Katalog

19 EKİM 1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Şekerpancarı altmına başlandı • A\kARA(\A)- 'Kamuvaaıt şeker fabnkalanndakı grev ın ertelenmesınden sonra, Turkve Şeker FabnKalan na baglı tum fabnkalarda şeker pancan alımlanna dun başlandı Turkne Şeker Fabnkalan Genel Muduru Selahattın Hun \enı kampanya donemınde alınan pancardan şeker uretımıne en get, 3 gun ıçınde başlanacağını bıldırdı Hun ' 24 Ekım Pazartesı gunu yenı^eken pı>asava surecegız dedı Çiftçiye tohum seçimi uyarısı • \DVNM\A)-Geçen yıl >a\gın olarak ekılen "Sen H2 turu buğdavda gorulen sanpas hastalığı' nedenıv le vuzde 40 lara ulaşan \enm ka\bının yaşandığı Çukurova Bolgesı nde çıftçıler tohumluk seçımı konubunda uvanldı Zıraat MuhendiNİen Odası Adana Şube Başkanı \lehmet Duzgun çıftçılenn genellıkle ektıklen buğdavdan tohumluk ayırdıklannı belırterek 4- 5 vıl ust uste ekılen buğdav çeşıtlen hastalıklara karşı dırençsız kalıvor' dedı Koç, Pastavilla'yı • Fkonomi Servısı-koç Holdıng makarnacılık sektorune de gırdı Izmır de faalıvet gosteren Pastavılla Kartal Makarnacılık SanaM ve Tıcaret A Ş hısselen Koç Holdıng \ Ş ve koç Topluluğu Şırketlen taratından satın alındı 1 Ekım 199^ tanhınden ıtıbaren koç Topluluğu bunvesine dahıl olan Pastavılla-kartal Makarnacılık ın !99> yılında muhtemelen 8 mılyon doları ıhracat olmak üzere toplam 1 7 tnKon lıra ciro gerçekleştırmesi beklenıyor Koç Topluluğu Tuketım Grubu Başkanı Cengız Solakoglu bu gruba dahıl Maret Ka\ Tat \e Duzev şirketlennın vanında Mıgros a da dolavlı olarak sınerjı katacağını ve bu sınerjıden vararlanacak olan makarna ışının daha da bu\utuleceğını ıfade ettı GAP semineri için önçalışma • DH \RBAKIR (Cumhumet)-ABD nın Los -\ngefes kentınde 26- 2 7 ekım tarıhlerınde yapılacak GAPsemınen oncesı Dıvarbakır a gelen ABD nın Adana kon»olosu Elızabeth Shelton ışadamlannın vatınm yapmaM ıçın on çalışmalarda bulundu Shelton Işadamlan her şevden once guvenlığın vasalann ıdan mekanızmaMnın ıvı çalışmasinı ıster dedı Buvukşehır Beledıve Başkanı Mımet Bılgın ıse G\PBeledıvelerBTrlığı Genel Başkanı olarak davet edılmedığı G-\P semınen nı protesto ettıgını açıkladı Serbest bölgeler ticaret atağında • \NKARA (ANKA) - Turkıvede faahvette bulunan altı serbest bolgenın bu v ılın ılk dokuz avındakı tıcaret hacmının 2 mılvar doları buldugu bıldınldı Diş Tıcaret Musteşarlıgı ndanyapılan açıklama\a gore tıcarı faalıvette bulunan Mersın Antalya Ege Istanbul Ataturk Havalımanı Trabzon ve Istanbul den serbest bolgelerının tıcaret hacmınde geçen vılan gore yuzde 44 artış vaşandı Microsoffa WHidows 95 • SEATTLE(AA)- ABD nın dunva*.a unlu bılgısavar vazılım ^ırketı Mıtrosott un kan agustos avında tum dunvada satişlannı başlattıgı venı VVındoM,1 ; 9^ vazılım programı savesinde arttı Mıcrosoft şırketınden vapılan açıklamaya gore, geçen yılın temmuz-eylül donemınde 316 mılvon dolar olan şırketın kan bu yılın avnı donemınde yuzde 58 oranında artışla 499 mılyon dolara yukseldı Aynı donemde hısse senedı başına duşen kar mıktan da 51 sentten 78 sente çıktı Özelleştirilen Havaş'm