Katalog

13 HAZİRAN 1993 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER AvrupakapılannıyabancılaraDış Haberier Servisi - Almanya'da Solingen faciası bu ülkede ırkçı akımın ne denli ciddi bir tehlike oluşturduğunu ortaya koyarken Avrupa'da hızla artan yabana düşmanlığıru da gözler önûne seriyordu. Gerçek şu ki Abnanya'daki vahşet henüz diğer Avrupa ülkelerinde sergilenmeıniş olmasına karşın yaşlı kıtada kapılar hızla yabanalara kapanıyor. Bunun yanı sıra bu ülkelerde yerleşmiş olan yabancılann durumu da güçleşiyor. Doğal olarak başta Almanya olmak üzere bir dizi Avrupa ülesinde çakşmakta olan Türkler bu gelişmelerden olumsuz yönde etkilenecek. Alman hükümeti. Dazlaklann şiddet eylemlerine karşı kararb biçımde mücadele etmek yerine ülkenin liberal göç yasasını tercih etti. Yabanalara "çifie vatandaşlık" tanınması konusunda ise hükümet yetkilileri henüz somut adım atmış değiller. Başbakan Hefanut Kohl. geçen hafta yaptıği konuşmada, çifte vatandaşhk konusunu ciddi biçimde düşüneceklerini söyledi. Ancak yasanın ne zaman çıkanlabileceğine ilişkin bir açıklamada bulunmadı. Fransa'da İçişleri Bakanı Charles Pasqua, önümüzdeki günlerde parlamentoya, yabancılar hakkında sert hükümler getiren bir yasa tasansı sunmaya haarlanıyor. Yasa tasansında. yabancılann giriş ve çıkışına kısıtlamalar getirilirken ülkede yasal olarak çalışan kişileri zorduruma düşürülebilecek baa hükümler getiriliyor. Örneğin. yabancı işçi şimdiye dek ülkede bir yılhk oturma süresi sonunda ailesini Fransa"ya getırebilirken, bundan sonra bu süre iki yıla çıkacak. İngiltere ıse AT'ye yönelik göçün durdurulması ve yeni göçmenlerin caydınlması amactyla önerilen sert önlemlerinmiman. AT tarafından kabul edilen İngiltere'nin önlemlerinde göçmenlik ve sığınmaalık çok daha dar bir kapsamda tanımlaruyor. güvenük kuvvetleri ve adalet mekanizmasına "islenmeyen kişileri" sınır dışı etme yetkisi çok daha geniş biçimde yeriliyor. Aynca vize almış olmak bile İngiltere'ye turist, öğrenci ya da işçi statüsü ile girmek için bir garanti değil. Örneğin ıyorTürkler ingiltere'ye vardıktan sonra pasaport polisi tarafından sorguya çekilen ve kuşku yaratan kişilere ülkeye giriş izni verilmez. Danimarka. yabancılar için yaşam koşullannın zorlaştığı diğer bir ülke. Almanya'daki gibi göze çarpmayışına karşın Danimarka'da da yabancılara saldınlar oluyor. Cumhuriyet muhabirleri bir dizi Avrupa ülkesinde yabancılann dunımunu irdeledi. ALMANYA Türk olmak artık daha da zorlaşacak DÎLEK ZAPTÇIOĞLU BERLİN - Avrupa'da Türk pasaportlu olmak eskiden de bin bır zorluk getiriyordu, bundan sonra da büyük engeller çıkartacak karşımıza. Hemen iki anlaşmanın adım vermek gerekiyor: Schengen ve Maastricht. Bu iki anlaşma yürür- lüğe girdiğinde Avrupa Topluluğu ülkelerinde Türklerin serbest dolaşımı ve turistik gezileri önemli noktalarda kısıtlamalara tabi olacak. Önce Schengen Anlaşması'na değinecek olur- sak I985'te Paris ve Bonn'un ortak girişimiyle doğan Schengen Anlaşması, daha sonra "Bene- lüks" adıyla tanınan Hollanda, Belçika ve Lük- semburg'un da katılımıyla genişledi. Amaç, tek pazar uygulamasına gecilmeden önce sınırlan karşılıklı olarak zamanla kaldırmaktı. 