Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 TEMMUZ1993 CUMA 8 DIŞ HABERLER YıMızsavaşlam sonaerdi • VVASHINGTON (AA) - ABD"nin, uzaya anti-fiize savunma sıstemleri yerleştinlmesi projesini kesinlikle terkettiği bıldirildi. Amerikan Silahsızlanma ve Silahlann Kontrolü Ajansı Başkanı Thomas Graham, ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Senatör Claibomc Pell'e yazdığı mektupta.ABD hükûmetinin, SSCB ile 1972 yıhnda anti balistik füzeler konusunda imzalanan anlaşmanın "kısıtlayıcı" yorumunu kabul ettiğı kaydedildi. KralTugayüyesi yakalandı • BRASİLİA(AA)- İtalya'dai Kızıl Tugaylar'ın Brczilya'ya yerleşen bir üycsinın bu ülkede > akalanarak tutuklandığı bildirildi. Globo televizyonunun haberine göre, gıyabında 17 yıl hapis cezasına mahkum Pascuale Valletucci. sekiz aydıreşi ve iki çocuğuyla birlikte yaşadığı Brezilya'nın güneyindeki Cuntiba •kenünde federal polis tarafından tutuklandı. Valletucci'nin Kızıl Tugaylar'a bağlı Devrimci Eylem Grubu'nda çeşitli silahlı eylemlere kanştığı belirtiliyor. Yunanistan'da depram pantği • ATİNA(AA)- Yunanistan'ın batısındaki Paktras kentinde önceki gün meydana gelen ve can kaybırun yanı sıra yoğun maddi hasara yol açan. Jtichter ölçeğine göre 5.4 şiddetindeki yer sarsınüsının ardından bölgede yeni bir kuvvetli deprem endişesi yaşanıyor. Sismologlar. aynı bölgede şiddetli bir deprem olasılığının giderek azalmakla beraber, gözardı idaedilemeyeceğini belirttiler. Edınilen bılgilere göre. ilk şiddetli depremin ardından bölgede kısa süre içinde yüzü aşkın daha hafıf şiddette yer sarsınüsı daha tespit edildı. ABDordusunun eşcinselş • VVASHINGTON (AA)- ABD Başkanı Bill Clinton, seçilmeden önce söz verdiği, eşcinsellerin orduya kabul edilmesi konusunu kısa süre içinde çözeceğini, ancak halen Savunma Bakanlığ'ndan bu konuda bir öneri beklediğini söyledi. Ginton, CNN televizyonuna verdiği demeçte, Sılahh Kuvvetlerin üst kademelerinde konuyla ilgili görüş farklılıklan bulunduğunu savunarak, "Ancak tahminim şu ki. herkesin kabul edebileceği bir öneri getırecekler" dedi. ABD Başkanı. bu önerinin kendisine ulaşmasından kısa süre sonra karannı açıklayacağıru belirtü. Mölln sanıgı, polisi suçtadı •SCHLESVVIG(AA)- Almanya'nın Mölln kentinde 3 Türkün öldürülmesıyle ilgili davaya Schleswig Eyalet Yüksek Mahkemesi'nde devam edildı. Sanıklardan Lars Christiansen, şahit olarak dinlenen polisleri yalancılıkla suçlayarak "Polislerin hepsi yalan söyledi" dedi. •Christiansen, olayla ilgili •olarak bir suç zanlısına ihtiyaç olduğunu ve bu nedenle de gözaltına ahndıktan sonra polislerin yalan bir ifade yazıp kendisine imzalatürdıklannı söyledi. Bulgaristan'da isinidavası •SOFYA(AA)- Bulgaristan'da, totaliter rejim sırasında Türk azınlığa zorla uygulanan isim değiştirme kampanyasmdan dolayı yargılanacaklann sayısı giderek azahyor. Edinilen bilgilere göre, eski Devlet Bakanı ve Dışişleri Bakanı Petar Mladenov ile eski Polütbüro üyesi Penço Kubadinski'nin isimlerinin sanık listesinden çıkanlmasından sonra, yargılanacak sadece üç kişi kaldı. Eski Devlet Başkanı Todor Jivkov'un yanı sıra eski Başbakan Georgi Atanasov veeski İçişleri Bakanı Dimitar Stoyanov Ceza Kanunu'nun 387. maddesi uyannca görevlerini kötüye kullanmak suçundan mahkeme önüne çıkanlacaklar. Somali'deki İtalyan generalin BM tarafından görevden alınması Roma hükümetince reddedildi BM-Italya kav.