Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 TEMMUZ1993 CUMA HABERLER Bakan Menteşe tasarruf istedi •ANKARA(AA)-Mılh Eğıtim Bakanı Nahit Menteşe, yayımladığı "Tasarmf genelgesf ıle bakanlıklaılgıliışleriçin yapılacak harcamalarda titız davranılmasını ve gereksiz harcamalardan kaçınılmasını istedi. Genelgede. harcamalann dikkatleyapılmasıistenen alanlar şöyle belirlendi: Kaynakkullanımı.demirbaş alımveonanmı, gayrimenkul edinilmesi ve İciralanması. resmi taşıt satın alınması ve kullanılması, geçıci görevlendirmeler. telefon ve kablolu TVyayını alım ve kullanımı, sosyal tesis edinilmesi ve bu tesislerden yararlanılması. temsil. ağırlama ve tören giderleri. basın ve yayın hızmetlen. kadro kullanımı. bilgisayar kullanımı ve satın alımı. Evren'in sağlık durumu iyi • HOL STON (AA) - Eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in sağlık durumunun ıyı olduğu bildirildi. Geçen pazartesı günü prostatındakı kanserli tümöralınan Evren'in çorba ıçmeye başladığı ve ameliyat sonrası ilk defa bır yürüyüş yaptığı. kızı Şenay Gürvit tarafından bildinldi. Bayan Gürvit, babasının durumunun iyiyc gittığini, önümüzdeki günlerde de fotoğraf çekilmesine ızin vereceklerini bildirdi. Methodist Hastaneşi'nde merhum Turgut Özal'ın odasında kalan Evren. birsüredaha hastanede kalacak. daha sonra otele geçecek ve kontrollerine buradan devamedılecek. Evren'in Houston'da yaklaşık 3 hafta kalacağı ıfade edılıyor. Komisyonu kupuldu • ANKARA(ANKA)- Güneydoğu Anadolu Bölgesf ndegelişen olaylan incelemek amacıyla kurulan araştırma komisyonu Resmi Gazete'de yayımlandı. Resmi Gazete'de yer alan Meclis karanna göre komisyon, Güneydoğu'da uzun süreden beri devam eden olaylan yerinde inceleyip, gerekli önlemleri raporhalindeTBMM'nin ilgılı organlanna sunacak. Komısyonun görev süresi bir ayolacak. MesutYılmaz'm Buı*sa gezisi • ANKARA(AA)-ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'ın Bursa'ya 17 temmuz cumartesi günü gideceği bildirildi. ANAP Genel Başkanı Yılmaz, 17 temmuz cumartesi günü yurt gezisınin ilk durağı Bursa'da olacak. Yılmaz. Bursa'da baa ilçe \e beldelerde düzenlenen mitinglerde konuşacak ve ANAP Bursa Milletvekib Feridun Pehlivan'ın kızının düğün törenıne katılacak. Pazar günü Bursa esnafvemuhtar derneklen ile oda başkanlannın kaulacağı kahvaltılı toplantıdan sonra Güzelyalıbeldesiile Mudanya ilçesine gidecek olan Yılmaz, 19 temmuz pazartesı günü Kumla, Armutlu. Yalova. Esenköy, Çınarcık. Karamürsel, Altınova. Halıdere, Gölcük güzergahını izleyerek Hereke'ye gidecek. Güvercin katfiamına tepki • KAYSERİ(ANKA)- Kaysen'de mantı. salamura vedolması ıçin yoğun bir şekılde avlanan güvercinlenn katledilmesinin durdurulması ıstendi. Kayseri Hayvanlan Koruma ve Hayvancılığı Destekleme Derneğı Başkanı Mehmet Yakuter yaptığı açıklamada. Kayseri'nin başta Gezi olmak üzere. çeşitlı ilçelerinde güvercin yavrulannın. salamura. mantı \ e güvercin dolması yapımı ıçin öldürüldüğünü bildirdi. Cafe Gramofon'da her cuma - cumartesi c a n l ı m