Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22KASIM1944SALI OLAYLAR VE GORUŞLER Umut ve kaygı: îşte GAP Gereklı olan, proıeyı bır fızıkı sureç kapsamında gören dar anlayışların, yenaı, projeyle çağdaş nıtelıklı bır toplumsal dönüşüm \'e yenıleşmenın gerçekleşebıleceğını kavrayan yaklaşımlara bırakmasıdır MAHÎR GLRBÜZ Ziraai Miih. Odası Yön. Kur. Bşk. anlayışları açısından cıddı bır yanlış ıçındedır Kuşkusuz sanayıleşme. kal- kınmanın motoru \ e ıtıcı gucudur ama yeterlı koşuludeğıldır Sanayıleşmenın ka\ram olarak kalkınmayla eşanlamlı kullanılmaM kuşkusuz doğrudur, ama bu, bırulkenmkalkınmasındasektorler arasında haksız rekabet yaratılmasının, sadece kımı sektorlere oncelık venlıp dığerlennın dışlanmasının dogru oldu- ğu anlamına gelmemektedır Turkıye buyumesını, kalkınmaMnı, çağdaş toplum standartlannaulaşılma- sını. butunlukçubırkalkınmaanlayışı- na oturtmak zorundadır Boyle bır an- layış çerçevesınde. sanayısı ıle enerjı- sı, tunzmı. tanmı ıle sektorler butunlu- ğunu sağlamak. tum sektorlen kav ram- sal anlamda 5.anayıleştırmek durumun- dadır Bolgelerın ekonomılerını ulke genelınde konsolıde etmek. butunle- mek zorundadır Bıze gore GAP. bolge ekonomılennın ulusal olçekte butun- leşmesı anlamında da. tanmla enerjı- mn. tanmla-sanavınınbırlıktegelışme- lerı ve butunleşmelerı anlamında da. çok beitrleyrcı ve cıddı bırolanaktır Ve kanımızca. yaşanan onca soruna. \ıtınlen onca zamana rağmen. halen çok cıddı bır şanstır Çunku GAP, salt fızıksel \e toplumsal altyapı projeksı- yonu ya da. teknık ve ekonomık yatı- rım çabası değıl, gelışmış bır toplum- sal vapı \e çağdaş yaşamın koşullannı oluşturacak ekonomık ve toplumsal bo- vutlu bır kalkınma senaryosudur Ge- nellıkle yınelenen tanımla çok vonlu. çok amaçlı bolgesel kalkınma projesı- dır Ulke kalkınması bağlamında boyle- sıne belırleyıcı ozgore\e (mısyona) sa- hıp olan projenın. ıtıcı gucu olması ge- reken tanm boyutu. uzulerek belırtmek gerekırkıyetenncekavranamamış. ge- H arrar ın on bın hekta- n ozelınde de olsa. GAP ın sulama boyu- tunur devreye gırme- ye bişlamasi. son de- rece anlamlı ve coşku vencı. bır onemlı a^ama nıtelığı ta^ı- maktadır - Mezopotamya topragı yuzyıliar sonra yenıden mısvonunu yakalamak- tadır - Projenın bınncıl gelışme dınamığı- nı oluşturan "'tarıın'". somut planda ılk kez gundeme gelrnek-edır - Ulaşılan noktava. butunuyle ulusal kay.nak ve olanaklar kullanılarak vanl- ması. ovunç verıcıdır - Gerçekleştınlen tum fızıkı ve tek- nolojık gelışım aşamalanna. muhendı- sıyle. teknısyenıyle. ı>çisiyle. tumuyle Turkıye ınsanının bılgısı-yeteneğı ve emeğı ıle ulaşılm^ olunması. kıvanç vencıdır Pse var ki. aşılmış bulunulan gelişim sıirecinin anlamlı ^e onemli olması. so- runlann butünuyle çozulmıiş olduğu anlamına. gelmemektedir. Ataturk Barajrndaelektnk uretımı- ne geçılmesınden ^onra Lrfa tunelle- nnden sulama suvunun geçmesı de projenın fızıkı ongorülen bağlamında gerçekten de umut vencıdır ama, varı- lan nokta ekonomı>ıyle toplumsal ya- pısıyla proje ongorulerıne butünuyle ulaşıldığı anlamına. kesınlıkle gelme- mektedır Kanımızca. G\P" ın temel ongorule- nnın yennegelmeM bolgenın ve ulke- nın projeden beklentılerı anlamında. ekonomık toplumsdl \c teknolojık nı- telıklı, çok sayıda sorun. ne yazık kı Harran ın su\akavuştuğubuzamandı- lımınde de geçerlıdır gundcmdedır Turkıve