1990 yılının haziran ayında 141 maddelik bir ekle ge- nişletilen Schengen Anlaşması'na imza veren ül- kelenn sayısı arttı, bugün Be- nelüks ülkelerinin yanı sıra Al- manya, Fransa, Italya, Ispanya, Yunanistan ve Portekiz anlaş- maya üye. Yani İngiltere, İrlan- da ve Danimarka dışındaki tüm AT ülkeleri anlaşmayı imza- ladılar. Schengen Anlaşması, Tür- kiye'den gelecekJeri iki yönden ilgilendiriyor: Eğer bu anlaşma- ya imza koyan bir ülkeye siyasi sığınmacı olarak başvurma ni- yeti varsa, gelip bu başvuruyu yaptığınız ific ülke sizin kaderi- nizi belirleyecek. Eğer bu ülke sizin "siyasi sığmma hakkmızı" « ^ - ^ ™ kabul etmezse diğerleri otomatikman karara uyacaklar. Schengen'in önemli hedeflerinden biri, Baü Avrupa'ya yoksul ülkelerden göçü durdurmak. îkinci husus ise turistik geziler için vizeyi ilgi- lendiriyor. AT üyesi 9 ülke, vize vereceğj ve ver- meyeceği devletler arasında tercihler yapıyor. "Negatif Liste" ve "pozitif liste" olarak iki liste hazırlanıyor. Pozitif üstede, vize gerektirmeyen devletler yer alıyor, sayılan hayli kısıtlı. Tabii Türkiye'nin vizeye tabi "negatif liste"de yer aldığmı söylemek gereksiz. Eğer gecerli bir TC pasaportunuz varsa, yu- kanda saydığımız ülkelerden hangisine seyahat edecekseniz orada geçiminizi temin edebiliyor- sanız. "Schengen Information System" adJı kayıtlarda adınız "istenmeyen şahıs" olarak geç- miyorsa ve "ulusal ve uluslararası toplum gü- venliğini tehdit eden bir şahıs" da değilseniz vize ahyorsunuz. Örneğin Almanya'nın Türkiye'- deki konsolosluklanndan birinden bin birengeli aşıp sinir bozucu muamelelere göğüs gerip Al- man vizesi aldınız diyelim. Schengen'e göre Av- Schengen ve Maastricht. Bu iki anlaşma yürürlüğe girdiğinde AT ülkelerinde Türklerin serbest dolaşımı ve turistik gezileri kısıtlamalara tabi olacak. rupa'da 9 ülkenin kapısı otomatikman size açılı- yor, Alman vizesiyle dokuz ülkede dolaşabili- yorsunuz. Ama bu işin iyimser yönü. Tersinden bakacak olursak: Bir ülke size vize vermedi - Dokuz ülke- nin kapısı da suratıruza kapanıyor. Yani örne- ğin Almanya vize talebinizı geri çevirdiyse ne Fransa'ya ne İtalya'ya ne Jspanya'ya vize alamı- yorsunuz. Bir ülkenin vizesiyle Avrupa'ya geldiğinizde, ülke sınırlanndan bir başkasına geçüğiniz anda da polise gidip "Ben geldim" demek zorun- dasınız. Demezseniz ve yakalanırsanız adınız hemen "SIS"e, yani Schengen Information Sy- stem'e "istenmeyen şahıs" olarak kaydediliyor. o zaman elveda... Üstelik buna karşı hiçbir yasal itiraz hakkınız yok, ömürboyu fışlendiniz. Bu hükümler, 1993 yılı temmuz ayında yani gelecek ayın başında yürürlüğe gjrecekti. Fran- ^ — — — sa ve başka bazı ülkeler kimi maddelere