ü z i k 0 G U A R A (Ondc-r 1' R M T O <xan E F T O T N Dortlu.su) Başbakan 1.6 milyon memura 165 trilyon lira verilirken 3.5 milyon esnafa 1 trilyon lira bile verilemediğini söyledi Çiller:Enflasyona ezdirmedik•Çiller. farkhhkları gidermek ve işçi-memur arasındaki adaletsizliğj düzeltmek için attıklan bu ûk adımj devam ettireceklerini söyledi. ANKARA(Cumhuriyet Bü- rosu) - Başbakan Tansu Çiller. memur ve emekli maaşlanna 'istedıklen oranda zam yapa- madıklannı", ancak bu kesimin enflasyona ezdınlmedığini söy- ledi. Çiller. sayılan 3.5 milyon dolayında olan esnafa teşvik vererek istihdamı arttırmayı amaçiadıklannı bildirdi Başbakan Çiller. dün DYP grubunda yaptığı konuşmada, memur ve emekli maaşlannda geçmiş 6 aydakıne eşıt bır artış yapıldığını. zam oranının yüzde 28 olduğunu savundu "Gönlü- müzde olan bu değildir. Me- murlanmız bir büyük birikimle ezılmışlerdir" diyen Çiller, "ol- mayan bir kaynaktan. olmayan bir parayı vermenin. vatanda- şın bir cebine konulanı diğer ce- binden almak" anlamına gel- dığinı vurguladı. Başbakan, "Onun ıçin mecbur durumda kaldık bu düzenlemeyı yapma- ya. îyileştirmelcrden herkes payını almıştır" dedi. Hakım ve savcılara yüzde 29. güvenlik gücü mensuplanna yüzde 16-17. üniversite öğretim üyelerinc y üzde 15 oranlannda iyiİeştirme yapıldığını. sağlık ve teknık hızmetler personelinin de ıyileşıirme kapsamında gö- zetıldiğıni anlatan Çiller, iyiİeş- tirme oranlannın yüzde 3 ıle 29 arastnda değiştiğıni bildirdi. Çiller. farklılıklan gidermek ve işçı-memur arasındaki ada- letsızliğı düzeltmek ıçin attıkla- n bu ilk adımı devam ettirecek- lerini. 10 yılhk binkimi 6 ayda sümenin mümkün olmadığını söyledi. Çüler'in katsayı hesabı Çiller. maaş aıtışlanm aynn- tılandınrken son zamlarla bir- likte sene başında 100 lira alan bir memurun yıl sonunda eline ortalama 174 bra geçtiğinı, an- cak 1 ocaktan ben üç aşamalı zam şapıldığı için bu rakamın ağırhklı ortalamasının 164 lira olduğunu anlattı. Çiller. "Yani memunımuzu hiçbır bıçimde enflasyona ezdirmeme kararlı- lığında devam ediyoruz. Keşke memurumuza daha fazla vere- bilsek. Kjmse. bunu bizim ka- dar ıstemiyor" diye konuştu. Bütçelerindeki açık baskısı- nın 150 trilyon 'ira olduğunu. dönem başında 50 trilyon lira olarak belırlenen açık hedefinin 115 trilyon liraya çıktığını kay- deden Çiller. son zamlarla bir- likte personel harcamalannın 145 trilyon liradan 165 tnlvon liraya yükseldiğıni bildirdi. Ek 20 tnlvon liralık yük için "Bu para bızde yok" diyen Başba- kan, yüzde 28'lik bir maaş artı- şının, faız yükümlülüğü nedeniyle. dev- lete yüzde 50-60 orarunda bir ek yük getirdığini söyledi. Çiller. 