Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 3 EYLÜL1993 CUMA
OLAYLAR VE GORUŞLER
Ses Düzeni
MELİH CEVDET ANDA Y
Y
azlığa çıkarken yanıma
çevın ^ıır kıtaplan da
aldım •'Şiir nedir?" so-
rusunu. bır Fransız şaı-
n. "Çeviride yok olan
şeydir" dıye yanıtla-
mıştır Sabahattın Eyuböğlu "4ma
çe\iride de yok olmay an şeydîr şiir" dı-
ye ekhyordu Bu ışın zorluklannı bıl-
mez değılım. hele benım gıbı şıır
okuman'n bır yapı araştırması oldu-
ğuna ınananlarıçın sozkonusuzorluk-
lar. bakarsınız. olanaksızlıklara donu-
şebıhr Gene de sevmeğe çalijmalıvız
aslını kafamızda kurmağa yonelmelı-
yız. >apı>ı bır ucundan olsun yakala-
mayı başanrsak ışımız epe> kolaylaşa-
bıhf
Okunması güç şaırler vardır. bunun
gıbı, çevınye guçluk çıkarmayan şaır-
ler de vardır Ben güçluk çıkaranlan
yeğlenm Neyeguvenerek mı' Şıırdılı-
nın butün dunyada ortak olduğuna
sankıınanınm daondan Muakvada
resım gjbıdjr şıır. bakmayı. dınlemcyı
oğrenmemızgerekıyor Evrenseldırbu
dıller, anlamayı bır yana bırakmak
koşulu ıJe Çunku ıJk kez karşılaşıyo-
ruzdu'r Ben bır yazımda. "Şiir, bilinen
sözcükierie, bitinmeyen sözler yazmak-
ür" demıştım. bır bayan romancımız
bu sozu romana uygulamağa kalktı.
"Roman, bilinen sözcûklerle bilinme-
yen sözler yazmakür" dedı Romanı
şur, muzık, resım gıbı gormek bem.e
yanbştır, roman. bilinen sozcuklerle
bılınen sozler yazarak ortaya çıkar
çunku Kafka kadar kolay okuduğum
bır romancı olmamıştır
Nereye geleceğım Yazıldıâ dılde
okuduğum bır $ıırle. çevırısını okudu-
ğum bır şur arasında, anlama bakı-
mından pek bır ay nm yoktur
Şımdı. Rene Char ın "Şimşek Yen-
gi" adlı şıınnı. Samıh Rıfat'ın çevın-
sınden bırlıkteokuyahm (SecmeŞiir-
ler- \D\ Yayınlan)
Kuş toprağı belliyor,
Yılanekiyor.
İyileştirilmiş ölum,
Alkış rutuyor urüne.
Pluton gök* uzunde.'
Patlama bi/de.
Şurada. y alnızca benim içimde.
Nasıl daha çılgın te sağır olabilirim
ki?
Ne ikinci kendi var artık insanın, de-
ğişken
yiızü, ne o iki me\sim. biri yalaz biri
de goige için.'
•Vğır ağır yağan karla birlikte cüzam-
lılar
iniyoryere.
Sonra birden se»gi, o dehşetin dengi.
Hiç görüimedik bir elle durdunıyor
y angını,
guneşi dikiyor yerine, yeniden kuru-
yorSogiü'vi.
Bo\lesine guçlü bir varlığın tek belir-
tisi yoktu
oysa daha once.
" \ıılamadım'" dı>en olursa. "Aslı da
böyledir" denm. guçluk çevınden gel-
mıyor Anlamayı bırakıp benımseme-
âeyonelelım Muzıkıçındeboyledesıl
mı'
Yddırgama. yenı şıınn susliı dûzyazı
olmamasından gelıyor Rımbaud'-
dan. Edgar Allan Poe'dan başlayıp
suregelen yenı şıınn bence ıkı temel nı-
telığı vardır
- Bu şıır duzyazı değıldır
- Busıırsusludeeıldır
llk ortaya çıktığında Ganp şıınnı
herkes anlamMZ bulmuştu. Nurulldh
Ataç ın şovle vazdıeını hıç unutmam
"Bu şiirlerde valnız anlam >ar." Suse o
kadar alişilmış kı okur onu bulama-
yınca şıın tanıyamıyor
V enı şıırleçevın şıın ozdeşsayma gı-
bı bır anlam çıktı onaya ıstemeyerek
Elbettekoluçevın veıvı çevın dıve bır
şey vardır Venı şıınnçevınsındeımge-
ler rahatlıkla venlebılır yıten ıse vapı-
sal ozellıklerdır çoğu zaman Buna ses
duzeni de dıvebılınz Ama yenı şıırdc
yapısalozellıklen.sesduzenınıarama-
ya. gormeğe hazırlıklı olmayan okur
ıçın çevınde yııen şeyın ayırdına var-
mak olanağı yoktur Ha aslı olmuş. ha
çevınsı Bensadecebunusoylemek.ıs-
tedım
Yazlığa çıkarken yanıma aldığım
çevın şıırler ıçındeçok sevdığım Ame-
nkalı şaır E E Cummıngs"ın kıtabı
var Çevınnen Suphı Aytımurun bu
şaıre ılışkın olarak onsozde dıle getır-
dığı goruşlere bır gozatalım
"Şaşırtmaktan hoşlanır Cummings.