itiraz ettiler veya henüz anlaşmaya hazır olma- dıklannı söylediler. Ünlü Maastricht Anlaşması ise 7 Şubat 1992'de imzalandı. ama ATnin siyasi bütünlüğü- nü perçinleyecek anlaşma bi- lindiği gibi kağnı hızıyla ilerli- yor şimdilik. Schengen gibi Maastricht de ATnin kapı- lannı Üçüncü Dünya'ya gü- neyden, güneydoğudan ve do- ğudan gelmesi beklenen "açlar ordulanna" kapatma amacı taşıyor. ı ^ — ^ Maastricht Anlaşması'nın 8. maddesi "birlik vatandaşı" kavramını yerleş- tiriyor. Buna göre AT ülkesi vatandaşlan aynı zamanda "birlik vatandaşlan" olarak AT içinde her türlü serbest dolaşım, oturma ve çalışma iz- nine sahip olacak. Yerel seçimlere katüım ve Avrupa Parlamentosu seçirnlerinde oy kullan- ma haklan var. Örneğin bir Ispanyol Berlin'e gelip iş buluyorsa çalışma ve gelişinden alü ay sonra yerel seçimlerde oy verme haklanna sahip. Buna karşın 1961'deki ilk İşçi Alım Anlaşması ile Berlin'e gelen Mernfonlu Ahmet, hala bu haktan yoksun kalmaya mahkum. ATde bizim Ahmet gibi "üçüncü ülkelerden" gelme toplam 8 milyon insanın yaşadığı düşünülürse haksızlığın boyutu daha net ortaya çıkıyor. Yani Türkiye'den ATye gelip oturma ve çalı- şma izni almak ısteyenlerin durumu zor, bu ola- nağa kavuşmalan neredeyse imkansız. Vize sorunu da ortadan kalkmadı. Hatta 1996'dan iübaren vize verme hakkı, çoğunluğun karanyla Avrupa Konseyi'ne veriliyor. Kısacası Türk pasaportunu Avrupa'da daha da zor za- manlar beküyor. Solingen'de 5 Türk'ün Neo Nazileree yakılarak ötdürübnesinin ardından Almanya'nın bir çok kentinde yer yer çatı- şmaya dönüşen gösteriler yapüdı. Köln'de Türk grupları arasında çıkan çatışmada bazı göstericüerin silahlı olduklan gözJendi. Aşırı sağcı Alman gençleri ise daha önce olduğunun tersine gruplar halinde dolaşmıyor. DANİMARKA Halk yabanalardan kuşkuluFERRUHYTLMAZ KOPEMHAG - Yabancı düşmanlığı ve ırkçıhk sadece Almanya'da değil, diğer Avrupa ülkelerinde de yaygm, ancak ırkçı saldınlar Almanya'daki kadar çok ve örgüt- lü ounadığı için dikkati çekmiyor. Bunda Almanya'nın Nazi geçmişinin verdiği ürkü- tücülüğün de payı var. Oysa örneğin Danimarka'da da halk ya- bancılara kuşkuyla bakıyor, yabancılar saldınya uğruyor. Almanya'da 10 gün önce bir Türk aüesi- nin evi kundaklanırken, aynı akşam Kopen- hag'ta da 16 yaşındaki Danimarkalı bir genç, yaşıtı bir Türk gencini "Türk domu- zu" diyerek bıçaklıyordu. Aynı genç. daha önce Pakistanlı bir göçmeninin dükkanını yakmak suçundan 8 ay hapis cezasına çarprırılmıştı. Danimarka'da da yabancı gençlerle ırkçı gençler arasında sokak sa- vaşian çıkıyor. Sık sık ohnasa da mülteci merkezlerine molotof kokteylleri atılıyor. Halk Danimarka'da da yabancılara kötü davranıyor. Danûnarka'daki yabancı düş- manlığmuı Almanya'dakinden farkı, o ka- dar örgütiü olmaması. Irkçıltğın ve yabancı düşmanlığının görünen alabilmek o kadar kolay değil. Bunun sa- yüzü böyle. Ğörünmeyen yüzü daha berbat. dece iki yolu var: Ya Danimarkalı