Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2TEMMUZ1993CUMA CUMHURfYET SAYFA
EKONOMI 11
TÜGİDER, AT üe
•sefepbertilC
• Ekooooıi Servisi- Tüm
Gıda Ithalatçılan Derneğı
(TÜGIDER) Başkanı Aaz
Zapsu, AT ıle Gümruk
Bırlığı'nın oluşturulmasına
çok kısa bır sure kaldığına
dıkkat çekerek gereken
haarlıklann yapılabılmesı
ıçın 'seferberhk' ılan
edılmesmı ıstedı Konuya
ılışkın yazıh bır açiklama
yapan Zapsu, Turkıye'nın
AT ıle Gümrük Bıriığı
hazırükJan sürecınde özel
sektorun devlete destek
olması gerektığını behrterek
"Bu nedenle bızde kendı
sektorûmuzde üzenmıze
düşenı yapmak ve gıda
ıthalatındakı mevzuatın AT
ıle uyum sağlaması ıçın
gereken değışıklıklen
araşurmak üzere çalışmalara
başladık' dedı
Asfl Nadin'e
• LONDRA (AA) - Ingıltere
Vergı Daıresı avukatlanndan
Mıchael Jones, Asıl Nadır'ın
vergı durumuyla ılgüı
toplanan gızlı bılgılenn
Londra Borsası na
aktanldığıru ve bunun
sonucu Ağır Yolsuzluk
Daıresı'nın PoD Peck
şırketını basuğını açıkladı
Avukat Mıchael Jones'un,
basına verdığı bılgıyegöre,
vergı soruşturmalannı
yüruten 2 nolu bolumün
Bakanı Mıchael Allcock,
Asıl Nadır'ın vergı
durumuna ılışkın elde ettığı
gızlı bılgılen borsaya duzenh
olarak aktardı Bunun
üzenne Asıl Nadır'ın Polly
Peck'ın hısse senetlennın
değennı yukselten baa
'borsa oyunlanna gınşuğı
şüphesıyle Londra Borsası
muhasebecilen Ağır
Yolsuzluk Daıresı' ne
ıhbarda bulundular Bu
ıhbar ardından da Ağır
Yolsuzluk Daıresı, 1990
yılının eylul av mda Polly
Peck'e tum İngılız basınının
hazır bulunduğu "gorkemh'
bır baskın duzenledı ve bu
baskından hemen sonra
Polly Peck'ın Londra
Borsası'ndakı hısselen
sıfırlandı
YeniHES-
projeleri
• ANKARA (AA) - Mevcut
akarsu potansıyelını, elektnk
enerjısıne donüşturecek ıkı
HES santralının daha
yapımına yonelık ön
haarlıklar tamamlandı
Enerjı ve Tabıı Kaynaklar
Bakanlığı yetkıhlen, yılhk
enerjı uretımı 2 5 mılyar
kılovatsaat olan Boyabat ıle
Yedıgöze Baraj ve HES
santrallanrun \apımı ıçın
önumuzdekı gunlerde yerh
ve yabancı fırmalardan teklıf
alınacağını açıkladılar
DoğalafeteTSE
gûvencesi
• KON\A(\A)-Do|al
afetlere karşı dayanıkh bınalar
yapılmasının, ancak Türk
Standartlan Enstıtûsü'nun
belırledığı kurallara
uyulması> la mümkün
olabıleceğıbıldınldı TSE
Konya Bölge Mudurü Fatıh
Botsah, TSE'ye uygun ınşaat
yapılmadığı ıçın deprem gıbı
doğal afetlerde acı olayların
yaşandığını behrterek
"Erancan depremınde hemen
hemen bır şeriır yok olurken
daha buyuk olan San
Francısco depremınde bır kışı
hayatını kaybetmemış ve
bınalarda yok denecek kadar
az hasar meydana gelmışar
Bu oldukça duşündurücüdur"
dedı
İzmirlidertciye
Inûhûr'
• tZMÎR (AA) - tzmır'ın
Yeşıldere semtınde faalıyet
gösteren ve tanınan süreye
rağmen Menemen ılçesınde
kurulan organıze den sanayı
bölgesıne taşınmamakta ısrar
eden 143denışletmesı,
buyukşehırbeledıyesı ikıplen
tarafmdan muhurlenerek
faalıyetlenne son venldı
Buyükşehır Beledıyesı Çevre
Sağlığı Daıre Başkanı Sünduz
Demırayak'ın başkanlığındakı
zabıtaekıplen denışlemeve
boyama atolyelenndekı
makınelen, "Işverlennden
bırakılan atıklann tzmır
körfezını kırlettığı'
gerekçesıyle muhurledıler
DISK-AR araştırmasınagöre Çalışma Bakanlığı istatistiklerindeki işçilerinl milyonu 'sahte!'
