Katalog

IHAZİRAN1993ÇARŞAMBA •••• CUMHURİYET SAYFA HABERLERIN DEVAMI 13 DazlağıııitirafimAlmanpolisigeçersizsaydı PÎLEK ZAPTÇIOĞLU BERLtN - Sobngen katlia- mının tepkileri giderek büyür- ken. Dazlaklar. saldınlanna dün de devam etü. Soh'ngen'de kundaklanan evin önünde top- lanan protestoculann üzerine otomobille saldıran iki Dazlak, Türklerle vahşeti kınayan bir Alman kızına çarptı. Kızın ağır yaralanmas\ üzerine Türkler Dazlaklan otomobilden çıka- rarak dö\erken. olaya coplu müdahalede bulunan pob's, ıkı Türk"ü yaraladı, 10 Türk'ü de gözalüna aldı Bu arada Sobn- gen katlianunın sorumlusu ola- rak tutuklanan 16 yaşındakı Dazlak, dün suç ortağı olduğu- nu behrtüğı 4 Dazlağın isimleri- nı polise açıkladı. Dazlağın anlattıklanndan hareket eden Alman polisi. haarlanan robot fotoğraflar yayımlanmaya ve arama faaliyeüne başladı. An- cak polıs yetkililen, Dazlağın yalan söylediğıru öne surerek arama emrini gen çekti. İsmı sadece " C olarak belirtilen 16 yaşındakı genci arkadaşlannın ihbarettiği ıddıaedildi. Polisten yapılan açıklamaya göre Daz- lak. 15 gün önce çevresindekile- re cuma gecesi kundaklanan evi göstererek "Bu evı tutuşturaca- ğız, çıra gibı yanacak" dedı Dazlağın suç ortaklan>la ilgilı bilginin yanlış çıkmastndan sonra savcıhk. sorgulamavı sürdürüyor. Dün gün boyu bu gehşmeler surerken, katlıamı protesto eylemleri devam etti. KohTdenuyan Kundaklamada ağır yarala- nan Bekır Gençın ise dün sa- bah öldüğü \fade edıldi Ancak daha sonra yapılan açıklamada Genç'ın ölmediği, durumunun ıse cıddıyetinı konıduğu belır- uldı. Alman Başbakanı Helmut Kohl. dun Solingen'in bağlı ol- duğu Kuzey Ren Vestfalya Evaletı Başbakanı Johames Rau ıle görüştü. Kundaklama olayı sonrası meydana gelen öf- kelı tepkılerde yer yer sağcı ve solcu Türklerin eylemlerine son Izlenîmler Solingen'degözyaşları içindebayramlaşma vermelen gerektığıni beürten Kohl, "Keder ve öfkelerini an- lavışla karşılasak bile Türklerin şiddete başvurmasına ve kendi aralanndaki hiziplerin çaUşma- sını buraya laşımasına göz yumamayız" dedı. Sobngen'de ve civannda Türkler, önceki gece yine polis- le çaüşmış ve otoyollan trafığe kapatarak eylem yapmışlardı. Bu arada bir kısmı Hollanda'- dan gelen aşın sağ gruplar, din- cı gruplarla ittifak içinde sol gruplara mensup Türklerle ça- tıştılar. Taşh sopab meydan kavgası gece>ansı yüzlerce Al- man polisin copla ve kalkanla müdahalesi üzerine dağıldı. 62 kişi geçici olarak gozaluna alın- dı. Başbakan Helmut Kohl. per- şembe günü Solingen şehır mer- kezınde yapılacak cenaze töre- nine kaUİmayı reddeltı. Türkler ve Alman derneklen, başbaka- nın törene katılmasını talep etmiş ve bunun Neonazilere karşı en ıyı ışaret olacağıru sa- vunmuşlardı. Kohl. Mölln ola- yında da kulaklannı bu taleple- re tıkamıştı. Hükümet sözcüsü Vogel, dün sabah yaptığı açık- lamada. ıçışleri ve dışışleri ba- kanlannın törene katılımının "yeterli" olduğunu söyledi. So- lingen olayından sonra televız- yondan halka ve Türklere hıiap etmeyi de ihmal eden Kohl'ün tutumu. vatandaşlanmız ara- sında "anlayışsızlık" olarak