• Butros Galfnin yardımcılanndan Annan, italyan komutanın çekilmesinin BM'nin çıkanna olduğıınu söyledi. Annan. "Somali'deki komuta Korgeneral Çevik Bir'in elindedir"* dedi. Dış Haberler Servisi - İtalya ile BM arasında çıkan. Somab'deki BM Banş Gücü"ne (UNOSOM-2) ilişkin tartışma kriz boyutlanna ulaştı. Somali'deki İtalyan birliğinin komutanı General Bnıno Loi'nin. BM Genel Sekreteri Butros Gali'nın isteği uzerine ülkesine gen gönderil- mesi İtalya'da çok sert tepkılere yol açtı. İtalya Savunma Bakanı Fabrio Fabbri. Somali'deki generallerini geri çekmeleri yolundaki BM talebi- ni reddetti. Fabbn dün yaptığı açık- lamada, İtalyan birliklennin komu- tasının BM tarafından seçilmesinin, İtalya'nın egemenlik hakkınınıhlali anlamına geleceğini belirtti. İtalya Savunma Bakanı. BM'nin talebinın gerekçelerinin kabul edılemez oldu- ğunu vurgulayarak kesinîikle redde- dildiğini söyledi. İtalya Dışişleri Bakanı Beniami- no Andreatta ise dün İtalya Sena- tosundaki konuşmasında, İtalya'- nın Somali'deki birliğinin geri çekil- mesinin sözkonusu olmadığını açıkladı. Andreatta konuşmasında şöyle dedi: "İtalya, BM ile arasındaki görüş aynlığının. İtalyan birliğinin geri çe- kılmesini gerektirdiğini düşünmü- yor. Bunu isteyenler, BM müdaha- İesinden önce Somali'de her gün 3 ila 5 kişinın öldüğünü unutmuş kişi- lerdir." asıbü yor Somali'deki Banş Gücü askerleri yerli silahlı çetelere karşı çetin mücadek veriyor. Somairdeki BM birtikleni Somali'de BM önderlığinde y ürütülen operasyona katılan 27 ülkeden bazılannın bölgede bulundurduklan asker sayısı şöyle: I. ABD: 3.881 2.Pakistan:4.7I8 3. İtalya: 2 442 4.Fas:1.340 5.Fransa:1.089 6. Zimbatme: 987 7.Belçika:966 8.Malezya:873 9. Birleşik Arap Emirlikleri: 690 10. Suudi Arabistan: 687 II. Nijerya: 556 12. Mısar: 540 13. Tûrkiye:316 14. Almanya: 288 15. Romanya: 236 16. Botswana: 203 17. İsveç: 146 18. Tunus: 143 19. Norveç: 138 20. Kuveyt: 108 21. Yunanistan: 101 22. Bangladeş: 25 İtalya Savunma Bakanlığı da, BM'nin davranışını "haksız" bul- duklannı bildırirken, görevden alı- nan İtalyan Komutan General Bruno Loi de, vıcdanının rahat ol- duğunu ve görevini tam olarak yap- tığını söyledi. Italyanlar, Somali'deki BM ope- rasyonlanna karşı çıkıyor, aynca BM Gücü Komutanı Korgeneral Çevik Bir'in yetersiz olduğunu öne sürüyor. BM kaynaklan ise italyan birliği- nin, BM Komutanhğı'nınemirlerini dinlemediğinı. emırleri kendi komu- tanlanndan aldığını belirtiyorlar. Gali'nin yardımcılanndan Kofi Annan önceki gün düzenlediği basm toplanüsında. "UNOSOM-2'nin komutası Korgeneral Çevik Bir'in elindedir. Komutan. Genel Sekre- ter'in verdiği görevi yerine getır- mektedır. Loi'nin çekilmesi BM'nin çıkannadır" dedi. AA'nın haberine göre BM ope- rasyonlanndan sorumlu Genel Sek- reter Yardıması olan Annan, "So- mali'de aylar önce nasıl bir kargaşa yaşandığını