Buniara şenşakrak hafif bir ha\ayı. se-
vecenliği >e Türkçeye aktarılması ola-
naksız biçim oyunlarını eklerseniz ben-
ce temaların kö'kenini aramak pek de
doğru olmaz. Önemli olan onun şiirle-
rindeki eşi az bulunur liri/nı \e şiirlen-
nin sağlam y apısıdır. Bu bakımdan çok
çetin bir şairdir Cummings. Başka dile
çemlemeyecek yuzlerce •yiiri olabılir."
Evet. gerçekten çetın bır şaırdır
Cummings ama savın A\tımurgcne
de onu çev ırnıev ı go/e almış ışıe Bun-
ların ıçınde Ingılızcesınden bıldığım ve
hayran olduğum bır şıın buraya al-
mak ıstıvorum
ŞARKILAR
I\
Hep veşillik içre se\gilim sürdu geçti
bıiyuk biraltın atı
gumuş şafaklara.
dört sıska kopek y attı pusuv a»e güle-
rek
neşeli gey ikler kaçmıştı çoktan.
Daha tez olsunlar benekli duşlerden
hızlı setimlı geyikier
doru azrak geyikier.
Dört doru erkek karaca bir ak suda
\a>uz boru otmuştu çoktan.
Boru kalçada se>gilım surdu geçti
sürupyankıları aşağıya
gumuş şafaklara.
dort sıska kopek \ attı puy usa vegule-
rek
duzdeki çay ırlar kaçmıştı çoklan.
Daha yumuşak olsunlar pantuflulu
uvkulardan
stska çe\ ik gey ikler
hı/la akan geyikier
Dört hızın yeli bir altın \adide
açlıktan kı^ranan ok ötmuşru çok-
tan.
\ ay kemerde se\gilim sürdü geçti
surup dağları aşağıy a
gumuş şafaklara.
dort sıska kopek y attı pusuya \e gûle-
rek
sarp doruklar kaçmıştı çoktan.
Daha solgun olsunlar korkutan
olumden
tavlıince gey ikler
boy lu huy lu gey ıkler.
Dort boy lu erkek gey ik bir yeşil dağ-
da
şanslı a»cı ötmuştu çoktan.
Hep yeşillikler içre se>gilim surdu
geçti
büyiık bir altın atı
gumuş şafaklara.
dört sıska kopek vattı pusuy a te güle-
rek
yureğim duşup olmuştu çoktan.
(Seçilmiş Şiirler - ADAM Yayınla-
n)
Vapısını bu denlı ortaya koyan şıır
di bulunur Ama ses du/enı ıster ısic-
me/vıtmış Nevapacaksınız1
ARADABIR
DOĞANKUBAN
Içecek Suyunu
Koruyamayan Bir Toplum...
ilkel bır yalan duzenınde yuzen bır cehalet toplumu-
nun butun bulgularını (sendromlarını) yasıyoruz Kendı-
mıze sorular soralım 1- Mılyonlarca insanın suyunun
kırletılmesı mıdaha buyuksuctur yoksa kısısel hırsızlık-
lar mı'' 2- Toplumun sağlığına zarar vermek mı daha
buyuk suçtur yoksa dolandırıcılık mı'
7
3- Suyu ve havayı
zehırleyıp bınlerce ınsanı her gun olumle karşı karşıya
bırakmak mı daha buyuk suctur yoksa rusvet almak mı'?