THY'den transfer edilen genel müdüründen güç gösterisi 'Istesek seııdika bir günde düşer' HULAAGENÇ Kamu toplusozleşmele nnde hukumetın aldığı ta\ ır kamu kurulu^lannı satın alan ozel sektoru de cesaretlendır dı Havaş ta sendıkacılık ora- nını azaltan \e toplusozleş me hukumlennı uvgulama- dan kaldıran ozel sozleşme- len çalışanlara ımzalatan ış- veren »endıkaMZİaştırma operasvonunu kabullendı Ha\ aş ta 3 v ıl sonrası ıçın greve gıtme karan alan bır sendıka îvtemedığını sovle mekten kaçınmav an bır do- nem Turk Hava Yollan Genel Mudur "'iardımulıgı gorev ın de bulunmus. Hava> Genel Muduru MuratOztürk. îste mesı halınde baskı voluvla Havaş ta sendıkavı 24 saatte bıtırebıleceğını sovledı Bu konuda dıkkatlı olmasının sebebının hukuk veva sendı kadan korkmasindan kav naklanmadığım vurgulavan Ozturk. ışçının kendı ısteğıv le sendıkadan avnlmasinı bekJedıklennı dıle getırdı Çalışana baskı voluv la ıkı- lı anla^ma ımzalatmadıklan- nı ıddıa eden Ozturk perso- nelın aklında '"Sendıkaob»- dı daha mı m olurdu0 " soru • Ha\aş ta 3 yıl sonrası n,ın grev çağnsında bulunan bır sendıka ıstemedığını sovleven Ha\aş Genel Muduru Vlurat Ozturk ıstenmesı durumunda baskı voluyla sendıkanın 24 !>aatte duşurulebıleceğını belırterek bu konuda dıkkatlı da\ranmasının sebebının ışçının kendı isteğı\ le sendıkadan aynlmasını beklemek olduğunu dıle getırdı sunun ukte olarak kalmasim ıstemedıklennı bunun ıçın çalı^ana baskı v apmaktan ka- vindıklannı kavdettı Ozturk Hav aş personelı ıçınde sendı- kanın vonetım ş.eklının getır mış olduğu zarardan vı!mı> ve bıkmış bırçok kışının bu lundugunu ıddıa ettı Sendıkadan ıstıta eden Ha vaşpersonelıneişven tarafın- dan hazırlanan ~Ozel Htzmet Sozleşmesrnı ımzalaınalan konusundada baskı vapılma dıgını ıtade eden Ozturk "İs- teven personel bu ıkılı anlaş- Havaş Genel Muduru Murat Ozturk, tekrar bır gre> \aşamak istemiyor. nıav ı ımzalamadan da çalışa- bılır"dıve konuştu Şu anda Havaş ta çalışan kadrolu personel savisinın 1600 olduğunu belırten Oz- turk 1 120 kışının ıkılı hız- met :>ozleşmeM ımzaladıkla nnı vurgulavarak sendıkalı ışt,ı savısının 480 cıvannda olduğunu sovledı Şu anda 6 avlık geçıu sozleşmevle ça lıs.an 500 un uzennde beden ışçısı bulunduğuna dıkkat çe ken Ozturk bu uvgulamanın vasal olduğunu sovledı Hava lş Sendıkası nı top lu bozle^me ımzalanır ımza lanmaz > \ ıl sonrası ıçın gre- ve vagn \apmakla suçlavan Ozturk "Bu tur sendıkalar \ariıklannı ancak kamu sen- dıkalannda surdurebılırler. Bızım gıbı \onetım elastıkıve- tınc sahıp firmalarda banna- mazlar" dedı "Bır gunluk gre\ bık canımıa acıtır" dı ven Ozturk sendıkavı ızansız bev anatlar v ermekle suçladı Şu anda devam etmekte olan Havaş ın satışının ıptalı ıçın açılan dava hakkında vo- rum vapmaktan kaçınan Öz- turk sendıkanın açtığı dava- larla kafa bulandırmavı ve varlıgını surdurmevı hedef ledıgını ıfade ettı Ote vandan Hav a-lş sendı kası Hava> tan vapılanaçık- lamalan valanladı Havaş ta rafından vapılan açıklamala- nn asılsız bev anatlar olduğu nu sovleven Hava l> Sendı- kaM Genel Başkanı Mustafa Vagcı