unutmamanız gerekir. Geçen yıl çetelerin elinde ölenlerin sayısı 350 bin idi. Günde 3 bin kişi açlıktan yaşamını yitıriyordu" dıye konuştu. Güvenlik Konseyi'nin tarihte ilk kez BM Anayasasfnın 7. maddesi- ne dayanarak bir ülkede ınsani ope- rasyonlara kadar verdiğını hatırla- tan Annan, "Hemen başanlı olduk. açlık neredeyse ortadan kalktı. ölümler büyük oranda azaldı" dedi. Annan, bir soru üzenne, Somali'- deki İtalyan General Bruno Loi ile sorunlan bulunduğunu ye Genel Sekreter Butros Gali'nin. İtalya Dı- şişlen Bakanı'na, generalin Roma'- ya çflcilmesını tavsiye citığıni kay- detti. BOS\A-HERSEK Türk çekmceDış Haberler Servisi - Islam ülkelerinin Bosna-Hersek'e asker gönderme girişi- mi. ABD ve Batılı ülkeler tarafından soğuk karşılanıyor. Türkiye'nin. Iran ile aynı kefeye konarak, asker gönderme ta- lebınin reddedilmesi sözkonusu. AFP'nin haberine göre Nevv York'- takı Batılı diplomatik kaynaklar, BM'- nin banş operasyonlan ile ilgili dairesı- nin, İKÖ üyesı ülkelerin asker gönderme önerilerini "coğrafı dengeyi dikkate ala- rak" inceledıklerini belirttiler. Kaynak- lar. Türkiye. İran ve Filistın gibi "çok belirgin görüş ve çıkarlan olan" baa ül- kelerden asker istenmeyeceğinı öne sür- düler. Türkiye, Bosna-Hersek'teki banş gü- cüne bir tugay büyüklüğünde bir kuv- vetle katılmayı ıstedığini BM'ye resmen bildirmiştı. Batılı ülkelerden en açık iüraz, İran'ın asker gönderme önerisine geldi. Batılı ül- keler, Iran birliklerinin Bosna'daki ope- rasyonlara katılması halınde "partizan- ca tavır" alacağı gerekçesini öne sürü- yorlar. Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, baa ülkelen bu konuda safdışı eden bir tercihten sözederken, BM operasyonla- nnda tecrübelı olan ülkelerin seçimine işaret etti. İran Dışişlen Bakanı Ali Ek- ber Velayeti de, Batılılann İran askerleri- ne koyduğu çekinceyi "sorumsuz bir davranış" olarak değerlendırdı. Bosna-Hersek'ın güneyindeki Mostar kenü yakınlannda Müslüman ve Hırvat bırliklen arasında şiddetli çatışmalartn meydana geldiğı bildiriliyor. Kuşatma altındakı Gorazde'ye. Sırplann büyük bir saldın hazırlığında olduklan haber veriliyor. Pazar günkü seçimlerde iktidardaki Liberal Demokratlann büyük oy kaybına uğraması bekleniyor Japonya'dayönetiminkaderioylanıyor Dış Haberler Servisi - Japonya'da pa- zar günü genel seçımler yapılıyor. Göz- lemciler. bu seçimlerin Japonya'nın ya- kın tarihinin en önemli seçimi olacağmı belirtiyorlar. Yolsuzluk skandallanyla yıpranmış olan Başbakan Kiichi Miya- zawa'nın iktidardaki Liberal Demokrat Partisi'nin büyük ölçüde oy kaybına uğ- raması bekleniyor. Başbakan Kıichi Miyazavva, gerçi Tokyo'da gecen hafta yapılan sanayi- leşmiş ülkeler (G-7) zirvesini, içeride iti- bannı arttırmak için kullanmaya çalıştı. Başkan Clinton'la yaptığı ticaret anlaş- malannı "parlak başan" olarak kamu- oyuna sundu. Arıcak siyasal gözlemci- ler, Tokyo zirvesinin Miyazawa*yı kur- tarmaya yetmeyeceğini, Liberal De- mokrat Parti'nin oy kaybına uğra- masının kaçınılmaz olduğunu savunu- yorlar. Son yapılan nabız yoklamalan- na göre Liberal Demokratlann 511 san- dalyeli