Katalog

Cumhuriyet70. YILSAY! 24973 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V I Z Y O N 20ŞÜBAT1994PAZAR Çoğu Nevşehirli... Kimi Kayseri'den gelmiş kimi de "doğma büyüme" İstanbullu... Hepsi de eskileri, antikalan alıyor ve "antika" satıyor 'Eskileralayım'dan, 'antikasatanm'aBERAT GÜNÇIKAN Şehvetlı. mutsuz, soğuk, dın. umutsuz, >orgun. >alnız, umarsız. neşelı. çızgılere yenık, sıcak kımbılır kaç dudak değdı bu kadehe9 Ya bu konsul0 Hangı yaşanmışlıklan sığ- dınyor çekmecelenne'' Işte Hanife Hanım'ın, kızına kalsın dıye bır ko- şesıne sıkıştırdığı gençlık fotoğrafı. feraceden >enı kurtulmuş bıçımlı vucudu>la Işte Rasim Bey'ın vus- latsız aşkının. bır varyetede tanıştığı Nana'nın ıpek mendılı Bûlent'ın Sare"nın yuzunde dolaştırdığı ho- rozlu a> na Zamansız atanmalann yuklenıp boşaltılmaldnnı. yun ıçlıklenn ıçıne sıkışünlmış naftahn kokusunu. du- şu kurulmuş. ama hıç gıdılememış kentlenn ozlemını taşıyor K,.imi eskiler gerçek "antika"dır. Eskiyle antikayı birbirinden ayırt etmek ise ayn bir hüner... ik Erbabf şöylebirel değdirmeyle porselenin hasını, kristalin kesmesini "şıp" diye anlayıp fıyatlandınverir. Ahşap kapı. tavan suslcmesı. altın varaklı ayna, cevız kaplamalı masa. oymah beşık, boş parfum şı^elen. tek bacağı kınlmış açılır kapanır sandalye. sedef kakmalı sehpa Hepsı yaşanmışlıklann ızlennı taşı- yor bıze Bızler de o ızlere kendı oykulen- mızı katıp başka tatlann. kokulann peşıne duşuyoruz Bu taı ve koku yolculuğunun ara durağında ıse on- lar var. eskıcıler Bu tuketılmış ha- yat tacırlen. Horhor'da. Çukur- cuma'da. Kadıkoy'de, Üskudar'da Mecıdıyekoy'de. Nışantaşı'nda bızı bekhyor Mandaldan sevire INiyazi Erikçi de onlardan bın Eskıcılığe on yaşlannda Istanbul'un ara sokaklannda. ıkı pantolona bır leğen. ıkı kez daraltılmış eteklere bır duane mandal vererek başlayan Enkçı, şımdı bır parmak temasıyla kendısıne sunulan porselen saks mı. E\inizde dededen, nineden kalma bir şevler varsa sakın "işe yaramaz" diye atmaya ya da yok pahasına satmaya kalkmavın. Çünkü o "işe yaramaz" dediğiniz eskiler, ustasının eline dii- şüp de bir iyi onarılırsa antika niyetine satılır ki almak için yanına bile vaklaşamayacağını/ fıyattan!..( Fotoğraf GARBÎS OZATAY) sevır mı anlıvor Topladığı eskıler- den "gözıine kestirdiklerini" Kapalı- çarşı Bedestenı'ne goturup parayla takaseden Enkçı'nın bugun deeskı. ama değerlı malı anlamakta tek ol- çusu var, "göz tutması." "İşe başla- dıgımda" dıyor Enkçı. "yüzde beş malın değerini anlayabiliyordum. Şimdi yüzde >uz olmasa da yüzde seksen-doksan başarılıyım." Ebkılen satıp para kazanmak ıyı de bazen o eskıde yureğı kalıvor Enkçı'nın Gunlerce. aylarcadırenı- yor. ama çoğu kez satmak zorunda kalıyor Kadıkoy Tereke Hakım- lığı'nde bılırkışılık de yapan Enkçı, eğer karşısındakının malını ıhtıyaç- tan sattığını hıssederse değennın uzennden aldığını soyluyor Bugu- ne kadar elıne geçen en değerlı parça