Katalog

23 MART1994 ÇARŞAMBA CUMHURJYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Husnü Mûbarek basını eleştirdi • KAHİRE(AA)-Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek. ülkedeki terör olaylanyla ilgili basında yer alan haberlen eleştirerek, bunlan •'münferit olaylar" olarak niteledi. Mübarek, bugün gazetecilere yapüğı açıklamada. Mısır'da meydana gelen terör olaylannı abartmaya çalışan bazıçevreler bulunduğunu belirtti ve basının. satışlanm arurmakiçinbuyola saptığını kaydetti. Bu haberlerin. gereksiz bir şekilde manşetlere çıkanldığını söyleyen Mübarek. "Mısır, bütün dünyada benzeri meydana gelen bu olaylara rağmen istikrariçindedir" dedi. Hüsnü Mübarek, ülkedeki terörün yüzeysel olduğunu ve sona ereceğini kaydederek, terör eylemlennde bulunanlann. ülkelen. halklan ve ailelerinın çıkarlan için bu eylemlerden vazgeçeceklerini umduğunu söyledi. OrtaAsya'da toprak kayması • MOSKOVA(AA)- Kırgızistan \ e Özbekistan'da meydana gelen Interfax Haber Ajansı, Kırgızistan'ın ve Özbekistan'nda meydana gelen toprak kavmalannda 13 kişi öldü. Interfax Haber Ajansı, Kırgızistan"ın başkenti Bişkek'in 200 kilometre güneybatısındaki Maili-Sai köyünde iki evin toprak altında kalması sonucusekizkişinin öldüğunü duyurdu. Özbekistan'da da başkent Taşkent'in 60 kilometre güneybatısındaki Gusoi köyünde beş kişinin öldüğü, çok sayıda evin de hazar gördüğü kaydedildi. İngiltere'degenç cahiller • LONDRA(AA)- İngiltere'de sekiz milyon genç insanın. en basit aritmetik hesaplannı yapmaktan ve okuduğunu anlamaktan aciz olduğu açıklandı. Bir kamu kuruluşu olan "Yetışkinlerde okur yazarlık ve temel yetenekler birimi"nın 1970yılındaaynı hafta içindedoğan 1.650 genç arasında yaptığı genç arasında yaptığı basit bir sınavda, her beş kişiden birinin "karacahir olduğu anlaşıldı. Kıbns göpüşmelepi • LEFKOŞA (Cumhuriyet) - BM Genel Sekreteri'nin Özel Temsilcisi JoeClark. Kıbns sorununun çözümüne ilişkin Güven Arttıncı Önlemler Paketihakkındadünyapılan dolav lı göriişmeler öncesinde basın mensuplannın sorulannı>anıtladı.Clark. içinde bulunulan her günün kritik olduğunu, bununla beraber önlemler paketi üzerinde bir anlaşma sağlanıp sağlanama> acağının açıklık kazanacagı umudu taşıdığını belirtti. ABD Başkanı Bill Clinton, "Bundan sonra top Kuzey Kore'de" dedi G.KoreordusualartndaDış Haberler Servisi - ABD Başkanı Bill Clinton'ın Güney Kore'ye Patriot füzeleri konuşlandınlması emri vermesi üzerine, Kore yanmadasındaki gergin- lik yeni boyut İcazandı. Güney Kore si- lahlı kuvvetleri, dokuz günlük bir alar- ma geçirildi. Olay ülkede heyecan uyandınrken Savunma Bakanlığı yetki- lileri alarmın Cumhurbaşkanı Kim Yo- ung Sam'ın bugün başlayacak olan Ja- ponya ve Çin gezisi nedeniyle verildiğini ileri sürdüler. The New York Times gazetesi, Suriye ile İranın nükleer kaynağının Kuzey Kore olduğunu ileri sürdü. Güney Koreli yetkililer, ülkelerine yerleştirilecek Patriot füzesi sayısının 36 olduğunu açıklarken ABD Başkanı Bill Clinton önceki gece yaptığı açıklamada Patriotlann olası bir Kuzey Kore saldınsına karşı savunma amacını taşıdığmı bildirdi. Clinton, "Top artık Kuzey Kore'de. Doğru karar verecekkri- ni umut ederim" dedi Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ise nükleer tesislerini tam denetime açma- yan Kuzey Kore'yi BM Güvenlık Kon- seyi'ne şikayet etmeye karar verdi. ABD'li ve Güney Koreli