Hava^ ta çalışan kad rolu personel savisının 1350 olduğunubelırttı Havaş takı personelın''OO evakınbolu- munun sendıkalı oldufiunu sovleven Yağcı Havaş ta sendıkanın du^meMnın mumkun olmadığını bıldırdı Sendıkadan avnlma ve ı> verenle ıkılı akıt vapma ko- nusunda pen>onele baskı va pıldıgını ıddıa eden ^agcı Havaş tan 300 e vakm =.en dıkalı ışçının atıldığını dıle getırdı Şırket tarafından ha zırlanan ozel sozleşmelenn ışçının toplu sozleşmev le ka zanılan haklannın yıtınlme sıne neden olduğunu bıldıren Yagcı şunlan sovledı "Ikılı sozieşmede bır ışçı- nın 4^ saatın uzennde çaJtştı- nlabılecegı belırtılıvor Çalış- ma koşullan ve ücretler \o- netım kurulunun alacağı ka- rartarla değıştınlebılecek. Çok subjektıf konularda ış- \eren. parasını \e zamanını ıv ı kullanmadığı gerekçesıv le çalışanı çıkarabılecek." Havaş ın satışının ıptalı ıçın açılan davanın surdugu- nu hatırlatan \ağcı mahke- menın istedığı belgeler ara- binda Havaş ın ;>on 5 vıllık bılançolannın bulundugunu vurgulavarak davanın ıptal- le Nonuçlanma ıhtımalının vuk;>ek oldueunu sozlenne ekledı Sümerbank ve Turban'daki satışlan, güvenoyu alamayan hukumetın 5 bakanından oluşan ÖYK onayladı Ozelleştirmede 'geçici bakan' tarhşmasıANK\RA (Cumhurıvet Burosu) Su merbank ın 88 magazaM ıle Turban a aıt ÇeşmeOtelı nın satışını onavlavanOzelleş tırme \ uk^ek kurulu ndakı (O\ K) 5 baka- nın karar vetkılen tartışılıvor CHP A.nkara Mılletvekılı Prot Dr Mümtaz SmsaJ baş- kanlığında kurulan Kamu Işletmelerını Ge- lıştırme Merkezı (K.İGEM) guvenovu ala- mavan bır hukumetın ancak "acü" kararla- rınaltına ımzaatabıleceğını vurgularken ge çıcı gorev vapan bakanlann da ozelleştırme kararlarının altına ımza atmasının "hukuka avkın" olduğunu sav undu O\ K karanna gore Sumer Holdıng e aıt çeşıtlı kentlerde bulunan 88 satı> mağazası bavılık venlmek uzere 250 >ırket çalı^anına toplam451 *ı mılvarlıravasatıldı Magazala- rın dev ır ışlemlen ıçın vetkı Sumer Holdıng Genel Vludurlugu nevenldı Avnca Turban a aıt Çe^me Otelı ıle otel lojmanlarının uzennde bulunduğu gavn menkuller bugavnmenkullenn uzennde bu lunan bına tevhızat do^eme \e demırbi^la rın tamamı peşın odenmek uzere 11 mılvon 2sO bın dolara (">62 mılvar ^00 mılvon lıra) GazalaTekstıl Lrunlen Sanavıı AŞ vesatıl- dı Otel ve loımanların borı, ve alacak vu kumluluklen Turban da kaldı kararla avn <_a Turban aaıtlstanbul Istınvedeöavnpar sel arsa kamu vararına kullanılmak uzere İMKB \e550milvaradevredildi OYk Turkıve Denızcılık İ^letmelerı • CHP Ankara Mılletvekılı Prof Dr Mumtaz Soysal başkanhğında kurulan Kamu Işletmelerını Gelıştırme Merkezı (KJGEM) guveno\TJ alamayan bır hukumetın ancak acıl' kararların altına ımza atabıleceğını vurgularken geçıu gorev h bakanlann da ozellejjtırme kararlarını ımzalamasinın hukuka avkın" olduğunu savundu AŞ ve aıt Izmır konak e^k) Balık Halı nın kullanıınının 2^ vıl surevle tzbelturTunzm tşletmeLilığı Ltı Ştı ve Izmır Buyuk^ehır Beledıvesı Ege Şehır Planhması Teknolojık Işbırlığı AŞ onderlıgınde olu^turulatak bır ortak gınşım grubuna dev nnı de onavladı Karara gore kıra karşılıgmda ortak gınşım grubu elde ettıaı gelırın vuzde ^Osını Tur- kıve Denızcılık l^letmelerı ne odevecek Ote vandan SEK e an •> ışletme 2 sut toplama merkezı ıle bır arsa venıden satı>a (.