parlamentodaki koltuk sayısı 275'ten 227'ye düşecek. • Yapılan son kamuoyu yoklamalanna göre Başbakan Miyazavva'nın yolsuzluklar nedeniyle yıpranan partisinin parlamentodaki koltuk sayısının 275'ten 227'ye düşmesi bekleniyor. • Japonya'daki geleneğe göre seçimlerde kaybeden siyasal partilerin Başkanlan genellikle yenilginin sorumluluğunu üst- lenerek görevlerinden istifa ediyorlar. ponya Yenilenme Parüsi) partisinin ise 40 dolayında koltuk sağlayacağı tahmin ediliyor. Bölmeye çalıştı Yeni partiler kazançh çıkacak Nabız yoklamalanna göre secimler- de. siyasal mücadeleye yeni giren parti- lerin en kazançlı çıkmalan bekleniyor. Bunlardan Nihon Shinto (Yeni Japonya Partisi) partisinin 30'un üzerinde koltuk kazanması bekleniyor. Shinseito (Ja- Başbakan Miyazavva, seçim kampan- yası sırasında muhalefeti bölebilmek için yoğun çaba harcadı. Miyazavva. bazı muhalefet partilerinin politikalan- nın Liberal Demokrat Parti'mn politi- kasının aynı olduğunu söyleyerek, bu partilen oylan bölmekle suçladı. Miya- zavva sık sık Liberal Demokrat Parti'nin "Ulusal parti olduğunu ve kapılannın diğer partilere açık bulunduğunu" söy- ledi. Sosyal Demokrat Parti Dikkatlerin toplandığı parti ise en bü- yük muhalefet parüsi olan Sosyal De- mokrat Parti. İngiliz The Guardian gazetesi, sosyal demokratlann kritık bir konumda ol- duğunu belirterek şöyle diyor: "Eğer Sosyal Demokrat Parti, Liberal De- mokrat Parti'nin politikasını andıran bir polıtika benimserse tabanıru yitirir. Ama sol görüşlennde ısrar ederse, bu kez de dığer partilerle koalısyon yapa- bilmesi ımkânsız olur. . Japonya'daki geleneğe göre seçimler- de kaybeden siyasal partilerin Başkan- lan genellikle yenilginin sorumluluğunu üstlenerek görevlennden istifa ediyor- lar. Gözlemciler. pazar günkü seçimle- rin ardından Liberal Demokrat Parti'- nin liderlik kadrosundan bir dizi istifa- nın olmasım bekliyorlar. Japonya seçimlerinin sonuçlan, bu ülkenin Batılı dostlan tarafından da merakla bekleniyor. ABD ve AT ülkele- ri Japonya'nın muazzam ticaret fazlası- ndan vakınıyor. Ülkenin bu yıl ticaret fazlasının 150 milyar dolar dolayında gerçekleşeceği tahmin ediliyor. ABD ve AT ülkelen, Japonya'nın gümrük du- vannı indirmesi ve Batı'dan daha fazla mal almasını istiyorlar. Japonya ise bu taleplere karşı çıkıyor. Ticaret fazlası sorunu Japonya'nın özellikle ABD ile olan ilişkilerini olumsuz yönde etkile- miş durumda. Amerikan Kongresf nde Japon mallanna karşı gümrük duvar- lannm yükseltilmesi eğilimi hızla güç kazanıyor. Bu açıdan pazar günkü seçimlerden sonra hükümetin ticaret polıtikasmın ne olacağı ABD ve AT ülkelerinde me- rakla bekleniyor. Sosyal DMMkratlar (SosyaRjtier) KilllBBİStPlPtJNihtn Shinto Japoa Partisi) Lklen Monhıro Hosokavva (55) Üye sayısı: 26 bin Dnmkratjk Stsyalstlep Lider:KeigoOuchi(63) Üve sayısı: 110 bin Utaral DMMkratlar Lider: Başbakan Kiichi Miyazawa (73) Üye sayısı: 3 milyon 820 bin 1955'de liberal ve demokrat partilerin birleşmesiyle kurulan LDP, o günden bu yana iktidarda kaldı. Geniş kesimlenn altında toplandığı bir şemsiye işlevi gören parti 40 yıla yakın bir süredır Japonya'ya