üst düzey yetkililerinin Güney Kore'deki ABD üslerine Patriot füzeleri konuşlandın- lması konusunu görüştükleri bildirildi. Güney Kore Haber Aansı Yomhap, Güney Kore'nin başkenti Seul'de dün sabahyapılan görüşmeler sonunda ülke- ye gelecek ay içinde 36 adet Patriot fuze- si konuşlandınlmasına karar verildiği- nin, ancak kesin bir tarih saptan- madığmı belirtti. Görüşmesonundaortakaskeri"Team Sprit" manevralannın tekrar başlaması konusunda bir karar alınmadığı bildiril- di. New York Times'ın iddiası CIA kaynaklan tarafından Kuzey Kore'nin geçen yıl Japon denizinde 600 mil menzilli bir nükleer füzenin deneme- sini yaptığı ve füzenin İran'a satılmak üzere denendiği öne sürüldü. New York Times gazetesinde yer alan bir incelemeye göre Kuzey Kore 1988 yılında jran'a, 1991 yılında hem Suriye hem de İran'a nükleer başlık taşıyabilen Scud-b ve Scud-c füzeleri sattı. Kuzey Kore, birinci nükleer araştı- rma merkezini 1962 yılında SSCB'nin yardımıyla oluşturdu. •Daha sonra Çin'den yardım sağlayan Kuzey Kore, birkaçgramı geçmeyen ilk uranyum üretimini 1975 yılında gerçek- leştirdi. Bundan 4 yıl sonra atom bom- bası yapmaya yetecek kadar plutonyum üretecek 30 megasvatt gücündeki fabn- kayı kuran K. Kore, 1985'teyılda 7-10 atom bombası yapmaya yeterli pluton- yumu sağlayacak fabrikanın temelini attı. 1989 kasımında 800 megawatt ka- pasiteli bir nükleer tesis kurmaya başla- yan K. Korelilerin yılda 30-40 atom bombası üretmeyi planladıklan bildiri- liyor. ABD haberalma servislerinin tah- minlerine göre K. Kore'nin elinde şu anda en az 2 yeni atom bombası yapa- cak kadar nükleer yakıt bulunuyor. ErmenilerdentopyekünsaldınBAKÜ (AA) - Azerbaycan'- da Ermeni şaldınlan yeniden yoğunlaştı. Ülkenin güneybatı- sında topyekün saldınya geçen Ermeniler, Agdam ve Terter bölgesinde de toplarla saldınla- rını sürürdüyorlar. AA muhabirinin Azerba> - can Savunma BakanlığVndan edindiği bilgiye göre ülkenia güneybatısındaki Goradiz ken- tine önceki gün saldıran Erme- niler dün de sabahın erken saat- lerinde Fizuli bölgesi Alhanlı köyü istikametinde saldınya geçtiler. Azeri savunma hatlannı yar- maya çalışan Ermeni birliklen ile Azeri birliklen arasında çı- kan şiddetli çatışmalar sonucu Ermenilerin bu saldınsı geri püskürtüldü. Saldında. Erme- nilere ait iki aşkeri aracın tahrip edildiğj bildirildi. Aynı saatlerde Goradiz ken- tine girmeye çalışan Ermeniie- rin. yine Fizuli'ye bağlı işgal alündaki Karahanbeyli köyü yönünde zırhlı birlikler deste- ğinde saldınya geçükleri öğre- nildi. Alhanlı, Goradiz ve Kara- hanbeyli bölgesinde şiddetli ça- tışmalar devam ederken Erme- nilerin Azerbaycan'ın kuzeyin- de Agdam ve Terter istikame- tindeki Azeri mevzilerine Grad füzeleri vle toplarla saldırdıkla- n kaydedikli. Kazak askeri istedi Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev. Azer- baycan Cumhurbaşkanı Hay- dar AKyev'in Ermenilerle arala- nna yerleştirilecek banş gücüne Kazak askerlerinin de katılma- smı istediğini bildirdi. Nazarbayev, BDT ortak as- keri gücünün tüm üye ülkelerin askerlerinden oluşması gerekti- ğıni ve üye ülkeler arasındaki sorunlarda taraf tutmaması ge- rektiğini belirtti. Dağlık Karabağ'da Ermeni saldınsı sonrası evini terk etmek zonında kalan Azeri kadın çadırda >aşı\or. O da mülteci Azeriler gibi çamaşııiannı çeşme suyunda yıkamak zorunda. Soğuk savas uyarısı Ç ABD'ye restçekti Dtş