ise Sultan Vlahmut un ^edef kakma- lı masdsı Bır orneğı 20-25 >ıl once. donemın Sağlık Bakanı'nın kızı ta- rafından bcş yuz bın lıraya sıgorta ettınlen masayı ay nı yıl uç bın lıraya alıp dokuz bın lıraya satıyor Enkçı Eyüp Aktaş. Kadıkoy Antıkacılar ÇarşiMnın altı yıllık esnafı Alman- ya da ışçı olarak kazandığı tum pa- rayı çocuklannın. tanıdıklarının "d'elT demelennc karşın bu ışc >atı- ran Aktaş, bu sozlerc aldırmadığı gıbı, "Koy una giden kurdu gönir" dı- yor Aktaş da neredeyse butun eskı- cıler gıbı Nevşehırlı "Nevşehir'in hikmeti ne" sorusunu "Bugun değerli olan tum eskiierin >atağı Nevşehır'dir deondan"dıye ydnıtlıyor Kapdlıçars,ı Bedesten de ışı oğrenen. $ımdı Çukur- cuma'da dukkanı bulunan Te- kin Akkoç ıse ofkelı Çunku bugune kadar bır tek antika gormcdığı Çu- kurtuma. kdpısında "antikacı" \azan dukkdnla dolmus, "Antika top- rak altıdır" dıyor ">üz yaşında bile olmay an malları, Anadolu'dan getir- dikleri sarnıçları, kapıları antika diye satıyorlar." Bilinmeyen tarih AdnanÖzuyaman Akkt\ un suç- ladıklanndan bın olmalı Yırmılı yaşlannı ortalamış gosteren Ozuya- man. bır a\ luda onanmına uğrdstığı kapının değennın farkında bile de- ğıl İkı vıldır bu ışı ydptığını soylu- yor Kavserı nınbırkoNundengetır- dığı kapıyı uç buçuk mılyon lıraya vdtacak Erzurum ışı dolabın fiyatı ıse elden geçtıkten sonra beş buçuk mılyon lıra Çukurcuma'nun son yıllarda an- tıkacılann gozdesı halınc gelmcsını, "Merkezi bir yer. Camisi, \1imar Si- nan dönemi, çeşmesi de oyle" dtye açıklıyorZeynepBaykan Mesleğın- dekı en buyuk başdrısını. Tokat se- ramıklennı keşfederek gosienyor Bır Tokat gezısınde. 1800'lu \ ılların sonundd kapanan scramık atolyele- nnı. kalıtesı vuksek kuplen buluyor Koylulenn multaklannda erzak sakladıklan bu kuplerı Istanbul'a taşıyor Fıyatlan mı 1 Onld yırmı mılyon lıra arasında değışıyor' Antıkdcılıktd gozun ve eğıtımın onemıne değınen Zeynep Bdykdn. Anddolu'ddn getınlen kapı. tavan susu. camı mıhraplarının. "Tarihi sökuyorlar" dıve yorumlanmasına karşı çıkıyor Ânddolu koylulennır. geçmışte bu eserlen kınp ydktıkldn- nı, kendrlCnnın satın dlmdva başla- mdsıyld bırlıkte "değerinin farkına \arıp konıduklarınr 1 dnlatıvor "Bir betonlaşma, plastikleşme sûreci > aşı- voruz" dıvor Bavkan. "vakılmak- tan. parçalanmaktan kurtarılan bu eserlerin İstanbul'daki e>lerin baş köşelerine konmava başlaması kötıi mü?" İstanbul tepeleri "İ$tanbul'un iki tepesinden biri Haliç'e, diğeri Marmara'va bakar. Cihangir işte bu Marmara"\a bakan tepedir. Fatih Sultan Mehmet geldi- ğinde burası vangın yeriymiş. Bu çu- kurda bır Cuma kılalım' demiş Fa- tih. Sonra da emir vermiş, "buraya bır mescıt yaptınn" di>e. Burası da bövle kurulmuş işte." Çukurcuma'nın kuruluş oykusu- nu boyle anlatıyor cskıcı Sadettin Başer Öncelen dort-beş olan esnaf sayısının ellıye yukselmesıyle bırlık- te "kalburiistü" ınsanlaTîn da Çu- kurcuma'ya geldığını anlatıyor O eskıcılıkte