4- İnsanın yıyeceğını çalıp onu aç bırakmak mı daha bu-
yuk suçtur yoksa parasını çalmak mı' 5- Ihmalle ınsan
oldurmek mı daha buyuk suctur yoksa maiından etmek
mı' 6- Devletın sorumlu kadrolarını ehlıyetsız cahıllere
bırakmak mı daha buyuk suctur yoksa dalaverecılık mı'
Belkı bır sonuncu soru ıle bu serıyı tamamlayabılırız
Butun bu daha onemlı suçlar ıkıncı suçların kaynağı de-
ğıl mıdır'
• '"Bu 9oruların tumunde bır yanda insanın yaşamı ote
yanda malı ve parası var Turk toplumu ınsanı olmayan
pıs ve sureklı yalanlarla mal ve paranın yaşamdan daha
onemlı olduğuna ınandırılmış bır toplumdur Insanlar
para ve mal sahıbı olmak ıcın terlı ruyalar goren bılınç-
sız acı çeken elı ya başkasının ya devletın cebınde, ge-
leceğınden endışe eden bır kalabalık halıne donusturul-
muştur Son gunlerın gazete ve televızyon haberlerı
çıplak kadın bacakları futbol kalelerının dıreklerı ve otel
şenlıklerının ağzı açık sırıtan yuzlerı arasından bır mı-
nıskul adamın rusvet hıkayesını salkım salkım sunuyor-
lar Sokaktakı başka mınıskul adamlar başlarını cıddı
cıddı sallayarak bu hıkayenın burgacında (gırdabında)
donup duruyorlar Bu mınıskul adamın aldığı rusvetlerın
toplamı Boğaz ın lyı bır mahallesınde ıkı apartman daı-
resı zor eder Oysa rusvet verenlerden sadece bırının
bır ışlemde toplumun sırtından goturduğu para Göknel'
ın topladığı rusvetlerın bırkac katıdır
On mılyon insanın suyunu sağlayan orman alanları
yağmaya teslım edılırkençıtcıkmıyor Istanbul un hava-
sı dunyada kabul edılen standartların on katı daha kotu
olduğu pıssuartıkları Halıc ı Boğaz ı hatta Marmara'yı
neredeyse yasamsız hale getırdığı zaman hangı sanayı-
cı, hangı devlet adamı hangı sağlık bakanı hangı bele-
dıye baskanı Bay Goknel gıbı teshır edıldı' Yollarda
PKK'dan cok adam olduren kor trafık hangı sıstemle
kontrol edılıyor? Edırne den Ankara ya 700 km lık bıryo-
lu Ikıncı Dunya Savası ndan sonra yarım yuzyıldayapa-
mayan hukumetler, turızm tesvıklerıne, hayalı ıhracata,
bıtmeyen kooperatıflere kac tane Edırne-Ankara yolu
hedıyeettıler'
Turkıye nın ınsanları ağızlarını açtıkları zaman bısmıl-
lah ve ınsallahtan çok rusvetten soz edıyorlar Basın
bunları yenı mı duyuyor? Istanbul un ıcme suyu alanları-
na ormanlarınatecavuzudurduramayan kımı zaman da
teşvık eden ıdareler sanayıcısı tuccarı devletı beledı-
yesı ıle arsa spekulasyonuna boğazına kadar batmıs,
lağımını bıle doğru durusttoplayıp yok edemeyen çopu-
nun altında kaybolmus kenttoplumları kac Goknel yetıs-
tırdı acaba' Yalandan ya da gerçekten temız toplum
ısteyenlere basıt bır Goknel-Toplama yontemı onerıyo-
rum Son yırmı yıl ıçınde Istanbul da ve Turkıye'de plan-
larda yeşıl alan orman, sutoplamahavzası barajalanı
doğal SIT, tanhı SIT korunacak kıyı serıdı olarak sapta-
nan bolgelerde kımlerın ınsaat yaptığını ve kımlerın ızın
verdığını saptayın Turkıye dekı butun Goknellerle onla-
ra rusvet verenlerın buyuk bır coğunluğunu yakalayabı-
lirsınız Çunku Turkıye de kazanılan her kurus yasaları
şu ya da bu şekılde delerek toprak yağmasına aktarıl-
maktadır Gerçekten Goknellerı acığa cıkarmak ıstıyor
musunuz' Yoksa parasal bır pıslığe polıtık bır pıslık mı
bulaşıyor?