bır sureden ben. kalkınma reğınceelealınamamiştır Bırıncılkay- nak uretım mekanızmasinı sulu tarı- mın oluşturacağı gerçeğıne ragmen. ta- nm bov utu denılebılır kı. onemlı olçu- deyokumsanmıştır. gozardı edılmıştır Öysa master planda da haklı olarak onenldığı gıbı. GAP"ın temel ekono- mık altyapisi. toprak ve su kaynakları- nın gelıştırılmesıyle. bunlardan hare- ketle gelışecek tanm ve donuşecek kır- sal yapı dınamıklerıvle kurulacaktır Sulu tanmın guduleveceğı ustun venm, tek bıtkı >enne çok bıtkı. hububat ye- nne sanayı bıtkısı, bıryılda bırden çok urun v e ozunde daha fazla katma değer yaratmaolgusu. projenın temel ıtıcı gu- cunu ekonomık değışımın, toplumsal donuşumun belırleyıcı değışkenını oluşturacaktır Tarımadayalı sanayıler- den dığer kırsal sanayılerın gelı^mesı- ne. sanavıye daha etkın kaynak aktan- mından ıhracat potansıyelının guçlen- mesıne. kırsal yapının geleneksel ba- ğımlılık ıhşkılennden annıp demokra- tıkleşmesınden, sulu tanm sıstematı- ğınde yoğun ıstıhdam sağlanmasına ka- dar bırçok gelışım ve yenıleşmenın ozunde temehnde sulu tanm belırleyı- cı olacaktır Yaşamsal nıtelıklı bunca atılım ve ge- lışım gerekçesınekarşıngeçınlenevre- lerın bu boyutlarını kavradıgımı soyle- mek zordur Projenın salt bır altyapı senaryosu nıtelığını aşıp, butuncul bır bolge kalkınma ve toplumsal değışme anlayışını one çıkardığını soylemek mumkun değıldır - Amaca ulaşmak buyuk olçude kır- sal ve kentsel yapının temel dınamık- lenne bağlıdır ama, bu yapının değışım dınamıklen hangı doğrultudadır. gere- ğınce ortaya konulmamış buna dayalı senaryolar gelıştınlmemıştır - Bolgenın kalkınmasındd ılk ve en onemlı engelı oluşturan ıçınekapalı ve aşıret-şeyh-aga kurumlarına bağımlı. toplumsal yapının dırencı nasıl dşila- caktır' Bu kurumların ı^levlen hangı çağdaş orgut ve kurumlarca ustlenıle- cektırvadadeğışımsurecınınetkılı kı- lınması ve engellenn gıdenlmesı ıçın oncelıkle hangı toplum kesımlennden vola çıkılacaktır' Bu tur sorulara vqnıt olacak yeterlı çozumleme doğrultuları onava koyulabılmış değıldır - Toprak-ınsan ılışkılerı bağlamında yaşanan ve sulu tanm ıle daha da ağır- laşacak olan sorunlar. geregınce gunde- me taşınamamıştır Esasen var olan top- rak dağılım dengesızlığının sulu tanm nedenıyle. bırkaç boyutta daha da de- rınleşeceğı hemen hıç kavranamamış veçozumleyıcı hıçbırçabagosterılme- mıştır - Toprak-ınsan ılışkılerınde var olan dengesızlığın gıdenlmesının, çağdaş bır toplum yapısı gereğı açısından ol- duğu kadar sulu tanmın ancak optı- mum ışletme olçeklerınde etkılı ve ve- rımlı olduğu gerçeğı bakımından da. bır o kadar zorunlu olduğunun ayırdı- na. bugun bıle vanlamanııştır - Su ıle bırlıkte gundeme gelecek ta- nm modelınde. buyuk topraklı ışlerme- lerde ortaya çıkacak venm yetersızlıgı ve denetım gıbı sorunlann gıderılmesı anlamında da. kaynak kullanımında rasyonel olmak anlamında da. toprak- ınsan ılışkılerının duzeltılmesının ve toprak duzenının dengelı kılınmasının zorunlu olduğu hâlâ anlaşılamamıştır - Sorun sankı sulanan alanla sınırlıy- mıs gıbı "Sulanma>an alanlarda neler vapılmalıdır?" ya da "Sulu ve susuz alanlar arası oluşacak farklılaşmalar, hangi kırsal kalkınma senanolanv la gi- derilmen'dir?" ka>gılannı duyan yok- tur - Bolge ve havza bazında ekolojı ve toprak değişkenlenne gore optımum ışletme tıpı ve buyukluğu ne olmalıdır sorusuna