dırenıvor Anadolu'dan kapı. tavan. mıhrapgetırmeye karşı "İçimizde biraz korku var. Günah- tır" dıyor Hele bır de mezartaşı ge- tırenler var kı onlara ne demesı ge- rektığını bile bılmıyor Yakınması, Anadolu'nun sokulmesınden, ama onlar da bıraz olsun kıymet bılmeyı oğrenm»iı Sedefçi ustası \ahit Tovgarlı. bır Kastamonu kapısını çalışma masasına donuş- turmek uzere Babası İbrahim Bey'- den devraldığı eskı ahşap bınalann onanmını surduruyor Artık onara- cak bına kalmavınca sedef kakma- cılığa yonelıyor Sedef rahleler. ku- tular. sehpalar Toygarh'nın elınden geçıyor Doğma buyume Üskudarlı olup L'skudar Antıkacılar Çarşısı'- ndakı on metrekarelık dukkanına, kırk beş yıllık mesleğını sığdıran Toygarlı. sedefın kılosunun bır bu- çuk-ıkı mılyon lıraya yukselmesın- den yakınıyor Dekupajla kestığı sedefı. tdşld sıv- nkenToygarlı Osmanlıdonemınde sedef kdkmdnın gozde olmdsinın nedenını. "zamanın ve insanın bollu- ğuna" bdğlıyor Ergun Dağ. sekız yaşındayken ^tesinın elınden tutarak gıttığın- de tanhın Kapalıçarşı nın ılk bu- \uk vangınına denk duştuğunu an- latıyor O tdnh butun mobıhdlann Kdpalıçarşı'dd yapıldığı. Anadolu'- dan bır sandık bile dlmdyd uşenme- den gelınen vıllard dd denk Muhid- din Cide. Ferit ( elit. Bahattin Bece- ren donemın ustdldnndan Bugun L skudar Çarşısı'nın dlı katında mo- bılyalara yenıden ya^am veren Er- gun Dağ. konuşmasını "Bu mobilya değildir. Bir dut. akasvanın aşkı vardır. Vlobilyanın da aşkı vardır" dıye surduruyor Mobılyaların vernıkle cılalanma- sına karv çıkan yenı urunlere "sağ- lıksızdır" damgdsını vurdn Ddğ'ın mobılydsını venıledığı unluler dra- sındd Se>im Çağlayan. Gonul \a- zar. Fikret Hakan dd \dr Mesleğı- nınıncelıklennısoylednldtıyorDağ "Bir kilo ispirtova parlaklık versin diye seksen gram komalak katacak- sın. Sıcak rutkal kuilanacaksın. Es- kiden Bulgar tutkalı kullanılırdı. Onunla vaptığında mobilvavı Galata Kulesi'nden atsan kırılma/dı. Mobil- >a kurtamıak. hayat kurtarmaktır. Sıkıntılı iş. ama artık eskiyi vapacak usta kalmadı." Kalpkrizi kelleridaha çok seviyor ANKARA (ANKA) - Kellenn kalp knzı geçınne olasılığının daha yuksek olduğu belırlendı Amenkan Tıp Bırbğı dergısındeyeralanbır haberde. ABD'nın Boston Ünıv ersıtesf nde 21 -54 yaş arasındakı l 437 erkek arasında kdlp knzıy le kellığın bağlantısı uzenne bır araştırma yapıldığı bıldınldı Araştırmada, daha once bır kez kalp knzı geçırmış 665 erkekle. kalp hastası olmay an 772 erkek karşılaştınldı Karşılaştırma sonucu, tepe kellığı olanlann kalp knzı geçırme nskının. kel olmayanlara gore y uzde 40 daha fazla olduğu ortaya çıktı Soz konusu nskın, tamamen kel olanlarda ıse yuzde 340'a ulaştığı belırlendı Araştırma. başın tepe noktasındakı kellığın. kalp knzı nskı ıle bağlantılı olduğunu ortaya koydu Araşurmacılar sonuçlann tamamen ıstatıstıkı bır bağlantı olduğunu v e kellığın kalp hastalığına yol açtığı ya da kellık tedavısının kalp knzı nskını