değerlendinldi. Öte yandan Kohl'un, sadece maddi hasara yol açan protesto eylemleriru kınamakta hiç geç kalmaması ve sert bir dıl kullanması da dik- kat çekıyor. Bu arada Alman- ya. Dışışleri Bakanı Klaus Kin- kel'i cuma günü cenazeye katıl- mak üzere Türkıye'ye yolluyor. Almanya Cumhurbaşkanı Ric- hard Von Waizsaecker'in ise katledilen Türkler ıçın yann Köln*de düzenlenecek cenaze törenine katılacağı açıklandı. Federal Başsavcılığın olayın faıllerini hemen saptayıp bırini tutuklaması, Alman devleünin ıstedığj zaman nasıl etkili çabş- tığıhın göstergesı oldu. Olayın yerel Dazlaklar tarafından ger- DtLEKZAPTÇIOĞLU BERLİN - Televizyon ekra- runda üç soluk yüz. Polis, Solin- gen'de 5 Türkü öldüren Daz- laklan anyor. Resimler, yaka- lanan 16 yaşındaki sanığın tari- fı üzerine fotomontajla ha- zırlanmjş. Arananlann ikisinin sadece ön ısmi belli, bir de yak- laşık 2 metre boyunda oldukla- n. Üçünün de kafası kazüı. Bi- rınin sağ eline "Nefret" , "Hass" sözcüğü dövme yapıl- mış. Ötekinin ensesine "Daz- lak" / "Skinhead" kaalmış. Sağ gözünün altına dövmeyle üç gözyaşı işlenmiş. Üçüncü Daz- lak olay günü gözü morarmış ve dudağı patlamış halde görül- müş. Polis, tutuklayıp sıkışürdığı 16 yaşındaki gençten bu bilgile- ri almayı başarmış. Berlin Şehitiik Camü'nde kı- lınan bayram namazı buruk, ardından bayramlaşmalar ke- derli. Solingen Diyanet İşleri Camii'ndeki bayram namazm- da yüzleı bayramdan çok, ce- nazeyiandınyor. Olayda ıki baldızını kaybe- den ve altı aylık bebeğı ağır ya- ralı yatan Ahmet Duran ayakta zor duruyor, ağbyor. Bayram- laşan herkes ağüyor. Zaten yakınlanndan, sevdiklerinden, memlekeünden uzakta gecirdi- ği her bayram yüreğj burkulan Türklerin içi, bu bayramda iyi- ce kan ağlıyor. Türkiye'yi bayram günlen te- lefonda çıkartmak ayn bir dert. Amasya'nın Mercımek Köyü'n- den görüntüler yine televiz- yondan ulaşıyor. MezarUkta beş mezar kaalmış. Bugün ge- len haberle altına mezar da 15 yaşındaki Bekir içın açılacak. Alman gazeteleri, radyolan anyor. Türklenn duygulannı, düşüncelerini değil, Solingen'- de hangı gruplann bırbiriyle çatıştığını merak ediyorlar. Hangı grubun kaç sempatizanı, üyesı olduğunu, bunlann Daz- laklara misilleme yapıp yapma- yacağını sonıyorlar. Berlin'de olduğu gibi bütün Almanya'da Kurban Bayramı normal bir iş günü. Otuz iki yıl- dır Türklerle iç içe yaşayan Al- manlardan çoğu, bugünden ha- bersiz. Kimse kapıyı çabp "bay- ramınız varmış" demiyor. Köşedeki bakkal. çareyi Al- manlann da oturduğu apart- manlara taşınmakta göriiyor. "Sakın Türkler olarak hepimız aynı evde oturmayabm, hedef habne geliriz" diyor. ATden kınanıa BRÜKSEL (AA) -Avrupa Parlamentosu Dışişleri Komis- yonu Başkaru Eorique Baron Crespo dün komisyon adma bır açıklama yaparak "Soüngen'- dekı iğrenç saldınyı şiddetle kınadıklannı" bildirdi. "Derin endişe ve üzüntü du- yulduğunun" dile getirildıği açıklamada, "yaslı Türk ailele- rine başsağhğı" dıleğjnde bulu- auldu. Türkıye-AT Karma Parla- mento Komisyonu (KPK) Baş- kanlığ} aracıhğj ile Türk hakına da tazıyeüerin iletileceği