ıkanldı Ihale^ı 2 kasımdayapılacak Adıva- man Devrek Dıvarbakır Gıresun kasta monu ve \enıct ışletmelen Sılıvrı '»enıce suttoplama merkezlen \eKoşk Avdın arsası ^ kez satı^a sunuluvor Bu arada klGEMden vapılan açıklama- da Ba^bakan Tansu Çıller ın O\ k ve ozel- leştırmeden sorumlu Dev let Bakanı olarak Esat kıratlıoğlu nu atadığı anımsatılarak "Henuz guvenovu altnamış bır hukumetın başkanının. O\ K uvehğıne bır bakan ata- nıasının hangı ulusal çıkar ve acılıvetten kav- naklandığı anlaşılamamıştır" dendı Guvenovu alanıavan bır hukumetın ozel- leştırme karannın altına ımza atmav a da hu- kuksal olarak vetkiM bulunmadıgı belırtılen açıklamada "Bugunekadar.ozelleştıiTneka- rar ve ışlemlenmn neredevse tamamı dava konusuoJmuştur Ö\ KveOIB'nınhukukta- nımazlığının ulaştıgı bu venı bovut dta hıc şaşkınhk varatmamaktadır" dendı AB'den 'Giimrük birliği hükiinıetine' destek B R • Avrupa Parlamentosu'nun sol kanadı. Cumhuriyet Halk I PaPartisi anahtannın AB kapısını açacağı izlenimi verdi OZGLRILUSOY B\\X.\LD\NBİRLİKÇAĞRISI- Gumruk bıriığı konusunda \P'de vapılan çalışmalann kntık bır aşamada olduğuna dıkkat çeken Bavkai "Turkıve'de venı bır sıvası oluşumun ve belkı de bır seçımın gundemde olduğu bır noktada Sosvalıst Grup ıle bır arava gelmemız ortak değer ve ılkelenmızaçısından vararlı gelışmelerevolaçacakar" dedı Bavkal Bruk- stA temaslannda \P Veşdler Grup Başkanı Claudıa Roth ıle de goruştu Avrupa Parlamento;.u uvelen D\ P nın venıden CHP ıle koalısvo- na gıtme (.abalarını gumruk bıriığı ıçın olumlu bır gelışme olarak go- ruvor Avrupalı parlamenterlenn ı- ı gunluk Bruksel zıvaretını bugun lamamlavan CHP Genel Başkanı DenızBavkala "Gumruk bırügını prensıp olarak dcsteklıvoru/ ama parlamentonuzdan da olumlu gelış- meler beklivoruz" mebapnı verdıgı ogrenıldı Gumrukbırltgı ıçın Avru palı parlamenterlerden destek ara mak uzere Bruksel e gıden Bavkai ıle uzun teleton goruşmelerı vapan Başbakan Tansu Çıller ın dun Bav kal dan programını varıda keserek bır an once Turkıve \e donmesını talep ettıgı kavdedıldı Turkıve de sosval demokratlann venıden ıktıdara aelmesıne olumlu bakan parlamenterlerın Bruksel zı- varetı sırasında Bavkai a_vogun ıl gı gosterdıgı belırtıldı Özellıkle APdekı en buvuk grubu oluşturan sosvalıstlenn "kardeş" partının ık tıdara gelmesını bır "şans" olarak gorduklen savunuluvor Radıkal Grup Başkanı Cathenne Lalumıere nın Bavkai ıle vaptığı goruşmeden sonra "Bu Turkı- \e'nın ıç ışlenne kanşmak ıstemeviz. ancak Çıller'ın. sosval demokratla- nn katılınııvla venı bır koalısvon oluşturması memnumvetvencıdır" dıve konuştugu bıldınldı Cumhurıvet e bılgı veren kav naklar CHP nın tekrar ıktıdarorta ğı olmasının gundeme gelmesıvle bırlıkte Avrupa Parlamento>u uve- lerının katı tutumlanndan vazgeçe rek daha esnek bır tutum benımse meve başladıklannı dıle getırdıler Parlamentouyelennın TV1V nın 8 