6 aylık dönem ıçin yüzde 28'i bulduğunu söyledıği maaş artışlannın yüzde 8'nın iyiİeştirme olduğunu söyle- mesıne karşın ortalama ağırlıklı artış oranının yıne yüzde 28 olduğunu belir- tırken kümülatif artışın yüzde 34'ü bul- Memur zammını protesto eden memurlar dün mek isteyinee güvenlik güçlerince su sıkılarak dağıtıldı. Ankara'daki protesto eylemleri sırasında memurlar zaman zaman güvenlik güçleri ile kıyasıya çatıştılar. (Fotoğraflar: AA) duğunu söyledi. Bütçeden 1.6 milyon memura 165 trilyon lira aynlırken 50 milyon insanın devletten iş ve aş beklediğıni anlatan Başbakan, "Küçük «şletmecılerle esna- fa da iş sahası açmak gerekiyor. Bakın, onlara 1 trilyon lira veremiyoruz. Hal- buki burada 3.5 milyon insan var. 165 trilyonu 1.6 milyon ins^na veriyoruz. Elbette vereceğız. Diğer taraftan iş bek- leyen 50 milyon ınsan var" dedi. Çiller. küçük ve orta işletmeler için teşvik po- lıtikası uygulayarak iş sahası açmayı hedeflediklerini. hükümet olarak bu kesimı de düşüneceklerini söyledi. Çil- ler, üniversite mezunlannın yüzde 65- 70'nın işsiz olduğunu. vergi vermeyen- lerin üzerine giderek üst gelir gruplan- ndakilenn gerektiğı kadar daha fazla vergi vermek zorunda kalacaklannı anlattı. Bugüne kadar alınan kararlann 'haarlık mahiyetınde" olduğunu vur- gulayan Çiller. "Özelleştirme. vergi ve kamu kesiminde yeniden örgütlenmeyi de ıçeren çok cesur adımlar atılacaktır" dedi. Partiler-Dernekler Küçükzamma büyüktepki Haber Merkezi - Hükümetin memur maaşlanna yaptığı zam. siyasi partiler ve demokratik kitle örgütlerince tepkiyle karşılandı. Yapılan açıklamalarda memurun. açıklanan bu zam oranıyla açlığa vesefalete mahkum edildiği belirtildi ve maaş ayarlamalannın yeniden gözden geçınlmesi ıstendi. CHP Genel Başkanı Deniz BaykaJ. partisınin il bınasının açılışını yapmak üzeregittıği Kars'ta, memurun tepkisini desteklediğıni söyledi. Baykal. "Ankara'dakiler Cumhurbaşkanlığı. Başbakanlık seçimı derken Anadolu unutuldu. Milletıdüşünenolmadı. Hükümet, memura zam yaptı. Üçaylık yüzde 12zam. Bugün iktıdarda bulunan, sözümona bır tanesı de sosyal demokrat olan parti İnsan buna üzülüyor Ağaç balta yiyınce. "Bır şey söyleyemıyorum.sapıbenim'demış Memurukoruyacağım diyenlerdençıkaçıkayüzde 12zamçıktı. Buenflasyon oranıyla bu zam. kesın kabul edılmez. Tepkisini gösterenlen yürekten desteklıyorum. CHPolarak destekliyorum; memurlar. demokratik haklannıgöstenyorlar" diye konuştu. Türk Tabıpler Bırliğı Merkez Konseyi'ncc yapılan açıklamada hükümetin. kamu çalışanlan arasında uzun süredirgözetmediğı "hakkanıyet" ılkesinı. açıkladığı zamlarla daha da zedeledıği belirtılerek." Yargı, güvenlik ve savunma personelinin gözetılmesı. hükümetin otonter ve baskıcı tercihinin en açık göstergesi olmuştur"denildi. Açıklamada. zammın giderek artan enflasyonu karşılamak bıryana. emeğin aşağılanmasının ne boy utlara geldiğıni gösterdığikaydedildi ve şugönişîereyerverildi: ." Uluslararası sozleşmelere ve v a a t l e n n e . k a r ş ı n - hukumet kamu çalışanlannm ücretlerini anti-demokratik bir şekılde tek yanlı olarak sürdürmüştür. Bu gınşımı ile baskıcı, antı-demokratık ve emeğı aşağılayıcı tutumu sergıleyen hükümet. 