belirti- len açıklamada. "Almanya'nın adli ve siyasi yetkililerinin bu saldınlar karşısında kararh bir Moğolları ne MBaştarafi 1. Sayfada Moğoüar 15 dakika rötarla satae ahyorlar. Giysiler müteva- ZL saçlar beyaz, uzun ve dökük. Ne de özlenmişler, alkışlar din- mek bümıyor. Taner öngür bas gıara uzanıyor. Gözkr bır an Murat Ses'i anyor. Yerine 20 yaşındaki en genç Moğol Serhat Erşöz klavyenin başnda. İLk. parça yeni düzenlemesiyle Ağn Dağı Efcanesi. Beş dakika siiren parçada grup bıraz tutuk. Ama alkışlar moral pompabyor Art arda hıtler sıralaruyor. Ha- liç'te Güneşiıı Badşı, E-5, Berkay Oyuı Havası. Beşıncı parçada ginümüze dönüyoruz. Dk sözlü parça AUrm'ı Taner Öngür ses- tutum ızleyeceklennı, hepimizi üzen bu olayı süratle aydınbğa kavuşturacaklannı umuyoruz" denildi. Avrupa Parlamentosu Sos- yabst Grup Başkan Yardımcısı Belçikab bayan parlamenter Raymonde Dury, Türk aileleri- nin evlerinin kundaklanması eylemlennı öfkeyle karşıladığı- nı belinerek "Abnan yetkililer. dehşet ve şiddete yönelen Al- man Nazi gnıplan karşısmda, süratli ve kararlı bir şekilde tep- kı göstermelidırler" dedı. Öte yandan Avrupa Konseyı Genel Sekreteri Catherine Lalu- miere. Sobngen'dekı ırkçı saldı- nyı kınadı. özlemişiz lendiriyor. Ardından yine klasik- kr Bhıe Moon, VVater Lfly, 7/8 9/8, Odığ, Peri Bacalan. Arada Aşık VevseTden Alageyik, Bem Hor Görme Kardeş, Sen Yarsan Orda ve yeni parçalar Kastamo- nu Reggae, K«9şteme, Dörde Öz- km. Arük tüm salon ayakta. Yaşlan elhye dayanmış Moğol- lar ara vermeden bir saat40 daki- kadır sahnede. Dikn Tek'te 68'- lisı, genci, yaşLsı kendıni Anado- lu Pop'un sihirb ritmıne kapürmış dans ediyor. İstanbul'- da obnadıklan içın bu tarihi kon- seri kaçıranlar da üzühnesin. 18 haziran akşanıı Galatasaray Li- sesi bahçesinde Moğollar konse- rini ücretsiz izJeyebilırler. | Solingen katliamı Almanya'da yaşaj an Türklerin büyük öfkesini çekti. Dazlak saldınlannı pro- testo eden bir Türk, elindeki süahla bir mağazanın camını kırdıktan sonra "Biz kendimizi öldürt meyiz, kendimizi yaktırmayız, gaz odalanna sokturmayız" diye bağırdı. (Fotoğraf: AA) çekleşünldığınden yola çıkan sendıkaya bağb tüm çahşanla- propagandası yapan bır ülkü- nn vahşeti proteste için 15 dakı- bırakacaklannı polıs, faillen "eliyle koymuş gı- bi" buldu. Almanya'da iki yıldır tırma- nan trkçı eylemler karşısında en etkın önlemin, "Dazlaklar'ı izle- mek ve sındirmek olduğu defa- larca dıle getınlrruşü. İçişleri Bakanı Rudolf Seiters nihayet dün bır demeç vererek "Daz- laklann ızleneceğmı" müjdele- di. Eğer aşın sağa gençlere karşı şimdiye kadar etkin ön- lem ahnsaydı ne Mölln ne de Sobngen olaylan yaşanmayabi- lirdi. İS dakika işi bırakma Bu arada Almanya Kamu Çahşanlan Sendikası (ÖTV) Başkanı Monika VVutf-Mathi- es, perçembe günü Sobngen katbamında ölenler ıçın düzen- lenecek cenaze töreni sırasında. ka süreyle ışı açıkladı. Mathies, Federal Meclis Başkanı Rita Süss- mutha gönderdiğj birmektup- ta da Federal Mecüs'in Solin- gen faciası nedeniyle olağanüs- tü toplanüya cağnlmasını istedı. Solingen'de