OKURLARDAN
TVfeikli sohbeflep' ûzertne
2 0 8 1993 Cuma gunu oğleden sonra TRT1 "de ıçenk
bakrmından ahşılrruşın dışında. öğretıcı bırçocuk programı
ıle karşılajtım "Şimşek 4mca ile Muzikli Sohbetler."
İlkokul çağı çocuklanna çokseslı muzığı tanıtmay ı v e
sevdırmeyı amaçlayan bu programı ulkemızı beş kıtada
tarutmış değerlı oğretmen. orkesıra şefî muzık adamımız
Prof HikmetŞimşekhazırlayıpsunuyordu Neyazıkkı.
konuk olarak çağnlan çocukların bıle sıkıldıklannı
gızleyemedıklen bu programın ekran başına toDİayabıldığı
çocuk sayısının pek de fazlaolamayacağı goruşundevım
Programın amacına ulaşabılmesı ıçın her şey den once
çocuklarla dıyalogçok ıy ı kurulmalıdır Bu konuv u Savın
Şımsek'ıngozardıetmeyeceğını hdzırlanmasınıve
denetlenmesını ustlendığı programın sunuculuğunu
çocuklarla kaynaşabılen bır muzık elemanına bırakacağını
umuyorum Çocuklarayonchkeğuici programlarınartmaM
dıleğıyle
Zuhal Çokaktaş
însanHaklanKürsüsü
Yerel mahkemelerle Yargıtav arasında ara mdhkemelerın kurulmdsı
içm önerıler ılen surülmuştur. Gerçekten yenı bır medenı yasaya, bır
ceza yasasına gereksınme vardır
HALİT ÇELENK Hukukçu
U
lkemızdeyıllardan ben bır
"hukuk reformu". bır
"adalet reformu" gerek-
sınmesınden ^oz edılegel-
mıştır Zaman zaman
Medeni V asa ve Ceza Va-
sası gıbı temel vasalann değıştınlmesı ya da
bu konularda venı yasalann hazırlanması
ıçın çalışmalar dd yapılmıştır Yerel mah-
kemelerle Yargıtay arasında ara mahkc-
melenn kurulması ıçın onenler ılen surül-
muştur Gerçekten venı bır medenı yasava,
bır ceza yasasına gereksınme vardır Tum
vasalanmızın çok vonlu olarak ele alınma-
sı. çağımızın hukuk anlayışına ve toplomu-
muzun gereksınmelenne gore yeniden
duzenlenmesı gerektığı tartışmasızdır \\-
nca bır adaiet reformu da zorunlu hale gel-
mıştır Çünku yasalanmız anık toplumu-
muzun beklentılenne yanıt verememekte-
dır Özellıkle Ceza \ asası, maCa insandan
fazla değer veren yapısıyla, çağımızın hu-
manıst hukuk anlayışının çok gensınde
kalmıştır
Butun bunları duşunurken yurdumuzda
hukuk uygulamalan veuygulavıa konum-
da olan hukukçulann eğıtımı uzennde de
duşunmemız gerekmez mı
1
Hukukçulan-
mıza. humanıst hukuk anlavişinm gerek-
tırdığı bır eğıtım venlebılmış mıdır
0
(jnı-
versıtelenmızın hukuk fakultelennın
programlan boylc bır eâtımı sağlamaya
yeterlı ve elvenşlı mıdır
0
Bu fakultelerde
okuyarak toplum yaşamında yargıç, cum-
hunyet savası. avukat. danışman vb go-
revlen ustlenen hukukçulanmızın, bu go-
revlennı gerektığı gıbı yenne getırecek
genış bır hukuk kulturu kazanmış oldukla-
n sovlenebılırmı
11
Genelde. bu soruiara olumlu vanıt ver-
menın guç olduğunu ılırafetmclıvı/
Eşınden davak vıven bır kadının açtığı
boşanma dava^ında vargıcın "kadının sır-
tından sopayı. karnından sıpavı eksik efnıc-
meli" sozlennı sovledığı basına vansıvan
haberler arasında veralmışlır Vasadışıor-
gut uyelığı savı ıle vargılanan hırgrupsanı-
ğın ışkence savlannı dınleven bır vargıcın
"...komşu İran'da her giin sorgusuz sualsız
30-40 kişıyi kurşuna diziyoriar, biz burada