• "Sendıkâlann toplu
sozleşme yapma
yetkısını belırleyen
Çalışma Bakanhğı Ista-
tıstıklenndekı ışçılenn
yuzde 30'u hayaîi."
• "Türkıye'dekı
sendıkalı ışçı sayısı
ancak 1 5 mılyonken,
Çalışma Bakanlığı
Istatıstıklen'nde 2
mılyon 340 bın işçi
sendıkalı gostenlyor "
• "Bakanlığa gore
yuzde 63 58 olan
sendıkalaşma oranı
gerçekte yuzde 23'ün
üsrüne çıkmıyor"
Ekonomi Servisi- Devnma
İşçi Sendıkalan Konfederasyo-
nu'na bağlı sendıkaaiar, 'de-
deküf gıbı çabşarak "hayalı
ışadosyası' hazırladı Yenıden
orgütlenme çabşmalanna baş-
layan sendıkaaiar, Çalışma Ba-
kanbğı kayıtlannda yer alan
"âncak gerçekte varolmayan ışçı
ve ışyerlenyle karşılaşülar
Sendıkaaiar, yetkı almak
ıçın orgutlemek zorunda ol-
duklan ışçı sayısını saptayan
Çabşma Bakanbğı •venlennın'
yüzde 30'unun 'hayalı' olması
nedenıyle, yasalara gore yuzde
10 olan ışkolu barajının gerçek-
te yüzde 20'ye çıküğını gordu-
ler Bu tablo karşısında yargı
yoluna başvurarak gerçek ışçı
sayılannın belırlenmesını ıste-
yen sendıkaalann vardığı so-
nuç ıse "Çabşma Bakanbğı ısta-
tıstıklenne hıçbır bıçımde ıtıraz
edılemez Yasada yer almasına
rağmen. bu ıstaüsükler yargı
yoluyla da duzelülemez"
Sendıkaalann tespıt ettıklen
hayab ven tablosu. DİSK
Araştırma Enstıtusu'nce "Tür-
kıye'dekı anü-sendıkal duzenın
kısa bılançosu" adıyla dosya
habne getınldı
Dosyada, Çalışma Ba-
de 'hayalisi' olur* ^ ZJ^^ 1 ıstatıstıklenndekı gıda ışı
ZONGULDAKTAKİ KUKU BAKKALİYESİNİN
ADİVAR, KENDI YOK
KUKU BAKKALİYESİ
RAKIM 2322
NÜFUS 132
HayaR işçinasılyaratıkh?•2821 sayılıSendıkalarYasası'nıngecıcı2 maddesııledüzenlenen"Ek-6"
uygulamasıyla, 1983 yılında sendıkalann "üye" olarak bıldırdığı çok sayıda
"naylon uye" resmı kayıtlara geçerek ıstatıstıkler baştan sakatlandı.