HaberlerServisi - ABD ile Çin arasında insan haklan konusunda patlak veren gerginlik tırmanıyor. Clinton yönetiminin Çin'e tka- rette en fazla kayırılan ülke' statüsü- nü tanımayacağı volundaki haber- lerin artması üzenne Pekın, ABD ile 'Soğuk Savaşdönemine dönebilecek- lerini' bildirdi. The New York Times gazetesinin haberine göre Çin Dışişleri Bakanı Qian Qichen. gazetenin yaa işleri müdürlerinden Havvell Raines'e ver- diğj demeçte, "Amerika ile tkaret bi- zim için o denli önemli değildir. Was- hington insan haklan konusunda iç işleıimize müdahale etmekten >az- geçmezse, Amerika iie tkaretimizi Soğuk Savaş döneminde olduğu gibi sıfıra indimve\e hazırız" dedi. Qıan Qıchen. ABD Başkanı Bill Clinton'ın Çin'e insan haklan konu- sunda haziran ayına kadar süre tanıdığını, uzlaşma olmazsa 'en çok kayırılan ülke statüsünü" kaldırmak- la tehdit ettiğini anımsatarak "Poli- tikacılar böyle katı bir tutuma girer- lerse, bu onlar için zararlı olur. Kendi kendileriıû bağJarlar. Maoevra yete- nekieri kalmaz" şeklinde konuştu. ABD Dışişleri Bakanı Warren Christopher'ın geçen hafta Pekin'e yapüğı ziyareı fıyasko ile sonuç- lanmış, Çinli yöneticiler insan hak- lan konusunda tutumlannı yumu- şatmamışlardı. Başkan Clinton'ın Çin'e tanıdığı süre 3 haziranda sona eriyor. Çin Dışişleri Bakanı Qian Qic- hen. ABD ile 'esitlik ve karşdıklı saygı' temeline dayanan görüşme- lerle iki ülke arasındaki anlaş- mazhğın çözülebileceğine inandığını söyledi. İçişleri Bakanı Menteşe, Şam ziyareti sırasında Öcalan'ın iade veya sınırdışı edilmesini isteyecek Türkiye-Surîye ilişkileıiııdeApo anahtar LALE SARltBRAHİMOĞLU ANKARA - Türkiye, Suriye ile ilişki- lerin normale dönmesinde PKK terör örgütünün lideri Abdullah öcalan'ın Türkiye'ye iade edilmesi ya da sınır dışı edilmesini 'anahtar 1 olarak görüyor. fçişleri Bakanı Nahit Menteşe. muhte- melen 11 nisanda Suriye'ye yapacağı zi- yaret sırasında Öcalan'ın ıadesini ye- niden isteyecek. Menteşe, Türkiye'den kaçan PKK teröristlerini iade etmesın- den dolayı îranlı meslektaşı Ali Muham- met Beşareti'ye bir teşekkür mesajı gön- derdi. Öcalan'ın, Dağlık Karabağ'daki Er- menistan işgali altında bulunan Laçin'e gittiği yolundaki haberleri doğrulaya- mayan diplomatik kaynaklar, "Bizdeki bilgiler, Öcalan'ın bölgeden (Suriye ve Bekaa Vadisi) aynunadığı yönünde. Bel- ki de gitti. bilemivonız" şeklinde konuş- tular. PKK'nın. Azerbaycan ve özerk cumhuriyeu Nahcivan'da ve genelde Kafkasya'da önemli bir varlık göster- mediği de belirtilıyor. Ancak diploma- tik kaynaklar. 'Nahcitan, Azerbaycan ve Laçin gibi yerlerin, SSCB'nin dağıl- masıyla birtikte ucuz silah pazarma dö- nüştiiğu ve teröristler için geçiş volu hali- negeldiği' değerlendırmesini yapıvorlar. içişleri Bakanı Menteşe'nin, ertelenen Şam ziyareti, büyük bir olasılıkla 11 ni- sanda gerçekleşecek. Menteşe'nin Suri- ye ziyareti, İran'ın son günlerde PKK teröristlerini Türkiye'ye iade etmesi ve böylece Ankara-Tahran arasında terör konusunda somut gelişmelerin olduğu bir döneme rastlıyor. Menteşe, mesajında iki ülke arasında güvenlik işbirliği alanmda önemli mesa- fe alınmasından duyduğu memnuniyeti dile getırerek "Terörün her çeşidine karşı olan iki ülke arasında tesis edilmiş güven- lik işbirliğinin önümüzdeki döoemlerde daha da gelişeceğinden emin bulunmak- tayız" dedi. Iran İçişleri Bakanı Beşareti'nin de önünümüzdeki aylarda