si/leri y argılıyoruz, siz de bize işkence anla-
tıyorsunuz.." dıve bağırdığını gormuşu7-
dur Içınde bır kadın da bulunan bır gıup
sanığı yargılayan bır vargıcın kdrdr venr-
ken erkek vanıklann cezalarında ındınm
yaptığı. kddın sanığın cezdsinda ıse (kadın
kışı olduğu halde erkeklenn arasına gıre-
rek orgute uve olduğu) gerekçesıvle ındı-
nm yapmadığı gorulmuşrur
Işkence olgusunu olağan karşıldvan
mahkeme kararlan ışkenceve dayalı ıkrar
dnlatımlannı kanıt savan "ı argıtay karar-
ldn (') az değıldır Işkence bınalanndd sor-
gulan yoneten ^avcılar gorulmuştur Ana-
yasalann ve uluslarara^ı belgelenn "guçler
aynlığı" ılkesını bır kenara ıterek. darbeu
sıvasahktıdarlara ulkevonetımındesı\asal
vollar oneren mahkeme kararlan hukuk lı-
teralurunde yer dlmıştır Cumhunyet tan-
hının en demokratık anayasası olan 1961
Anayasası'nı halkımız ıçın lüks goren hu-
kukçu başbakanlar ıkıncı koalısvon huku-
metınde bınneı koalibyon hukumetının
demokratıkleşme programı çerçevesınde
çıkardığı CMİ. K y asasinı Turkiye ınvinına
lavık gormeyen "...Bu elbise bize bol gelir.
yasada öngörülen bazı düzenlemeler A\-
rupa'da bile yoktur" dıven hukukçu ıçişlen
bakdnldrı vardır
Orncklerı daha da çoğjltmak olanaklı-
dır Konuvugenellemek ıstemıyoruz Ama
bu lurduşunce. tutum ve uygulamalannaz
olmadığınj da dıkkdt çekmek ıstıyoruz Bu
orncklerden bır bolumu sıkıvonetım do-
nemlenne ılışkındır Ancak cumhunyet
lanhının yakldşık uçte ıkısının sıkıvonetım
ve oldğanustu hal uvguldmaldnyla geçtığı
duşunulurse bu orneklenn onemı kcndılı-
ğınden anlaşılır
Bu dumm karşısında anavasd ve ulusla-
rara^ı antlaşma hukumlerınegoreyurutme
ve vasama erklerı karşisında bağımsız ol-
ması aerckcn yargı organlanndd ve adalct
mekdnızmasındd gorev alacak tum hukuk-
çulann eğıtım goreceklerı hukuk fakultele-
rı programlan uzcnnde duşunme ve bu
programlan humanıst veçağdaş bır hukuk
egıtımını sağlayacak bıçımde yeniden goz-
den geçırme zamanının geldığını duşunu-
yoruz
V apılacak çalışmaldr arasında. hukuk
lakultelennde bır ınsan haklan kursusu
kurulması ınsan haklannın kaynağı. do-
ğuşu tanhsel gelışmesı bu haklarıçın ven-
lcgelen savaşimlar uluslararası ınsan hak-
lan belgelen ve gunumuzdekı ulaşılan
aşamanın karşılaştırmalı olarak ders prog-
ramlanna alınması duşunulebılır
Bunlar vanında genel felsefe ve bunun
dallan olan sosvolojı mantık. psıkolojı ve
a\ncd hukuk felsefesi ve hukuk etiği'ne zo-
runlu derslerardsında ver venlebılır
Unutulmamdlıdır kı felsefe. ınsdnın dun-
vavı ve toplumu duşunme onu yorumla-
ma toplumsal olaylara bılım dçısından
bdkarak onlan değerlendırme yeteneğının
oluşmasinda onemlı ve vazgeçılmez bıryol
gostencıdır Boyle bır eğıtım ve kultur hu-
kukçuyu zengınleştırecek ve gıderek yargı-
ya ve adaletın gerçekleşmesine vdrdımcı
oldcaktır
(I) 12 Eylul ve Hukuk H Çelenk S
4^S
TARTIŞMA
PENCERE
Hükmü bozma nedenleri
H
eruyuşmazlığın
•olay' kısmında.
hukuksal bir
isjem«e/teya
eylem'vardır.
Hukuksal
işlem, 'belge' ile; eylem, tanıkla'
kanıtlanabiUr.
