Katalog

SAYFA CUMHURİYET 30 OCAK 1995 PAZAHTESİ 8 EKONOM Geçen yıl kaydedilen artış trendi sürerse, I997'de vergi gelirlerinin tümü faiz ödemelerine gidecek Faiz felaketine doğru aclıııı achmANKARA (ANKA) - Turkıye, dıs, borç faız odemelen vergı ge- onlem alınmazsa hızla faiz felake- tine doğru vaklaşıvor Hazıne'nın faiz vükunde son ıkı yılda gozle- nen artış trendi bovle devam eder- se en fazla 1997 vılında vergı ge- hrlennın tümu faiz odemelenne Iırlennınyuzde28 S ını butçege- lırlennın vuzde 22 6'sını alıp go- tururken bu oranlar 199^ vılında sırasıvla yuzde 46 ve vuzde 32 6 >a çıktı En yukbek oranlara ıse vuzde 39 2 ve vuzde 50 8 le gidecek Lzun yıllar surmesıne geçen vıl ulaşıldı 1993 \e 1994 olanak bulunma- yan bu trend, eko- nomıstlen yenı- den konsolıdas- yon ve monetızas- yon tartışmalanv - la baş başa bırak- tı 1994 vılında el- •Geçen yıl butçeden yapılan faiz odemelen 1993 yılına göre yuzde 159 2 artarak vergı gelırlennın yuzde deedıienvergıge- 50'smı aşarken vergı hrlennm vuzde gehrlenndekı artış yuzde 108'dekaldı 50 8*1 sadece but- çeden yapılan ıç ve dış borç ode- melenne gıttı Faiz ödemelennın toplam bütçegelırlen ıçındekı pa- yı ıse yuzde 39 2 olarak gerçek- leştı Faiz ödemelennın hem butçe gelırlen hem de vergı gelırlenne yıllanndafaızode- melerındekı artı^ hızı hem butçe ge- hrlenndekı artış hızını hem de ver- gı gehrlenndekı artı^ hızını gerıde bıraktı 1993 vılın- da konsolıde butçe gelırlen vuzde 100 7, vergı gelır- len ıse yuzde 86 6 oranlannda artar- ken faiz odemele- nndekı artış yüzde 189 oldu Ge- çen vıl ıse butçe gelırlen vuzde 119, vergı gelırlen yuzde 108 art- tı Buna karşıhk faiz odemelenn- dekı artış vuzde 159 2 vı buldu 1995 yıl ı butçesınde öngorulen zorunda kaldığı yuklü kısa vadc- lı ıç borçlanmdUr, 1994 yılından devreden faiz yukûnün büyüklü- gu butçe vapılırken varsayılan42 bın 280 lıra ortalama dolar kuru- nun çok daha yuksek bır rakama nın ıse yuzde 44 3'une ulaşacak 1996 yılında vergı gelırlerının yüzde 78 6'sı butçe gelırlennın ıse yuzde 52'sı faiz odemelenne gidecek 1997 yılında ıse faiz ode- melen vergı gelırlennın yuzde çıkacağına ılışkın göstergeler ve 98 1 'ı duzeyıne yukselecek But- ıç borçlanma vadesının gıttıkçe çc gelırlennın ıse yuzde 62'sı sa- kısalması gıbı nedenler 388 tnl- dece faiz odemelenne gidecek yon lıralık ödenegın faız odemc- Turkıye, butçenın fınansmanı lerıne vetmeyece- ^ _ . , ıçın 1993 yılında gını ortaya koyu- ** loplam IÇ ve Q1Ş uluslararası pıya- yor 1994 yılında borcun vade yapiSini salardan 5-10 yıla bötçegehrlen ver kısaltan bu gelışme, gı gelırlen \e fai7 r , . • odemeienndekav- faız gıderlennın çok dcdılcn artış tren- daha hızlı artmasını gundeme getınyor kadarvadelerledış borç bulabılmıştı Hazıne bu olanak- tan 1994 te yok- dının onumuzdekı g u n d e m e getınyor sunkaldı Dış borç vıllardd da devam gerı odemelen de edebılecegı varsayılarak yapılan ıçborçlanmaylakarşılandı Buyıl tahmınler TÛrkıye'nın