veya Da- banima'rka'da sayıları 30 bini aşan Türki- nimarka'da oturan biriyle evlenmek ya da yeli göçmenler arasındaki işsizlik oranı yüz- sığmma başvurusunda buluranak, yani mfil- lle 50'yi aşıyor. Danûnarka'daki işsizlik tecilik. Mültecileıie ilgili yasalar son yülar- oranı ise yüzde 10 civarmda. da birkaç kez sertleştirilerek mültecilerin Yalnız Danimarka ve İsveç gibi İskandi- Danimarka'ya girişieri zorlaştuildı. Örne- nav ülkeierini Almanya'dan ayıran en önem- ğin başka bir Avrupa ülkesi Ozerinden gelen li fark, siyasi düzeyde. Almanya 1960'larda bir mülteci sınırdan geri cevriliyor. Aynca gelen v e neredeyse Almany a'da torun sahibi ülkesinde siyasi vey a dini baskı altında oldu- olan Türkleri hala "yabancı işçi" diye ad- ğunukanıtlayamayanlarasığınmahakkıve- landınrken Danimarka ve İsveç'te yabancı rihniyor. işçi deyişi yerini "Göçmen"e bırakmış bulu- nuyor. isveç'te göçmen bakanlığı bulunur- ken Danimarka'da İçişleri Bakanı aynı za- manda Göçmen Bakanı olarak görev yapı- yor. Danimarka'da surekli üç yıl oturmuş her- kes bu sürenin sonunda göçmen olarak ka- bul ediliyor ve süresiz otunna-calışnıa izni alabiliyor. Ayrıca Danimarka İsveç'le bir- likte goçmenlere yerel seçimlere katılma hakkını tanıyan ilk iki Avrupa ülkesinden biri. Yerel seçimlere kattlmak için üç yıldır Danimarka'da oturuyor olmak yeterli. Yalnız Danimarka'dan oturma-çalışma izni Vatandaşlık hakkı Vatandaşlık haklan açsından da Dani- marka görece "kolay" ülkeler arasmda sayılabilir. Danimarka'da sürekli 7 yıl çalışmtş olan ve ciddi bir suç işlememiş olan her yabancı Danimarka vatandaşlığına ge- çebiliyor. Ancak Danimarka da çifte vatan- daşlığı tanunıyor ve Danimarka vatan- daşlığına geçeceklere kendi vatandaşİH klanndan çıkmalannı şart koşuyor. Öte yandan ömeğin Türklerin önce vatandaşjı- ktan çıkıp Danimarka pasaportunu aldıktan sonra tekrar Türk vatandaşlığını almalarına ise çaresiz "göz yTimuyor." INGILTERE Göçmene karşı tetikte EDtPEMİLÖYMEN LONDRA - İngiltere, ülke dışından sı- zabilecek iki "zararh"ya karşı sürekli te- tikte: Biri kuduz, biri de göçmenler... İngiltere bir ada olduğu için coğrafyası, sıkı uygulanan karantina kurallan ve gümrük denetimi sayesinde kuduz yok. Adayı kıtaya bağlayacak denizaltı tüne- linden kuduzun girme olasılığına .karşı elektronik önlemler planlanıyor. İsten- meyen ınsanlara karşı alınan önlemler de fazla farklı değil. Sınır kapılanndaki pa- saport polisi, içişleri Bakanı adına yetki kullanan, ağzındân çıkan her sözcük yasa değeri ve yaptınmında görevhler. İsten- meyen yabancılan bunlar daha kapıday- ken ayıkbyor. Bu bağlamda Türklerin de İngiltere'ye girmesi zorlaştı. ingiltere, 1993'le birlikte Avrupa Top- luluğu içinde başlaması gereken "pasa- portsuz geçiş" uygulamasına da henüz yanaşmış değil. Londra, zaten Fransa, Almanya ve Benelüks (Belçika, Hollan- da, Lüksemburg) arasında 1990'da Schengen'de vanlan anlaşmaya da hiç yakın