gerginlik Solingen'de bir araya gelen Türk gençleri, sağ ve sol grup- larca kışkırtıldı. Binanın cephe- sine pankart asan Dev-Sol ve TKP/ML gibi gruplar, Solin- gen'e kısmen dışandan gelen ve MHP'ye yakınlığıyla tanınan "Türk Federasyonu" üyelenyle ve onlarla ittifak kuran aşın dıncı eylemcilerle çatışıyorlar. Dortmund'dan gelen ve ko- mando kıyafetiyle açık şiddet cü, zaten öfkeyle ayaklanmış gençleri polise ve Almanlara karşı kışkırttı. "Biz kendimizi öldürtmeyu", "Biz kendimizi yakürmayız", "Gaz odalanna sokturmayız" gibi sloganlar, zaten elektnkli olan havayı i>i- cekızışürdı. Solingen'deki Alman ahali, Türklerin bu kez kendi arala- nnda kapışmalannı kafasını sallayarak ve korkuyla izledi Televizyon ekranlannın başın- da oturan milyonlarca Alman, "Öfke ve keder anlaşılır. ama şiddet ve çatışmaya müsamaha gösterilemez" görüşünde birle- şiyor. Sağve sol gruplann çatış- ması, Almanya'daki Türk var- lığma büyük zarar verdi. Protesto yaydıyor Almanya'nın çeşitli kentle- nnde dün düzenlenen protesto yürüyüşlerine 10 bıne yakın kışı kaüldı. Bielefeld, Münster. Rheıne. Düsseldorf. Dortmund, Fuldd ve Kassel kentlennde düzenle- nen protesto yürüyuşlerinde "Ateşe verenler Bonn'da oturu- şor" dıyerek sığınma yasasın- dakı değişikbği kınayan göste- nciler. "Artık gözümüzu ka- patmayız. Medenı cesaret göstermeliyız" şeklinde konuş- malar yaptılar. 10 Türk gözaltında Dün akşam Türklerin yakıl- dığı evin önünde Türk ve Al- manlardan oluşan bir grubun üzerine otomobille gelen iki Dazlak, Ramona VVittek adlı Alman kızmın yaralanmasma neden oldu. Bu olaya büvük tepki gösteren Türkler. otomo- bilin etrafını çevırerek iki Daz- lağı olomobilden dışan çıkara- rak dövdüler. Olaya müdahale eden polis. iki Dazlağı Türkle- rin eünden kurtanrken, coplar- la saldırdı. Olayda iki Türk yaralandı, 10 Türk gözalüna alındı. Türkler gözalüna abnan arkadaşlannın serbest bırakıl- ması içın polis merkezi önünde gösteri yaptılar. Nazi kampı dağıtddı Alman polisi bır Neonazı grubunun Darmstadt kentı ya- kınlannda bır ormanda bulu- nan kampını dağıttı. Polis. yaş- lan 13 -Ue 22 arasında değişen gençlenn Nazi üniformalan gi- vıp göndere Nazi bayrağj çek- tiklerini behrtti. Aralannda kızlann da bulunduğu grubun kamp alanında eğjtim yaptığını açıklayan polis, gençlenn ana- yasaya aykın organizasyonlara ait propaganda aracı taşıdıklan gerekçcsiyle mahkemeye sevk edildiklerini bildirdi. 100 bin mark bağış Ford otomobil firması. So- lingen faciasında mağdur duru- ma düşen Türk aileleri için 100 bin mark bağışta bulurıdu. Ford firması. yapuğı açıklama- da, tüm çabşanlannı da bağış yapmaya davet etü. GOZLEM UGUR MUMCU • Bajtara.fi 1. Sayfada düşmantığı'na değinen mektubunda şugörüşlere yer verdi: - Alman kamuoyunun büyük bir kısmı tarafından esa- sen kınanan bu davranışlann toplumun hiçbir kesimin- de destek bulmaması için, Türklerin ve yabancılann Alman toplumuna katkılannı her vesile ile basına ve ka- muoyuna duyurmakta yarar vardır. Yeni Alman eyaletlerinde yabancılara karşı çıkanların buyük bir