Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 M AYIS1994 PAZARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER 'Eleştirel bakış' imiş! Yeni birmeşruluğa gelince, bu meşruluk ulusal iradeden kaynaklanmayacaksa. onu Osmanlı hanedanının hayatta kalan üyelerini tahta oturtmada ya da yeni bir halife seçmede mi bulacağız? Yoksa egemenliği ulus yerine cemaatlerde mi arayacağız? Prof. Dr. NERMİıN ABADAN-UNAT Çok kültürlülüğü simgele- yen Bevoğlu caddesinde Fransız Kültür Mer- kezi'nin kapısırun önün- de yığılan kızlı erkekli gençler. kimı sakalb. ki- mi uzun saçlı. kimi blucinli. kimi tür- banlı.. Düzeni sağla\angörevlilersert ve kaba hareketlerle gırmek isteyenleri dışan aü\ or. Girmeyı başaranlar yapı- lacak bilimsel tartışmanın başlangıç saatinden çok önce salonun "özel çağ- nlılar" larafından dolduğunu görün- ce. fuayede yere otururlar, karşılanna kocaman bır ekran yerleştırilmiştir. Konu: "Avnıpa'da Etik, Din ve Laik- lik." Konuşmacılar ABDde Was- hıngton DC.de The American Uni- jversitey'de öğretim üvesi bulunan Şerif Mardin, Paris"te Sorbonne Üni- versitesi eski öğretim üyelerinden İsla- mi düşünce tarihçisi Muhammed Arkun ve Paris'te etik felsefe profesör- lüğü yapan Oüvier Abel. Tartışmanın örgütleme ve >önetme sorumluluğunu yüklenen "Ayet ve Slogan", "Ne Şeri- at Ne Demokrasi, Refah PartisTni An- lamak" kitaplannın \azan, gazeteci Ruşan Çakır. Ilan edilen konu A\ rupa merkezli olmakla birlikte. sunuş ve so- rulann büyük çoğunluğu Türkne Cumhuriyeti'nin eksikliklerini sorgu- lamava vöneliktir. Ş. Mardin. sunuş konuşmasında şu dört ana yanılgı üze- rine dikkatimizi çekti: Mardin'e göre Osmanlı'dan başlayarak Türk dünya- sı Batılılaşırken. ortak bellek (memoire colleciteve) silinmiştir. Türkiye'de Cumhuriyet kurucularının benimse- miş olduklan jacobinisme (radikal devrimcilik), toplumda bağımsız ola- rak yaşaması gereken bu belleği yok etmeye çalışmıştır. Mardin'e göre ikinci temel eksiklik meşruluk kavramına ilişkindir. Ona göre Türkiye Cumhuriyeti, Fransız devnmının 19. vüzyıla aktarrruş oldu- ğu bır meşruluk göriişü üzerine kurul- muştur. Kemalistler pozitivist felsefe- ye dayalı gözlükler ile karşılannda sadece yurttaşı görmek istediler, bireyi yok sa>dılar. Bireyin kişisel değer ve tercihlenni hesaba katmadıklan içın bir meşruluk sorununun varlığını gör- medıler. Mardin'e göre Türkiye'de ele alın- mayan üçüncü bir konu. toplumsal ahlaktır. Ovsa 1980'lerin Anglo-Ame- rikan fıkir çevrelerinde toplumsal ah- lak bir ana sorun haline gelmiştir. ABD aydınlan bu sorunu ıki akım çer- çevesınde ele almaktadırlar: Libera- lizm \e cemaatçılık... Toplumsal ger- çeklikten hareket etmeden bir değerler sistemi kurmak mümkün değil. Tür- kiye'de bu soru sorulmadığı ıçın toplu- ma mal olmuş bır ahlak sorunsalı yoktur. Nihayet küreselleşme eğilimi- ne değinen Mardin'e göre veni ileüşim teknolojilerinın ortaya çıkması. dinın önemini azaltmamıştır. Tersine. bu ge- lişmeler dinleri \eniden yorumlama olanağını da sağlamaktadır. Nitekim Mısırlı kadınlar tasavvufu benimse- mek suretiyle yeni bır Müslüman kim- liğe ka\ uşmuşlardır! Oliver Abe! laikliği tartışırken bu kavramı günümüz Fransası'nda son otuz yılda gelen göçmen ışçıler nedenı ıle veniden tanımlanma ıhtıvacının doğduğunu ifade etti. Halen Fransa'- da bu konuda iki >aklaşım çarpışmak- tadır. Birincisine göre laiklığin siviJ bir din haline getirilmemesi için bu kavra- mın esnekleştirilmesi. vumuşatılması gerekmektedir. İkincisine göre ise kü- reselleşme olgusuna direnebilmek için Cumhuriyetçi laik kimliğı ulusal daya- ruşmanm vazgeçilmez bir öğesidir. Çağdaş. karmaşık toplumlarda bire- yin içinde bulunduğu çeşitli eylem alanları \ardır. her birinde değişik bir ahlak görüşü egemendir. Tek bir mega-ahlak yerine çoğulcu bir ahlak görüşü gereklidir. İnsan haklan ve de- mokrasi ıdeolojisi bileevrensel geçerli- liğekavuşamamıştır. Biraçıdanevren- sel ölçülerin gerçekleştirilrnesi imkân- sız bir ütopyadır. Mardin gibilere yanıt Abel ve Mardın'in Türk aydınlanna yeni yönler gösterme\e >önelik mesaj- İan bana şunlan düşündürdü: Acaba Fransa son otuz yıldır