onlem da Turkıye'nın kredı ıtıbarında alınmazsa kısa bır sure sonratam yukselme yaşanmazsa ayrıı eğı- bır faız felaketıyle karşı karşıya kalabılcceğının ı>arctlennı vcrı- vor Buna goreeger faız butçe ge- lın ve vergı gehrlennde 1994 yı- oranı son uçyıldır hızlı bırtırma- faız odemelenyle ılgılı hedefler nış surduruvor 1992yılındaıçve şımdıden'haval olarak değerlen dınlıvor Buvıl faızödemelennın geçen vıla göre sadece vuzde 28 5 oranında artarak 188 trılvon lıra olacağı varsavılarak butçe yapıl- dı Ancak. Hazıne'nın daha vıhn ılk avından başlayarak vapmak hnda kaydedilen artış hızlan 1995 İım daha buyuk boyutlu olarak su- rccek Iç borç stokunun kısa vade- ye yığılması ve ufukta vadenın uzayacagına ılışkın bır gosterge- nıngorunmeyışı faızodemelenn- vıhndadaaynendevamedersefa- dekı artış hızının geçen yılın da ız odemelen vergı gelırlennın üzenneçıkabıleceğıneılışkıntah- yuzde 63 2 sıne, bütçe gelırlen- mınlen guçlendınyor BORSA ANALİZİ Sektör endeksleri 270194 200194 8838 9246 97 62 94 81 9489 8949 9306 100 29 9153 90 70 86 87 74 83 126 37 8886 8671 Bankalar Sıgorta Leasıng&Factonng HokJıng Yatınm Gıda Içkı, Tutun Sanayıı Mobtlya ve Doşeme Sanayıı Dokuma Sanayıı Bıracılık Kâğıt ve Kâğrt Uoınlen Basım Yayın Sanayıı Gubre, Tanm ilaçlan Sanayıı Ilaç Sanayıı Boya Sanayıı Petrol ve Petro" Umnlen Sanayıı 98 08 Lastık Urunlen Sanayıı 88 59 Plastık Urunler Sanayıı 73 36 Seramık ve Porselen Sanayıı 82 82 CamveCam Urunlen Sanayıı 84 27 Çımento Sanayıı 90 66 Demır, Çelık Metal Ana Sanayıı 98 86 Demır, Çelık Dış Met Ana San 88 78 Metal Eşya Mak ve Ger San 87 47 Dayanıklı Tuketım Malzemelen 87 93 Elektnk Mak ve Aygıtlan San 86 63 Otomotıv ve Yan Sanayıı 94 33 Ener)i 98 24 Yapı Malzemelen 87 64 PerakendeTicaret , 72 99 Buyuk Mağazalar 94 3 Tunzm 87 71 Hava Taşımacılıgı ve Yan Hız 100 10 97 78 94 95 96 45 9188 9381 8665 9132 9010 8803 7106 11671 8848 9052 9696 92 86 73 54 85 54 8510 9310 10107 8817 89 94 9150 87 08 95 36 98 88 8710 77 55 95 84 86 21 95 69 Fark% -442 -017 -015 -162 -2 61 -0 80 15 74 023 0 67 -132 527 828 043 -4 20 115 -4 60 -0 21 -318 -0 97 -2 62 -218 0 70 -2 63 -3 90 -0 51 -108 -064 0 62 -5 88 -137 174 4 61 Fark% -1162 -2 38 -519 -511 -10 51 -694 0 29 -8 47 -9 30 -1313 -2517 2637 -1114 -13 29 -192 -1141 2662 -1718 -15 73 -934 -1 14 -1122 -12 53 -12 07 -13 37 -5 67 -176 -12 36 -27 01 -5 47 -12 29 010 Sektörier3 7 1994 gunu 100'eendekslenmıştır BJracM Anadoıu6*aalık 3500 1225000 237 2953 1593 712 1365 026 2947 EgeBfaükk 23000 15765120 892 4" 12 1440 1354 3488 128 1463 ErayasBra* 25000 9000000 809 4868 1216 1040 6658 100 2609 GureyBrarılık 13750 3014550 552 3 60 1049 791 5415 138 2580 TTuöorg 22000 2201100 293 3 62 1036 480 8270 182 43344 Ortalama 66i 4028 1294 '035 4983 120 4533 Dokuma AkaT*stH Aksa AksuipiK AKîoyrtdız Denmod Edıplpuk KaraTeksö Konrteks Koytaş LuksKadıte OkanTastıl Polytsn Sotea SonmezR Sanayı 6800 25500 4900 15000 29000 34000 10 "50 14 7 50 5600 '4 000 5200 2 3"5 2000 5400 Sonmez PanuWu 3 45C Srfaş Yunsa Ortabra 4250 2 950 377160* I6904052 1768900 1510485 145000 734000 397 500 '42 "50 257925 294 00C 400764 356250 121500 1296000 2 501 250 1052 503 1770000 22i 801 647 521 2"76 800 T7 V2İ 6 72 267 1045 791 300 2815 999 743 1655 464 7345 760 29 1 1983 7C7 335 38.39 3812 441 3812 613 C77 280 38102 2 44 2 7 2i 2428 '99 3879 4687 4 02 1VM8 3711 24' 1864 J4: 2220 '0 54 399 16611 871 6347 383 4364 531 15443 1113 41637 708 12699 506 9741 6'0 22224 '•18 13918 688 11201 426 4839 •139 70663 747 -66998 629 10690 342 3275 929 565 4S 251B 12632 67" 1062* 588 5878 221 970 440 2722 429 20 1 30 C41 58*72 000 23300 000 3994 305 196"3 208 4807 2 04 2180 000 61185 OOC 7112 000 1227 345 7065 226 3342 30C 4529 282 2703 235 5428 MoNya ve Döşeme SanayH Gentaş D3ÛC 434 3ı/ 3-4 1282 614 KelebekMofcıtya 9700 48500C 396 1259 1020 Ofalama 370 1275 777 75' 6027 556 1796 802 170.94 495 2964 777 11477 528 2264 Banka l ırannıı P* Aktank Demrtank DışbanK Esbank Rnansba* Garanb Bankas T Kakmma Bankası TlşBankBt TlşBanklO TeteMbank TSKB Tırtunbank Yaoı Kredı Ortalama FJ1JB Rjıt 9400 2375 2900 1025 3200 8800 2050 34 000 6900 2550 3700 2150 2900 U0OB. 5640CO0O 4750000 1900000 2767 500 3200000 35200000 6886900 1020 OOC 17043 OOC 1275000 2331 OOC 2150000 10962000 n m 456 192 139 084 162 422 297 232 182 172 191 164 152 305 1K Fl »• 2014 714 314 877 53' 1576 3949 041 7 51 539 813 974 1227 1SM Fl tm 1032 386 1973 2644 322 882 918 "20 225 524 1016 706 1'53 mı Mt «• 203 073 120 041 155 203 357 075 123 008 033 061 105 l«ftrç ktapk 624 61 58115 88236 93274 57031 74153 98171 38370 154345 71080 131362 2347 61 136752 12C304 ! « . * 222 2105 2189 340 1313 468 COO 6969 coo 313 7 901 931 903 5 3C 1» % 000 705 075 1775 0 7 5 236 1593 17617 183 2 7 583 550 192 7327 3109 Kâğrt veKâğıtUriiHerf ÇumraKagr 82DC 32554C 234 1D77 1626 Kartonsan 1525C 41T500 292 2209 661 Kav 19250 1201200 392 859 OC 1298 Olmuksa 6OOC 1524600 333 4177C 1495 T'eKu*san 12~50 1869668 448 3266 672 VıkmgKağıt 12750 510000 402 1966 594 Ortalama 324 32 33 809 466 T8537 317 3369 2481 164 220.53 770 7556 0X 23159 618 9421 000 4400 714 4739 157 2841 922 128.85 416 4031 3 7 4 5714 ' 3 4 M740 Demir, Çdlk nşnda MBtaJ A n Smayi Borusan 23000 3450000 492 4038 638 688 16186 139 7'40 Fe«şAhsnmyum 9800 479808 515 3883 2702 1222 541*7 214 5392 Sarkuysaı 2'500 4063500 552 3422 957 816 7295 186 5467 Ortalama 922 3692 8'3 770 *4171 167 6'04 Metal Eşya, MaUna ve Gereç Sanayl AlarkoSanavv 19DÛC 1950000 389 1315 ?04 891 '2928 276 4578 MakmaTakım 1450 360931 135 6246 2226 7982 '3078 000 336 Ortalama 3 0 ' 1500 788 1079 12980 233 1552 Sigorta Akagorta "100 3550000 589 2305 561 707 18999 648 849 AnadoluSıgorla 4700 1762500 341 756 676 895 28302 585 052 EmekSıgorta 2750 368156 125 1125 457 552 7702 416 10849 Guneş&gorta 16750 2093750 837 "913 723 942 48046 239 3612 HalkSıgorta 12250 4287500 848 2264 903 1C99 48956 350 2893 