'mutabakat'tanne anladığını kamuoyuna iyıcegöstermiştir. Gelınen noktada hükümeti. sadece kamu çalışanlannm haklı ve meşru tepkilerinin geriletmesi olanaklıdır. Bu anlamda. Türk Tabıpler Bırliği olarak. kamu çalışanlannm meşru eylemlerinin sonuna kadardesıeklenmesı ve bırfikte sürdürülmesı gerektığine manıyoruz. Tüm hekımlerinı. bu eylemlere katılmaya çağınyoruz. Hükümeti uyanyoruz: Çalışanlara yönelık bu düşmanca veaşağılayıcı tavnnı terketmeyeçağınyoruz. Yol yakınken son zam kararnamesini çekmek ve kamu çalışanlannm örgütleri ıle masaya oturmaktan başka çareniz olmadığını hatırlatmak istiyoruz." Türk Mühendis veMimarOdalan Birlıği Başkanı Teoman Alptürk de Başbakan Tansu Çiller ve Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü'yegönderdiğı telgrafta. son maaş uygulamalanyla kamu çalışanlannm bir kez daha yoksulluğa itıîdiğıni kaydetti. Alptürk. maaş ayarlamalannın yeniden gözden geçırilmesini istedi. Tüm Sosyal Sen İstanbul Geçıci Yönetim Kurulu'nca yapılan açıklamada. yapılan zamla insanlann tam sılahlı, orta sılahlı ve sılahsız olarak behrli gruplara aynldığı, hükümetin bu tutumuyla ınsanlan sınıflara ve gruplara ayırmasının hukuk devleti ıle bağdaşmayacağı gibi. demokrasi adına da utanç verici birolay olduğu vurgulandı. Tanm-Sen İstanbul Şubesi'nce yapılan açıklamada. maaş zammanın çalışanlan yine açlığa ve sefalete mahkum ettiği kaydedildi. Ajıklamada. şu görüşlere yer verildi: "Ucretlerimizin belirknmesinde taraf olmadığımız. toplu sözleşme yapabilır hale gelmedığimız surece. siyasi ıktidarlar böyledüşük ücretler belırlemey e devam edeceklerdir. Mücadelemız. haklanmızeldeedilinceye kadar devam edecektır. Düşük ücret artışlanm, ücretlerin tek yanh belirlenmesini ve sendikamız üzerindeki keyfı baskılan protesto ediyoruz " ve demokratik kitle örgütleri memurun bu zamla açlık ve sefaletemaljkum edildiğini savundu. Taksitle zam yöntemî, enflasyonu besleyecek Tunel Mcvclanı Vo 3 NURSUN EREL Ekonomi Servisi- Maliye Bakanı İsnıet Atilla'nın 'Eşel mobıl sıstemıne geçiş' olarak sunduğu üçer aylık memur maaş zammını hükümetin nakit sıkıntısına bağlayan ekonomistler ve işveren kesı- mi, uygulamaya konması ha- linde eşel mobil sisteminin enflasyonu besleyeceğini sa- vundular. Bakan Atilla'nın bundan sonra kamu kesimı toplu ış sözleşmelennde de eşel mobıl sistemıne gıdilerek üçer aylık zamlar yapılacağı açıklaması tepkiyle karşılandı. İşveren kesimınin 'demode ve çağdışı' olarak yorumladığı eşel mobil sisteminı ışçi sendıkalan da 'Top- lusözleşme işlevinı yok edeceği, ışçilerin re- fah ve mıllı gelır artışından yararlanmalannı engelleyeceğı' endişelenyle şüpheyle karşılı- yor. Türkiye İşveren Sendikalan Konfederas- yonu Başkanı Refik Baydur "Eşel mobil sis- teminin götüreceklerinin getireceklerinden çok olacağmf' savundu. Eşel- mobil sistemi- nin uygulamada görülen sakıncalan nede- niyle bütün dünyada terk edildiğini belirten Baydur, bu sakıncalan şöyle sıraladı: "Sık yapılan zamlar bütçe yapma olanağını kay- bettınyor Enflasyona bağlanan ücret ar- tışlan sanayide prodüktivıteyı kaybettiriyor ve seyyanen zam uygulamasını getınyor." 