kısmı, muhtemelen, Türklerin Doğu Almanya '- nın kalkındınlması için Dayanışma Vergisi olarak 450 milyon mark ödediğini bilmemektedir. Muhtemelen Türk firmalarının Doğu Almanya da yüz milyonlarca marklık yatırım girişiminde bulunduğunu bilmemektedir. Turklerin, Alman sosyal sigortalar kasalanna yılda 4 milyar mark ödediğini ve bu kasalardan yılda yalnız 400 milyon mark aldığmı bilmemektedir. Büyükelçi öymen'in HDF Genel Kurulu'nda açıkladığı bu gerçekler, Alman kamuoyunda bilinmiyor. Uluslara- rası bildirgelerde -en son Paris Şarh'nda-kınanan "ırkçı nefret"] en çok Almanya'da ve Almanya'nın da Mark- sist-Leninist sistemden yeni çıkan eski "Demokratik Almanya" topraklarında yaşanıyor. Dünyamız, 20. yüzyıla etnik çatşmalar ile girmişti. 20. yüzyıl biterken eski etnik çatışmalar yeniden hortluyor. Etnik kinler, siyasal gerilimlere, çatışmalara, silahlı eylemlere ve savaşlara yol açıyor. Bütün bunlar, eski Sovyet cumhuriyetleri ile eski Marksist-Leninist devletlerin topraklarında oluyor. Marksist-Leninist sistemin, etnik sorunlan çözemedi- ği, tersine, bu sorunlan daha da arttırdığını gösteriyor. Avrupa'nın ortasında yaşanan "Bosna-Hersek dra- mı", uygar insanlığın "ınsan haklan" konusunda ne kadar duyarsız olduğunu gösteriyor. Her etnik çatışmanın ve etnik sorunun da kendine öz- gü nedenleri oluyor. Almanya'daki "yabancı duşmanlığı" ülkenin hemen hemen her yerinde başgösteriyor Bu gösteri ve saldın- lar son zamanlarda Almanya'nın doğusunda yapılıyor. Eski Demokratik Alman yurttaşları, "Yabanctlargitsin, onların yerlerine bizler çalışahm" diyorlar. örneğin, Berlin'de konut sıkıntısı yaşanıyor. Bu konut sıkıntısının, Berlin'in başkent olmasından sonra daha da arttığı biliniyor. Doğu Almanya, ülkenin batısı ile nasıl bütünleşecek? örneğin Doğu Alman işçisı ile Batı Alman işçisı aynı dü- zeye nasıl gelecek? Alman hükümeti, bu bütünleşmeyi sağlamak için bir program yapmış, önlemler almış. Hükümet, Doğu Almanya'nın kalkınması sorununu pi- yasa ekonomisinin doğal yasalanna bırakmamış... İki Almanyanın birleşmesinen sonra hükümet, Doğu Almanya'nın kalkınması için "Dayanışma Vergisi" adı altında vergi koymuş. Kalkınmanın mali finansman kaynakları arasında bu vergılervar. Büyükelçi Öymen, bu verginin yılda 450 milyon markı- nı da Türklerin ödediğini açıklıyor. Şu anda Alman hükümeti ile Almanya'da yaşayan Türkler arasında ırkçı nefretin körüklediği "yabancı düş- manlığı" en buyük sorun olmuş. Türkler işyerlerinde ve evlerinde tedirginler. Totaliter ideolojilerin yıkıldığı bir dünyada ırkçı nefre- tin hortlaması insarüj&için bir büyük dramdtf», - , ûnemli olan iki Berlin'i birbirinden ayıran duvarı yık- mak değil, insanların beyinlerinde ırkçı nefret harçları ve taşlarıyla örülmüş duvarların yıkılmasıdır. En büyük "Utanç Duvarı" da bu değil midir? Bankalarda 30milyar mark ANKARA (ANKA) - Alman- ya'da sa>ılan 1992 sonu iü- banyla l milyon 850 bini bulan Türİc vatandaşlan her >ıl Al- manya'daki hesaplanndan 6 milyar mark vergi ödüyorlar. ANKA'nın AT Türkıye Temsilcıhği verilerinden derle- dıği bilgjlere