maddebinın değışmesı ve kapatılan DEP mılletvekıllerı konu^undakı goruşlerınden tavız vermemekle bırlıkte konusmalannda demokra tıkleşme ve ınsan haklan konusun da olumlu "sın>aller" venlmesın den soz ettıklen savunuldu Bavkai ın Çıller ıle vaptıgı uzun telefon goruşmelen vuzunden te maslanna sık sik ara vermek zorun dakaldığı bıldınldı C'Her ın Bav kal dan programını mumkun oldu- gu kadar kısa keserek bır an once donmesinı ıstedıgı de kavdedıldı AvrupaParlamentosu nundavet lisi olarak Bruksel e gıden Denız Bavkai zıvaretı suresınceSosvaJıst Grup Lıberal Grup Radıkaller ve Yeşıller ıle temasta bulundu Bav- kai Avrupa komısvonu Turkıve Masası Şefı HansVandenBroekıle de goruştu Bavkai ın bugun ogle den sonra donmesi beklenıvor TJORÜŞ/DOÇ. DR. ERİNÇ YELDAN 1994 krizinin yapısal kaynaklan/3 K amu malıyesınde yaşanan bu tıkanmayı aşmanın 1989 da uygulanan seçe- neğı ıse ıç ve dış borçlanmanın hızlandırılması olarak gozukmek- tedır Bu dogYultuda atıian onem- lı bır adım 1989 yılında 32 sayılı karamame aracılıgıyla dış serma- ye hareketlerı uzenndekı kontrol- lerın tamamıyla kaldırılması ve Turk fınans pıyasalannın kısa va- delı "sıcak paranın spekulasyo- nuna açılmasıydı Fınansal kesım- de atıian bu adım ulusal pıyasa- larda dovız ve faız kurunu bırbın- ne bağlıyor ve bu degışkenlerın ıktısadı karar alıcılar ıçın denetle- nebılır bır ıktısadı araç olmaktan çıkmasına açıyordu Buyapıaltın- da makro-fınansal dengelerın sağlanmasının gereklı koşulu yurtıçıfaızgetırısının dovızebağ lı spekulatıf getırıden yuksek ol- ması yanı reel faız haddının yuk sek tutulmasıydı Boylece uyarı- lan kısa vadelı (spekulatıf) yaban cı sermaye bır yandan kamu açıklarını dış tasarruflar yoluyla fınanse ederken bır yandan da ekonomının ıthalat hacmını ge- nışletıyordu Boratav, Turel ve Yeldan'ın yaptıgı hesaplamalar bu tur fı- nansal ışlemler ıçın gerçekleşen yıllık getın oranlannın 1989 da yuzde 44 6 ya 1990 da yuzde 25 5'e 1993 un ılk dokuz ayında da yuzde 17'ye ulaştığını goster- mektedır Yurtıçı faız ve dovız ku- ru arasındakı arbıtraj spekulasyo- nu ıle kısa vadelı yabancı serma ye hareketlerı 2 ve 3 no lu şekıl- lerde betımlenmektedır Yuksek getırı donemlerı ıle sermaye gırış- lerının buyukluğu arasında yakın bır ılışkının varlığı soz konusu şe- kıllerden açıkça gozlenmekte- dır Şekıl 2 ve 3 bır anlamıyla bu fınansal yapının temel ozellığı nı açık olarak vurgulamaktadır Artık dovız kuru ve faız bırbırı- ne bağlı tek bır değışken halı- ne donuşmuş ve para otonte- sının (Merkez Bankası nın) bu değışken uzerındekı kontrol yetkısı tamamen ortadan kalk- mıştır Bu tur bır fınansal yapı- da ulusal ekonomı dogrudan doğruya yuksek faız duşuk kur polıtıkasıyla kendısını koşullan dırmakzorunda Zıra ulusal pa- ranın korunmasının ve yaban cı parayla ıkamenın (dolarızas yonun) onlenmesının bıncık ko- şulu budur Dolayısıyla 1993 krızıne gıden sureç salt bır do- vız kurunu duşuk tutma ' hata sıyla açıklanabılır nıtelıkte degıl- dır Nıtekım kurun yukseldıgı 1994 yılında -ve aynı yılın so- nunda bızden çok degışık şart- lar altında