'Uygufamada başanlı olmamış bu sıstemi' getirmenın yanlış olacağıni savunan Baydur, Maliye Bakanı îsmet Atilla'nın eşel mobıl sistemini reform olarak sunmasını da eleşti- rcrek "Maliye Bakanı ezberc konuşuyor. Bır Hükümet 150 trilyonluk açığı kapamayaçalışıyor ANKARA - Hükümet, bir yandan 1993 bütçesinin 150 trilyonluk 'gediği'ni kapamaya çalışırken bir yandan da 1994 bütçe tasansım hazırlıyor. Devlet PfanJama Teşkilatı'na 'yatınm ödenek- leri" için ktıruluşlar tarafından yapılacak baş>xırularda süre dün sona erdi. Başba- kan Tansu Çiller'e yakın kaynaklar, "Bizim için 1 trilyonun değil, İ liranın bile büyük kryroeti var. Yeni bütçe ta- sarsı bu anlayışın eseri olacak'" dediler. Bürokrasinin "sıfır bazlı bütçe 1 diye ta- nımladığı yöntem üzerinde bilgi \eren a)nı kaynaklar 800 trilyon lirayi bul- masına 'kesin" gözü ile bakılan yeni büt- çe hazırlıklan üzerinde şunlan söyledi- len "Kuruluşlar, ödenek taleplerini dün itibanyla DPT'ye ilettiler. Lyguladı- kiarı yön(em büyük ihtimalle geçen yıl kullandıkları ödeneği. enflasyona para- lel arrtırmak şeklinde oldu. Âncak tas- lak ortaya çıktığında çok şaşıracaklar, çünkü umdukları rakamların hiçbirisini göremeyecekler. Bu yıl sıfır bazlı bütçe dediğimiz yöntemi uygulayacağız, her kuruluşa istediği değil yaptığı hizmet çerçe\esinde kullanmasının uygun görii- leceği ödenekler aktarüacak. Hatta öyle kumluşlar var ki, fiilhatta adeta yok. ama kağıt üzerinde bir sürii iş yapıyor görünüyor, bol sıfırlı ödenekler kullanıyor. Buıilar ise bırakın ödenek aktarmayı tümü ile ortadan kaldırıla- cak." Çiller'e yakın kaynaklar, Başbakan'- ın son günlerde dile getirdiği "150 rriho- na varacak açığı 115 trilyon charına in- dirdik" sözlerini şöyle değerlendirdilen "Başbakan. 'Başladığı gibi giderse, bütçe açığı 150 trilyon lirayı bulurdu1 de- mek istedi. Alınan bazı tedbirler, öroeğin bina- ların bakımı. onarımı, yeni taşıt alrna gibi bazı cari giderlerin önüne set çekil- mesi, maaş ödemelerinin 3 aylık yapı- lması yoluyla ilave borçlanmaya çıkılması ve faiz yükü altına girilmesine engel olunması ile bu rakam 115 trilyon düzeyinde tutulabilir diye duşünülüyor." Maliye Bakanı'nın bu konulan iyi düşüne- rek konuşması laam" dedi. Profesör Erdoğan Alkin de hükümetin eşel mobil sistemi olarak sunduğu üçer aylık me- mur maaş zammının aslında Hazine'nin na- kit sıkıntısından kaynakJandığma dikkat çekti. Hükümetin, ağustostaki 24 trilyon ve eylüldeki 30 trilyon liralık iç borç ödemesi yapacağına dikkat çeken Alkin, bu ortamda altı aylık memur maaş zamlannm ikiye bö- lünerek ödenmesinin doğru bir uygulama olduğunu söyledi. Eşel mobil sistemının de- mode olduğunu belirten Alkin, "Bütün ge- lirler enflasyona endekslenirse enflasyonu yenmenin imkanı yok. Eşel mobıl sıstemi enflasyonıst beklentıleri arttınyor" diye ko- nuştu. Profesör Taner Berksoy da üçer aylık me- mur zamlannın eşel mobil sistemi olarak su- nulmasını 'kandırmaca' olarak nıteledi. 