azalttığı anlamına gelmedığını de v urguluy or Gelecekteyapılacak çahşmalann, bu ıkı olgu arasında daha anlamlı bır ılışkı olduğunu kanıtlayabıleceğıne dıkkat çeken araştırmacılar. kanda kolesterolun artması, yuksek tansıyon.sıgarave hareketsızlık gıbı kalp hastalığının bılınen nsk faktorlenne karşı onenlen tavsıyelereuyulması gerektığını belırtıyorlar SherlockHolmeshayranlmı,kendinizismayın ELITEService D4VTDMARTIND4LE Haber Merkezi - Sız de bır Sher- lock Holmes hayranı mısınız'1 Pekı onu ne kadar tanıyorsunuz0 Aşağı- da yer alan 15 soruya vereceğınız yanıtlar. bu konuda kendınızı sına- maya yardımcı olacak I^tesorular 1- Sherlock Holmes filmlerinin ço- ğunda ünlü dedektifı kim oynadı? 2- Ekrandakı ılk "resmı" Sherlock Holmes kımdı 9 3- En ünlü Sherlock Holmes olan Basil Rathbone kaç filmde Baker So- kağı dedektifi oldu? 4- Rathbone'ın Holmes olarak ılk fılmı 'The Hound of the Baskenil- les'de (1939) en çok parayı ne o ne de Watson'ı oynayan Nigel Bnıce aldı Ya kım aldı' 5- 'The Hound of the Baskenilles' orijinal ö\kuyu takip eden tek Rath- bone fılmiydi. Diğerleri ise 'The Co- nan'daki çalışmalara şöyle böyle da- yanan çalışmalardı. \şağıdaki film- İerin Conan Doyle'ın hangi öyküle- rinden yola çıkılarak gerçekleştiğini bulun: 'Sherlock Holmes and the \ o- ice of the Terror' (Sherlock Holmes ve Dehşetın Sesı-1942) »Sherlock Holmes and the Secret VVeapon' (Sherlock Holmes ve Gızlı Sılah- 1942). 'Sherlock Holmes Faces De- ath' (Sherlock Holmes Olumle Karşı Karşıya-1943), 'Sherlock Hol- mes and the Spieder VVoman' (Sher- lock Holmes ve Örumcek Kadın- 1944). 'The Pearl of Death' (Ölum İncısı-1944). 'The House of Fear' (Korku Evı-1945), 'The VVoman in Green' (Yeşıllı Kadın-1945). 'Terror By Nighf (Dehşet Gecesı-1946) 6- Hangı Rathbone Holmes fil- mının dev amında Rathbone ve Hol- mes hıç gorunmez 9 7- Şu filmlerdeki Holmesların ad- larını sayın: ' \ Stud> in Terror' (1965) "The Private Life of Sherlock Holmes' (1970). 'The Advenrure of Sherlock Holmes-The Smarter Brot- her' (1975). 'The Seven-Per-Cent So- lution' (1976). 'Murder By Decree' Jeremy Brett, T\ dı/ısındeki ortağı David Burke ile birlikte. (1979). 'Young Sherlock Holmes' (1985). "VVithout A Clue'(1988), 8- Orson Welles. John Houston ve Sır Laurence Olıvıer hangı ortak rolde oynamışlardı1 9- Robert Dırvall ve çizgi karakter Mr. Magoo'nun paylaştıklan rol hangisiydi? 10- Bu dort aktor hangı aynı kd- rakten canlandırmışldrdı Buster Keaton, George C Scott. Roger MooreveHarry Reems 11- Christoprîer Lee, kaç Holmes karakterini canlandırmış? Bu karak- terleri sav abilir misiniz? 12- BÛyuk dedektifi TV'de ılk kım oynadı0 İlk TV dızısının başrol oyuncusu kımdı'' 13- TV dizisinde Holmes olan Je- remy Bret kimlerle işbirliğj yaptı? 