•Çalışma Bakanlığı ıstatıstıklennden bır ışçınm sılınmesınm tek yolu
noter kanalıyla sendıkasına ıstıfa ettığını bıldırmesı. İş değıştıren, ıstıfa
ederek sendıkası bır ışyennde çalışan, aıdat ödemeyen, emeklı olan ışçı,
noter aracıhğıyla sendikasından ıstıfa etmezse -kı uygulamada çoğu kez
böyle bır ıstıfa olmamakta- Çalışma Bakanhğfmn bu ışçıyı kayıtlanndan
sılmesı mümkun değıl Bu nedenle bakanlık, ölen ışçıler dahıl hıçbır ışçıyı
kayıtlanndan sılememekte bu durum da sendıkah sayısmın sureklı
şışmesıne neden olmakta
• Bakanlığın ıstatıstıklenne esas oluşturan en onemh kaynak ışverenlenn
beyanlan. Ancak ışverenlenn çoğu ışyerlennı açıp kapatırken, ışçı alıp
çıkartırken böyle bır bıldınmde bulunmuyor
• Çalışma Bakanhğı ıstatıstıklennı SSK ıstatıstıklenyle karşılaştırmıyor
SSK kayıtlannda yer alan ve sıgortah ışçı çahştıran bır ışçı eğer Bolge
Çalışma MüdürlüğiTne bıldınhnezse yok sayılıyor Aynı şekılde sıgortah
çalışmasına son vererek kapanan bır ışyen ıse halen çahşıyor kabul edıhyor
kanlığı'nın sendıkalara toplu
sozleşme vetkısı venrken da-
yandığı ıstatısüklerdekı hayab
ışçı ve ışyerlenne ılışkın örnek-
lersergılendı
Sosyal-lş Sendıkası'mn
yaptığı araşürmaya gore "bır
kasapta 107. bır bakkal dükka-
nında 108, eczanede 214 kışı
çabşıyor Bakanbğa gore 132
kışının ıstıhdam edıldığı Zon-
guldak takı Kuku bakkaüyesı
adında bır ışyen ıse zaten bu-
lunmamakta "
Sos>al-İş Sendıkası yoneüa-
len araşürma sonucunda Çalı-
şma Bakanlığı'mn kendı ışkol-
lanyla ılgılı ıstaüsüklenndekı
ışçı sayısmın yuzde 50'sının ha-
yalı olduğunu tespıt ettı Tekstıl
Sendıkasının tespıtlen de "ba-
kanbğın teksül ışkolu ıstatısü-
ğmın yüzde 27'sının hayalı" ol-
duğu sonucuna vardı
Tekstıl Sendıkası, bakanlık
kayıtlannda yer alan İstanbul'-
dakı 11 ışyennın kapalı durum-
da olduğu, Bursa'da kurulu
Gökçenteks ışyennde bakanbk
kayıtlanna gore 430 kışı çalışır
görunurken gerçekte 21 kışının
çalıştınldığını bebrledı Gıda-lş
Sendıkası ıse ocak ayında yetkı
barajını aşarak toplusozleşme
yetkısı almayı beklerken, gecen
altı ay ıçınde Çalışma Bakanlığı
ıstatıstıklenndekı gıda ışçısı
sayısmın 30 bın artüğını gordü
Böylece Gıda-lş Sendıkası'mn
geçen yıl temmuz ayı ıstatısüğı-
ne gore yeterb olan üye ışçı
sayısı, ocak 1993 ıstaüstığıne
gore yüzde 10'Iuk ışkolu ba-
rajının alünda kaldı Altı ay
ıçınde toplam gıda ışçısı
sayısmın 30 bın artmasının
mümkün olmadığını savunan
Gıda-İş Sendıkası mahkemeye
başvurdu Ancak 15 gun ıçınde
sonuçlanması gereken dava,
aradan altı aya karşın hala bıt-
medı
1 milyon işçi hayali
DISK-AR, Sosyal-lş, Gıda-
lş ve Teksül sendıkalannın
saptamalanndan hareketle
Çalışma Bakanbğı ıstaüsükle-
nndekı ışcılenn yuzde 30'unun
ha>alı olduğu sonucuna vardı
Buna göre. Çalışma Bakanlığı
ıstatıstıklennde gostenlen Tür-
kıye genebndekı 3 mılyon 683
bın 426 ışçınm, 1 mılyon 113
bın 426'sı aslında hıç varol-
madı
Bu durumda bakanlığın
sendıkalı gosterdığı ışçı sayısı-
nın da yenıden gozden geçınl-
mesı gerekıyor Bakanlık ısta-
tısüklenne göre Turkıye'de 2
mılyon 341 bın 979 sendıkalı ış-
çı var (ocak 1993 ıtıbanyla) Bu
rakamın da yuzde 30'unun ha-
yab olduğu gözonune alınınca
gerçekte sendıkalı ışçı sayısı 1
mılyon 598 bın 606'ya duşüyor
SSK venlenne gore 3 5 mılyon
sıgortab ışçıye, 2 mılyon kacak
ve mevsımlık ışçıyı ekleyınce
ücretlı sayısı 5 5 mılyon oîarak
gozükuyor
Sendıkalı ışçılenn. toplam
ücretlılere bolumüyle* elde
edılen sendıkalaşma oranının
ıse bakanlığın ıddıa etüğı gıbı
yüzde 63 58 değıl, yuzde 29
Toplam ucretlı sayısına toplu
sozleşme hakkından yararla-
namayan I 5 mılyon memuru
da kaünca, sendıkalaşma oram
yüzde 22 8'e kadar genbyor
Yunanhlann 'çelmeleme' çabalan Ekonomik ve Sosyal Komite'de yandaş bulmadı
AT'den TürkiyeVe olıımlu notBRÜKSEL (AA) - Avnıpa Topluhığu'-
nım en önemli daınşma organlanndan olan
ekonomik ve sosyal komıte, "Turkıye ile
AT fliskiJerT konuiu raponı kabul etü.