göre Almanya'da çahşan Türkler de Türkiye'ye yılda ortalama 1.5 milyar dolar döviz transfer ediyorlar. Türk- lenn Alman bankalanndaki he- saplan 30 milyar mark dola- yında bulunuyor. Clkedeki Türkler, bu hesaplanndan her yıl Alman maliyesine 6 milyar mark tutannda vergi ödüyor- lar Almanya'daki bütün ya- bancılann üçte birini ise Türk- ler oluşturuyor. Bu nüfusa her vıl yaklaşık on bin kişı kaüh- yor. 1 milyon 850 bin Türkün üçte ikisinin on yılı aşkın bir sü- redır Almanya'da ıkamet ettiği de bebrlendi. Türkler konut saünalma yo- luyla inşaat sektörüne de önem- b katkılarda bulunuyorlar. 45 bin Türk. Almanya'da halen konut sahibi, 500 bine yakın Türk çocuğu ve genci de Al- manya'daki okullarda eğitimle- OLAYLARIN ARDENDAKI GERÇEK • Boştarafi 1. Sayfada içine oturtabilmek ve yasal çerçeveyi çekebilmek yolun- da çaba görülmüyor. Çaba şöyle dursun, bu alanda siyasal partilerimizin ve hükümetin saydamlaşan fikirleri yoktur. Basın tekel- leşme sürecinde hızlanıyor, televizyonlar fıili durumları- nın keşmekeşini yaşıyorlar, özel radyolar oldubittiler or- tamında bir savaşıma hazır- lanıyorlar. Oyle görünüyor ki Türkiye bu karmaşayı ancak yaşaya- rak aşabilecektir. Olayların gerisinde kalan siyasal ikti- darlarla olaylan yönlendir- mek güçtür. Üstelik bu dururn yeni bir şey değıldir. ANAP iktıdarı rini sürdürüyorlar. Ekonomik sorunlar ve karşılıkh bağımbbk tablosuna karşın Almanya ve Türkiye arasında son yıUarda kronikleş- me tehbkesi sonrasında yumu- şama sinyalleri abnan sorunlar, gündemdeki yeriru koruyor. Türkiye-Almanya arasında çö- zümlenmesi gereken temel üç sorun Türk Dışişleri yetkibleri tarafından şöyle özetleniyor. - Almanya'daki yabancı düş- manbgmın ve ırkçı eylemlerinin Türk işçilerinin can ve mal gü- venliğine kesin olarak yönelme- sı. - Alman Anayasası'nın iltica hakkını düzenleyen hükmü ççr- çevesinde hazırlanacak 'güvenli üçüncü ülkeler bstesi'ne Türki- ye'nin dahil edilmemesi eğib'mi. - Alman Parlamentosu'nun çifte vatandaşlık konusuna de- vam eden kararsız tutumu. Bunlann dışında Almanya, Türkiye'nin AT üyeliğine olumlu sayılmayacak bir yak- laşım içinde bulunuyor. Al- manya'nın Türkiye'ye silah ve diğer askeri malzeme yardımın- da istikrarsızhklar da görülü- yor. döneminde, korsan televiz- yonlar, yakın çevrelerin ya da hısım akrabanın gırışimleriy- le kurulmuştu. Anayasanın il- gili maddelerini o dönemde değiştirmek için hiçbir çaba görülmedi. Bugünkü ortam dünün devamından başka bir nitelık göstermiyor. Her za- man olduğu gibi Turkiye'de yasak koymak kolay; ama, özgürlükçü bir düzenlemeyi yapmak çok güçtür. Ozal'ın ölümünden sonra tam bir geçiş dönemini yaşa- yan siyaset dünyamızda bü- tün dikkatler yeni başbakanın kim olacağı sorusunda odak- lanmışken, yayın dünyasının içinde yaşadığı koşulları tar- tışmaya kim yanaşır? Yazımızın başında söyledi- ğimiz gibi Turkiye'de devletin radyo ve televizyon tekeli kı- rılmıştır; bundan böyle özel- leşmeye doğru gidiliyor; ama, adaletli bir ortamda dü- zenli adımlarla değil, karga- şa içinde sürüklenerek... • • •