Türkiye'ye gel- mesi bekleniyor. Menteşe, Türkiye'nin Şam'dan Öca- lan'ın iade edilmesi ya da sınır dışı edil- mesi yolundaki talebini yineleyecek. Bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Cumhuri- yet'e şu değerlendirmeyi yaptı: " Apo'nun iadesi >a da sınır dışı edilme- si için her zaman talebimiz var. Tercihen iadesini istiyoruz. İade edilmeyecekse Suriye topraklannda faali>etlerine göz yumulmasın. Suriye'den çıkartsınlar, biz onu gittiği yerde de takip ederiz." Suriye'nin PKK terörüyle ilgili tutu- munda bazı olumlu gelişmeler bulundu- ğunu belirten diplomatik kaynaklar, Öcalan'ın ortalıkta görünmemesi. terör kamplanndaki faaliyetlerin durulması ve sınırdan geçişlerin azalma gösterme- sinin bazı olumlu gelişmeler olarak de- ğerlendirilebileceğinı söylediler. Suriye, Öcalan'ın ülkede bulunduğunu inkar ediypr. Diplomatik kaynaklar, Suriye'- nin Öcalan'ı iade etmesinin uzun \adeli bir konu olduğuna ve Suriye ile ABD Dışişleri Bakanlan arasında düzenli bi- çimde gerçekleştirilecek görüşmelerin seyrine bağlı olarak, PKK konusunda da olumlu gelişmeler beklenebileceğine dikkat çektiler. Suriye, ABD'nin 'devlet eliyle teröre bulaşmış' ülke listesinden çıkmak istiyor ve ikili ilişkilerin gelişmesine önem veri- yor. Suriye ve ABD Dışişleri Bakanlan ileride yapacaklan ikili görüşmelerde. Şam'ın terör listesinden çıkartılması ko- şullanndan biri olarak, Suriye'de ban- nan ve aralannda PKK'nın da bulun- duğu 10'un üzerinde terör örgütünün durumlannı da ele alacaklar. POLMKADA S0RIMLAR_ ERGUN BALCI . ABD ve Rusya: Sonınlu Ortaklık BatrdasiyasalçevrelerdeenÇO k s ö z ü e d i l e n k o n u l a r - dan biri, ABD ile Rusya arasındaki yakınlık. Başkan Clinton, bu ilişkiye "stratejik ortaklık" dıyor. Ne var ki "stratejik ortaklık'tf son zamanlarda gide- rek zorlandığı, kimi alanlarda ABD'yi tedirgin eden bir rekabete dönüşmeye başladığı gozleniyor. Le Monde gazetesi 15 martta ABD Dışişleri Bakanı VVarren Christopher ile Rus meslektaşı Andrei Kozi- rev'in Vladivostok'taki yaptıklan görüşmeye ilişkin ha- berinin başlığını "VVashingtonla Moskova arasındaki sürtüşme devam ediyor" şeklinde vermişti. Gazete, iki dışişleri bakanının yaptıklan kısa görüş- menin, ABD ile Rusya arasında son zamanlarda su yü- züne çıkmaya başlayan sürtüşmeleri gideremediğini bildiriyordu. Aslında iki ülke arasında ilk pürüz, Başkan Clinton'ın ocak ayında Moskova'y ziyaretmden birkaç gün sonra ortaya çıktı. Moskovada Boris Yeltsin'le Rusya'daki ekonomik reformlar şerefine kadeh tokuşturan Clinton, VVashington'a döndüğünde ekonomik reformların mi- marı Yegor Gaydar'ın yeni hükümette görev almayaca- ğını öğreniyordu. Rusya'nın, NATO'nun genişlemesine ve Doğu Avrupa ülkelerinin ittıfaka katılmasınaşiddetle karşı çıkması ise Başkan Clinton'ın Doğu Avrupa ülkeleri üzerinde soğuk duş etkisi yapan "Banş için ortaklık" planını ortaya at- masına yol açtı. Birçok Amerikalı yorumcuya göre Clin- ton, Yeltsin'i gücendirmemek için Doğu Avrupa ülkeleri- ni feda etmişti. Yeltsin yönetimi, VVashington'dan aldığı cesaretle Rusya'nın "yakın çevresinde", Azerbaycan ve Gürcis- tan'dan Moldova, Ükrayna'ya kadar giderek daha mü- dahaleci bir politikaya yönelmeye başladı. Dışişleri Ba- kanı Andrei Kozirev ile Savunma Bakanı Pavel Grac- hev, Rusya'nın "yakın çevredeki" olaylar karşısında kayıtsız kalamayacağını, bu bölgelerde güvenliği