Tûrkıve açısından oiumlu olan ve Yunanlı
temsfldlenn tüm çabalanna rağmen 6'ya
karşı 68 oyla kabul edılen "Enformasyon
raponı" APnın tum organlanna dağıtıidı.
Komıte, Turkıye-AT Ortakhk Anlaş-
ması'mn 27. maddesınde ongoruJen ve ta-
raflaroi ışveren, esnaf, sendıka, tanm sek-
törö tetnsücüennden oluşan bır istışare ko-
mitesf kunıfanasını da ona\ladı. İstışare
KomıtesTran ön topiantıları ağustos ayında
başlatılacak. Ekonomik ve sos>al komıte.
AT vetkililennm vanısjra, ışveren, ışçı.
tanm ve sanavı sektörü temsıleıJenntn de
karjiımıyla oluşuyor.
Denktaş'ın konumu benimsendi
Raporun görüsubnes arasmda, baa Yu-
nanlı katüuncılann, rapora 'Kıbns sorunu-
nun çözülmesının, Türkıye'nın AT üyeuğinı
ön şartı olduğu' yohında bir madde koyul-
masına vöneuk taleplen reddedildi. Yu-
nannlar, Kiirt sonınu. demokrası ve ınsan
haklan gıbı kavramlan söz konusu rapora
sokmayı başaramadılar Rauf Denktaş'-
tan, "KKTC Cumhurbaşkaıu"1
olarak söz
edilen rapordakı bu ıfade de değışnnlmedi.
Raportör, bu ıfadeyı BM Genel Sekreten
Butros Galı'nm kuUandığım hatuiatarak
değışiklığı reddetü.
1992 Mİında, Lızbon'da yapdan AT zir-
vesınde, AT Konseyı'nın. '\vnıpa'dakı sı-
vası durum açtsından Turkıye'nın rolunun
son derece önemb olduğunu' vurguladığı ve
'Türkıye ıle ilişkı ve işbiriiğinin yoğun-
Iaştınunasını, en ust düzevde surdurulmest-
m ıstedığf hatıriatılan raporun hazırian-
masında, Türk ışveren ve sendıka temsıl-
cılen, tanm sektoru danışmanlannm fîkır-
lerine de damşıMığı belımldı
'Düıyada yaşanan koklu değişiklikler
dönenunde Türkıve'ran rolunün özel bir
öoem taşıdığı' belırtılen raporda, 'AT Kon-
seyı başkanlığı tarafından duzenlenen ve dı-
şişleri bakanlan toplantısında sunulan yenı
bır belgede, Türkıye'nin yeni Asya Cumhu-
n>etlennı etkıleme gücü vurgulanıyor,
Turkıye'nın bu ülkler ıçın demokrahk ve
laık bir toplum orneğı olusturduğu dikkat
çekiliyor' denildi.
Stratejik önem
özal döneminde Turk ekonomisınm dtş
pazara açıldığı, 1980'de3mılyardolarolan
ıhracatin 1990'da 13 mılvar dolara ulaştığı
>ıırgulanan raporda, '\kdenız bolgesınde
de Turknc'ran ıstısnaı bır konuma sahıp ol-
duğu' beürtılırken, Turkıye'nın, Ortadoğu,
Kafkasya, Orta Asya >e Balkanlar'dakı
stratejik önemınc dikkat çekıldı.
Turkıve'de, 1980'den bu vana kaydedi-
len sı\ası, ekonomik >e sosval geltşmelenn
genış olarak not edıldığı raporda, 'Ülkeye
gekn yabancı sermavedekı onemlı artiş,
enflasyon >e dış borçlar sonınu' özellıkJe
vuı^ulandı \e *Borçlanna sadık Türkıye'-
nın uvguladığı ekonomik reform planları-
nda tanm sektorunun magdur olduğu, bu-
nun da koyden şehre goçu arrtırdığı' behr-
tüdi.