bır Orta Amerıka ul kesınde- yaşanan senmaye çı- kışlan ve bunu ızleyen fınansal knz ortamı bu yapının ne kadar kınlgan bır dengede oluştuğu nu açık olarak gostermıştır Burada hemen şunu belırte lım kı şekıl 3 e konu olan ser- maye hareketlerı net olarak he saplanmaktadır Oysa mutlak buyukluk olarak karşılıklı gırış ve çıkış mıktarlan çok daha bu- yuk değerlere ulaşmaktadır Orneğın 1993 un 3 5 mılyar dolarlık net sermaye gırışı ra- kamı 154 mılyar dolarlık gınş ve 151 mılyar dolarlık çıkışın bır sonucudur içınde bulunduğu- muz yılda da Turk fınans pıya- salarına ayda ortalama 14 5 mıl Kısa vadeli sermaye hareketleri {mılyon $) 1030 oOO T 150-- Faiz haddi ve döviz kurunda gelişmeler 3Ayk Hazıre Bono Fa zı ŞEKİL 3 YıHık Devaluasyon t r43 Mai Ocak ı t ı ı ı t -4—f- -t—t—*•—f • J- - f—*T i r ı r ı r T i T T r T t ı T T — yl Ksm Q - Har May Ter- E, Ks-^ 9b Mar Mav Ocak OcaK yar dolar sermaye gınşı 14 mılyar yaşandığı hesaplanmaktadır Se- dolar kadar da sermaye çıkışının nelık bazda bu buyuklukler nere- deyseTurkıye nın toplam mıllı ge- lırıne ulaşmaktadır Dolayısıyla her sene toplam mıllı gelır uretımı ka- dar bır parasal buyukluk ulusal ekonomıye gınp çıkmaktadır Tur- kıye gıbı fınansal yapılann daha henuz çok genç ve sıg olduğu ve reel uretken sektorlerde ıletışımın henuz yeterlı derecede sağlan madığı bır ulkede bu turden bır dış malı sermaye akımını açıkla- yabılecek tek sozcuk ulusal eko- nomının spekulatıfbırsaldın al- tında kaldıgıdır Bu anlamda 1994 un fınansal krızını sadece yanlış kur polıtı- kası ıle açıklama eğılımı sorunu yalnızca teknık bır hata olarak de- ğerlendırmekte ve krıze gıden su- reçlen tanhsel boyutundan soyut- lamaktadır Gerçekte 1990 dan sonra bu yolla elde edilen dış fınansman olanagı ulusal ekonomıde tıkan- malannve alternatıfsızlıgın kısa donemlı geçıcı bır çozumunu oluşturmuştur Ancak sadece efektıf talep patlamasına ve rtha- latta surdurulemez boyutta bır ha cım artışına yol açan ve son de- rece hassas dengelere dayalı olan busureç 1993sonundayurtıçın- de faız ve dovız kuru dengesının bozulmasıyla çokuntuye uğramış ve 1994 krızının ılk gostergelerını ortaya çıkarmıştır Burada devletın yaptığı strate- jık tercıh artan ışgucu mahyetle- nnı, sermaye kesımını vergılendır- mek yenne ıç ve dış borçlanma yoluyla ve spekulatıf rantıye getır- lennı kollamaksuretıyleaşmaeğı lımıdır Nıtekım bu tercıh 1994Nı- sanı'ndan sonra krız ıdaresının somut bıçımıyle daha kesın ola- rak ıfadesını bulacaktır IŞÇININ EVRENINDEN ŞÜKRAJN SONER Tersine Dünya Dunya tersine dondu ya da ışın suyu çıktı Iş dun- yasının ıstedıklerı ekonomıye donuk olanların yanın- da kendısıne yakın sendıkacıları odullendırmek uze- re grevlerı yasaklıyor Cezalandırmak ıstedıklerı, kız- dıklarına ıse "sız greve devam edın dıyor Bu anormal çarpık tablonun kara mızahını dun yı- ne en guzel sendıkacılar uretmıştı Grev yasaklatmak ıçın Çıller ın kapısında kuyruga gıren sendıkacılann oy- kusunu anlatıyorlardı Aglanacak halımıze gulmeyı şakayı ışçılıge sen- dıkacılıga ıhanet ıçındekılerı bır yana bırakalım Çıller