Ortalama 556 16?8 634 37 5 30C12 455 2265 Leaskigtfactoring 5050 555500 218 1105 404 532 57873 630 133 3300 198000 155 333 520 649 132365 1515 766 1925 592900 135 607 548 082 338=8 1434 6388 3850 385000 198 311 1035 050 14-593 1538 159 AkttRnars FactoRnans Rnansleasng Ikteat Leaang VakıfLeaang 3300 '465000 688 1335 1178 186 2747= 606 3071 YapıKrediLeas 7400 3404000 663 5'54 13787 681 76307 163 535 Ortalana 294 1302 '403 226 59159 536 2468 Alarto OoğarHold Ecıacsbaşı EnkaHotdlng lhlasHold>rç KoçHoMırç KoçYatınffi MedyaHd Nct Hokfnç Transturk TŞışeCam Ortaiama 31000 3500 7 700 11750 330C 26000 24 500 1250 1900 1775 4650 7082880 1131 5278000 324 931392 226 1551300 694 6448415 595 52000000 950 4410M0 587 1283750 085 1021062 245 573323 '41 8040585 378 604 6770 2376 3147 1229 1035 1015 2C91 76" 1321 4135 1639 2122 9542 6082 1903 5101 1618 2040 2505 1 1 X 1503 5148 3651 2238 2914 3836 2291 2867 40 6 7 1674 1887 666 929 1217 922 1190 2105 601 1083 4860 91184 2049 637 9054 2965 •408 '804 9123 385 3593 331 3190 325 11890 213 5945 327 000 144 2296 299 6110 176 12 94 322 723 282 607 215 1 1 7 •85 '343 AttasYatm 3800 247000 127 75076 182 243 470 OOC 000 Global Yatınm 295C 236000 122 567 184 245 383 1576 000 VatofYatm 4550 68250 224 1175 504 669 485 586 105 Ortabma 1132 1190 199 265 431 747 010 Banvtt BırtkTutur Oardare! Kertûda Kerevttaş Marel MerkoGıda PınarEt PraSu PınarSut PınarUr TatKonserve TukaşKonserve Ortatna 20500 8200 52000 22000 27500 62O0 5100 4500 4500 7200 29500 47500 20500 919425 830 71800 190 1664000 17 5 2970000 1143 770000 330 651000 1 7 9 '224000 342 690000 132 148500 230 524880 465 221250 4 85 855O0OC 1137 1937250 829 503 5686 23806 24271 9603 5463 3531 22802 2066 34 50 764 4087 7806 4353 5682 1883 1C70 2264 2843 1606 1495 2723 1495 1210 786 1443 328 1302 1634 744 375 851 561 545 869 839 14 75 1713 1254 1306 1595 1162 15931 60650 67 02 42668 21154 44 35 15690 9180 17847 90716 5875 1 53 56 12a02 15940 127 000 000 •05 '69 194 000 315 200 630 190 095 134 117 4054 32226 134 36 87 80 9127 20564 '7 24 19725 10329 6408 22891 3186 1592 8634 Basım Yayım SanayR ıj İ-DOO 092 919 683 276 11133 961 10300 DuranOfset 36500 408800 593 9306 978 1117 10511 000 23888 HjmvefGaz. 1850 3653195 184 3563 2771 12938 126 1846 Mıllıye'Gaz 1425 895000 C94 258 3173 498 16061 3368 3950 SabahYayıro* 105C 1207 500 Q6 7 749 1034 441 7377 1220 28.90 Ortalama 127 1017 2347 M34 1^391 792 2773 Gütare Tanm İtoçJan Sanayl • 600000 219 83* 638 368 607500 313 '633 805 143 4147200 379 4133 '655 905 576000 199 32 56 Baffas EgeGubre GubreFab Hetfaş Ortalana ecoc 11250 7200 2400 1224*2 300 1993 '267 525 9521 750 11051 9501 444 12643 5026 116 3399 13385 249 2677 7878 3C2 5134 İtaçSanayfi Eczacıbaşılaç Ortate.T!a 1 « 655290 233 1482 2474 26015 427 1454 400C 3384 300 317 3666 7286 19052 213 4098 299 2959 1036 20236 20502 248 3349 Boya Sanayl Marshalı 690C 1773576 257 1853 597 391 7202 380 5528 Yasaş 12 750 