Yargıç. olayı (maddı meseleyı),
usul hukuku gereğmce
toplanan kanıtlann y ardımıyla
kavrar, değerlendınr ve ırdeler
...Kanıtlann değerlendirümesi;
Sabit görulen vakıalar \e
bunlardan çıkarılan sonuç;
Hukuksal neden \e hükum
sonucu. yargıcın karannda yer
alması gereken hususlardandır
(HLMKmd388 3.4)
Sabit görülen vakıa; saptanan
'olay'dır ve kanıtlanmış
olmasının takdır ve karan
yargıcaaıttır
Olaydan doğan sonuç; saptanan
olaya uyan bır yasa hükmunun
uygulanması ıle. sav y a da
savunmadan bınnın. tumuyle
vey a kısmen kabulu ya da
reddıdır
Hukuksal neden; y argıcın, "olay'
ile 'yasa' arasında kurduğu ilişki
sonunda. hukmune day anak
olan hukuksal gerekçedir.
Hukum sonucu, "..istek
sonuçlanndan her biri hakkında
verilen hükumle taraflara
yüklenen borç >e tanınan
hakların.. açık, şüphe ve
tereddüt uyandırmayacak
şekilde.." gostenlmesınden
ıbarettır(HUMK md 388 II)
"Mahkemelerden verilen nihai
kararlara karşı temyiz yoluna
başvurulabilir"
(HLMKmd427)
Yargıtay'ın temyiz edılen
hukmu 'bozma" nedenlen,
y asada gostenlmıştır
(HLMKmd428)
Bu \ azunızda, "yasanın ve iki
taraf arasındaki sözleşmenin
yanltş uy gulanması" ile
(md 428 I)."maddjmeselenin
takdirinde hata edilmiş olması"
(md 428 5)'bozma'nedenleri,
birlikte fakat aşağıdakj
sıralama ile incelenecektir.
Yapılan bu sıralama,
*> argıç-Yargıtay' ıhşkısının
ırdelenmesı bakımmdan
kanımızca, yararh ve
zorunJudur
Maddi meselenin takdirinde
hata; bu temyiz nedenının.
"maddi mesele" v e "takdir"
bolumJennden oluşmakla,
ıkısını ayn ayn ıncelememızı
gerektırmekte oluudur
Maddi mesele (nesnel olay); usul
hukukunun ongorduğu
kanıtlarla saptanan,
uyuşmazlığın "olay" kısmıdır
Yargıç kanıtlardan, ya
doğrudan (tanık), ya da
uzmanlann yardımıyla
(bılırkışı. keşıO
yararlanmaktadır
Takdir (değerlendirme);
kanıtlann, olaym gerçeğıru
ortaya çıkarmaktakı kuvvetını
olçmekyetkısıdır Buyetkının
yargıca aıt olduğu, Anayasa'da
açıkca vurgulanmıştır
Yargıçlar " Anayasa'ya, kanuna
ve hukuka uy gun olarak vicdanı
kanaailerine göre hüküm"
venrler
(AYmd 138.MKmdI)
Olayın içindeki yargıcın takdir
yetkisinin, yalnızca "dosyadaki
kağıtlar' ile karşılaşan
Yargıtay'ın denetinüne tabi
olması kabul edilemez. \ksine
görûş *e uygulama 4nayasa'ya
aykındır.
Maddı meselenin takdın
yargıcaaıttır "Sonincetemeve
içtihat mahkemesi" olması
amacıyla kurulmuş bulunan
Yargıtay, ıstınaf mahkemesi
değıldır
Yargıtay, yargıcın hükmünü.
"maddi meselenin takdiri"
noktasından inceleyememelidir.
Bu temyiz nedenı. ıstınaf
mahkemelennın yeniden
kurulması gerektığının bır
kanıtıdır
"Kanunu.ı ve iki taraf
bey nindeki mukavelenin yanlış
tatbik edilmiş olması"
(md 428 I) bozma nedenine
gelince..
Bir kere anlatım açısından,
'yasanın ve iki taraf arasındaki
sözleşmenin' birlikte anıtmtş
olması, kanunızca hatadır.
V anlar arasındaki (y azılı. sozlu.
resmj yan resrnı, ozel)
'sozlesme', gerektığınde taruk
beyanlanve bılırkışı
raporlanyla "ışlem eylem"
yonlennden ıncelenıp
ırdelenebılecek, "takdiri" ve
"yorumu" kuşkusuz yargıca ait
olan ve uynşmazlığuı 'olay'
ktsmınaÛişkinbir kanıttır.