14- -VVıthout A Clue'da, Holmes ve Watson tartışırlar ve VVatson cı- nayetı yalnız başına çozmeye karar vererek kendıne 'Cınayet Doktoru" adını takar Gerçek "Cınayet Dok- toru' kımdır1 15- 'The Hound of the Baskenilles kaç kez sinemaya ve televizyona uyarlanmıştır. Bu uvarlamalarda Sherlock'u kimlcrin canlandırdığını biliv or musunuz? Yanıtlar Ingiliz aktör EUie Nonvood, 1921-23 arasında hepsi de sessiz olan tam 47 filmde Holmes oldu. 2- Ekrandakı ılk 'resmı' Holmes VVılham Gıllette'dı (185V1937) Bu Amenkalı oyuncunun sahnede can- landırdığı Holmes karaktennı Sher- lock Holmes'un yaratıcısı Conan Doyle çok beğenmıştı Bu oyun 1916'dafılmeçekıldı 3- On beş. Rathbone ve Nigel Bru- ce'ın oynadıklan Holmes fılmleri 14 filmden oluşuyordu. fakat bu ikili 1943 > apımı 'Crazy Horse'da da kısa bir rolde gonınduler. 1- 1861-1948 arasında vaşayan 4- Sır Henry Baskervılles'ı oyna- yan Rıchdrd Grcen en lazla parayı dldı 5- 'Sherlock Holmes ve Dehşetin Sesi' 'His Last Bovv' adlı öyküden 'Sherlock Holmes ve Gizli Silah". 'The Dancing Man' (Dans Eden Adam) adlı öyküden, 'Sherlock Hol- mes Olümle Kar^ı karşıya' 'The \lusgrave Ritual' adlı öyküden, 'Öriimcek Kadın" 'Tiıe Final Prob- lem' ve 'The Sign of Four'dan, 'The Pearl of Death' 'The Si\ Napelons'- dan, 'Korku Evi' 'The Five Orange Pips'den, '\esilli Kadın ve 'Dehşet Gecesi' 'The Empty House' adlı o>- külerden uyarlanmtş fılmlerdir. 6- 'Örumcek Kadın ın devdm fıl- mı "Örumcek Kadın Gen Donu- \orda (Spıder VVoman Strıkes Back-1946) Andrea Speddıng bjş- roldcydı 7-' 4 Study in Terror'da Holmes'u John Neville. "Sherlock Holmes'un Özel Hayatı'ndan Robert Stephens. 'Sherlock Holmes'un Macerası'nda Douglas \Vilmer. 'The Seven-Per- Cent Solution'da Nicol VVilliamson. 'Murder By Decree'de Christopher Plummer, 'Genç Sherlock Holmes'- da Nicholas Rovve ve 'VVithout a Clue'da Michael Caine canlandırmı- şlardı. 8- Hepsı Monartv'vı cdn Idndırrnıijldrdı 9- İkisi de Sherlock Holmes'un y ardımcısı olmuşlardı. 10- Hepsi Holmes olmıışlardı 11- Lç. Lee bir \lman filmi olan •Sherlock Holmes l nd Das Hals- band Des Todes'de (1%2) Sherlock. 1959 v apımı The Hound of the Bas- kerv illes'de Sir Henry Basken illes ve 'The Private Life of Sherlock Hol- mes'da Mycroft Holmes oldu. 12- T\ dekı ılk Holmes \ B C d e 2" Kasım İ9?"7 *dc yayımlanan The Three Gdrrıbeds'de oynjyan Louıs Hector du 1954'tcçcvnlcn ılk HolmesT\ dı- zısının bd^rol ovııncusu ıse Ruzgar Gıbı Geçtı'nın vıldı/ı Leslıe Ho- vvdrd'ın oğlu olan Ronald Hovvard - dı 13- 1984'te dizinin başında VVat- son David Burke vardı. Daha sonra 1986'da rolü Edvtard Harvvicke dev- raldı. 14- 1943te Columbid Pıctures. bdşrolunu \Varner Ba\ter"ın oy- nddığı "Cnme Doctor' adlı bır dızı fılm çekmıştı 15- On üç kez. Bu fılmlerde Sher- lock Holmes'u Alvvin Neuss (1914), Ellie Norvvood (1921), Carlyle Blackvvell (1929). Robert Rendel (1932), Bruno Guttner (1937). Basil Rathbone (1939), Peter Cushing (1959 >e 1968), Stevvart Granger (1972), Peter Cook (1977), Tom Ba- ker (1982), (an Richardson (1983) ve Jeremy Brett (1988) canlandırdılar.