1032750 228 1432 442 423 5434 392 16726 Ortatema 245 1672 529 402 6S97 384 8690 Petrol ve Petrol Ürünteri Sanayl lAygaz - J O J 378C00Û 268 1o36 1191 325 '3023 464 8933 PeUorr '9000 57000000 3.79 4733 1138 4928 000 44295 PttolOfis 13250 3339C000 5.56 285C 906 1098 7826 319 748 Turcas 8900 4632628 406 2004 1193 1041 9002 380 5749 Tupraş 1 2 7 » 23827200 477 4820 16720 50599 187 32253 Ortaama 433 16355 12980 125' 13926 52 24009 Lastik Ürûnleri Sanayl Bnsa 5600 3953500 237 3018 1016 649 GooaVeaf 11250 4003 939 458 '4 75 773 645 Ortalama 294 2" 15 902 648 4656 20319 8624 •58 7772 356 000 238 5822 Plastik ÜPünlep Sanayi 7 2Û0 EgeProfil 4350 Pımaş 7300 RateBektromk 10750 Ortaaıra 576000 284 1785 600 217500 236 674 1007 •S380OO 10.37 2365 2786400 541 2315 1395 471 1975 1403 670 067 844 976 537 '8049 14283 158510 27401 302 52 418 2226 199 1364 103 4 6 ' 9 357 4868 384 3974 Seramfe ve Porselen Sanayl EgeSeramk '12503375000 411 1777 565 434 14543 307 4558 Gortonlşıl 8100 27781 369 2867'1083 062 38209 173 1758 KutaiıyaPorselen 7100 1022400 293 1899 609 369 6526 188 2542 UşakSeramk 9100 54b000 331 6C52 527 »44 9833 042 4248 Oraama 370 1959 572 407 12012 252 3931 Cam ve Cam Urünteri Sanayl AnadduCam 7100 973ö3tj 263 2177 462 421 12135 275 2434 Derızf<Ca<n 67300 770500 527 3297 558 694 9816 149 21573 izocam 8200 1435300 338 1262 950 590 7838 549 4083 TrakyaCam sOOO 6106700 245 1624 693 456 5516 506 7734 Ortaiama 271 1665 672 483 670' 459 6953 Dcmr, Çaük, Metal Ana Sanayl Burçeık Çelık Haöt Çemtaş Doktaş 33OC 4450 IzmrDÇ Metaş 224100 381 2072 908 428 13237 778572 262 4185 2264 801 6412 705600 247 1241 508 EPR 3844 10000 1500000 292 1206 885 408 5950 3650 23126400 255 5482 5735 159 23012 1775 3441974 165 3144 1159 312 7201 3600 2539000 192 1235 671 483 5573 237 3410 2235 193 17458 301 4186 166 4318 408 000 6 00 11181 090 1565 2=4 3906 000 4651 134 2483 DayanM Tükethı Ma&emeteri Arçelık 6700 21750 561 1944 3038 1180 22436 397 1073 EmsanBeşyıkto 8400 159600 161 891 565 632 29828 5 ' 7 5057 EmsanPas.Çeik 4400 189200 089 587 500 586 39411 768 2378 PegProfNo 5300 3535100 403 2175 42798 817 35121 236 1455 RaksEval 12250 612500 431 2937 927 2661 252 83 2 7 6 1005* Vestel 5500 3D79148 606 9263 - -2123 42490 C59 2060 Ortaiama 5 ' 3 2116 26 7 8 1326 26993 342 '955 Bektrik Makinaları ve Aygrtlan Sanayl Ahana 1400 75600 1 a2 - - 1886 9406 000 6912 Aselsan 4650 2250600 189 1505 1075 819 26340 587 9425 Bekotekiık 5800 3045000 275 723 2037 404 19325 862 2176 N«aş 10750 13409550 573 2213 624 723 12750 217 517 Teıetaş 13250 1650000 674 1543 46961 000 9239 TSıemens 14000 3528000 351 1872 618 914 10679 232 5882 Ortalama 4 ' 0 1865 825 725 18445 307 363 a Otonrativ ve Yan Sanayl MaşDogan EgeEndustn ıMf Kordsa MuttuAkj Otosan Parsan To<aş Otom Fab Transturk Fren Ortalarna 4 750 6000 7 200 13000 4800 8500 3500 180498 246 210000 200 1489752 521 2764125 255 1080000 392 7480000 478 691 512 1922 3955 1204 1006 