yanıt anlamında. yeterlı ça- lışmalar yoktur - "Optimum işletmelere hangi \on- lendirici \edesteklcv ki polirikalarla ula- şıhr. ca> dıncı \a da ozendincı ne fu r me- kanizmalar kullanılabilir?" Bu durum geregınce ortava çıkanlmış değıldır - Tum ozendırmelere karşın ışletme- lerını optımızeetmekten kaçınan veta- bıı doğal kaynağı kotu kullanmakta ıs- rar edenler va da tanmla uğraşmaktan vazgeçıp topraklannı boş tutanlar ıçın ne gıbı onlemlergelıştınlebıhr. bellı de- ğıldır - Hazıne arazılen topraksızlara mı \erılmelıdır. kuçuk ya da cuce olçeklı- lenn gereksınımlen ıçın ını kullanılma- lıdır7 Tartışan yoktur - Sulama verımlılığınınönkoşuluol- masına karşın, tesvıye drenaj. tarla ıçı yollar, toprak ıslahı, toprak muhafaza gıbı tarla ıçı gelıştırme hızmetlen, bol- ge olçeğınde gelışememıştır Şu gunler- de tunelden Harran'a su venlmek uze- re olmasina karşın ancak on bın hektar- lık alanda toprak tesvıyesı yapılabıl- mıştır -Toplulaştırma, sulu tanmın bır baş- ka verımlılık koşulu olmasma karşın son derece yavaş yurumektedır Bugı- dışle heryıl on bın hektar toplulaştın- labılırse sulama alanının toplulaştırma ışı en az yuz yetmış yılda bıtecektır Toplulaştırma. salt parsel duzenlemesı olarak algılanmakta, bu çaba ıle tarla ıçı gelıştırme hızmetlennın entegrasyonu ve eşzamanlı yurutulmesı geregı yen- ne getırılmemektedır Kımı satır başlıklanyla belırtılmeye çalışılan. GAP"ta çozum bekleyen onemlı sorunlann bugun de geçerlı ol- duğu. gerçeğıdır Onemlı olan bu so- runlann ay ırdına varılması, doğru algı- lanmasıdır Gereklı olan. projeyı bır fi- zıkı sureç kapsamında goren dar anla- yışlann.yennı. projeyle çağdaş nıtelık- lı bır toplumsal donuşum ve yenıleş- menın gerçekleşebıleceğını kavrayan yaklaşımlara bırakmasıdır Zorunlu olan gecıkmışde olsa master plandan urun desenı vepazarlamaorganızasyo- nuna. sulama sıstemlen yonetım orga- nızasyonundan toplumsa) değışme eğı- lımlerıne kadar gerçekleştınlenaraştır- ma çalışmalan çıktılanna gore. somut projeksıyonlar oluşturmak, sentezle- mek ve uygulamaktır Kavgımız odur kı. boy lesı bır y akla- >ımın gundeme gelmemesı durumunda mevcut bıtkı desenınde kasım-aralık aylannda sulamanın fazla zorunlu ol- madığı bılıne bılıne ve gosten yanı agır basan. tunel açma uygulamalannın ya- rattıgı coşkular. kısa zamanda yerlennı ha\al kınklıklanna bırakabılecektır TARTIŞMA PENCERE Bir ana anyorum. A na Ne guzel J ^ soz ne kut>al X^L Doguran ana. J L J M emzıren ana. # ^ yoguvareden .^L. Jftk.ana Yemeyen yedıren, gıymeyen gıydıren, geçım ıçın saçını supurge eden ana Tarlada uretıcı, evde var edıcı. hastanede bakıcı. okulda eğıtıcı Kısaca hep vencı-hep vencı' Ben bır ana anyorum. bır ana \alana dolana sapmayan. gosterışe kapılmayan, kumar masalarında gezmeyen bır ana Bır ana anyoruın. bır ana Kursağına haram sokmayan. yetım hakkı yemeyen, erdemlı. tertemız bır ana Bır ana anyorum, bır ana Vatanını, ulusunu, bayrağını çok seven, çocuklanndan. kendınden bıle çok Veonun ıçın olebılen Bır ana anyorum, bır ana Nene Hatun'lar gıbı. Kara Fatma'lar gıbı Çocuğunun yorganını cepheye taşıdığı mermılenn ustune orten bır ana gıbı Bır ana anyorum, bır ana Yureklı. durust, ozverılı Bırana anvorum. bır ana Tanhı lyı bıJen ve der\ alan Emperyalızme. somuruye karşı savaşan Bır ana anyorum. bır ana Demokrasıye saygılı. hukuka saygılı