sağla- makla sorumlu olduğunu açıkça söylüyordular. Bu ortamda "köstebek" skandalı patlak verdi. Rusya hesabına casusluk yapan CIA ajansı AkJrich Ames'in tutuklanması ve VVashington'un Moskova'yı protesto et- mesi, iki ülke arasındaki ilişkileri ansızın gerginleştirdi. Kimi yorumculara göre VVashington, Moskova'nın gide- rek daha saldırgan niteliğe bürünmeye başlayan dış po- litikasından duyduğu hoşnutsuzluğu belirtmek için kös- tebek skandalını bu denli büyütmüştü. •••# Rusya, en büyük diplomatik atağını ise Bosnada yap- tı. Bosna bunalımına son anda müdahale eden Mosko- va, bir yandan Sırpları Saraybosna'dan toplarını çekme- ye ikna ederken öte yandan yöreye Rus askerleri gön- dererek Sırpları olası bir NATO saldınsına karşı koruma altına aldı. Clinton yönetimi, Rusya'nın diplomatik atağını olumlu karşıladığını açıkladı. NATO'nun Sırpları bombalaması- na ve sonu nereye varacağı bilinmeyen bir serüvene sürüklenmesine gerek kalmamıştı. Ne var ki Amerikan basınındaçıkan haberlerden VVashington'un, kendisine haber verilmeden Saraybosna'ya Rus askerleri gönde- rilmesinden hiç de hoşnut olmadığı anlaşılıyordu. Nitekim bu olaydan kısa süre sonra. ABD'nin yoğun çabalarıyla Bosnak-Hırvat federasyonu üzerinde anlaş- ma sağlandı. Federasyon, Rusya'nın desteklediği Sırp- lara karşı bir anlamda baskı unsuru oluşturuyordu. Bu arada ufak bir haber ise dikkatleri pek çekmedi; VVas- hington, Makedonya'daki Amerikan askerlerinin sayısı- nı arttırmayı önermiş, bu öneri Üsküp hükümeti tarafın- dan kabul edilmişti. Başka bir deyişle Balkanlarda, ABD ile Rusya arasın- da alttan alta rekabet başlamıştı. ABD bir yandan Bosna krizinde Rusya ile işbirliği yaparken öte yandan da Bal- kanlar'daki siyasal ve askeri varlığını güçlendiriyordu. ••• Rusya, Bosna'dan sonra Ortadoğuda da diplomatik atağa geçmiş durumda. Rusya Dışişleri Bakanı Andrei Kozirev, 10 gün önce israil ve Tunus'a yaptığı ziyaretle- rin ardından Ortadoğu için yeni bir uluslararası konfe- rans düzenlenmesi çağrısmda bulundu. Öneri, ABD ve İsrail tarafından geri çevrildi. Ama Rusya işin peşini bı- rakmıyor. israil Başbakanı İzak Rabin, Kremlinin daveti üzerine nisan ayında Moskovaya gidiyor. Böylece Rus- ya, ABD'nin 1991 den bu yana tek başına at oynattığı Or- tadoğu'ya da tekrar ayağını atıyor. Clinton yönetimi "stratejik ortaklık" hatırına, Rusya'yı Kafkasya ve Orta Asya'da serbest bırakmış durumda. Ancak Moskova'nm Balkanlar'la Ortadoğuda yaptığı atakların VVashington'u giderek daha fazla tedirgin ettiği ve "ortaklığın " alttan alta rekabete dönüşmeye başladı- ğı gozleniyor. Sonuç olarak, ABD, Çin ve Rusya arasında su yüzüne çıkmakta olan rekabet, dünyamızm siyasal konjonktürü- nün şekillenmesinde belirleyici rol oynayacağa benzi- yor. MEKTUPLARLA KÖY ENSTÎTÜSÜ YILLARI İ. Hakkı Tonguç 50.000 (KDV içmde) Çoğduj Yaymhn TürkoıcığıCad. 39-41 Cağaloğlıı-İsıanbu! Öüemeü göcıderilmez 23Mart Çarşamba 19.45 HBB YUKSEK TANSİYON•1* Yüksek Tansiyon'da bu hafta yine bomba gibi bir tartışma var. Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Yıldırım Aktuna ile DEP Genel Başkan Vekili Remzi Kartal'ın katıldıkları Yüksek Tansiyon'da milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının kaldınlması ve sonrasındaki gelişmeler tartışıhyor. Unutmayın, Erhan AKYILDIZ'ın yönettiği "Yüksek Tansiyon'larda belleklerinizden silinmeyen tartışmalar yapılır.