Körfez Savaşı sırasındki tutumu ile
Batı'ya bağlılıını kanıtlamtş olan Törkiye'-
nin bölgedeki rolunün önemını koruduğu,
"tran'ın bu bölgede bır tehdıt obnavı sur-
dûrdfiğû" belırtılen raporda, Orta Asya ve
Kafkaslarda bu- Türkıye-lran •çektşmesi'
yaşandığı, Türkıye'ntn bölgede konuşulan
dilîer açtsından avantajlı olduğu savunutdu
ve Türİuve'nın ıslam ülketen nezdindeki
saygıniığ] vurgulandı.
Türkiye'nın ATye tam üyeiik arzusu-
nun, ülkedekı sendıka ve federasvonlar da-
hıl, tum kuruluşlar ve kamuovu tarafından
desteklendığı belırtılen raporda, Özal hü-
kiknea'mn, ATve tam üvelık başMinısunu,
secim kampany alannda ve sıvaset alanında
genış ölçüde kullandığuıa dikkat cekılerek,
"Türkıve'mn başvnntsunu AT'nın hassas
bır değışun donemıne denk geldığı" vurgu-
landı "AT Komısvonu'nun, Turkıye'nuı
topluluğa tüm uyelık hakkını tanıdığı'' ve
"daha \akın bır tşbıriığı" donemının baş-
latıJdığı belırtılen raporda, 19% 'da ulası-
Iması hedeflenen gtımnık bırbğuun onemı
vurgulandı.
KONUK YAZAR M. LEVENT KAYAALP Çocukpsüciyatnstı
Çocuğunuzu seviyor musunuz?
Ç
ocuğunuz televızyonda çızgı
fılm ya da çocuklara yonelık bır
program ızlerken, son zaman-
larda moda olduğu uzere ara-
ya bır reklam spotu gırıyor
Ekranda belıren kız (kımı
zaman da erkek) çocuk bıraz
bılmış, bıraz şımarık, haylı de yapmacık bır
ıfadeyle anne babalara, tabıı bu arada da
çocuklara seslenıyor
"Arabanızı sevıyorsunuz sıgortalıyor-
sunuz, evınızı sevıyorsunuz sıgortalıyor-
sunuz, pekıyı benı sevmı-
yor musunuz''"
Ardından devrılmış bır bı-
sıklet (trafık kazası), yere
duşmuş bır tuylu ayı ve yıne
duşmuş bır uçurtma, ço-
cukları bekleyen 'tehlıkele-
rı" goruntu olarak bellı be-
lırsızhatırlatırken, bırsıgor-
ta şırketının sunduğu ko-
laylıklartanıtılıyor
Bır hızmetın tanıtılmasın-
da dayanak olarak kullanı-
lan ve buyukler tarafınan
üretılıp, çocukların ağzı-
ndan dıle getırılen mesajdakı önermelerı
ve çıkarılabılecek sonuçları şöyle sıralaya-
bılırız
- Insanlar olası zarar ve kayıpları karşıla-
mak ıçın değıl, sevgılerını ıfade etmek ıçın
sıgorta yaptırırlar
- insanın arabasına ve evıne duyduğu
sevgı (>) ıle çocuğuna duyduğu "sevgı"
arasında fark yoktur Bu sevgının de olçutu
sıgortadır Çocuklarını seven anne babalar
onları sıgorta ettırırler, sevmeyenler ettır-
mezler
Ancak şırketın sağladığı kolaylıkların
tanıtıldığı bolumde sıgortanın, 'çocuk
Herne kadar
önermelerve
çıkanlabilecek
sonuçlar kara
mizah örneklerini
aratmıyorsa da
reklam spotunun
hedefı, mizah
yapmak değildir.