yazanna. sanatçısına. tum ınsanlara saygılı Bır ana anyorum, bır ana Elınden kıtap duşmeyen. yureğı aydın, kafası aydın. gostereceğı yol aydın olan Bır ana anyorum, bır ana Geçmışını unutmayan, bu gunünun. vannının hesabını verebılen Bır ana arıyorum. bır ana Atatürk'ler yetıştıren Sevim Nebioğlu Emeklı Öğretmen 'Bhamdülillah Şeriatçtyım' NeDemek?.. Kımıne gore 10 mılyon, kımıne gore 12 mılyon, kımıne gore de 14 mılyon nufusu barındırdığı soylenen istan- bul'un Buyukşehır Beledıye Başkanı Tayyip Erdoğan: "Turkıye'de yaşayanların" demış "yuzde 99'u 'El- hamdulıllah Musluman olduğunu soyluyor O zaman yuzde 99'un 'Elhamdulıllah şerıatçıyım' demesı lazım Ben elhamdulıllah şerıatçıyım Şerıat Islam demektır, Allah'ınkurallan demektır " Sayın Erdoğan bu konuda yalnız değıl, Refah Partısı'- nın otekı beledıye başkanları da şerıatçı olduklarını soy- luyorlar Eskıden bu tur konuşmalar Turk Ceza Ka- nunu nun 163'uncu maddesıne aykırı sayılır soyleyen hakkında ceza davası açılır suç cezalandırılırdı 163kalktı Artık atış serbest' Hemen soyleyeyım kı ben de 163'ur.cu maddenın kal- dırılması ıçın yazdım, bır ınsanın fıkırlerı yuzunden hap- se atılmasına karşıyım, Sayın Erdoğan ıstedığı gıbı konuşabılmelı, dın devletı kurulmasını savunabılmelı ya da bır başka yurttaş 'Turkıye Cumhurıyetı'nın bolun- mes/'nı dıle getırebılmelı, bu tur savlara karşı fıkırle yanıt verılmelı Turkıye Cumhurıyetı'nın laıklık temelı ve butunluğu lafla yıkılmaz Sozden yazıdan korkulmaz önumuzde ıkı yol var Ya fıkır yasaklı bır Turkıye'de yaşamayı seçeceğız ya da yasaksız bır Turkıye'yı savunacağız Eğer fıkırlere yasak konacaksa, yalnız boluculuğe ceza verıp şerıatçı- lığı serbest bırakmak çok daha tehlıkelı bır sıyasettır, hıçbır yararı da yoktur Duşuncelereozgurluk demokrasının elıfbasıdır • Şerıat ne demek? Sozcuklerın zaman ve uzamda yolculuğu renklı ve uzundur, şerıat sozcuğu de ılk çıkışından bu yana çeşıtlı anlamlarda kullanıldı uzerınde tartışmalar yapıldı, Is- lam tarıhınde şerıata karşı çıkan pek çok Musluman bıl- ge vardır Şerıat, islam hukukudur Daha başka deyışle şerıat, Sunnılerın kanun kıtapla- rından oluşur Ne var kı 'Şerıatın kunhune akılla vakıf olunamaz' (ozune akılla erışılemez), hıkmetı gokten menkuldur, şerıat "Hırsızınkolukesılır dıyorsayada 'Zınasuçunu ışleyen kadın recmedılerek (taşlanarak) oldurulur" dıye yazıyorsa bunu tartışmak olanaksızdır Şerıat Muslumanın saçının telınden ayağının tırnağı- na dek her şeyını saptar ozel yaşamı kamu hukukunu devletı de duzenler Şerıatın el atmadığı yer yoktur Kullanılması mubah olan ya da olmayan musıkı aletlen altın ve gumuş kap- ların kullanılması, kadın ve erkeğın bırbırlen muvacehe- sındekı vazıyetlerı, muşterek bahıslı atışlar ve yarışlar, canlı şeylenn resmedılmesı, erkek ve kadınlarda gıyım ve zıynet, kâfırlere karşı takınılacak tavır, yıyecekler, ko- lelerın azad edılmesı"nden tutun bu dunyadakı yasama ılışkın her şey UArkası 17. Sayfada jf Bir TürK kacımının Alman hapishanelerinde yaşadığı insanlık dışı olayların gerçek öyküsü n. Dünya Savaşı'ndan bu yana Almanya'da yasaklanan tek kitap ^ f Ünlü gazeteci-yazar Günter Wallraff m desteğiyle büyüyüp gelişen Sara Gül Turan'ın onur savaşı OLAY KADININ KITABI Tüm gazete bayileri, seçkin kitapevleri ve büyük süpermarketlerde... Kitapevlerinin talepleri için: Yeni Çizgi (212) 232 04 81-240 17 82