istikrarlı bir hukümet sundu. İş dünyasından gelen desteğe ve bürokratik sürekhlik sağlamasına karşın parti, son dönemlerde meydana gelen skandallarla ülkeyi sarstı. Geçmişteki laimin ediciperformansunı: varmkır için t;i<( iinıııztlıir. Demokratik Sosyalistler (DSP), dogmalan nedeniyle ve kendi sol kanatlannın gücüne güvenerek Sosyalistler'den aynldılar. DSP, üyelerinin defalarca iktidardaki parti tarafına geçmesi sebebiyleçok zaman bulanık sol olarak nitelendirildi. Siyasiyeniden yapılanmaya doğru ilerlevin. Geçen yılki seçimlerde mecliste elde ettiği dört koltukla biranda sahneye fırladı. Genç seçmenlerin desteğini almayaçalışan partinin lıderi Monhiro Hosokawa'ya medya büyük ilgj gösteriyor. Tümsorumsuz, valanıı politikacdardan A kurtulun. Lider. Tetsuzo Fuvva (63) Üye sayısı: 500 bin Aday sayısı açısından Japonya'nın üçüncü büyük partisi. Av nı zamanda parti fonunu kişisel yardımlardan oluşturduğu için en temiz parti olduğu ıddiasında da bulunabilir. Ancak Japon komünistleri hâlâ sadık birer Marksıst-Leninist'ler. (NrteşlkStsyal DMMkntlar) Lkter:SatsukiEda(52) Üyesayısı: 5 bin Bu küçük parti gücünü babası önde gelen • sosyalıstlerden olan lideri Satsuki Eda'dan alıyor. Eski bir yargıç olan Eda, koalisyon kurulması • açısından etkili olabilir. SLOGAMJ Siyasi değisime Sakigake(Yeni Mûjieciler) Lider Masayoshi Takemura (58) Üyesayısı: 50 Sakıgake, Masayoshi Takemura ve hükümet reformuna karşı oy veren 10 LDP üyesi tarafından kuruldu. Takemura'nın Yeni Japon Partisi'nin lideri Hosokavva'yla görüşmeleri oldu, ancak seçimlerden sonra LDP ile müttefik mi yoksa onlara muhalif mi olacak henüz bilinmiyor. Japonyayı zamana uyduracağız. Dar bölge seçim sistemîniengelleyecek birgüçle temiz, demokratik bir Japonya kurun. Komeito (Temiz Hâkimtt) Lider. Koshiro Ishıda (62) Üyesayısı: 216 bin Soka Gakkai Budist Hareketi tarafından kurulan parti hâlâ onlardan destek görüyor. Japon askerlerinin Birleşmiş Milletlerbanşı koruma operasyonlanna k'atılmasına izin veren yasa tasansı gibı bazı önemli konularda LDP'yi desteklıyorlar. Japon politikasını değiştirme konusunu ciddiye alalım. Lkter: Sadao Yamahana (57) Üye sayısı: 130 bin En büyük muhalefet parüsi. İngilizce Sosyal Demokrat olarak geçen partinin adının Japonca'da karşılığı sosyalist. Sadao Yamahana'nın önderliği alünda daha merkezci bir politika takıpetmeye calışmasına karşın Japonya'nın Savunma Güçleri'nin anayasaya uygunluğunu kabul etmeye yanaşmayan eski parti dogması ve uzlaşmaya yanaşmayan güçlü sol kanaü yüzünden engellenmekte. Siyasi reformla başlayıpyenibir Japonya kurun. Süinsaltt (Japon Yenitenınesi) Uden Tsutomu Hata (57) Üyesayısı: Henüz bilinmiyor. Bu yıl eski Malıye Bakanı Tsutomu Hata, 35 LDP üyesini birgüvensizlik hareketiyle hükümete muhalif olmaya yönlendirdiğınde kuruldu. Hata, Japon politik standardlanna göre temiz ahlaklı kabul ediliyor ve sevilıyor. SiOGÂM, Yeni bir Japonya doğacak. DIŞ BASIN BM'ııin Soıııali açmazı Somali'deki "Umut *Operasyonu"nun başladığı arahkl992'deABDile Birleşmiş Milletler(BM) arasında. harekatın asıl amacının ne olacağı tartışması ortaya