aklının" sandığı gıbı sadece bır sevgı ıfa-
desı aracı olmadığı anne babalara başka
"avantajlar" da sunduğu anlaşılıyor Bura-
da verılen mesaj da çocuğun başına gele-
bılecek bır felaket nedenıyle anne babanın
goreceğı zarann (>) sıgorta yoluyla tazmın
edılebıleceğıdır
Buna gore kaza ya da hastalık nedenıyle
çocuğunu kaybeden bır anne baba, aynen
hurdahaş olan arabasında yaptığı gıbı sı-
gortadan parasını alır ve yenı bır çocuk
edınır (')
Her ne kadar onermeler
ve çıkarılabılecek sonuçlar
kara mizah orneklerını
araimıyorsa da reklam spo-
tunun hedefı, mizah yap-
mak değildir
Hedef, anne babaların
çocuklarının geleceğıne
ılışkın gızıl endışelennı çc-
cuğu bekleyen olası tehlı-
kelerı guncelleştırerek açı-
ğaçıkarmaktadır
Tabıı buna her anne ba-
bada bulunan, çocuğu ıçın
en lyısını yapma arzusu ve
bunun yapılamamasından doğacak suçlu-
luk duygularını harekete geçırme amacı da
eşlıketmektedır Boylece anne baba ve ço-
cuk arasındakı duygusal boyutlu ılışkı bu
boyuttan başka bır boyuta somut ve eko-
nomik bır boyuta ındırgenmektedır
Sonuçta çocukların anne babalarından
bekledıklerı sevgı ve guven duyguları pa-
rayla ıfade edılebılen ve parayla olçulen tı-
carı metaya donuşturulmektedır
Ve buyuklerın para kazanma amacıyla
yazıp gerçekleştırdıklerı bu senaryonun
başrolunde çocuklar oyna(tıl)maktadırlar
Bu, çocuk ıstısmarı değılse nedır^
MIKRO
DINÇ TAYANÇ
80 Öncesine mi Dönelim?
Hava afabıldığıne sıcak, nemlı ve 'ağır ' Gazete'ye
geır gelmez, Dünya Bankası nın 1992 başında hazı-
rladığı "Turkıye de Kamu iktısadı Teşebbuslerı başlıklı
rapora takılıyorum "Turkıye KlT'ler yuzünden, 1970'-
lerın sonundakı durumuna duşebılır' dıyor, dünya eko-
nomısının 'beyler'ı Çozüm onerlılerı de kısa' ve ke-
sın' Şu KlT'lerı (elbette kı 'karlı' olanlarını kastedıyor-
lar') satın Satamadıkarınızı 'kapatıni' Açıkta kalacak
emekçılerıçındertlenmeyın 'Geçıcı'ışsızlıkodentısı ve-
rırsınız olur bıter Bır de yenıden eğıttınız mıydı onlarda
bırer lıberal' olup çıkarlar"1
Gozlerım dalıyor Ben bu filmı daha once de gör-
memış mıydım? Hanı 1980 ın başlarında parlak ışıklar-
la 'lanse edılen' fılm değıl mıydı bu? 'Hamısı' ve de
'yapımcısı'nıdaanımsargıbıyım Hatta'yonetmen bıle
aklımda
Uluslararası Para Fonu (IMF), 'yan kuruluşu sayılan
Dünya Bankası aracıhğıyla 'hamılık' ışlevını ustlenmış
24Ocak Kararlan'nın 'mıman' buyük bır şevk ve de hızla
ışe koyulmuş, sonunda faşıst bır cuntaya kalmıştı ışın
'yönetmenlığı
istıfa etmelen' ve hatta emekılık haklarını kullan-
malan', hamı baskısı yapımcı rızası ve yonetmen elıyle
'yasaklanan emekçıler, bu fılmın 'dayak yıyen fıguran-
lan' olarak Ne yanı, 1960 oncesıne mı donelım?'" şek-
lındekı 'caydıncılığı' altında az mı yıllar geçırdıler^
•••
Programlardakı 'ekonomik adıyla 'ozelleştırme',
emekçı kıtelerın beynıne kazınmış anlamıyla ışsızlık
boyle bır donemın 'ozel' ortamında ortaya çıkıp palaz-
landı "Istıhdam yaratmak devletın sanayıın gelışme-
sınde ozel sektore yol göstererek onculuk yapmasını
sağlamak ve Mustafa Kemal ın deyışıyle Turkıye'yı
çağdaş uygarlık duzeyıne çıkartmak' amacıyla kurulan