420000 675 67093 32 000 38400000 434 1036 8600 205540 261 407 422 1087 793 582 873 594 289 4566 342 675 503 1900 495 2771 1071 1406 658 556 3561 588 7293 582 4083 18473 10972 13155 15345 6145 49130 5593 52397 7253 1165 166' 1667 17869 463 2071 118 192 04 000 3394 598 2159 000 6503 469 64 94 2058 15124 467 1793 Enerü AlrtaşBektnk 35&X 700000 964 1190 2170 3751 294786 7H 5073 ÇukurovaBektr* 9800 4900000 413 830 1243 67015 1102 088 KepezBektr* 7400 868000 452 764 -865 67304 1126 062 Ortalama 445 848 754 1356 78408 1064 239 YamMaizemetert Dcgusar \o 101775 287 1646 551 21518 086 14 06 Intema 5600 362880 396 4388 1467 1663 237 44 161 404 TDemırDokun 6500 3900000 695 1370 1040 30637 577 3772 Ortalama 6-31 146C 7644 1150 29234 5 3' 3441 Perakende Hcaret Mıtpa 2223 SabtfPaatema 4.950 540600 168 402 951 2773 123750 229 689 354 457 TofaşOtoTıc Ortiama 6200 1488000 437 450 15765 2978 291 443 2064 2299 19106 2163 437 16888 1236 1955 91718 1210 000 50831 1482 316 Büynk Mağazalar Gnta 36000 684000 -664 1058 Mtgras 72000 7200000 1575 8703 2462 1916 Ortalama 2227 20947 4274 2534 70070 0.00 18532 3'7'0 058 6'67 61334 053 8141 Hırizm AttmyuniiS MarmansAlt MarmMartı NetTuran Petrcfcent Tur Ortatama 2900 226200 187 1173 596 5160 000 10472 3800 342000 163 48.86 467 316 1877 OOC 8654 2425 291000 147 4107 988 686 4501 206 9403 8300 654040 224 648 2207 2061 66156 1325 92 43 1850 '91808 101 23109 3375 719 1167 030 7450 168 1474 1084 690 21201 547 8958 Hava laşmsakğı ve Yan H THY USAŞ Ortalama 8200 240000 45100000 4800000 Çimento Sanayl AdanaÇ(Aj AdanaÇfC) AfyonÇ Akçmento Aslan Çımerto BusaÇnrento Bdu Çımerto ÇanakkaleÇ Çımentaş Çımsa Konya Çım MardınÇım f*ğdeÇİm UnyeÇım Ortalama İMKBOrt 16500 2800 35 000 50 000 104OC 19000 5400 7200 25500 90X0 135000 10300 11500 7400 3 67 1600539 526353 525 OOC 4232800 1113622 3490452 3245511 6384263 6196500 5054400 2133048 1483200 883 721 1225q61û6 2281 '080 614 851 144 760 400 35 74 496 301 483 553 412 340 3 72 3 6' 318 432 1511 tzmei 3307 tar 515 10073307 515 1085 1864 3919 32X 1851 2143 6215 6050 2199 2055 1858 1016 12 56 1130 2279 343 321 552 2421 904 727 1270 6555 759 849 834 454 493 459 873 15321 22 73 661 1841 431 442 848 546 531 641 705 115' 850 769 702 484 453 348 675 302 40346 20430 35631 6802 6789 37876 106 00 362769 5128 3184 15173 4735 7475 4210 7666 10523 6324 92 50 4854 000 269 026 722 414 155 150 252 263 133 161 210 244 271 883 720 726 282 9945 15015 9963 5 55 1040 18997 54224 12769 66 79 4160 3929 9093 89564 000 47 98 2964 4129 7882 ablolar, Esbank Sermaye Pıyasası Bölüm Başkanhğfnca hazırlanmıştır. , &ESBANK GOZUCUYLA TÜRKEL MtNİBAŞ Borçların Bunaltan YiiküBılındığı gıbı, her şeyden once emısyon bankası olan merkez bankalan ulusal paranın dolaşımını duzenlemek- le gorevlıdırter Bunu da hukumet programlannda yer alan makro hedefler doğrultusunda para ve kredı polıtıkasını duzenleyerek gerçekleştınrter Uretımın lyıce daraldığı, para arzındakı