durmamıştı. Bu anlaşma uyannca beş ülkenin yurt- taşlan, birbirlerinin sınırlanndan pasa- portsuz geçebilecekti. İngiltere, buna ilke olarak da fıilen de karşı çıkü. Anlaşmaya taraf ohnadığı gibi "pasaportsuz geçiş"i de halen uygulamıyor. Yeni sert önlemler AT'ye yönelik göçün durdurulması ve yeni göçmenlerin caydınlması amacıyla önerilen yeni sert önlemlerin miman da; yine İngiltere. Geçen yıl bu sıralarda APj dönem başkanhğını yürüttüğü sırada hazırlanan taslak metin, bazı düzeltme- lerle geçen hafta Kopenhag'da AT adalet ve içişleri bakanlan tarafından kabul edildi. Sonuçta, göçmenlik ve sığınmaalık çok daha dar bir kapsamda tanımlanıyor, güvenlik kuvvetleri ve ada- let mekanizmasına "istenmeyen kişiler"i sınır dışı etme hak ve yetkisi çok daha güçlü biçimde veriliyor. ingiltere'nin sınırlannda uygulanan katı kurallar sonucu her yıl 10 bin kişinin, göçmen ya da sığınmacı olduklan gerek- çesiyle ülkeye giriş izni verilmeden, ama geri de gönderilmeden, sınır kapılannda- ki nezarethanelerde ya da cezaevlerinde belirsiz sürelerle abkonduklan açıklandı. Eleştirileri yanıtlayan İçişleri Bakanlığı, 1991 yıhnda AT dışından İngiltere'ye 8 milyon kişinin giriş yaptığını, bunlardan 45 bininin göçmen-sığınmaa statüsünde olduklannı ve sadece 4,500 kişinin gö- zaltında tutulduklanm belirtti. Türklerin durumu Türkiye'den özellikle 1989'da İngilte- re'ye yönelen sığınmacı akınını durdur- mak amacıyla İngiltere, Türkiye'ye vize koymuştu. 23 Haziran 1989'da yürürlüğe giren vize öncesinde sığınmacı akını daha da hızlanmıştı. İçişleri Bakanhğı'nın res- mi acıklamasma göre sadece o yıl 3,900 Türk vatandaşı İngjltere'den siyasal sığınma talep etti. Gayri resmi kaynaklar, bu sayının en az iki katı olduğunu belirtiyorlar. Şimdi ise Türkiye'den İngiltere'ye gitmek is- teyenlerin Türkiye'deki İngiliz Başkonso- losluğu'ndan vize almalan gerekiyor. Ancak vize almak, İngiltere'ye turist, öğ- renci ya da işçi statüsü ile girmek için ga- ranti değil. Her Türk, İngiltere'ye vardı- ktan sonra yine pasaport polisi tara- fından sorguya çekilir. Kuşku yaratan ki- şilere ülkeye giriş izni verilmez. Karara itiraz, ancak Türkiye'ye geri gönderildik- ten sonra mümkün. İngiltere'de oturma ve çalışma izni almış kişüere bu uygulama söz konusu değil. Ancak bu kişiler de göçmenlik yasa ve kurallan gereğince ül- keye giriş çıkış yapıyorlar. FRANSA Göçükıatlayanyasameclisgündeminegeliyor MİŞEL PERLMAN • Yeni yasa tasansı, Fransa'ya AT dışı yabancılann girişini daha da zor koşullara bağlarken oturma izni almak da güçleşecek. En duyarh konular arasındaki siyasal sığınma hakkıyla ilgili hükümlere de yenilik getirilmiş bulunuluyor. ya giriş ve çıkışını, yerleşrnelerini ve yaşam koşullanm düzenleyen tasansı kısıtlayıa hükümler getiriyor. Başlıca maddeler arasında bulunan, yabana işçilerin ülkeye kaçak olarak girmeleriyle mücadele, sosya- list iktidar döneminde olduğu gibi sürdü- rülecek. Ancak