KİT'lerın 'yok edılmesıne' karşı çıkan Kuvay-ı Mılıyecı-
ler'ın yüreğındekı 'ateş'ın adı peşkeş çekılme' korku-
suydu
Uluslararası tekelerın, Türkıye dekı kuçuk' uzantıları-
naherturu hak vede teşvığın sağlandığı bırdönemdı
'80 oncesıne mıdonelırn
71
' yılları Ve 'doneceksekdö-
nelım' dıyebıleceklerın ellerı kolları.ağızları (hattagoz-
lerı) bağlıydı
Ellerınde (ceplerınde) her turlu hak ve teşvık olanlar
bu 'fırsatı (') yeterınce değerlendıremedıler Hayallere
'hayalıcılıklere daldılar
KİT'lerı ozeleştırmek kuçutmek ya da yok etmek pe-
şınde olan 'ıktıdarlar ne yaptı dersınız? Çok yalın' Tıpkı
kendıerınden oncekı sıvıl ya da sıahı ıktıdarların yaptı-
klarını Bır yandan "KIT'lerde ışçı-memur kaynıyor
Buralar polıtıkacıların adam kayırma merkezlerı' dıye
çığlık atarken, ben yandan kendı 'kayırılmışlarını yer-
leştırdıler
Bır yandan "KİT'lerın teknolojıerı eskı çalışmaları
ağır' çığlıkları atarken, ben yandan yenı teknolojılerı
ozel sektore aktarmaktan gerı kalmadılar
•••
Geldık bugunun değışım ruzgarlan' ortamına ve bu
ortamda açıldığı 'rıvayet edılen beyaz sayfalara ozel-
leştırme, KİT açıkarının devetın sırtında olusturduğu
kamburun yok edılmesı (ve bu uğurda 550 bın ışçı-
memur emekçının kapıya koyulmasından bıle kaçını-
Jmaması) öncelıke karü KlT'enn yerlı-yabancı ayrımı
yapılmaksızın sermayeye satılması ve boylelıkle nakıt
dovız sağlanması satılamayan KİT lerın kapatılması bır
kez daha gündemde
Işın ılgınç yanı, uluslararası fınans-kaprtalın ağa-
babası konumundakı Dünya Bankası nın (sankı bugunu
o zamandan gormuş, hatta belırlemışçesıne) 1992 başı-
nda hazırladığı rapordakı ıfade ' "KlTerın, 10 yıl daha
ekonomik ıstıkrarı bozarak yaşaması Turkıye'yı 1970'-
lerın sonarına gerı dondurur'
Bızım 'cuntabozuklar dan sonra, uluslararası fınans-
kapıtal de demek ıstıyor kı 'Ne yanı, 1980 oncesıne mı
dönmek ıstıyorsunuz
1
?
Bu fılmı anımsamıyor musunuz (anımsıyorsanız, yenı-
den ızlemeye 'tahammulunuz var mı
9
)
Anafıkır Ne denlı para harcanırsa harcansın, ne denlı
buyuk' ve 'usta yapımcı ve de yonetmenlerın elınden
çıkarsa çıksın ve ne denlı 'ıddıalı' olursa olsun, seyırcı-
nın beğenmedığı bır fılm, arşıvlerın tozlu raflarına
kaldırılmaya kahkumdur'
Ana fıkrın ana fıkrı Kıtleler, seyırcı olmaktan sıkılıp,
hamıyı yapımcıyı ve yonetmenı protesto etmeye dav-
randıkarında once ıslıklarlar Fılm ısrarla surdurulür-
se, ıslığın ardından yumurta ve domates gelır'
TURBAN Genel Müdürü turizm sezonu ortasında greve engel olamıyor
Kurtar oğlunun KIT'iııi Baba!
BÜLENT KIZANLIK
Cumhurbaşkanı Suleyman
Demırel'e yakınbgı nedenıyle,
ekonomı burokrasısınde '"Ba-
ba'nın has evladı" olarak tanı-
nan ve "Kuruluşu kara geçır-
mezsem benı asın" turunden ıd-
dıab demeçlenyle tanınan
TURBAN Genel Muduru
Ömer Bilgin, bu kez köşeye
fena sıkıştı
Geçen yıhn sonunda banka-
lara olan tüm borcunu odedığı-
nı açıklavarak, bu yıl ıçın kar
hesaplan vapan Bılgın, tunzm
sezonunun en canb donemınde
ışçılenn hışmına uğradı Kamu
kesımını toplusözleşmeye zor-
lamak ıçın ılk olarak TUR-
BAN ve Emekb Sandığı tesısle-
nnde grev karan alan TO-
LEYIS Sendıkası, 16 temmuza
kadar bu karannı yumuşat-