\ argıcın bu husustaki kararı,
Yargrtay'ın incelemeyetkisinin
dışında sayılmalıdır.
V argıtay 'ın, *y argıcın hükmünü'
y asanui uygulanışı yönünden
incelemesi >e bozması, "temyiz
lahkemesi" olması ozelliğinin
gereğj >e incelemeyetkisinin
alamvesuundır.
Son olarak,
HUMK md 428"degostenlen
temyiz nedenlennı ve
sıralanışını. 'yargıan
hıikmu'nu inceleme yonıinden
doğru bulmadığımızı
bebrtmelıyız
Bızce sıralama aşağıdakı gıbı
olmahdır (l)Mahkemenın
dav aya bakmaya 'vazifeli'
olması(428 2),(2)HUMK "ya
aykın hareket edilmiş olması
(ıkı taraftan bınnın davasıru
ıspat ıçın sunduğu kanıtlann.
yasal gerekçe olmaksızın kabul
edılmemesı-md 428 6-, bu kent
ıçınde duşunulmeüdır),(3)
taraflan ve konusu aynı olan
bır da va hakkında bırbıny le
çeiışen kararlar venlmesı.(4)
yasanın yanlış uygulanmış
olması
Uyuşmazlığın olay kısmına
ılışkın, "ıkı tarafarasındakı
sözleşmenin tatbıkı"' ıle "maddı
meselenın takdınnın" yargıca
aıt olduğunun kabuluyle.
bozma nedenı olmaktan
çıkanlması ve "ıstınaf
mahkemelennın" ıvedılıkle
kurulması gerekır
Av.HulusiMETİN
Istanbul
İçilen Ant, Verilen
Söz Yalan mı?..
Tansu Çiller ' Ozalın prenslennden" Bûlent Giitte-
kin ı Turkıye Cumhunyet Merkez Bankası Başkanı yap-
mak ıstıyor Bulent Gultekın Amerıkan vatandaşlığına
gecmıs oır Turk yurttası, cıfte pasaportlu ' olduğundan
bu atama ılgınç bır tartışma doğurdu, çunku Amerıkan
vatandası olmak ıçın ıçılen ant ılgınc bır ozellık taşıyor
'- Burada yemın edıyorum kı kesınlıkle ve butunuyle
herhangı bır yabanct devlete sadakat ve bağlılığımdan
tamamen feragat edıyor ve vazgecıyorum Ulke dışmda-
kı ve ıcındekı tum dusmanlara karsı ABD nın anayasası
ve yasalarım destekleyıp savunacağım '
Koalısyon ortağı SHP'lıler, bu yemını etmış bır kışının
TC Merkez Bankası Baskanlığı na atanmasına sıcak ba-
kamadılar, hukumetın bakanlarından kımılerı kararna-
meyı ımzalamadılar Ancak belkı de bu yazı yayımlanın-
caya kadar ımzalamıs olacaklar, cunku SHP lıler ruzgâ-
rın onune katılmıs bırer yaprağa donuşuyorlar
• • •
Kımılerı dıyorlar kı
- Cıfte vatandaslık uzun sureden ben Turk hukumetle-
nnın savundugu bır styasettır Dısanda yaşayan Turk-
ler, ABD'de olsun, Avrupa da olsun, hem yerleştıklerı
ulkenm yurttaslıgma gecıyorlar, hem Turk vatandaşlığı-
nı koruyorlar Cıfte pasaportluluk doğaldır TC Merkez
Bankası Baskanı neden Amerıkan vatandası olmasın?