artışın ulusal ge- lınn ustune çıktığı ulkelerde enflasyonıst baskı yaratma- dan para ve kredı polıtıkalarıyla kaynak yaratmak ıse ola- naksızdır Bızım Merkez Bankası'na baktığımızda ıse, son zaman- lardakı ışlevının ekonomıde ıstıkran sağlayacak para ve kredı polıtıkalannı duzenlemekten zıyade Hazıne'ye kay- nak yaratmak olduğunu goruyoruz Bunun son ıkı orneğı, perşembe gunku ıhale ve cuma gunu yayımlanan Merkez Bankası genelgesıyle yaşandı Hazıne kendı açtığı ıhaleyle para çekmeyı beceremeyın- ce Merkez Bankası ıkı ıhaleyle devreye gırdı ve pıyasalar- dan toplam 22 5 tnlyon lıra çektı Ama gecelık faız de yuz- de 56'dan yuzde 125'e yukseldı Dolayısıyla, bonolann getırısı duştu Cuma gunu ıse Hazıne'ye, emısyona grtme- den kaynak yaratabılmek ıçın bankaların dısponıbılıte oranları yukseltıldı • • • Bıraz abartacak olursak buna "Hazıne'nın hazın öyku- sıy"dedıyebılınz Nedenıne gelınce Zıra, Hazıne'nın onunde 200 tnlyon lırası nısan ayında olmak uzere yuklu bır ıç borç gerı odeme takvımı bulun- maktadır Kaynaklar ıse sınıriı . Stopaj ve KDV'den gele- cek toplam 16 tnlyonu saymazsak, mart sonuna kadar ver- gı gelırının olrnaması Hazıne'yı yme ıç borçlanmaya zor- layacak1 Kısacası, borç odeyebılmek ıçın borçlanılan kısır dongu 1995'te de surecektır Her ne kadar Merkez Ban- kası'nın son genelgesı, bu kısır donguyu kırmayı hedeflı- yorsa da paranın malıyetının yukselmesı gıbı çok onemlı bır rıskı de beraberınde taşımaktadır Dığertaraftan hukumet, 1 mılyar doları mayıs ayında ol- mak uzere altıncı ayın sonuna kadar 3 mılyar doların us- tunde dış borç anapara ve faız odemek zorundadır Bu du- aımda kaynak yaratmak ıçın de ya dovız rezervlennden ya da pıyasadan dovız satın alacaktır 17 7 mılyar dolar olarak tahmın edılen dovız rezervlen- nın 8 5 mılyar doları Merkez Bankası'nın altın ve dovız ola- rak tuttuğu brut dovız rezervıdır Net olduğunu duşunsek bıle, 27 mılyar dolar olarak hedeflenen ıthalatın ancak se- kızaylık kısmını karşılayabılecek duzeydedır Pıyasalardan dovız alınması ıse zaten pusuda bekleyen dovız fıyatlan- nın yukselmesıne neden olacaktır kı hukumet bu konuda çok hassas davranmaktadır • • • Umudunu ozelleştırmeye bağlayan borsanın gozu ıse bırleşme kurultayındaydı Yatınmcılar, aracı kurumlar ve hatta borsanın kapısından geçmemış olanlar bıle ozelieş- tırmeden yana bır başkanın borsanın ustundekı olu top- rağını kaldıracağına ınanıyorlardı Kısacası, yatınmcının karariannda duygusallık egemen Zaten gunluk seanslarda kuçuk kağıtların hareketlılık kazanması da bu duygusallığın bır gostergesı değıl mı'? Oysa borsa duygusallığın değıl mantığın ışledığı bır are- nadır Özellıkle de, sıyası belırsızlıklerte ekonomık ıstıkrarsızlı- ğın çakıştığı donemlerde Özelleştırmeyle bırlıkte gelmesı beklenen yabancı yatı- nmcılar ıse ne kurultaya ne de hukumet yetkılılenmn çız- dığı pembe tablolara rağbet edıyor, ekonomık sorunlann önundekı en onemlı engelın sıyası belırsızlıkler