mazsa TURBAN Genel Mu-
durü'nün ıpını çekmış olacak
Toplusozleşmelenn 6 ay geak-
tığını ve artık sabırlan kal-
madığını soyleyen TOLEYİS
Sendıkası Başkanı Cemail
Bakındı tunzm sezonu ıçınde
bu ışı çozmeye kararb olduk-
lannı bebrttı TOLEYİS Genel
Başkanı Bakındı, kamuda grevı
ılk grevı TURBAN'dan başlat-
malannın genel müdurün
Cumhurbaşkanı ıle yakınlığına
dayandığına daır de ıpucu vere-
rek, "Oğluysa Baba'ya gıtsın, o
da Ana'>a söylesın de bu ış ço-
zulsün" dıye İconuştu
TOLEYİS Sendıkası, kamu-
da ılk grev ateşını yakarken
bağlı bulunduğu Turk-tş'den
de onay almadı Grev karan ıle
ılgılı teblıgatlan dun TURBAN
ve Emeklı Sandığı'na bağlı
Emek Inşaat'a tebbğ ederek,
toplam 31 ışyenne grev karan
asüklannı kaydeden Cemail
Bakındı, "Turk-tş'ın koordı-
nasyonu ıçınde vanz ama ko-
ordınasyonu beklemeye ta-
hammulumuz yok Grev ka-
rannı kendı ın'ayaüfımızle
aldık Konuyu pazartesı gunku
Türk-Iş Başkanlar Toplanüsı'-
nda goruşeceğız" dedı
Amaçlannın tunzmı baltala-
mak olmadığını. ancak kamu-
da toplusozleşme bekleyen 700
bın ışçı ıçın hükumetı sorumlu-
luğunu üstlenmeye zorladık-
lannı kaydeden sendıka baş-
kanı TURBAN Genel Mudu-
ru'nun de, yuzde 90 doluluk >a-
şayan tesıslerde grev yaşanma-
ması ıçın büyük çaba har-
cadığını belırtü
TOLEYİS Başkanı TUR-
BAN'ın Kamu-İş Sendıkası'na
bağlı olduğunu ve hukumetın
tavn bellı olup toplusozleşme-
Ierle ılgılı bakan görevlendınl-
meden tek başına bırşey yapa-
mayacağını da kaydetü Son 3
yıldakı toplusözleşmelerle
gıydınlmış net ücretlenn özel
sektorce ışleülen Sheraton Ote-
b'nde 22 mılyon. The Marma-
ra'da 17 mılyon sevıyesıne
ulaştığını ve artık bu ışverenler-
le ışçılenn otomobıllennın oto-
park sorununu tartışır noktaya
geldıklennı anlatan sendıka
başkanı. TURBAN'da ucretle-
nn bunun yansının altında ol-
duğunu soyledı Emek İnşaat'-
takı sevıyenın daha da gen ol-
duğunu anlatan Cemail
Bakındı, "Onlan da bellı bır se-
vıyeye geürmezsek sendıka ola-
rak çıfte standart yaraünış olu-
ruz" dedı Bakındı, luks oteller
sevıyesınde ücret beklemedıkle-
nnı, ancak enflasyonun üzenne
bır refah payı ıstedıklennı kay-
dederek "Örneğm TURBAN'-
da eşıt ışe eşıt ücret getırecek
skalayı yenıden bebrleyıp, 4
mılyon 50 bın bradan başlayıp
10 mılyon lıraya kadar uzanan
basamaklar oluşturubnasını ıs-
tıyoruz Ama ışveren şımdıve
kadar bır onen geürmedı" dıye
konuştu
3 bin işçi
15 temmuzda greve çıkması
kararlaştınlan Emekb Sandığı'-
na bağlı Emek İnşaat'ın 6 Ote-
b'nde (Izmır Buyuk Efes, İstan-
bul Tarabya ve Maçka, Bursa
Çelık Palas, Ankara Büyuk
Ankara ve Stad Otellen)bın 300
avannda ışçı çabşıyor Grev
karan değışmezse TURBAN'-
ın 4'u yat lımaru olmak uzere
toplam 26 tunstık tesısınde 3
bıne yakın ışçı 16 temmuzda
grev başlatmış olacak
TOLEYİS Sendıkası Baş-
kanı dün yaptığı acıklamada,
Turk-Iş'te fırtına koparan Ja-
guar olayına da değındı Türk-
Iş Genel Sekreten Şemsı Denı-
zer'ın Jaguan ıle Turk Sendı-
kacıbğı'nı yıprattığını kayde-
den TOLEYİS Başkanı, pazar-
tesı gunku Başkanlar Top-
lantısı'nda konunun gorüşü-
leceğını ve Denızer'ın görevının
sona erdınlmesıne dek \aracak
sonuçlar çıkabıleceğını sozlen-
ne ekledı