'Eşel mobil'ın yürüyen merdiven anlamına geldığine dikkat çeken Berksoy "Bunun merdiveni var da yüriimüyor" dedi. Eşel mobil sisteminin sürekli çalıştığını ve ücret artışlannın fiyat hareketlerine göre ayar- landığını belirten Berksoy, "Hükümetin ilk üç aylık zam oranıyla birîikte ikinci üçüncü ayın zammını da şimdıden sabit oranlı ola- rak açıkladığına" dikkat çekti. Berksoy, eşel mobil sisteminin sabit gelirlilenn hızb enflas- yona intibakını sağlayabileceğıni, ancak enf- lasyonu besleyeceğini söyledi. Sağlıklı veri yok İşçi sendikalannın eşel mobil sıstemıne ilişkin eleştınlen de "Türkiye'de ücretlerin bu sisteme geçebilecek seviyeyecıkmadığı ve enflasyon oranını belirleyen DİE'nin sağlıklı veriler sunmadığı" noktalannda toplanıyor. DİSK Genel Başkanı Kemal Nebioglu. eşel mobil sisteminin bütün dünyada ba- şansız olduğu ıçin terk edıldiğıne dikkat çe- kerek hükümetin üçer aylık ücret artışlanna geçileceğı şeklindeki açıklamasını "Bu doğ- rudan doğruya ücretı düşürme operasyonu- dur" diye değerlendirdi Nebıoğlu. eşel mo- bil sisteminin işçıler açısından doğuracağı sakıncalan da şöyle sıraladı: "Ücretlerde ıyi- yegidiş hiçolmayacak. Yıpranma üçay son- ra telafi edilecek. Ülkenın kalkınması gö- zardı edilıyor İşyerlennin verimlıliği göz önüne alınmıyor. Bugün insani bır ücretin olmadığı Türİcıye'de eşel mobil sistemini uy- gulamak çok yanlış Önce bir işçinin insanca yaşayabıleceğı ücretı belirlemelı. üzerine mil- İı geîır artışı ve hayat pahallılığı oranı ek- lenmeli." Hak-İş Genel Sekreten Salim Lslu da eşel mobıl sıstemine geçıhrken sağlıklı verilere sajıip olmanın çok onemli olduğunu belırttı. DİE'nin açıkladığı enflasyon oranının ınandıncı olmadığını belirten Uslu. bu ko- nuda sağlıklı veriler olması halınde ücret artışlannın bi- rer aylık belırlenmesinin ya- rarh olabileceğini belinti. Uslu, bu sisteme geçilmeden önce ücretlerin insanca yaşa- yabılecek seviyeye çıkan- îması ve mıllı gelir artışını yansıtmak gerektığini anlattı. Uslu "Ancak eşel mobil dahil hıçbir sistemin toplusözleşme özgürlüğünü zedelemesine izın vermeyiz" diye konuştu. Türk-İş Genel Sekreteri Şemsi Denizer de üçer aylık zamlan doğru bulmadı- klannı söyledi. Denizer 'Tür- kıye'de ücretler arasındaki uçurumlar. emekli işçilerin durumu düzeltılmedikçe ve 5 milyon işsizin durumu düşünülmedikçe bunun çok büyük zararlar getıreceğini düşünüyoruz" dedi. Memur sendikalannın oluşturduğu Kamu Çalışanlan Platformu Dönem Başkanı İrfan Erdemoğlu da eşel mobil sistemi adıyla ken- dilerine sunulan üçer aylık zamlan 'aldatma- ca' olarak değerlendirdi. Erdemoğlu, "Ala- cağımız ücret artışı. hükümetin verdiğirü söyledıği zamdan y üzde 18 daha düşük. Bize önümüzdeki üç ayın enflasyonunu verdikle- nnı söylüyorlar ama geçen altı ayın kaybı ortada yok" diye konuştu. Hükümetin me- mur sendikalannın tüm çabalanna karşılık tek taraflı zam belirleme uygulamasına de- vam etmesini deeleştiren Erdemoğlu "Bizüç aylık. altı aylık değil ücret zamlanmızı toplu- sözleşme masasında belırlemek istiyoruz. Hükümetin grevli, toplusözJşmeli sendikal hakkımızı taruması ıçin de önümüzdeki gün- lerde genel greve gitmeyi planlıyoruz. " dedi.