olduğuna ınanıyorlar • • • Dolar kurunda hedefı tutturmakla ve "kusursuz" odedık- lennı ıddıa ettıklerı dış borç odemelenyle ovunen hukume- te gore ıse endışelenmeye gerek yok Yatınmlann ve ure- tımın lyıce daraldığı, ekmeğın 7 500 lıra olduğu, kendını besleyemeyen bır ulke halıne gelındığı ıse bıraz daha fe- dakârlıkla halledılebılecek sorunlar Bıze goreyse, ekonomı reet olarak kuçulduğu, toplum- dakı enflasyon beklentısı devam ettığı, reel ucret artışlan olmadığı surece ıç kaynaklaria finansman yaratmak gıde- rek zortaşacaktır Dığer bır deyışle, uretım artışına dayanan kaynak-har- cama dengesını dıkkate alan modeller yururtuğe sokulma- dığı surece ekonomının, ıçıne gırdığı bu çıkmazdan kur- tulması olanaksızdır Merkez Bankası araçlanyla yaratılan geçıcı rahatlama- lar ıse sorunu çozmekten zıyade daha da kronıkleşmesı- ne neden olacaktır Hukumetı yenı seçım donemıne bıle goturemeyecek çok kısa vadelı, spekulatıf çozum yolla- nndan başka bır şey değıldır Gunubıriık karartarla yonetılen bır ulkede gelecek ıçın on- gorude bulunmak zor Tabloyu çızmesı bızden. pıyasaların duygusallığı affetmeyeceğını unutmamak kaydıyla, karar sızden MHUGEZBMKASIKURUUU 30 OCAK 1995 CİMSİ 1 ABD Doları 1 Alman Markı 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şılını 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florını 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 Italyan üretı 1 Japon Yenı 1 Kanada Doları 1 Norveç Kronu 1 Steriın 1 S Arabıstan Rıyalı DÖVİZ AUŞ 40 431 26 652 30 828 3 788 1 292 SATIŞ 40 512 26 705 30 890 3 796 1 295 6 752 8 543 7 693 23 788 5417 31686 2 519 406 28 571 6 087 64 245 10 780 6 766 8 560 7 708 23 836 5 428 31 749 2 524 407 28 628 6 099 64 374 10 802 EFEKTİF AUS 40 391 26 625 30 366 3 784 1 279 6 684 8 458 7 685 23 764 5 363 31 654 2 494 400 28 142 6 026 64 181 10618 SAT1S 40 634 26 785 30 983 3 807 1 299 6 786 8 586 7 731 23 908 5 444 31 844 2 532 408 28 714 6 117 64 567 10 834 ÇAPRAZ KURLAR 1 ABD Doları 1 5170 Alman Markı 1 3115 Avustralya Doları 10 6715 Avusturya Şılını 5 9880 Danımarka Kronu 4 7325 Fın Markkası 5 2555 Fransız Frangı 1 6996 Hollanda Florını 131 80 Ispanyol Pezetası 7 4638 Isveç Kronu 1 2760 Isvıçre Frangı 1605 25 Italyan Lıretı 99 45 Japon Yenı 14151 Kanada Doları 6 6420 Norveç Kronu 3 7503 S Arabıstan Rıyalı 1 Sterlın 1 589OABD Doları 1 ECU 1 2463 ABD Doları SDR 1 4716 ABD Doları SDR 59 617 TL KARS 1. ASLhE Hl Kl K MAHKEMESt 1991 104 Davacı Ah Bulut \e arka- daşlan tarafından davalılar Cevdet Bırdal \e arkadaşlan alevhıne taraflarca davanın ta- kıp edılmedığınden davanın açılmamiş sayılmasına karar \enlmış, da\anın yenıden açılması ıçm karann taraflara teblığ edılmedığı bu ılanın vayın tanhınden ıtıbaren dava- lılar Cevdet Bırdal, Süleyman Polat Metın Selım, Nurgül Selım. Belgın Selım, Evren Selım ve Fatma Selım'ın 15 gun ıçınde muracaat etmelen. muracaat etmedıklen takdırde karann kesınleşeceğı ılanen teblığ olunur Basın 3726