Oyle gorunuyor kı sap ıle samanı bırbırıne karıştıran
ruzgârın hızl toplumda fırtınaya donuşmek uzeredır
Cevremızde dostlarımız arasında çıfte pasaportlu
pek cok yakınımız var Almanya da Fransa da veya
benzerı bır ulkede yaşayan Turk, yerleştığı ulkenın yurt-
taslıgma gecınce ıtılıp kakılmaktan kurtulacağını sanı-
yor Gecenlerde Almanya da terbıyesız bır gorevlı,
Alman pasaportunu taşıyan bır Turk bayana sormuş
- Bunu nasıl elde ettın">
Batı da yasamak bızım ıcın bır nımet ya da ımtıyaz sa-
yıldıkça hırpalanacağız asağılanacağız Bır Amerıkalı
ya da Avrupalı kendı ulkesının dışında yasama ozlemı-
nın ya da zorunluğunun baskısı altında kıvranıyor mu'
Işın bıryanı bu
Ancak Avrupa ya da Amerıka da yaşayan Turkun çıfte
pasaport taşıması baska ış ABD vatandaşlığı ıçın ant
ıcen Turkun TC Merkez Bankası Baskanlığı na atanması
baska ıs
Bır devlette posta memurundan depo bekçısıne kadar
resmı gorevler ustlenecek kışılerde belırlı nıtelıkler ara-
nır Bır sabıkalı devlet memuru olamaz. yargıç hukuk
fakultesını hekım tıp fakultesını bıtırmek zorundadır, po-
lıs olmak ıçın daha once saptanmıs kosullar açıklanmış-
tır Devlet gorevlerının kendıne ozgu kosulları vardır ve
bu kuralların varlığı ozgurlukler ya da demokrasıyle ce-
lısmez, tersıne bağdasır Eğer bır yurttasımızda polıs
yargıç, avukat memur olmak ıçın gereklı kosullar yoksa
o kısı oturup da Ben ıkıncı sınıf yurttaş mıytm? dıye
dusunmez, Almanya'da Hollanda da Fransa da yaşa-
yan Turkun çıfte pasaportlu olması da doğaldır, AT kap-
samında bu durum daha da değerlenıyor
Ancak
TC Merkez Bankası Baskanı nın cıfte pasaport taşı-
masında ne gıbı zorunluk var?
• • •
Herkesın bıldığı gıbı Amerıkan vatandaşlığına gırmek
ıçın ıçılen ant kesındır, Sayın Bulent Gultekın ahdetmış
- Burada yemın edıyorum kı kesınlıkle ve butunuyle
herhangı bır yabancı devlete sadakat ve bağlılığımdan
tamamen feragat edıyor ve vazgecıyorum Ulke dısında-
kı ve ıcındekı tum dusmanlara karsı ABD nın anayasası
ve yasalarım destekleyıp savunacağım
Bu yemını eden kısı, değıl TC Merkez Bankası Baska-
nı tapu ya da polıs memuru posta dağıtıcısı bıle ola-
maz
Olabılir mı?
ABD vatandaslığını taşıması ıcın artık bır neden kal-
mamıstır yemınınden vazgectıgını açıklar, ABDye
sadakat ve bağlılığmdan vazgectıgını acıklar TC'ye
sadakat ve bağlılık ' andı ıcer bır sorun kalmaz
Ant ya da yemının hıc mı hukmu kalmadı yaşadığımız
toplumda' Butun değerler curudu m u ' Moral değerler
coktu mu' Verilen sozlerm edılen yemınlerın, ıçılen ait-
ların tumu gunumuzde yalan mı'
Yoksa Sayın Bulent Gultekın Amerıkan vatandaşlığı-
na gecerken tek ayağını kaldırıp mı yemın ettı'
ÖLÜÖLÜM
Merhum Emeklı Bınbaşı Suleyman Berktan ve merhume
Hatıce Berktan'ın oğullan. merhum Av nı Berktan,
merhum Kemal Berktan ve merhum Rıfat Berktan'ın
kardeşlen Guner Berktan. Suleyman Berktan ve Menh
Berktan ın babalan, Barış Berktan veOrkan Berktan'ın
buyukbabalan. lllelahdt Berktan"ın sevgılı eşı
Emekli Deniz Albayı
(927-244)
MtTHATBERKTAN
1 9 1993gunudlmuştur Cenazesi3 9 1993cumagünu
Selımıye Camıf nde kılınacak oğle namazından sonra
Karacaahmet'tekı aıle kabnstanında toprağa
venlecektır
AİLESİ
Sıvas Kongresı'nın yıJdönümünde
LAÎK CUMHURİYET
\e
DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ
TOPLANTISI
Konuşmacılar: Prof.Dr BedıaAkarsu
Prof Dr A\dınAyba>
Şükran Kurdakul
Oner Yağcı
Şıırler: Aydın Hatipoğlu
Yer: Tarık Zafer Tunaja Kültür Merkezi
(Eskı Beyoglu Evlendırme Daıresı-Tünel)
Tanh 4E}]üll993Saat 14.00
BekJiyoruz
PEN YAZARLAR DERNEĞİ