çıkmıştı. VVashington Somali'deki birliklenn görevlerinin ınsani amaçlı olmasını istemiş ve çetelerin silahsızlandınlmasma ilişkin girişımlerde bulunulmasını reddeünişti. Butros Gali ise Somali'deki sivı1lerin insanca yaşayabilmesi için öncelikle çete liderlerinin iktidanna son venlip sılahsızlandınlmalan konusunda ısrar etmişti. ABD bir bocalamadan sonra Somalılı çetelere karşı daha etkın olmaya başladı. Amerikan askerlerine ve techizatlanna ihliyaa olan BM bugüne kadar kellesine ödül konulan ancak yine de basın toplantılan düzenleyebilen Aıdid'e karşı oldukça beceriksiz kaldı. Zaten fazlasıyla zorlanan Birleşmiş Milletlerşimdi de "ınsani amaçlı askeri operasyon" adı alünda yeni görevlerle karşı karşıya. Sav aşın hakim olduğu bir yerde, savaşı bitırme isteği olmadan sivillere yardım etmek mümkün mü? Siyasi ve ahlaki açıdan BM'nin mavi bereli askerlerinden, sav aşın ve her gün yeni katliamlann yaşandığı bir bölgede yalnızca insani yardım ve yiyecek dağıtmalannı istemek doğru mu? BM. yani Güvenlik Konseyi'nde karar alabilen ülkelerin temsilcileri güç bir seçimle karşı karşıya. Ya Bosna ve Somali'deki catışmalarda olduğu gibı müdahale etmez, ya da askeri müdahalenin getireceği tüm sonuçlan hesaba katarak, en azından caydına olmak üzere müdahaleeder. (14 temmuz) THE^S^TIMES Çiller'in PKK sınavı Türkiye'nin hiçbirdostu, PKK'nın yenilmesi gerektiğine kuşku duymuyor. Ancak bu iş itidal, siyasi hoşgörü. ve insan haklanna saygılı biçimde yapılmalı. Bu ise bir gerilla savaşını kazanmak için hiç de kolay bir reçete değil. PKK hiçbi'r NATO ülkesinde görülmedik bir kanlı gerilla savaşı yürütüyor. Bu, Başbakan Çiller'in karşısındaki en çetin sorun. Artık ıçsavaşsayılan budurum, Kürtlerin yaşadıklan bölgelenn dışında büyük kentleri de sarmaktadır. Kurban sayısının da artması, askerleri PKK'ya karşı topyekûn bir harekâta girişmeye zorluyor. Harekât ve misillemelerin artması, ikı ateş arasında kalan sivil halka ölüm ve yıkım getiriyor. Olağanüstü durum, askerleri. Kürt halka yönelik gelişigüzel tutuklama, zorla ifade alma, işkence suçlamalan ile karşı karşıya bıraktı. Türk Silahlı Kuvvetleri ve polısin insan haklan konusundakı hıç de iyi olmayan geçmişi düşünüldüğü zaman bu iddialar geçerli görünüyor. Baskıyı arttırmak Kürûeri Ankara'dan daha da uzaklaştınr ve bu, PKK'nın işine yarar. PKK'b Marksistlerin taktiği, ordunun misillemesi ve aşın tepkisinin yol açtığı bezginlıği fırsat bilerek siyasi üstünlüğü ele geçirmektir. Bu nedenle Bayan Çiller klasik bir açmazla karşı karşıya. Terör ürmanırken orduyu dizginlemeyeçalışırken, nasıl bir kararlılık göstermeli? PKK'nın Avrupa'daki Türk etçilik ve binalanna örgütlü saldınlanna nasıl tepki göstermeli? Ve bu arada Kürt dili. kültürü ve medeni haklanndaki sınırlamalann kaldınlması için pohtikacılan nasıl ikna edecek? Türkiye, tarihi boyunca Kürtleri baskı alünda tutmuştur. Çiller, Kürt kültürûne verilecek tavizlerin yeni güvenlik önlemleri ile birlikte olması gerektiğinı anhyor. Ancak Başbakan şimdilik siyasi ağırlıktan yoksundur. Ve bu ağırlığı yerel seçimlere kadar kazanamayabilir. (16 temmuz)