ın sendıkal hakların ozune çok agır bır darbe nıtelıgın- dekı hukuka yasalara aykırı grev yasaklama kararla- rına gerı donelım Sermayeyı zorlayan grevlerının tamamının yasak- lanması yasaklanmamışlarda da Çıller ın ışçıle'den ıntıkam alma duygusu ıle kımı sendıkacıları da ceza- landırmaya yonelık daha da ılerı gıderek zarar eden KITIerde ışçıye para odemekten kurtulmuş olduk" açıklamasına uygun bır mantıkla hareket edıyor olma- sı aslında Çıller ı eskısınden de daha zor bır duruma duşmekten kurtarmıyor Bana oyle gelıyor kı Çıller ışçılerden ıntıkam almak ısterken bır kez daha ateşle oynayıp kendı bındıgı da- lı kestı Grevlennı yasaklamakla sendıkal mucadeleyı bece- remeyen bedel odeyerek hak kavgası veremeyen kı- mı sendıkacılarla dırenemeyecek ışçılerı aslında zor bır durumdan kurtardı Kendı mantıgı ıle aybaşı gel- meden grevlerı kaldırmakla sendıka kasalarından pa- ra çıkmasını onleyıp devlet kesesınden odeme yap- ma konumuna geçırdı Grevde sıkıştığı ıçın daha ko- tu bır sozleşmeye ımza atabılecek konumdakı bır sen- dıkacı şımdı uyuşmazlık Yuksek Hakem Kurumu na (YHK) gıdecegınden zaman kazanmış olarak boyle bır sozleşmeye ımza atmamakta dırenebılecektır Çıller ın grevlennı yasaklamadıgı kendı mantığı ıle cezalandırdığı sendıkalar ışçıler ve sendıkacılar ıse za- ten bedel odemeyı goze almış olanlar ağırlıklı Onlan bu çırkın oyunu savaş ılanı sendıkal hareketı bolme hareketı ıle daha da bılemış bulunuyor Ve Çıller yasaklanan grevlerın de devam edenlerın de toplusozleşme uyuşmazlığını sonunda kendı çoz- mek durumunda Hem de en kısa surede Yasakladı- ğı grevler ıçın çozumu YHK ye bırakamaz yasalarda- kı kurallar nedenı ıle bu zaman ıster Oysa uyuşmaz- lıkları çozme konusunda Çıller ın hıç zamanı yok Gun- ler saatler bıle çok onemlı Kendısının gundemınde oncelıklı yaşamsal sorun olarak CHP ıle koalısyonu kurabılmek duruyor Henuz koalısyon oluşmadan ve de Baykal yurtdışında ıken CHP ışın ıçıne resmen gırmeden grevlerı yasaklamak çok akılcı ve kurnazlık gıbı gelmış olabılır Ama son- rası ne olacak? Ilk koalısyon oluşumunda kamu ışçılennın toplu- sozleşme uyuşmazlığını engel gormuş olan CHP Ece- vıt de sadece bu nedenle Çıller ın azınlık hukumetı- ne güvenoyu vermemışken nasıl gerı donuş yapabı- lır HeledegrevleryasaklandıktansonraCHF'nın 600 bın kamu ışçısının toplusozleşme sorunu çozulmeden koalısyon yapmaya kalkışması kendıne ıhanet olabı- lır CHP kamuoyunda ancak "Grevyasaklamalarından habenmız yoktu Goruşmede gundeme gelmedı dı- yerek kendını aklamaya çalışmaktadır Çıller den me- mur zammı ıle de ılgılı olarak cıddı bır oyuna getırıl- dıkten sonra yasa ve hukuk dışı grev yasaklamaları- nı benımseyerek bır koalısyon ortakiıgı anlaşmasına oturması sosyal demokrasıyı bırakınız demokrasıden vazgeçme anlamına gelır CHP nın 600 bın kamu ışçısının toplusozleşme so- runu Turk-iş ın sendıkaların kabul edebıleceklerı bır bıçımde çozumlenmesı halınde koalısyona gırebıl- mek dışında bır seçeneğı olmamalıdır Oncekı gun cumhurbaşkanının guvenoylaması ala- mamış bır hukumetten gelen hukuk ve yasalara