ılgililere göre bunun daha büyük bir kararljlıkla uygulanması bekle- niyor. Fransa'da, yasal durumdaki işçileri nis- PARİS - Fransa İçişleri Bakanı Charies Pasqua'nın önümüzdeki günlerde parla- mentoya sunacağı yabancılara ilişkin yasa tasansı sert hükümler getiriyor. Ancak ül- kedeki yaklaşık 300 bin Türkün tasandan kaygılanmaîan için herhangi bir nedenin bulunmadığı belirtiüyor. Pasqua'mn özetle, yabanalann Fransa'- peten zor duruma düşürecek kararlardan biri, örneğin aile buluşması. Yasalara saygıh, çalışan işçi, şimdiye dek. ülkede bır yılhk oturma süresi sonunda ailesini Fran- sa'ya getirirken bundan böyle 2 \ı! bck- lemek zorunda kalacak. Buna ek olarak da gelirinin yeterli o\- ması ve oturduğu konutun ailesinin tümü- ne yetecek büyüklükte olması istenecek. Bu konuda, belediye başkanının onayı da şart. Yeni yasa tasansı. Fransa'ya AT dışı ya- banalann ginşinı daha da zor koşullara bağlarken oturma izni almak da güçleşe- cek. En duyarlı konular arasındaki siyasal sığınma hakkıyla ilgili hükümlere de yeni- lik getirilmiş bulunuluyor. Yasallaşmalan halinde siyasal sığınmaanın, şimdikı duru- mun aksine önce vilayete veya emniyet mü- dürlüğüne başvurması gereİcecek. Oradan, kendrsme Fransız Göçmen ve Vatanstzlan Koruma Bürosu (OFPRA) formu venle- rek doldurulması öngörülüyor. Bu işlemin, sığınmacı adayını sıkıştıracağı belirtiliyor. Diğer alanlarda. örneğin birden fazla kansı olan Afrikahlara oturma izni veril- meyecek. Bunlar. sadece gecici bir belgeyle yetinmek zorunda kalacak. Sosyal yardı- mlardan yararlanabilmek için yasal du- rumda bulunmak zorunluğu harfiyen uy- gulanacak. Aynca \atandaşhk yasası da belirgin şe- kilde katılaşacak. Örneğin şimdiye kadar Fransa'da doğan yabana çocuklan oto- matik olarak Fransız uyruğuna hak ka- zanırken bundan böyle Fransız vatan- daşlığını istediklerini resmen beyan etdk- ten sonra bu statüyü kazanmış olacaklar. İçişleri bakanının özel kaleminde göç so- runlanndan sorumlu Jean Claude Barreau, geçenlerde l'Express dergisiyle yaptıği bir söyleşide "Yasal durumda olmayanlann çoğunluğunun sosyal haklardan yarar- landıklannı Fransızlar bir bilsc skandal çıkar" diyor ve sözlerini şöyie sürdürüyor- du: "Şayet sağın şovenleri ve solun iyılikse- ver hanımlan buna engel olursa. gelecek yasayı Jean Mane Le Pen yapar". Pasqua'nın yasa tasansı bir dizi tepkiye yol açtı bile. Uluslararası Göç Ofısi (OMÎ) Başkanı Pierre Louis Remy istifa ederken İnsan Haklan Damşma Komisyonu, yasa tasansma "olumsuz görüş" belirtti. Çeşitli insan haklan dernekleriyle kilise- nin üst düzey elemanlan da eleştirilerini esirgemedi. İnsan Haklan Danışma Komisyonu'- nun "olumsuz görüş" belirttiği yasa ta- sansı 15hazirandameclisegeldiktensonra, temmuz başlannda senatoda görüşülecek. Bildirildiğine göre İçişleri Bakanlığı, uygu- lama kararnamelerini şimdiden hazırlama- ya başladı. Her şey yaz tatilinden önce veya en geç yaz sonunda tamamlanmış olacak.