ekonomismi kalkındırmak için ülkesine davet ettiği üç milyonu aşkın Arap ve Türk göç- men işçilerine "üımlı bir İslam" sun- makla onlan toplumsal bir apartheid rejimi içine yerleştirmek mı istiyor? Cemaatçılığa öncelik verildiğinde te- mel haklann rafa kaldınlması mı amaçlanıyor? Çoğulculuk içinde bü- tünlük arayışında acaba Magrebli ışçi- lerin çok eşli aıle tipi ile çağdaş Batı ülkelerinin cinslerarasındaki eşitüğine dayalı tek eşlı aıle tıpını yan yana >aşa- tacak. bırzamanlarABD'dekizencile- re uvgulanan "eşit fakat ayn" türü bir avınmcılığın kabulü mü isteni>or? Mardin'in sözünü ettiği, bastırılmış olan kolektif bellek acaba fark edeme- diğimiz neleri bağnnda saklıyor? Ulu- sal Kurtuluş hareketi kamu vicdanı- nın seslerini yansıtmadı mı? Günümüz Türkivesi'nde Kürt kimliğini tanımak içın yapılan banşçı mücadeleler bu belleğin yaşadığının kanıtı değil midir? Yeni bir meşruluğa gelince, bu meşru- luk ulusal iradeden kaynaklanmaya- caksa. onu Osmanlı hanedanının havatta kalan üyelenni tahta oturtma- da v a da yeni bir halife seçmede mi bulacağız? Yoksa egemenliği ulus yeri- ne cemaatlerde mi arayacağız? Top- lumsal ahlaka gelince, bu ahlak anla- yışını bireyin inanç sisteminden ürete- ceksek. farklı adalet anlavışına, farklı hukuk uygulamalanna mı gideceğiz? Din bireye kuşkusuz mane\i destekler sağlar. hele tarikatlann mistik havası Mardin'in deyimi ile "şiirsel dünyalar" sunabilir. Ancak çağdaş kimhğimizi oluştururken. bilgi toplumunun ge- rektirdiği donatıma muhtaç değil mi- \iz? İnanç, bilginin yennı tutabilir mi? Korkanm Seıne ve Potomac nehirleri- nin kıyılanndan yükselen bu post- modern savlar Türkiye'ye insan hak- lan ve demokrasiyi çok görmektedir. Hedefleri açıkça belirtilmemiş fikirler. koyu bir sise gömülmektedır. Aydın- lann görevi ise sis bombası atmak yeri- ne, sislerin dağılmasına yardımcı olmaktır! SATILIK 1992 model, klımalı Broadway; sahibinden satılıktır. Tel: (0212) 522 53 99 SATILIK OAİRE İstanbulBasınköy'de110m 2 2oda, 1 salon, Amerikan mutfak, deniz ve göl manzaralı süper daire 110 bin dolar Tel.: 293 76 03 SATILIK DAİRE Acıbadem'de sahibindensatılık, 70 m 2 . Kaloriferli Tel: 359 69 85 PENCERE Ayaklar Suya Erecek mi?.. Görkemli saray yaptırmış kerata, görgüsüzlüğünün anıtıyla utanmadan övünüyordu: - Tek çivisi bile yerli değil!.. Çatısından temeline, ca- mından çerçevesine AvrupaL Herkes sarayı seyrediyor; devlet ve hükümet başkan- ları sarayın açılışına geliyor; siyasal iktidarın başı, kur- deleyi kesiyor; ne kadar dönek liboş varsa alkış tutuyor: bir dünya görüşü, bir yaşam felsefesi, bir ekonomik poli- tika ortalığı kasıp kavuruyor, herkes kendinden geçmiş yineliyor: - Önce tüketim!.. - Tüketim, üretimi özendirir... - Dolarizasyongerekli... - Para, bir maldır; piyasada değeri neyse odur; ulu- sal parayı savunmanm modası geçmiştir... - Tüketmesinibilmeyen, üretmesini bilemez... - Hah.. hah.. hah... Neydi o 1930'lardaki tutum hafta- ları, yerli malı seferberliği?.. - Vitrlnlere, yabancı tüketim mallarını yığacaksm, bunları seyreden halk, Batı nın cicilerini almak için çalı- şacak, ülke böylece refaha kavuşacak... - Türk mucizesi gerçekleşecek... - Almanya, ikinci Dunya Savaşı'ndan sonra böyle kalkındı, Alman mucizesi bu... Tüketim, tüketim, tüketim... Savurganlık modası... Çılgınlık... • En aşağı on yıldan beri tüketim tamtamları çalanlar, şimdi apıştılar... IMF'nin ağzının içine bakıyorlar; ama, IMF'nin diyece- ği önceden belli değil mi? - Kemersıkacaksınız!.. Arkah 19. Sayfada nrhı ıı B İ L A N Ç O S Ü Özet Kâr Zarar (Karşılaştırmalı) 31.03.1994 - 31.03.1993 (MilyarTL) Bilanço Ana Kalemleri (Karşılaşarmah) 31.03.1994 - 31.03.1993 (MilyarTL) FAİZ GELİRLERİ FAİZ GtDERLERl KASA VE BANKALAR MENKUL DEĞERLER KREDİLER TAKtPTEKl ALACAKLAR (NET) ÎŞTİRAKLERVE KURULUŞLAR (NET) SABİT KIYMETLER (NET) NET FAİZ GEURİ FAfZDIŞIGEURLER FAİZ D1ŞI GlDERLERiiî yüyimıyı ^üfdün K1DEM TAZM. KARŞIL1ĞI - 76,1 SERBEST KARŞÜJK -234,1 DÖNEM KÂR1 zmşmıiDi ııııiuyyu, mıkbiilğ). D MEVDUAT KULLANILAN KREDİLER ÖZKAYNAKLAR KAR VERGİKARŞIUĞ1 DÖNEM NET KAR1 DIŞIŞLEM HACMİ (Mifyar $) MENKUL KIYMETİŞLEM HACMİ