ve idam sehpasına iter. Demek kı maksatlı da uygulanabilir. Bu ayrımcı uygulamalar hukukun temeline aykındır. Ölüm cezası iki şeyi birden yok ediyor. Kurbanın belki de hak- lı olarak adalet arayışını ve sistemin kendini düzeltme eğilimini. Kaldı ki adalet sistemi de yanılabılir. Bazen, bile bile de yanılır. İdam cezasına çarpılanlarla ilgıli araştırmalar kendini gereği gibi savun- ma için parasal kaynaktan yoksun bulunanların. iktidar tercihinin dışına çıkanlann ya da düşünce. dın ya da etnik yönlerden ço- ğunluktan farklı olanlann daha fazla hedef olduklarını kanıtlıyor. Adalet mekanizması içindeyanlış kararlar verilebilecegi bilinen bir gerçektir. Ya da koşullar değişir ve dünün suçu bugün suç ol- maktan çıkar. Ölüm karan ise geri dönüşü olmayan bir yoldur. öl- dürüldükten sonra suçsuzluğu kanıtlanan kişilere örnek o kadar çok ki! Bir yönetim birini asar, ondan sonraki onu kahraman ya- par. Siyasa! tercihlerinböylesinekötüyekullanılmasınınyolu idam- lan yasaklamaktır, özendırmek degil. Bu sözler sanık durumundakinin mutlaka suçsuz olduğu anla- mına da gelmez. idam cezası son derece vahşi bir eylemdir. Irza geçenin ırzına geçmek gibi bir karar verilıyor mu ya da birini ya- kanın evi gidip yakılıyor mu ki biri başkasını öldürse bile biz de gi- dip onu öldürelım? Birini kollarından havaya asmak işkence de boynundan asmak adalet mi? Birinin bedeninin duyariı yerlerine elektrikvermekonaylanacakbir şey degil de tüm vücuduna elekt- rik venp öldürmek mi iyi bir hareket? Toplumlar begenmedikleri değer olçülerinden çok dahabaşk; ölçülere oturtulmak zorundadır. ınsan haklan hepimiz içindir, eı kötülerimiz dahil...