ay- kın grev yasaklama kararlarını neden boyle kolay ım- zalayıp yururluge soktugunu kendı kendıme pek açık- layamamıştım Dun ayırımına vardım Sayın Demırel DYP ıçındekı savaşta en yakınları harcanırken Çıller ın karşısında tarafsız olamıyor goruntusunden kurtul- mak uzere olaganustu bır ozen gosterıyor Yenı ko- alısyon oluşumunda da hemen Çıller e yetkı vermesı aynı kaygıdan Yargıdan da gen donebılecek hukuk ve yasalara aykırı grev yasaklarını hemen onaylamakla aslında Çıller e kolaylık lyılık hıç yapmış değıl Tam tersı bu olay Çıller ın CHP ıle koalısyon hukumetı kurmasını çok cıddı olçude tehlıkeye atmış bulunuyor CHP ışçılere sosyal demokrası demokrası ılkele- nne sahıp çıkma sorumluluğunu taşıyacaksa Çıller'ın Turk- Iş le adam gıbı masaya oturup anlaşmaktan başka hıçbırçıkışı çaresıyok Arka odalarda grev er- teleten sendıkacılara guvenmekle cıddı bır yanılgıya duştu Onların şımdı kendılennı kurtarmış olarak na- sıl çark ettıklennı şaşkınlıkla ızleyebılır DUZELTME Dun 1 sayfada yer alan degerlendırme yazımda, Turk-lş ın uyesı ve grevler devam ederken gruptan ayrılarak Çıller hukumetı ıle ozel anlaşma yapan To- leyıs sendıkasının adı yanlışlıkla DİSK e baglı Oleyıs gıbı yazılmıştır Duzeltır ozur dılerım Cenel Müdür Cökcedağ: 'Çukobirlik işçisinin maliyeti Sabancı'nınkinin iki katı' UFLKTEkiN \DA.N\-ÇukobırhkGe nel Muduru Mustafa Gok- çeda» "O almış bu alnıış ^a da hınlen aldırmıs, \ma 5900 ışçımmn 60fl'u fazla. Ustehk hem teknotojımız es- kı hem malıvetımızv uksek" dedı Gokçedag "Saban- cı'dakı tekstıl ışçısı 2^ mıh o- na ınal olu\ or Bızde ıse av nı ışçı ^^ mılvon Geldeçıkışın ıçınden" dıvor 3 bın tekstıl ışçisivle ge çen haftalarda bagıtladıgı sozleşmenın ardından go ru^tugumuz Çukobırlık Ge- nel Muduru Mustata Gok çedag "Işçı savısı fazla", "teknolojısı gen" \e "malı- vetı çok vuksek" bır bırlıgı vonetmeve^alıştıgınıanlat- tı I994vılındapamuk kus pe lınter telef ham bez mamul bez konfeksivon olarak 11 mılvon dolar ka dar dişsatım gerçekleştır dıklennı belırten Genel Mu dur Gokçedag bu rakamm ıçınde bulunduğumuz vıl ıçın temmuz sonuna kadar 6 mılvon dolar cıvanndaoldu ğunu bıldırdı Cukobır k ın temel ıkı sorunu bulundugunu bun lardan bırının eskı teknolo ıı dıgerının ıse çalışan sav ı sının tazlalıgı olduğunu an latan Genel Mudur Gokçe dag "Bız 52 bın ortaklı bır buvuk kuruluşuz. Kuruşu harcarken dıkkat etmelrvız. \ma ış pratığe gelınce değı- şıvor. Işçı fazlasını azaltma cıhetıne gıtmek zorundavız. Bu revızvonu vapamazsak batarız, açık sövlûvorum ıf- las ederız. 5902 ışçı var Bu savının çok kısa surede 5240'a ınmesı lazun Benıkı seksıvonu bırleştırdım 8ko- operatıfi de kapattım ama veterh değıl" dıve vakınıvor İsçı \avısının azaltılabılme si ıçın "sıvasılenn kanşma- dığı bır kuruluşa donuşme- lennın şart olduğunu" v ur- gulavan Gokçedag "O al- mış bu almış. Va da bınleri aldırmıs. alınmış vanı Işte bu sıstenıı değıştırmek ge- rek. Ikıncı adım hızlı tekno- lojı venılemesıdır kı acüen 1 tnhonaıhtıvacımızvar Av- nı uretımı, daha kalıtelısıni 600 eksık ışçıvle v^pabüınz" kanisinda